Morgunblaðið - 24.04.1990, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. APRÍL 1990
Minninff:
jGuðrún S. Þorsteins-
dóttir söngkennari
Fædd 5. júlí 1911
Dáin 14. apríl 1990
Guðrún Þorsteinsdóttir fyrrver-
andi söngkona og söngkennari er
látin og margþætt hæfileikaharpa
hennar hljóðnuð. Fyrir réttum tutt-
ugu og fimm árum flutti ég í ná-
býli við Guðrúnu, nánar tiltekið í
-^fama hús, og hef búið þar síðan.
Ég vissi þá ytri deili á henni en
þekkti hana ekki. Þessi umræddu
ár höfum við sameiginlega lagt
stein við stein traustra kynna og
vináttu og að þeim liðnum get ég
með sanni sagt að Guðrún sé einn
glæsilegasti og eftirminnilegasti
persónuleiki sem ég hef kyr.nst.
Gáfur hennar og meðfætt listfengi
vísuðu henni ungri á framabraut,
sem henni var þó ekki léð að ganga
til enda. En lærdómur og reynsla
þeirrar lífsleiðar skilaði sér síðar í
því starfi hennar að tónmennta
æskufólk og þá einstaklinga aðra,
er til hennar leituðu.
Meðal annarra hæfileika var
*~(juðrún gædd óvenju miklu næmi.
Næmi fyrir öllu í umhverfi sínu,
einkum fegurð, kærleika og listum,
ekki síst tónlist. Hún elskaði fegurð-
ina í hverri mynd, sem hún birtist
og samþætti hana daglegu lífi sínu.
Og hún trúði á kærleikans mátt.
Hárnæm vitund hennar um tónlist
og meðferð hennar ásamt um-
burðarlyndi lífsviskunnar voru mér
fávísri sífelld opinberun og lærdóm-
ur, sem ég verð henni ævinlega
þakklát fyrir eins og annað í okkar
- áarsælu kynnum.
Asgerður Jónsdóttir
Lítil minningarbrot sem ég skrifa
sem kveðju og þakkarorð. Nú er
langt síðan ég sá Guðrúnu Þor-
steinsdóttur í fyrsta sinn svo að ég
muni eftir því. Ég var þá drengur
innan við fermingu.
Það var fyrsta leikhúsferðin mín.
Leikfélag Reykjavíkur sýndi þá
„Skuggasvein“ eftir Matthías Joch-
umsson.
Heima hjá foreldrum mínum var
mikið rætt um leikritið og hveijir
færu með hlutverkin. Þetta leikrit
Matthíasar tengdist föðurafa, sem
kunnur hafði orðið um Suðurland
fyrir leik sinn og túlkun á sjálfum
Skuggasveini.
Ég hlakkaði mikið til. Ætla
mætti að útilegumennirnir með
Skuggasvein í fararbroddi hafi hrif-
ið huga minn mest. Ég hafði yndi
af að lesa um forna afreksmenn og
vopnaburð þeirra.
Það fór samt þannig að aðrar
persónur leikritsins hrifu mig miklu
meir. Söngur og leikur Ástu og
Haraldar grópuðust djúpt í huga
mér. Ég man þau ennþá vel.
Guðrún Þorsteinsdóttir lék og
söng þar hlutverk Ástu í leikritinu
eftir afa sinn, séra Matthías. Hún
var falleg ung stúlka með ljóst hár.
Nokkrum árum síðar urðum við
Guðrún samferða, sem kennarar við
Laugarnesskólann í Reykjavík, um
tíma. Þá kenndi hún tónlist og söng
við skólann. Síðar lengst við Hlíða-
skólann.
Guðrún bar þann persónuleika
að jafnvel baldnir og erfiðir nem-
endur báru fulla virðingu fyrir henni
og dáðu hana sem vitran og góðan
kennara, gæddan ríkri manngæsku
og næmleika.
Það er mikið þrekvirki að kenna
stórum hópi barna söng og að bæta
þar við allri þeirri vinnu sem þarf
til að æfa barnakór. Guðrún náði
mjög góðum árangri á þessu sviði
og munu margir minnast þess að
hafa heyrt barnakór undir stjórn
Guðrúnar Þorsteinsdóttur syngja í
íslenska útvarpinu. Tónlistargáfa
Guðrúnar var næm, heyrnin og
kunnáttan fóru saman, svo að ár-
angurinn varð mjög góður.
I byrjun febrúar si. gekkst Guð-
rún undir erfiðan nýrnauppskurð.
Hún náði ekki heilsu aftur, svo að
hún gæti farið út. Þrátt fyrir veik-
indi sín bar hún sig sem hetja og
hélt fullri reisn viturleika og skýrr-
ar hugsunar fram á andlátsstund.
Hún hafði stundum lesið úr verk-
um afa síns, m.a. síðasta sálminn
sem hann orti. Undurfögur vers. Á
sjúkrahúsinu fór Guðrún með þessi
vers utanað, sér og öðrum viðstödd-
um til uppbyggingar.
Sunnudaginn 1. apríl var fagur
dagur í Reykjavík. Ökkladjúpur
snjór lá eins og mjúk voð yfir öllu.
Sólin skein í heiði. Birtan var mik-
il. Ég gekk upp á Landspítala til
að líta við hjá Gúsí. Þá var hún
sitjandi á setustofu deildarinnar.
Umvafin þessari miklu birtu, bros-
andi og glöð fagnaði hún mér.
Hvítar hærurnar og glaðlegt brosið
báru ekki vott um þjáning eða
kvíða. Þó vissi ég að hún hafði
rætt við lækna sína og vissi að
hveiju dró.
Þetta var í síðasta sinn sem ég
sá Guðrúnu. Það er vissulega
ástæða til að segja: „Guði sé þökk
fyrir sigurinn sem fæst fyrir Jesúm
Krþst."
Ég þakka guði fyrir minningarn-
ar um Guðrúnu og bið hann um að
blessa og styrkja systur hennar,
Hildi og Valgerði, sem nú kveðja
kæra eldri systur sína.
Ahrær raín augu,
eilífa ijós,
svo sjáandi
sjái blindur,
hvernig pðs augu
geta stafað
yfir allt myrkur
eilífri dýrð!
Bjarni Ólafsson
Mig langar til þess að minnast
elskulegrar frænku minnar, Gúsí,
eins og við kölluðum hana, nokkrum
orðum.
Mínar fyrstu minningar um þana
eru frá sumardvöl hennar í Árdal
í Borgarfirði, en þar var ég strákur
í sveit. Þar bjuggu Jón Jónsson og
kona hans Halldóra Hjartardóttir.
Ekki vissi ég um upphaf kynna
þeirra Gúsíar og Halldóru. En þarna
kom Gúsí í sumarleyfi sínu, dvaldi
nokkrar vikur og gekk að sveita-
störfum sér til hressingar.
Þetta fólk var alit listfengt. Jón
var alþekkt Borgarfjarðarskáld og
Halldóra var bæði hagorð og söngv-
in. Það var því auðsætt að Gúsí var
aufúsugestur á þessu heimili, þó
að við pjakkarnir hefðum nú tak-
markaðan skilning á kveðskap og
söngmennt. Þó sáum við að þær
sátu oft á skrafi vinkonurnar meðan
við sýsluðum við bústörf með Jóni
bónda. Ekki skal ég neita því, að
við pollarnir hefðum stundum held-
ur viljað vera inni og láta þær fara
út í staðinn í okkar puð, sérstaklega
þegar rigndi.
A bænum var þýzkur vinnumað-
ur, sem var gamall vígstöðvaher-
maður frá Rússlandi. Ég bablaði
við Rheinold á ensku, sem ég hafði
lært hjá ömmu minni Sigríði í einka-
tímum. Hinn strákurinn, Oddur
Benediktsson, hafði gengið á
Landakotsskóla og því lært ensku
fyrr en gerðist í öðrum skólum. Jón
bóndi hafði verið í Ameríku og tal-
aði ensku. Halldóra var einnig
mælt á enska tungu og danska.
En Gúsí kom og bætti um betur
því hún gat líka talað við vinnu-
mann á fljúgandi þýzku. Og sænsku
kunni hún einnig reiprennandi. Tel
ég víst að þarna í Árdal hafí verið
mjög stöndugt heimili hvað varðar
tung'umál um þessar mundir.
Ardalur stóð við þjóðbraut þvera
og var þar gestkvæmt. Þangað kom
ótrúlegur fjöldi innlendra merkis-
manna, auk margra útlendinga.
Þangað komu, vinnumanni til
ánægju, þó nokkrir þýzkumælandi
gestir, fyrir utan Gúsí. Faðir minn
kom stundum í heimsókn, en hann
hafði stúderað í Darmstadt uppúr
1930. Ég man líka eftir að píanó-
kennari minn, Albert Klahn, hinn
þýzki hljómsveitarstjóri, kom ásamt
konu sinni, Guðrúnu. En Albert var
stríðshetja úr fyrra stríði. Þetta
voru eftir á að hyggja býsna merki-
legir straumar, sem þarna mættust
á íslenzku sveitaheimili og margt
fólk langt að rekið.
En lífið er að heilsast og kveðj-
ast. Tíminn ber alla með sér og
þetta heimili í Árdal er nú „en Saga
blot“ eins og amma mín Hedvig
orðaði það þegar hún rifjaði upp
gamla tíma. Réttirnar nálguðust og
sumarstrákar fóru sína leið út í
buskann eins og haustvindarnir.
Eftir að ég var kominn heim frá
námi í föðurlandi þeirra Rheinolds
og Alberts Klahn meira en áratug
síðar og hafði eignast fjölskyldu,
hittum við Gúsí oftar og systur
hennar. Þá kynntist ég henni auð-
vitað öðru vísi og tókst með okkur
ágætur kunningsskapur. Það vakti
athygli mína hversu afskaplega
frændrækin hún var og hvað hún
lét sér úmhugað um allt sem okkur
viðkom.’ Ég frétti það til dæmis
utan að mér, að hún legði það á
sig, að lesa allt sem ég lét flakka
á prenti. Hún taldi það greinilega
skyldu sína að fylgjast með hvað
hann frændi sinn væri að skrifa.
Ekki veit ég hvort henni líkaði
sjálfri betur eða verr. En útífrá er
ég viss um að hún hefur haldið
uppi vörnum fyrir mig. Hún stóð
með sínu fólki, það var á hreinu.
Guðrún Sigríður fæddist 5. júlí
1911, dóttir afabróður míns, Þor-
steins Skaptasonar, prentsmiðju-
og ritstjóra á Seyðisfirði og konu
hans Þóru Matthíasdóttur. Þóra
hafði stundað hannyrða- og mat-
reiðslunám í Danmörku. Á heim-
leiðinni 1907 kom hún við á Seyðis-
firði og hitti Þorstein þar. Þau
gengu að eigast 1910 og stofnuðu
bú á Seyðisfirði. Þar fæddust syst-
urnar Guðrún, Hildur, 1913, og
Valgerður, 1914.
Þorsteinn andaðist skyndilega
1915. Þóra brá þá búi og settist
að hjá foreldrum sínum, séra Matt-
híasi Jochumssyni og konu hans
Guðrúnu Runólfsdóttur, að Sigur-
hæðum á Akureyri og bjó þar til
1925, að báðum foreldrum sínum
látnum. Þá keypti hún hús á móti
Tómasi Björnssyni bæði fyrir sig
og dætur sínar og hannyrðaverzlun
sína, sem hún hafði stofnsett 1919.
Síðar flutti hún verzlunina í hús
Odds Thorarensen. Ekki þarf að
efast um að tengslin við skáldjöfur-
inn séra Matthías hafa haft áhrif á
systurnar ungu, þann áhuga þeirra
á menningarverðmætum og listum,
sem hefur fylgt þeim alla tíð.
Allar dætur sínar sendi Þóra til
mennta erlendis og á heimilinu sat
menningin ávallt í öndvegi sem
ekki er að undra, slíkir stofnar sem

AUGLYSINGAR
SJÁLFSTÆDISFLOKKURINN
FÉLAGSSTARF
Hafnfirðingar
Spilakvöld Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði verður haldið fimmtudag-
inn 26. apríl í Sjálfstæðishúsinu við Strandgötu 29. Spiluð verður
félagsvist og hefst spilamennskan kl. 20.30.
Hafnfirðingar, fjölmennum.
Sjálfstæðisflokkurinn Hafnarfirði.
Dalvíkingar
Boðað er til fundar með stuðningsmönnum D-listans í sæluhúsinu
fimmtudaginn 26. april kl. 20.30. Fundarefni: Stefnumótun fyrir kom-
andi kosningar og önnur mál.
D-listinn.
Hvatarfundur
Hvöt, félag sjálfstæðiskvenna í Reykjavík, heldur morgunfund í Val-
höll laugardaginn 28. apríl frá kl. 10.00-12.00.
Fundarefni: Dagvistarmál.
Framsögumenn Anna K. Jónsdóttir formaður stjórnar dagvistar barna
í Reykjavík og Sigriður Sigurðardóttir fóstra. Kaffi og rúnstykki á
boðstólum. Allt sjálfstæðisfólk velkomið.
Mosfellingar
Kosningaskrifstofa Sjálfstæðisflokksins að Urðarholti 4, verður opin
á næstunni þriðjudaga, miðvikudaga og fimmtudaga frá kl. 18.00-
21.00 og laugardaga kl. 14.00-18.00, sími 667755. Fólk er hvatt til
að líta inn og taka þátt í kosningastarfinu. Alltaf heitt á könnuni.
Stjórnin.
Seltirningarl
Þriðjudaginn 24. apríl opnum við kosningaskrifstofu okkar að Austur-
strönd 3, 3. hæð. Fyrst um sinn verður hún opin kl. 17-19 virka
daga og kl. 14-17 um helgar. Sími 611220.
Lítið inn - alltaf heitt á könnunni.
Stjórnin.
Akranes
kosningaskrifstofa
Opnuð hefur verið kosningaskrifstofa í Sjálfstæðishúsinu, Heiðar-
gerði 20. Starfsmaður Sigurbjörg Ragnarsdóttir. Opið fyrst um sinn
frá kl. 14-17 virka daga. Fólk er hvatt til þess að líta inn. Kaffiveitingar.
Sjálfstæðisfélögin á Akranesi.
Fulltrúaráð
Sjálfstæðisfélaganna
í Keflavík
Fulltúaráðsfundur verður að Hringbraut 92, efri hæð fimmtudaginn
26. apríl nk. kl. 20.30. Fundarefni: Fjármál - húsnæðismál - stefnu-
skrá. Mætum vel og stundvíslega.
Stjoirn fulltrúaráðsins.
Sjálfstæðisfélagið Óðinn
Selfossi
boöar til almenns félagsfundar í nýja Sjaitstæoishúsinu á Austur-
vegi 38, Selfossi, þriðjudaginn 24. apríl nk. og hefst hann kl. 20.30.
Frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins til bæjarstjórnarkosninga
kynna stefnuskrána og ræða málefni bæjarins.
Félagar hvattir til að mæta stundvísle-ia og taka virkan þátt í kosn-
ingabaráttunni.
Stjórn Óðins.
Félagslíf
I.O.O.F. Rb.1 = 1394248-9.0.
FERÐAFÉLAG
© ÍSLANDS
□ EDDA 59902447 - 1
□ HAMAR 59904247 - Lokaf.
□ SINDRl 59902447 - Lf.
□ HELGAFELL 59904247 VI 2
Flóamarkaður
verður í sal Hjálpræðishersins,
Kirkjustræti 2, í dag og á morg-
un miðvikudag. Opiö kl. 10.00-
17.00 báða dagana. Mikið úrval
af góðum fatnaöi. Komið og
gerið góð kaup.
ÖLDUGÖTU 3 S: 11798 19533
Myndakvöld miðviku-
daginn 25. apríl
Á miðvikudaginn verður mynda-
kvöld í Sóknarsalnum, Skipholti
50a og hefst stundvíslega kl.
20.30. Hjálmar Bárðarson mun
sýna myndir úr bók sinni „Hvítá
frá upptökum til ósa". Sýndar
verða bæði lit- og svarthvítar
skyggnur ásamt kortum og
teikningum. Þetta verður því
óvenju áhugaverð og fræðandi
myndasýning. Tengist hún ferð-
um sem Ferðafélagið skipulegg-
ur I ár, m.a. síðari hluta afmælis-
göngunnar og gönguleiðinni frá
Hvítárnesi til Hvergvalla. Kaffi-
veitingar í umsjá félagsmanna í
hléi. Allir velkomnir meðan hús-
rúm leyfir. Aðgangur kr. 200.-.
AD-KFUK
Afmælisfundur KFUK í kvöld kl.
20.30 á Amtmannsstíg 2b. Fjöl-
breytt dagskrá. Inntaka nýrra
meðlima.