Morgunblaðið - 11.08.1990, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. AGUST 1990
19
omast
olraun
in úr Virkinu í Norðri.
Einar Falur.
Úlfar Þórðarson augnlæknir voru
3u yfír hafíð frá Danmöörku til ís-
af sökkvandi togara sem sökk í miðri
innsiglingunni eftir loftárás. Við
sáum skipið mara í kafi og fréttum
að það hefðu verið Færeyingarnir
sem björguðu mönnunum.
Annars þótti mér ekki byssusting-
irnir eða duflin verst á þessu ferða-
lagi. Hræddastur var ég við tæki á
skipinu, prímusvél með pumpu sem
suðaði eins og í myndar býflugna-
búi. Ekki var hún geðsleg tilhugsun-
in um að apparatið spryngi svo
kviknaði í bátnum," sagði Björgvin.
„En Úlfar, kokkurinn í leiðangrin-
um, var laginn við vélina og töfraði
úr henni fyrirtaks mat, þótt aðeins
færu gæðin eftir veðri. Þegar vont
var í sjó sauð hann einn blikkdunk
af eggjum og það varð að duga með
sem þegar eru sýktir en Mayers seg-
ir þær ekki gefa rétta mynd af virkni
mótefnis. Tilraunadýrin verða að
vera ósýkt til að hægt sé að vita
hversu virkt mótefnið er en óleyfilegt
er að gera tilraunir á ósýktum dýrum
og verður sennilega næstu árin.
Mayers telur forvarnastarf skipta
gífurlegu máli og ættu fjárveitingar
aðallega að renna til forvarna þótt
erfitt sé að meta árangur af þeim.
Mestu máli skiptir að fræða fólk um
hættulausa hegðun, eða hvernig það
á að komast hjá smiti. Mayers telur
alnæmi munu valda byltingu í heilsu-
gæslu í Bandaríkjunum, vegna þess
hve meðferð sjúklinga er kostnaðar-
söm. Sjúklingar verða í framtíðinni
ekki lagðir á sjúkrahús fyrr en þeir
verða orðnir mjög veikir.
bjórnum. En ef betur gaf fengum
við dýrindis beikon, niðursuðu og
fínerí.
Eftir ijögurra sólarhringa legu við
Færeyjar héldum við ferðinni áfram.
Siglingin til íslands gekk betur en
við þorðum að vona, en mikið var
mannskapurinn glaður þegar sást
til lands. Raunar komum við ekki á
heppilegasta tíma til Vestmanna-
eyja. Þetta var snemma morguns
eftir Þjóðhátíð í Eyjum og virtist
ekki sála á ferðinni. Við ætluðum i
land til að snyrta okkur eftir volkið.
Kemur þá ekki askvaðandi grút-
timbraður maður og segir Gísla að
hvergi megi taka land við ísland
nema í Reykjavík, á Seyðisfirði og
Akureyri. Við hugðumst forða okkur
með það sama og fýsti ekki að verða
innlyksa svona skammt frá áfanga-
stað. Það var aldrei að vita hvað
tveir Bretar sem við sáum hraða sér
niður að bátnum hefðu við ferðir
okkar að athuga. Úlfar var að und-
irbúa veislu í tilefni þess að komið
væri að landi án þess að nokkur
væri dauður af matareitrun. Þegar
við snöruðumst aftur á sjóinn heyrð-
um við Bretana dásama beikonlykt-
ina. Þeir fundu þó aldrei nema þef-
inn af réttunum, blessaðir mennirnir.
Ekki vorum við hólpnir við syo
búið, en lentum í mesta óþverra-
veðri úti fyrir Reykjanesi. Þarna
settum við upp segl í eina skiptið á
ferðalaginu. Annars var þetta gassa-
veður uppreisn fyrir okkur Úlfar,
við þóttumst býsna harðir sjóarar
orðnir að vera orðnir ágætlega sjóað-
ir og dugandi seglamenn í Röstinni.
Mikill var fögnuðurinn um kvöldið
þegar við sáum týruna á Gróttu.
Og Ijósadýrðin í Reykjavík var ekk-
ert minna en opinberun, eftir myrkv-
-unina í Danmörku og Noregi. Enda
vorum við svo óþreyjufullir að kom-
ast í land að Lárus lét ekki ljóskast-
ara og merki Bretanna trufla sig en
stýrði beint upp að Sprengisandi,
þar sem nú heitir Grófarbryggja.
Reglur segja að læknir og lóðs skuli
fara um borð áður en skip að utan
leggjast að bryggju. Eflaust hafa
bresk yfii-völd eitthvað vilja ræða
við okkur líka og ég man að Bretarn-
ir voru dálítið reiðir yfir skeytingar-
leysinu í okkur. Við vorum kallaðir
beint inn í Hafnarhús að gefa skýr-
ingar á ferðum okkar og þar var
aðkoman einkennileg.
Húsið var auðvitað troðfullt af
breskum hermönnum, þeir lágu þar
maðut' við mann á gólfinu og rumsk-
uðu ekki þegar við stigum yfir þá
til að komast leiðar okkar. Það varð
að samkomuiagi að við fengjum að
fara í land, með því fororði að við
gæfum okkur fram í bftið daginn
eftir við bresku leyniþjónustuna sem
aðsetur hafði við Laugaveg.
Við kafteinn Lárus fórum þó aftur
um borð, til vonar og vara, og vorum
þar þangað til hallaði í fimm um
morguninn. Af íslenskri gestrisni lét
hann mig sækja það eftir var af öli
niður í lest og bauð Bretunum dús.
Ég held við Úlfar getum báðir
verið sammála um að ferðinn gekk
blessunarlega og stórslysalaust,
hvað sem öllum hrakspám og tund-
urduflum leið. Það er okkur minnis-
stætt þegar kafteinn Neuman varaði
okkur við siglingunni til íslands
sumarið 1940. Hann bað okkur
blessaða að halda kyrru fyrir í Dan-
mörku, við gætum drepið okkur á
þessari vitleysu. Svo bætti hann því
við, stríðinu er lokið. Allir verða
komnir heim fyrir jól, foringinn hef-
ur sagt það.“
Viðtal: Þórunn Þórsdóttir.
Aðspurð um það hvernig bregðast
ætti við þegar sjúklingar, sem vita
að þeir eru sýktir, smita aðra við
samræði, sagði Mayers að ekki væri
hægt að refsa sjúklingnum því við
samræði þarf tvo til og það er jafn-
mikið ábyrgðarleysi af rekkjunauti
að sænga með einhverjum sem hann
veit ekkert um eins og af sjúklingi
að smita.
Mayers sagði^ að foi'varnastarf
væri mjög gott á íslandi og að greini-
lega væri mikil almenn fræðsla í
gangi. Hún sagði að íslendingar
þyrftu ekki að óttast að hinn mikli
fjöldi ferðamanna sem hingað kemur
myndi fjölga alnæmistilfellum meðal
íslendinga. Við værum hins vegar
mikil ferðaþjóð og þyrftum að gæta
okkar á ferðum okkar erlendis.
Úr Marardal. Þetta svæði heitir því háðulega nafni Lyngbrekka!
ÞÉR BLÆÐIR
MÓÐIR KÆR
höggnir, rifnir og beittir svo víðast
er ekkert eftir þar sem áður voru
víðáttumikil skógarsvæði. í dag
er hætt að höggva skóg og rífa
hrís til orkugjafar, enda engir
skógar eftir, sem heitið getur,
nema örfáir ræktaðir og afgirtir
blettir. Víðast hvar er þó beitt á
þær litlu kjarr- og skógarleifar
sem enn finnast. Þannig er það
eins víst, að þær náttúrulegu
skógarkræður sem enn tóra eiga
eftir að hverfa með tímanum, ef
ekkert er að gert. Þetta er sjálf-
skaparvíti okkar skammsýnna
manna. í dag höfum við næga
þekkingu og kunnáttu til að vita
hvert stefnir með þessu áfram-
haldi. Hvað ráðamenn eru að
hugsa er ráðgáta. Þeirra er að
gera ráðstafanir til úrbóta. Þeirra
er ábyrgðin. Við erum að verða
að viðundri, að stunda rányrkju á
okkar viðkvæma og illa farna
gróðurlendi. Við getum vel búið í
þessu landi eins og vitiborið fólk
og stundað skipulagðan rækt-
unarbúskap fyrir þær skepnur,
sem við þurfum til kjötfram-
leiðslu, það gera aðrar þjóðir.
Það ætti að heyra fortíðinni til
að láta búpening valsa fijálst um
landið og naga upp allan nýgræð-
ing, oft áður en plönturnar bera
fræ. Það er von að illa fari. Lands-
menn allir hljóta að sjá, að fram-
tíðarbúseta á landinu fyrir afkom-
endur okkar er háð því, að við
eyðileggjum ekki að óþörfu það
sem eftir er af náttúrulegri gróð-
urþekju landsins okkar.
Getum við, sem nú lifum, horf-
ið'héðan með þann bagga á bak-
inu? Viljum við vita af ákæru niðja
okkar? Getum við gerst slíkir
landníðingar?
Kæru samlandar, réttum þessu
meidda og særða landi okkar
líknar- og friðarhönd, áður en í
algert óefni er komið.
Nú segja kannski margir: Var
ekki mikið skógræktarátak í sum-
ar, til að græða landið?
Svo sannarlega var það virðing-
arvert framtak sem vakti eftirtekt
og áhuga fólks að verðleikum.
En nokkrir afgirtir skógarblettir,
eins og frímerki á landakorti,
duga skammt til að græða sárin.
Friðun fyrir lausabeit búfjár er
eina færa leiðin, til að hægt sé
að snúa vörn í sókn.
Höfimdur er formaður Lífs og
lands.
eftirHerdísi
Þorvaldsdóttur
Brakandi þurrkur og sól í
nokkra daga hér á Suðurlandi í
byijun júlí. Allir verða glaðir og
góðir. Börnin stækka og blómin
spretta, fólk fær hraustlegt útlit
og- allir dásama blessaða sólina.
Þetta er gott fyrir okkur sem
höfum svo oft suðvestanátt með
alkunnu votviðri. En gleðin er
blandin. Þessir þurrviðris dagar
með svolitlum strekkingsvindi
kosta landið okkar mikið. Landið
er svo illa farið af okkar völdum
að ekki má hreyfa vind í þurru
veðri, svo ekki blæði úr sárum
landsins og gróðurmoldin sem
tekur náttúruna aldir að mynda
fýkur á haf út í tonna tali.
í sumar ferðast fjölmargir um
landið, sér og sínum til yndis og
ánægju. Ennþá eru til hlýlegir
staðir heim að sækja og þá fyrst
og fremst friðuð og gróin svæði,
svo sem Þingvellir, Skaftafell,
Þórsmörk, Hornstrandir, Mývatn
(sem er orðið eins og vin í eyði-
mörk) o.fl. Sumir hafa hug á ör-
æfaferðum en aðrir vilja klífa
fjöll. Hvert sem við förum skulum
við skoða umhverfið með athygli
og taka eftir ástandi gróðursins
á þessu meidda landi okkar. Því
Herdís Þorvaldsdóttir
„Réttum þessu meidda
og særða landi okkar
líknar- og friðarhönd.“
miður sjáum við að það fer stöð-
ugt versnandi. Á hveiju ári
minnka náttúruleg gróðursvæði
og skógar rýrna.
Á árum áður voru skógar
í Nátthaga eru ennþá skepnur að naga síðustu stráin, þar til allt
er orðið eyðimörk.