Morgunblaðið - 07.02.1991, Side 9

MÖRGIJNBLAÐIÐ FIÍIMTUDÁGUR 7. FEBRUÁlí l'99Í
9
Seljum í dag og næstu daga nokkur
lítillega útlitsgölluð GRAM tæki 3ja
með góðum afslætti. ára ábyrgð
GOÐIR SKILMALAR
TRAUST ÞJÓNUSTA
/rQniX
HÁTÚNI 6R REYKJAVÍK SÍMI (91)-24420
• KERT/
'AKLÚTARl?
"ARSLÆDCIR
IMÍIIÁR
Sóknarstýring f
stað kvótakerfis
NÝLEGA fluttu 15 þingmenn frumvarp um
endurskoðun fiskveiðistefnunnar og skal
kjósa til þess sjö manna milliþinganefnd.
Skal þar gera ráð fyrir svonefndri sóknarstýr-
ingu í stað núverandi kvótakerfis.
Töluleg rök
Þingmennimir fimmt-
án eru úr ölluin stjóm-
málafiokkum nema
Kvennalistanum. í grein-
argerð þeirra með fmm-
varpinu em færð töluleg
rök fyrir því, aö kvóta-
kerfið hafi bmgðizt meg-
inmarkmiðum fiskveiði-
stefnunnar, þ.e. vemd
fiskistofnamia og hám-
arksafrakstri þeirra.
Samkvæmt þessum
upplýsmgum hefur um-
framveiði aukizt stórlega
frá því sem var áður en
kvótakerfið var tekið
upp 1984. Auk þess hefur
fiskiskipastóllmn stækk-
að stómm á tíma kvót-
ans, að því er fram kem-
ur í greinargerð þing-
mannanna. Hér á eftir
verður stiklað á fyrri-
hluta greinargerðarinn-
ar, þar sem þessar upp-
lýsingar koma fram, svo
og mat þingmannanna á
málinu:
437 þús. tonn
umfram
Fiskvieðistefnan hefur
tvíþættan tilgang, annars
vegar vemdun fiskistofn-
anna og hins vegar hám-
arksafrakstur fiskistofn-
anna. Með tilliti til þess
hefur kvótakerfið sem
hefur verið við lýði síðan
1984 sýnt sig í fullkomnu
haldleysi.
Það kemur í ljós að á
kvótatímabilinu hefur
stjómunaraðferðin ekki
dugað til að fylgt væri
þeim veiðitakmörkunum
sem stjórnvöld höfðu
ákveðið. í fskj. I er að
finna upplýsingar frá
Fiskifélagi íslands um
veiði helstu botnfiskteg-
unda. Þar má sjá tillögu
sem fiskifræðingar
gerðu um veiði hvers
árs, ákvörðun stjóm-
valda um leyfilegan
heildarafla og þá veiði
sem raunverulega átti
sér stað. Á árunum 1984-
1988 fór t.d. veiði þorsks
árlega 54-73 þús. smá-
lestir fram úr því sem
stjómvöld höfðu ákveðið,
eða 17,5% til 29,2%. Á
þessum ámm fór þor-
skafii 437 þús. tonn fram
úr ákvörðun stjómvalda.
Hins vegar er aðra sögu
að segja frá siðustu ámn-
um áður en kvótakerfið
var tekið upp. Á ámnum
1980-1983 fór þorskafli
aðeins 64 þús. tonn fram
úr ákvörðun stjórnvalda.
Þá hefur kvótakerfið
ekki stuðlað að auknum
afrakstri af fiskveiðum
með samdrætti í fiski;
skipaeign landsmanna. í
stað þess að minnka
sóknargetu fiskiskipa-
stólsins hefur hún stór-
um aukist þann tima sem
kvótakerfið hefur verið
við lýði. Á fslq. H em
upplýsingar Siglmga-
málastofnunar rikisins
sem greina flokkun
skipastólsins eftir stærð,
breytingum frá ári til árs
og varða fjölda skipa,
rúmlestaijölda, nýsmiði,
stækun, endursmíði og
úreldingu. Á ámnum
1984-1988 fjölgaði t.d.
fiskiskipum um 121 skip
og smálestatala jókst um
9.879, auk þess sem opn-
um vélbátum fjölgaði um
162 skip og smálestatala
þeirra jókst um 1.725. Á
árunum 1979-1983 fækk-
aði hins vegar skipum
um 71 og smálestataia
jókst um 5.357, auk þess
sem opnum vélbátum
fjölgaði um 517 og smále-
statala þeirra jókst um
1.653.
Innbyggður
hvati
Þannig hefur fiski-
skipastólliim aukist frá
því kvótakerfið kom til
og raunar afkastageta
hans langt fram úr því
sem aukning smálesta-
tölu bendir tíl. Það hefur
komið í ljós að í kvóta-
kerfinu er innbyggður
hvati til að halda á fioti
hverju fleyi þar sem
hvert haffært skip á sinn
útdeilda skammt af afla
hversu óhagkvæmur sem
rekstur þess kaim að
vera og ekki er svo hrör-
Iegt skip að ekki gagnist
til að hljóta úthlutun á
veiðiheimild sem hag-
nýta má sem söluvöru ef
ekki vill betur tíl. Þetta
hefur leitt til þeirrar
öfugþróunar að fiski-
skipastóllinn hefur stöð-
ugt orðið vamiýttari.
Augljóst er að þetta
ástand er óþolandi fyrir
rekstur útgerðarinnar.
Og þjóðhagslega er
ástandið óviðunandi þeg-
ar svo er komið að fram-
leiðslutæki sem fjárfest
hefur verið í má ekki
nota þriðjung úr ári eins
og nú er orðið.
Þessar staðreyndir
eiga sér sínar orsakir.
Oll stjórnun atvinnulífs-
ins getur verið annað-
hvort einstaklingsbundin
eða almenns eðlis. Það
skiptir sköpum hver
stjórnunaraðferðin er
viðhöfð. Með einstakl-
ingsbundnum stjómun-
araðferðum er hveijum
einstaklingi gefin bein
fyrirmæli um athafnir
sínar, um hvað haim
megi gera og hvað mikið
aðhafast En stjómun al-
menns eðlis er fólgin í
reglum þar sem einstakl-
ingnum er heimilað að
athafna sig eins og hann
hefur vilja og getu til
imian ramma þeirra
stj ómvaldsfyrirmæla
sem sett em á hveijum
tima. Hér skilur á milli
frelsis og ófrelsis, vald-
dreifingar og miðstýr-
ingar. Önnur leiðin er
dragbítur á efnahagsleg-
ar framfarir, hin suðlar
að hagsæld og velmegun.
Með kvótakerfinu em
veiðiheimildir bundnar
við einstök skip og því
takmörk sett hvað hvert
skip má veiða mikið.
Þannig er kvótakerfið
einstaklingsbundin
stjómmi fiskveiða með
þeim göllum og ann-
mörkum sem slikri skip-
an fylgir. Gmndvallar-
galli kvótakerfisins er að
aflatakmörk em sett á
hvert einstakt skip. Á
þessari skipan byggist sú
forsjá hafta og miðstýr-
ingar sem kvótakerfið er.
Það er haldið þeirri eig-
ind að því skilvirkari sem
framkvæmd þess er þeim
mun fráleitara er það.
Ekki er þess vegna hægt
að breyta kerfinu til
batnaðar því að reynslan
hefur sýnt að þó sníða
megi einn vankantími af
koma tveir nýir í staðiim
hálfu verri. Meiri mið-
stýring sem stjómvöld
hafa gripið til við hveija
framlengingu kvótalag-
aima hefur verið að fara
úr öskunni í eldinn.
| Með einu símtali eeturðu tryggt
fjárhagslegt öryggi þeirra.
I
I
I
Með því að kaupa reglulega
Askriftareiningar Kaupþings myndarðu
þinn eigin lífeyrissjóð og hjálpar þannig
ástvinum þínum að bregðast við
óvæntum atburðum.
Þú ræður upphæð innborgunar á mánuði
hverjum.
Þér stendur til boða hagstæð líftrygging.
Þú getur greitt með greiðslukorti eða
gíróseðli.
Sjóðurinn er ávaxtaður í traustum
skuldabréfum.
•Sjóðurinn er óskipt eign þín.
•Sjóðurinn er að jafnaði laus til ráðstöfunar
hvenær sem er.
Gengi Einingabréfa 7. febrúar 1991
Einingabréf 1 5,353
Einingabréf 2 2,895
Einingabréf 3 3,516
Skammtímabréf 1,795
Samning um áskrift að
Einingabréfum getur þú
gert með því að hringja
eða koma í Kaupþing hf.,
Kaupþing Norðurlands
hf., sparisjóðina og
afgreiðslustaði
Búnaðarbanka Islands.
KAUPÞING HF
Kringlunni 5, sími 689080