Morgunblaðið - 14.11.1990, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 14.11.1990, Blaðsíða 22
22 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1990 Reuter Frönsk leikskólabörn virða fyrir sér bifreið sem skemmd var og velt um koll í uppþotum í París í fyrra- kvöld. Franska sljórnin hélt hlífiskildi yfir mótmælendum; Stj órnarandstaðan krefst afsagnar stjómar Rocards París. Reuter. LEIÐTOGAR stjórnarandstöðunnar sökuðu stjórn Michels Rocards for- sætisráðherra Frakklands í gær um að hafa skipað lögreglunni að skerast ekki í leikinn meðan á mótmælum menntaskólanema stóð í fyrradag með þeim afleiðingum að skemmdarverkamenn í röðum náms- manna hefðu fengið að leika lausum hala. Kröfðust leiðtogar stjórnar- andstöðunnar afsagnar stjórnar Rocards af þessu tilefni. Bretland: •• Oryggismál á olíu- borpöllum gagnrýnd Saint Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðs ins. Spjótum var beint að Pierre Joxe innanríkisráðherra í franska þinginu í gær vegna uppþotanna. Jacques Toubon, einn af foringjum hægri manna, sagði að skemmdarverkin í París yrði að skrifa á reikning ríkis- stjómarinnar því hún hefði gefið lög- reglu fyrirmæli um að láta ekki sker- ast í odda. „Stjóm sem hefur ekki kjark til að takast á við þjóðfélags- vandann á að víkja fyrir þeim sem þora að axla ábyrgð,“ sagði Toubon. Pierre Verbrugghe, lögreglustjóri í París, tók á sig ábyrgð á því hvem- ig fór í samtali við fjölmiðla. Menn sínir hefðu ekki áttað sig nógu fljótt á því að nokkrir vandræðagemlingar myndu leynast meðal hins fjölmenna hóps friðsamra námsmanna. Talið er að um 200.000 menntaskólanemar hafi tekið þátt í mótmælaaðgerðum, í fyrradag en nemendumir kreíjast fleiri kennara og betri aðbúnaðar í skólum sínum. Hundruð sérstakra óeirðalög- reglumanna vom á vettvangi en þeir stóðu í þrjár stundir og hlífðu sér á bak við skildi sína meðan óeirðaseg- gimir létu grjóti rigna yfir þá. Enn- fremur hafðist lögreglan ekkert að þegar kveikt var í bifreiðum og eldur lagður að járnbrautarstöð. „Við gæt- um ráðið niðurlögum þessara geml- inga á 10 mínútum," sagði svekktur lögreglumaður við fréttamenn meðan ólætin stóðu sem hæst. Jacques Chirac, borgarstjóri París- ar, sagði að Joxe innanríkisráðherra bæri ábyrgð á óöldinni í borginni í fyrrakvöld en ekki lögreglan. „Þeir sem gáfu fyrirmælin, sem sköpuðu þetta ástand, þeir sem gerðu lögregl- una óvirka, bera ábyrgðina. Sökin liggur hjá innanríkisráðherranum," sagði Chirac. Alls munu um 234 lögregluþjónar hafa slasast í uppþotunum í fyrra- kvöld. í haldi eru 184 unglingar vegna skemmdarverka en meðal þess sem ónýtt er eftir hamfarir ungling- anna eru 190 bifreiðar. Talsmenn menntaskólanema sögðu óeirðaseggina sér óviðkom- andi. Um hefði verið að ræða fá- mennan hóp skemmdarverkamanna sem misnotað hefðu mótmælin til að fá hvötum sínum fullnægt. Hefðu þeir ekki látið segjast þó tugþúsund- ir friðsamra námsmanna hefðu hróp- að í kór slagorð eins og „menntskæl- ingar gegn ofbeldi." Francois Mitterrand Frakklands- forseti hefur lýst yfir stuðningi við kröfur menntskælinganna og veitt forsprökkum þeirra áheyrn. ÖRYGGISMÁL á breskum olíu- borpöllum í Norðursjó eru gagn- rýnd harkalega í skýrslu opin- berrar rannsóknarnefndar um slysið á Piper Alpha-borpallinum árið 1988, sem kom út á sunnu- dag. 167 menn fórust þegar Pi- per Alpha-pallurinn sprakk í loft upp vegna gasleka, og er þetta mesta slys sem orðið hefur við olíuvinnslu í sjó. Þegar eftir slysið var komið á fót opinberri rannsóknarnefnd undir forsæti Cullens lávarðar, skosks dómara. Nefndin skilaði 1.000 síðna skýrslu sinni til orkumálaráðuneyt- isins fyrir skömmu. I skýrslunni eru 100 tillögur um úrbætur í öryggismálum breskra olíuborpalla. Sú sem er mikilvægust er að yfirumsjón öryggismála hverfí úr orkumálaráðuneytinu til sér- stakrar stofnunar sem verði óháð ríkisvaldinu. Verkalýðsfélög hafa lengi gagnrýnt öryggiseftirlit á veg- um ríkisins á þeim forsendum að tekið hafi verið alltof mikið tillit til hagsmuna olíufélaganna. í skýrsl- unni er því hins vegar hafnað að verkalýðsfélög fái aukin áhrif í ör- yggismálanefndum olíuborpall- anna. Cecil Parkinson, þáverandi orku- málaráðherra, hét því, þegar nefnd- in var stofnuð, að farið yrði að til- lögum hennar. John Wakeham, núverandi orkumálaráðherra, lýsti því yfir, þegar hann gerði þinginu grein fyrir efni skýrslunnar á sunnudag að farið yrði að öllum tillögum_ hennar. Orkumálaráðu- neytið hefur ævinlega neitað því fram til þessa, að láta öryggismál borpallanna í hendur annarra, en nú ákvað ráðherrann að snúa við blaðinu. Talsmenn Verkamannaflokksins gagmýndu stjórnvöld harkalega fyrir seinagang við að sinna örygg- ismálum starfsmanna borpallanna. Aðstandendur þeirra, sem létust á Piper Alpha fyrir tveimur árum hafa krafíst þess að skoski ríkissak- sóknarinn hefji mál á hendur Occi- dental-olíufélaginu, sem á borpall- inn. Slysið á Piper Alpha hefur kostað olíufélögin marga milljarða ísl. króna. Engin olía hefur verið unnin á Piper-svæðinu frá því slysið varð og ekki er búist við að vinnsla hefj- ist þar fyrr en 1992. Talið er, að olíufélögin í Norðursjó hafí eytt um 15 milljörðum ísl. króna í bætt ör- yggi frá því að slysið varð á Piper Alfa. Bretar loka herstöðvum í Þýskalandi London. Reuter. BRETAR munu loka tveimur af fjórum herstöðvum breska flug- hersins í Þýskalandi, að því er varnarmálaráðuneytið tilkynnti í gær. Annars vegar er um að ræða herstöð við Wildenrath við hol- lensku landamærin og hins vegar við Gutersloh sem er skammt frá Essen. Fyrrnefndu stöðinni verður lokað á næsta ári og hinni árið 1992. Ákvörðunin er tekin að viðhöfðu samráði við þýsk yfirvöld og yfir- stjórn Atlantshafsbandalagsins (NATO). Hún er sögð vera í sam- ræmi við stefnu bresku stjórnarinn- ar um að draga saman landvarnir sínar vegna þeirrar slökunar sem orðið hefur í Evrópu vegna umbóta- þróunarinnar í Austur-Evrópu. Breski flugherinn rekur íjórar stöðvar í Þýskalandi og verða tvær hinar stærri reknar áfram. Alls munu 10.860 liðsmenn hafa aðset- ur í stöðvum breska hersins í Þýskalandi. AF ERLENDUM VETTVANGI eftir JAROSLAV NOVAK Tékkóslóvakía: Pólitískur raunveruleiki kemur í stað byltingaranda ÁR ER nú liðið frá hæglátu „flauels“-byltingunni í Tékkósló- vakíu er kommúnistar létu af einræði en á afmælinu er fátt sem veldur bjartsýni um framtíðina. Þótt grundvallarkröfurnar hafi verið uppfylltar; vald kommúnistaflokksins verið brotið á bak aftur, Vaclav Havel gerður að forseta og efnt til frjálsra kosn- inga, finnst fólki sem afar fátt hafi breyst. Gert er ráð fyrir að efnahagsumbótum verði ekki hrundið í framkvæmd fyrr en í janúar, vitað er að þær munu hafa í för með sér mörg vandamál og fórnarlund almennings er mun minni en í hrifningu byltingar- daganna í nóvember sl. Driffjöður byltingarinnar, sam- tökin Borgaravettvangur, giatar nú vinsældum sínum, hægt en án afláts og gífurleg starfsorka al- mennings sem leyst var úr læð- ingi eftir byltinguna var ekki nýtt á gagnlegan hátt. Borgaravett- vangi, þar sem fólk með allar hugsanlegar skoðanir bast sam- tökum, tókst frá upphafí ekki að tala með einni rödd í mikilvægum málum. Þetta hefur m.a. komið fram í því hve dregist hefur á langinn að koma á efnahagsum- bótum, einkum hefur verið rifíst um hve hratt ætti að ganga til verks. Það var rökrétt niðurstaða af þessu vandræðaástandi að Vaclav Klaus, hinn hægrisinnaði fjármálaráðherra landsins, skyldi vera kjörinn leiðtogi samtakanna nýlega. Margir gagnrýnendur Borgara- vettvangs segja að byltingin hafí verið of hæglát, of varfærin og aðgerðir stjórnvalda eftir hana hafi verið gagnslitlar. Staðreyndin er að stjórnin gerði ekki nóg af því að losa þjóðina við handbendi sem gegnt höfðu störfum fyrir gömlu stjórnina. Þetta mikiivæga verkefni var falið yfírvöldum á hveijum stað (eða einstaklingum). Af þessum sökum sést sama fólk- ið enn í valdastöðum hvarvetna í samfélaginu, einnig í sveitar- stjórnum en það ætti þó að breyt- ast eftir sveitarstjómarkosningar sem verða 24. þ.m. Venjulegt fólk, sem áratugum saman hefur vanist því að aðrir tækju allar ákvarðan- ir fyrir það, er orðið þreytt á að ræða um þessa valdsmenn sem eru siðferðislega óalandi og ófeij- andi. Það fyllist örvæntingu þegar fyrrverandi flokkshundar komm- únista, sem nú eru sagðir „ómiss- andi“ vegna reynslu sinnar og sérþekkingar, vísa umkvörtunum almennings á bug. í þessum efn- um hefur Borgaravettvangur valdið stuðningsmönnum sínum ómældum vonbrigðum og svikið hugsjónir sínar. Sveitarstjórnarkosningar framundan Allar þessar hræringar munu hafa áhrif á niðurstöðu kosning- anna í lok mánaðarins. Þær eru ekki jafn mikilvægar og fyrstu fijálsu þingskosingamar, sem fóru fram í júní því að allir leggja nú áherslu á að kosnir,verði hæf- ir einstaklingar og ekki einblínt á Fögnuður á Vaclav-torgi í Prag í desember sl. er tilkynnt var um nýja ríkisstjórn þar sem kommúnistar voru ekki í meirihluta. flokksmerki frambjóðenda. Nær helmingur kjósenda studdi Borg- aravettvang í kosningunum í júní en þetta gæti gerbreyst núna. Búast má við því að fjöldi manna sitji heima vegna óánægju og óþoljnmæði yfir því hve efnahags- umbæturnar ganga hægt. Allir em sammála um að mikilvægasta málefnið sé að koma á markaðs- búskap en óánægjan gæti fengið marga til að kjósa kommúnista í mótmælaskyni við núverandi stjórnvöld. I mörgum sveitaþorp- um gegnir kommúnistaflokkurinn mikilvægu hlutverki þar sem hann er þar eini raunverulegi stjóm- málaflokkurinn auk Borgarvett- vangs er glatað hefur trausti margra sem finnst að barist hafi verið til einskis. Sjálfræði Slóvaka Aðskilnaðarstefna meðal Sló- vaka hefur skyndilega en ekki óvænt stefnt ríkjasambandinu í hættu og Havel forseti ákvað að fara í þriggja daga heimsókn til Slóvakíu til að reyna að lægja öldurnar. Ásteytingarsteinninn var að þessu sinni lög sem róttæk- ir þjóðernissinnar úr röðum Sló- vaka, þ. á. m. talsmenn menning- arstofnunarinnar Matice slo- venska, vilja setja og kveða á um að slóvakíska verði eina opinbera tungumálið í landshlutanum. í suðurhluta Slóvakíu búa nokkur hundruð þúsund Ungverjar. Frumkvöðlar tillögunnar eru úr Slóvakíska þjóðarflokknum sem nýtur víðtæks stuðnings og boðar aðskilnað Slóvakíu frá sambands- ríkinu. Höfundur er blnönmndur í Prag.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.