Morgunblaðið - 24.07.1990, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLÍ 1990
9
Þriðjudagstónleikar
í Listasafni Sigurjóns Olafssonar í kvöld kl. 20.30
Freyr Sigurjónsson, flautuleikari og Margarita
Lorenzo de Reizabal, píanóleikari flytja verk
eftir C. Reinecke, G. Enescu og F. Poulenc.
HÁPRÝSTIHREINSIDÆLUR
Meö þessum handhægu tækjum eru fáanlegir ýmsir
aukahlutir sem margfalda möguleikana í notkun.
Ódýr alvörudæla sem hentar mjög vel til heimilisnota.
Stg.verð með vsk. kr. 26.254.-
Söluaðili:
TOYOTA
NOTAÐIR BÍLAR
Athugasemd!
Bílar með staðgreiðsluverði
eru einnig fóanlegir með lónakjörum skv. lónatöflu Toyota bílasölunnar.
TOYOTA COROLLA HB ’87
Grár. 4 gíra. 5 dyra. Ekinn 33 þús/km.
Verð 570 þús.
Blágrár. 5 gíra. 4 dyra. Ekinn 57
þús/km. Verð 680 þús.
TOYOTA COROLLA LB '87
Hvítur. 5 gira. 5 dyra. Ekinn 68 þús/km.
Verð 650 þús.
SUZUKI SWIFT ’86
Gullsans. Sjálfsk. 5 dyra. Ekinn 73
þús/km. Verð 390 þús.
PEUGEOT 309 '88
Hvítur. 5 gíra. 2 dyra. Ekinn 41 þús/km.
Verð 490 þús. staðgr.
DODGE ARIES '87
Blár. Sjálfsk. 4 dyra. Ekinn 16 þús/km.
Verð 780 þús.
TOYOTA
NYBYLAVEGI 6-8, KOPAVOGI
Annarlegar
hvatir
í ritinu Stjóraarfars-
réttur eftir Ólaf Jóhann-
esson, fyrrum forsætis-
ráðherra, er sérstakur
kafli um valdníðslu. Þar
segir:
„I fljótu bragði gæti
virzt, að það skipti ekki
máli um gildi stjómarat-
haftiar, hveijar ástæður
eða hvatir kumia að
liggja til hennar, ef hún
er gerð af hæfu og þar
til bæru stjórnvaldi, með
réttum hætti og í réttu
formi og efni hemiar er
eigi sérstaklega andstætt
lögum. En sú ályktun er
eigi alls kostar rétt. Sér-
hvert stjómvald hefur
ákveðinn og afinarkaðan
verkahring, svo sem gerð
hefiir verið grem fyrir
áður. Stjómvaldið á að
miða athafnir sínar við
þann verkahring, og er
því auðvitað fyrst og
fremst óheimilt að taka
sér vald til athafna, sem
heyra undir annað
stjónivald. (Jeri það slíkt,
þá er um valdþurrð að
tefla. En því ber jafii-
framt að beita valdi sínu
í réttu augnamiði, þ.e.a.s.
með þá opinbem hags-
mmii eina fyrir auguin,
sem því ber um að sýsla.
Stjómvaldið á ekki að
miða athafiiir sinar við
óskyld og annarleg sjón-
armið. Fyrst og fremst
er auðvitað varhugavert,
að stjórnvald hafi í huga
ólögmæt mai-kmið -
stefiii með stjórnarathöfn
að einhveiju ólögmætu
takmai-ki, enda þótt það
felist ekki beint í henni.
Slík ólögmæt sjónar-
mið geta verið mjög
margvísleg, svo sem t .d.
ef stjómvald lætur
stjórnast af persónulegri
vináttu eða óvild, einka-
hagsmunmn, flokksleg-
um sjónarmiðum, stéttar-
hagsmunum, fjárliags-
munum annarra einstakl-
inga eða jafiivel hins op-
inbera, ef slík hagsmuna-
gæzla er ekki í verka-
hring þess stjómvalds.
Hér verður raunar að
taka tillit til aðstæðna
hveiju sinni. Þótt flokks-
leg sjónarmið eigi t.d.
Hörður Einarsson fyrrverandi stjómarformaður:
Fjármálaráðherra hefur sýnt
valdníðslu gagnvart Amarfli
'Fer fram á að forsætisráðherra taki málið
Hvað er valdníðsla?
Það er óvenjulegra en áður að lögfræðileg hugtök séu notuð í stjórn-
málaumræðum hér á landi. Þegar stjórnmálabaráttan snerist um
sjálfstæði þjóðarinnar voru slík hugtök ofar á dagskrá stjórnmálanna
og um langt árabil voru fremstu stjórnlagafræðingar þjóðarinnar
virkir í stjórnmálabaráttunni. Ef rétt er munað þótti ráðherrum í
núverandi ríkisstjórn nokkuð til þess koma, að enginn þeirra er lög-
lærður. Fyrir forsætisráðherra liggur nú formleg kvörtun um að fjár-
málaráðherra hafi gerst sekur um valdníðslu. í Staksteinum í dag
er litið á þetta hugtak.
oftast að réttu lagi að
vera útilokuð við val
manna í opmberar stöð-
ur, þá verður þó stundum
talið rétt að taka tillit til
pólitiskra viðhorfa um-
sælqenda. Er jafhvel
stundum beinlínis gert
ráð fyrir því, sbr. t.d.
bæjarstjórastöður."
Óg’ildiiig at-
haftia
Olafur Jóluumesson
heldur áfram:
„Ólögmæt, sjónarmið
lciða stundum til þess, að
stjórnarathöfh er bundin
ólöglegu skilyi-ði. Stjórn-
arathöfiiin getur þá orðið
ógildaideg vegna þessa
ólögmæta skilyrðis.
Hugsanlegt er þó einnig,
að skilyrðið sé metið
óskráð, en ákvörðun
stjómvaldsins að skilyrð-
mu slepptu sé að öðm
leyti gild.
En hvemig fer, ef hin
ólögmætu sjónarmið birt-
ast eigi í ólöglegum skil-
yrðum eða með öðmm
áþreifanlegum hætti?
Samt sem áður hafa þau
getað verkað mjög
óheppilega á efhi stjóm-
arathafiiar. Sé hægt að
henda reiður á þeim,
gæti verið ástæða til að
láta þau varða ógildingu
ákvörðunar. Sú ákvörð-
un, sem byggð er á ólög-
legum forsendum, eða
stefiii öðmm þræði að
óleyfilegum augnamið-
um, er alltaf torti-yggi-
leg, þótt hin ólögmæta
ákvörðunarástæða
stjórnvalds birtist eigi
beinlinis. Það getur verið
full þörf á að ógilda
þvílíkar stjórmuathafiiir,
er byggjast á ólögmætum
ákvörðunarástæðum,
enda þótt þeim sé ekki
sjáanlega áfátt að öðm
leyti.“
Ólafúr Jóhaimesson
segir, að stjóridagafræö-
ingar hafi fyrir löngu ját-
að, að ólögmæt sjónar-
mið geti verið sjálfstæð
ógildingarástæða stjóm-
arathafna. Hami telur
einnig að íslcnskir dóm-
stólar teldu sér heimilt
að fella úr gildi ákvörð-
un, þegar vaidníðsla
hefði átt sér stað, enda
þótt stjómarathöfii væri
eigi áfátt að öðra leyti.
Ekki sé þó líklegt, að
mikið kveði að sliku í
reynd, því að erfitt sé að
samia valdníðslu, er
stjórnarathöfh beri henn-
ar ekki glögg merki.
Stjómarathöfii verður
eigi markleysa vegna
valdníðslu. Hún er aðeins
ógildatdeg. Ógildingar-
annmarkana þarf að
samireyna fyrir dómi eða
úrskurði æðra stjóm-
valds.
Kært til for-
sætisráðherra
Hörður Einarsson,
hæstaréttarlögpnaður og
fyrram stjómarforinaður
Aniarflugs, hefur ekki
stefht Olafi Ragnari
Grímssyni Qármálaráð-
herra fyrir dómstólana
vegna valdníðslu heldur
hefur hann kært ráðherr-
ami fyrir æðra stjóm-
valdi, Steingrími Her-
maimssyni forsætisráð-
herra. Steingrímur hefur
nú þegar látið orð falla í
Qölmiðlum sem benda til
þess, að hann sé ekki
sammála málsmeðferð
fjármálaráðherra eða af-
stöðu hans, á hinn bóginn
forðast Steingrímur að
kippa í ráðherrastól
Ólafs Ragnars. Á hhm
bóginn hefur Steingrím-
ur sagt, að haim hafi
ekki hafl, tök á að kymia
sér bréf Harðar.
Til að tryggja festu í
stjómkerfínu á forsætis-
ráðherra ekki að reyna
að skjóta sér undan að
svara kæra Harðar með
þvi að gefe tvíræðar
pólitiskar yfirlýsmgar.
Hami á að svara bréfinu
efhislega á opinberam
vettvangi.
S J O Ð U R 5
Viltu njóta ötyggis og
eignarskattsfrelsis á sparifé þínu
- auk ágietra raunvaxta?
Þá er Sjóður 5 valkostur fyrir þig. Hann fjárfestir ein-
göngu í verðbréfum með ábyrgð Ríkissjóðs Islands;
spariskírteinum ríkissjóðs, ríkisvíxlum og húsbréfum.
Sjóðsbréf 5 eru undanþegin eignarskatti og þú nýtur
öruggra raunvaxta.
Sjóður 5 hóf göngu sína 12. júlí 1990.
Verið velkomin í VIB.
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ISLANDSBANKA HF.
Ármúla 13a, 108 Reykjavík. Sími 68 15 30. Telefax 68 15 26