Morgunblaðið - 23.02.1991, Page 23

22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. FEBRUAR 1991
4-
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. FEBRÚAR 1991
23
ÍWtrgminMaliil*
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Frá ráðhúsi
til Þjóðarbókhlöðu
Gengið var til kosninga til
borgarstjórnar Reykjavík-
ur á síðasta ári eins óg annarra
sveitarstjórna. Oft og víða hef-
ur verið talin hætta á því að
fjármál sveitarfélaga færu úr
böndum á kosningaári, þar sem
keppst væri við að ljúka verk-
efnum eða stofna til skuldbind-
inga í von um að rausnarleg
ráðstöfun á opinberu fé kynni
að skila einhverjum stjórnmála-
flokki fleiri atkvæðum en ella.
Af þeim sökum og vegna lof-
orða í kosningabaráttunni kann
gerð fjárhagsáætlunar fyrir
næsta ár eftir kosningar oft að
verða vandkvæðum bundin.
Verið er að jafna yfir gamlar
syndir og halda inn á nýjar
brautir.
Fjárhagsáætlun Reykjavíkur
fyrir árið 1991 var til meðferð-
ar í borgarstjórn í fyrradag.
Við afgreiðslu hennar kom enn
í ljós, að fjárhagsstaða höfuð-
borgarinnar er sterk undir for-
ystu samhents meirihluta sjálf-
stæðismanna. Stingur sú festa
sem þar ríkir á áberandi hátt í
stúf við vandræðin við fjármála-
stjórn ríkisins. Frá því að sjálf-
stæðismenn fengu endurnýjað
umboð til að taka við stjórn
borgarinnar 1982 eftir fjögurra
ára meirihlutasamstarf vinstri
manna hefur verið undið ofan
af þeim skattahækkunum, sem
urðu á kjörtímabili vinstri
meirihlutans. Fasteignaskattar
voru lækkaðir frá því sem var
í tíð vinstri manna og einnig
útsvar.
Þótt álögum hafi verið haldið
í skefjum í Reykjavík hefur það
ekki bitnað á félagslegri þjón-
ustu eða framkvæmdum. Er sú
þjónusta öflugri í Reykjavík en
hjá öðrum sveitarfélögum og
ver borgarsjóður hærra hlut-
falli tekna sinna til félagsmála
en gert er í öðrum sveitarfélög-
um. Framkvæmdir á vegum
borgarinnar hafa einnig verið
miklar.
í viðtali sem Morgunblaðið
átti við Davíð Oddsson borgar-
stjóra í tilefni af afgreiðslu fjár-
hagsáætlunarinnar sagði hann
meðal annars: „Það er ljóst, að
enginn staður á landinu býr við
sama framkvæmdamagn og
þjónustustig eins og höfuðborg-
in. Borgin hefur gætt þess að
stofna sér ekki í skuldir og ana
ekki út í of mörg verkefni í einu.
Lykillinn að þeim árangri, sem
náðst hefur á undanförnum
árum, er sá, að hún hefur verið
í höndum samstillts hóps. Hins
vegar sýnir málatilbúnaður
vinstri manna nú, að þar hefur
aldrei ríkt jafn mikil sundrung.“
Menn þurfa ekki að fara
langt til að sjá muninn á því
hvernig Reykjavíkurborg
stendur að framkvæmdum ann-
ars vegar og ríkið hins vegar.
Ekki eru nema nokkur hundruð
metrar á milli ráðhússins sem
Reykjavíkurborg er að reisa við
norðurenda Tjarnarinnar og
Þjóðarbókhlöðunnar sem ríkið
er að reisa við Birkimel. Öllum
er ljóst, að staðið verður við
áætlunina sem borgaryfirvöld
hafa gert um að ráðhúsið verði
tekið í notkun vorið 1992. Eng-
inn veit hvenær lokið verður við
Þjóðarbókhlöðuna, sem hefur
þó verið miklu lengur í smíðum
en ráðhúsið og átti meðal ann-
ars að fjármagna með sérstök-
um skatti. Peningarnir hurfu í
ríkishítina og rætt er um Þjóð-
arbókhlöðuna sem minnisvarða
um dugleysi við framkvæmd
hátíðlegrar yfirlýsingar sem var
gefin í tilefni af ellefu alda af-
mæli byggðar á íslandi árið
1974. Þjóðarbókhlaðan sem átti
að vera einskonar sameiningar-
tákn þjóðarinnar vegna þessa
afmælis stendur í hálfgerðu
reiðileysi og vekur hneykslan
og deilur á sama tíma og mark-
visst er unnið að smíði ráðhúss-
ins, sem þrátt fyrir deilur, verð-
ur í senn stjórnsýslumiðstöð
borgarinnar og sameiningar-
tákn borgarbúa. Væri kannski
skynsamlegast að flytja Þjóðar-
•bókhlöðuna í umsjá Reykjavík-
urborgar?
í komandi þingkosningum
verður tekist á um það, hvort
mynduð verði vinstri stjórn með
sama yfirbragði og sú sem nú
situr við völd eða ríkisstjórn
með þátttöku Sjálfstæðis-
flokksins. í Reykjavík sjá menn
best þann mun sem er á stjórn-
arháttum, þegar margflokka
stjórn vinstri manna er við völd
eða samhentur meirihluti sjálf-
stæðismanna. Fjárhagsstaða og
fjármálastjórn gefa góða við-
miðun, þegar metin er stjórn á
vegum hins opinbera eða einka-
aðila. Nú þegar gengið er til
þingkosninga blasir við, að fjár-
málastjórn ríkisins er í ólestri.
Fjárhagur Reykjavíkur var góð-
ur fyrir kosningarnar þar í vor
og hann er góður enn þrátt
fyrir að skattar hafi ekki verið
og verði ekki hækkaðir. Ráða-
lausir valdsmenn ríkisins vilja
hækka skatta fyrir kosningar
og einnig að þeim loknum kom-
ist þeir í valdaaðstöðu.
Tortryggni tekur rúm frá
samstöðu í alþjóðamálum
eftir Þorstein Pálsson
, í vikunni komu góðir gestir frá
Eistlandi. Forsætisráðherrann
ásamt með utanríkisráðherranum
koniu hingað til þess að treysta sam-
stöðu íslands og Eistlands og afla
málstað þjóðar sinnar frekari skiln-
ings og stuðnings. En umfram allt
fann maður að þessir leiðtogar Eist-
lendinga voru þakklátir íslendingum
fyrir einarðan stuðning.
Það hefur verið mjög ánægjulegt
að fylgjast með því hvernig vináttu-
bönd milli þjóða hafa orðið til á
nokkrum misserum. Víst er að sam-
skipti íslendinga og Eystrasaltsþjóð-
anna hafa ekki verið mikil á undanf-
örnum áratugum en nú hefur þróun-
in orðið ör í þeim efnum. Og eðlilegt
er að rnenn spyrji hvað það er sem
tengir íslendinga og Eystrasalts-
þjóðirnar saman í svo mikilli skynd-
ingu.
Réttlætiskennd í blóð borin
í íslendingum er sannarlega sterk
réttlætiskennd. Okkur er í blóð borin
andstaða við ofríki og valdbeitingu.
Ofbeldisverk Sovétstjórnarinnar í
byijun þessa árs gagnvart fijálsum
friðsömum borgurum hlutu því að
kalla á viðbrögð íslendinga.
Á hinn bóginn höfum við fundið
til samkenndar með Eystrasaltsþjóð-
unum fyrir þá sök að þær hafa byggt
sjálfstæðiskröfur sínar á ekki ósvip-
uðum rökum og við gerðum sjálfir.
Reyndar var fullveldi þeirra og sjálf-
stæði viðurkennt 1918 sama ár og
Island varð fullvalda ríki.
Þjóðirnar við Eystrasalt hafa ekki
einasta stutt sjálfstæðiskröfur sínar
með stoð í viðurkenndum þjóðréttar-
reglum. Þær styðja málstað sinn
einnig og ekki síður með mjög skýr-
um tilvísunum til sögu og þjóðlegrar
menningar. Ég hygg að það sé ekki
síst þessir strengir í sjálfstæðisbar-
áttu Eystrasaltsþjóðanna sem gera
samstöðu okkar og þeirra eðlilega
og einlæga.
Forsætisráðherra og utanríkisráð-
herra Eistlands ræddu hér stuðning
íslendinga. Þeir tóku fram að viður-
kenning á Litháen kæmi öllum
Eystrasaltsríkjunum til góða. Jafn-
framt lögðu þeir á það áherslu að
íslendingar gætu hugsanlega komið
til aðstoðar í þeim tilgangi að koma
á raunverulegum viðræðum milli
ríkjanna og Sovétstjórnarinnar.
Sumum finnst sem Eystrasalts-
þjóðirnar fari of hratt í sjálfstæðis-
baráttu sinni. En í því efni verða
menn að hafa í huga að óvissan um
framtíð Sovétríkjanna er mikil og
þessar þjóðir vilja ekki dragast inn
í ófyrirséða þróun sem gengið gæti
gegn hagsmunum þeirra.
Vonir og bjartsýni um
nýja heimsmynd
Við fall Berlínarmúrsins fyrir'
rúmu ári vöknuðu nýjar vonir um
slökun spennu í samskiptum
ríkjanna og friðsamlegri sambúð
þjóða. Sá sögulegi atburður gerðist
„Sumum finnst sem
Eystrasaltsþjóðirnar
fari of hratt í sjálfstæð-
isbaráttu sinni. En í því
efni verða menn að
hafa í huga að óvissan
um framtíð Sovétríkj-
anna er mikil og þessar
þjóðir vilja ekki dragast
inn í ófyrirséða þróun
sem gengið gæti gegn
hagsmunum þeirra.“
í kjölfar mikilla breytinga í alþjóða-
málum.
Segja má að í fimm ár eða allt
frá fundi forseta Bandaríkjanna og
leiðtoga Sovétríkjanna hér í
Reykjavík haustið 1986 hafi orðið
stórstígari framfarir í afvopnunar-
málum en nokkurn hafi órað fyrir.
I kjölfarið féll svo Berlinarmúrinn
og Mið-Evrópuríkin sem töldust vera
austan við járntjaldið urðu ftjáls.
Allt hefur þetta nánast gerst í einu
vetfangi.
Hugmyndir manna um nýja
framtíð og nýja heimsmynd hafa því
verið að breytast. Menn hafa horft
til nýrrar aldar með það í hug að
þjóðir heims geti tekist á við margv-i
ísleg ný verkefni. Með því að tor-
tryggni og spenna væri minni en
Þorsteinn Pálsson
áður. Réttilega hafa menn bundið
vonir við að með samstarfi og sam-
vinnu mætti bæta velferð og um-
hverfi mannsins. Framvinda alþjóða-
mála á undanförnum árum hlaut að
geta af sér bæði bjartsýni og áræði.
En veður skipast fljótt í lofti.
Koma góðra gesta frá Eistlandi
minnti okkur á hvernig hervaldi var
grimmilega beitt í Vilnius höfuðborg
Litháen í byijun þessa ár. Þegar
saklausir borgarar lágu undir beltum
skriðdrekanna spurðu menn sjálfa
sig: Má það vera éftir allt sem á
undan er gengið að sagan frá Ung-
veijalandi 1956 og Tékkóslóvakíu
1968 sé að endurtaka sig?
Þessir atburðir gerðust í sömu
mund og frestur Sameinuðu þjóð-
anna í Persaflóadeilunni rann út.
En Persaflóadeilan er annar atburð-
ur af því tagi sem í sviphendingu
hefur breytt björtum vonum í angist
og kvíða um þróun alþjóðamála.
Valdhroki og ofbeldi við
Persaflóa elur á tor-
tryggni og sundurlyndi
Saddam Hussein verður varla lýst
með öðrum hætti en sem hrokafull-
um ofbeldissegg í hópi þjóðarleið-
toga. Á þeirri stundu sl. haust þegar
þjóðir heims héldu að draumurinn
um traustari frið væri að rætast
kaus Saddam Hussein að ráðast á
Kúvæt og innlima það í írak. Við-
brögð þjóða heims hafa verið sterk
og kröftug og ályktanir Sameinuðu
þjóðanna eru grundvöllur hernaða-
raðgerða bandamanna við Persaflóa
um þessar mundir.
Menn trúa því að þessi átök verði
til lykta leidd á þann eina veg sem
viðunandi er að Kúvæt verði frelsað
úr höndum íraka. En eftirleikurinn
verður erfiður. Menn gera að því nú
■skóna að Sovétríkin freisti þess að
auka áhrif sín í þessum hluta með
einum eða öðrum hætti. Því er hætt
við tortryggni og sundurlyndi í sam-
skiptum þjóða taki rúm frá samstöðu
og bjartsýni, jafnvel þó að friður
komist á innan tíðar.
Aðeins einörð samstaða gegn
ofríki af þessu tagi getur fært þjóð-
irnar að nýju inn á þær brautir, sem
allt friðelskandi fólk kýs að ganga
eftir til móts við nýja öld og ný verk-
efni, sem eiga að auðga mannlegt
samfélag og treyst samstöðu og ör-
yggi-
Höfundur er formnöur
Sjálfstæðisflokksins.
Sameiginleg yfirlýsing forsætisráðherra íslands og Eistlands:
Alþjóðlegur vandi sem
krefst alþjóðlegra lausna
HEIMSÓKN þeirra Edgars Savisaars, forsætisráðherra Eistlands, og
Lennarts Meri, utanríkisráðherra hingað til lands lauk í gærmorgun.
Eftirfarandi yfirlýsing, sem þeir Steingrímur Hermannsson forsætisráð-
herra, og Edgar Savisaar, forsætisráðherra Eistlands, undirrituðu var
gerð opinber að loknum viðræðum þeirra á fimmtudagskvöld:
Á fundi þeirra Steingríms Her-
mannssonar, forsætisráðherra ís-
lands, Jóns Baldvins Hannibalsson-
ar, ,utanríkisráðherra íslands, Edg-
ars Savissars, forsætisráðherra Eist-
lands, og Lennarts Meri, utanríkis-
ráðherra Eistlands, skiptust aðilar á
skoðunum og upplýsingum um stöðu
sjálfstæðismálaEystrasaltsríkjanna.
Aðilar voru sammála um að líta
bæri á málið sem alþjóðlegt vanda-
mál sem ætti rætur að rekja til
síðari heimsstyijaldarinnar og því
væri viðeigandi að leita lausnar á
þessum vanda á alþjóðavettvangi.
Þrátt fyrir miklar breytingar á
vettvangi evrópskra stjórnmála á
undanförnum árum -eru málefni
Eystrasaltsríkjanna enn óleyst. Þrátt
fyrir viðleitni Eystrasaltsríkjanna
undanfarið ár hafa samningaviðræð-
ur við Sovétríkin enn ekki orðið að
veruleika. Brýnt et' því að leita nýrra
leiða til að unnt verði að ná fram
raunhæfri lausn á þessum vanda-
málum. Aðilar ræddu þau skref sem
stíga þyrfti á leið til sjálfstæðis og
voru sammála um að þörf yrði á
alþjóðlegum samningum og trygg-
ingum.
Af íslands hálfu var ítrekaður
fullur stuðningur við sjálfstæðisbar-
.áttu Eystrasaltsríkjanna. íslensk
Tillögur nefndar sem endurskoðaði útvarpslögin:
Otakmarkaður fjöldi íbúða
geti tengst hvenu kapalkerfi
NEFND, sem menntamálaráðherra fól 18. janúar síðastliðinn að endur-
skoða núgildandi útvarpslög, skilaði áliti síðastliðinn fimmtudag. Á
meðal tillagna nefndarinnar er að ekkert hámark verði á fjölda þeirra
íbúða, sem tengdar eru við hvert kapalkerfi fyrir sig, en nú mega
íbúðirnar í mesta lagi vera 36 talsins, samkvæmt túlkun á núgildandi
útvarpslögum. Fjallað var meðal ánnars um tillögur nefndarinnar á
opnum fundi, sem Bandalag háskólamanna stóð fyrir á Hótel Borg
síðastliðið fimmtudagskvöld um fréttaþörf og þýðingarskyldu. Frum-
mælendur á fundinum voru Svavar Gestsson menntamálaráðherra,
Markús Orn Antonsson útvarpssljóri, Halldór Ármann Sigurðsson
dósent og Kristín Ástgeirsdóttir sagnfræðingur.
Svavar Gestsson menntamálaráð-
herra sagði á fundinum á Hótel
Borg að þjóðin vildi helst fá sitt efni
heima í stofunni hjá sér og þá jafn-
vel utan úr geimnum. „Áttatíu af
hundraði landsmanna eru þeirrar
skoðunar að ég hefði átt að leyfa
Stöð 2 og Ríkissjónvarpinu að endur-
varpa útsendingum gervihnatta-
stöðvanna CNN og SKY óþýddum.
Hins vegar geri ég ekki ráð fyrir
að 80% þjóðarinnar hafi talið æski-
legt að leyfa þessar útsendingar og
vona að svo sé ekki. Það er rangt
að ég hafi h)ýtt kalli Stöðvar 2. Það
hefur lengi legið fyrir að reglugerð
um þýðingarskyldu og útvarpslögin
þyrfti að laga.“
Svavar sagði að margir hefðu
gagnrýnt þá ákvörðun hans að
breyta reglugerð um þýðingarskyldu
og sett hafi verið á laggirnar nefnd
18. janúar síðastliðinn til að endur-
skoða útvarpslögin. Hann sagðist
innan skamms ætla að leggja fram
frumvarp á Alþingi um breytingar á
útvarpslögum.
I nefndinni sátu Þórunn J. Haf-
stein, deildarstjóri í menntamála-
ráðuneytinu, sem jafnframt var
formaður nefndarinnar, Gústaf Arn-
ar, yfirverkfræðingur hjá Pósti og
síma, Þorbjörn Broddason, formaður
útvarpsréttarnefndar, Markús. Örn
Antonsson útvarpsstjóri, Ragnhildur
Hjaltadóttir, skrifstofustjóri í sam-
gönguráðuneytinu, Páll Magnússon,
sjónvarpsstjóri Stöðvar 2 og Kristján
Árnason, formaður íslenskrar mál-
nefndar.
Ríkisútvarpið greiði ekki til
Sinfóníuhljómsveitarinnar
Svavar sagði að nefndin hefði lagt
til að þeim stöðvum, sem sendu út
þráðlaust, bæri skylda til að þýða
allt erlent efni, þannig að íslenskt
tal eða texti fylgdi erlendu tali, og
viðstöðulaust, óbreytt og óþýtt end-
urvarp erlendra sjónvarpsstöðva yrði
eingöngu leyft í kapalkerfum.
Nefndin leggur til að ekkert hámark
verði á því hversu margar íbúðir
megi tengjast hveiju kapalkerfi fyrir
sig en nú mega í mesta lagi 36 íbúð-
ir vera tengdar sama kapalkerfi,
samkvæmt túlkun á núgildandi út-
varpslögum.
Þá gera tillögur nefndarinnar ráð
fyrir að Ríkisútvarpið þurfi ekki
lengur að greiða hluta af starfsemi
Sinfóníuhljómsveitar íslands en nýtt
gjald, kapalkerfisgjald, renni til
Menningarsjóðs útvarpsstöðva. Þá
leggur nefndin til að hlutur innlends
efnis í sjónvarpsstöðvunum verði
aukinn. Nefndarmenn voru sammála
um þessar tillögur.
Svavar sagði að ekki hefði verið
hægt að leyfa óþýddar, beinar sjón-
varpssendingar nema breyta reglu-
gerð um þýðingarskyldu en það var
gert 17. janúar síðastliðinn. „Þarna
var heimiluð undanþága og af hálfu
menntamálaráðuneytisins hefur allt-
af verið litið svo á að þetta sé tíma-
bundið ástand. Það þarf að setja ný
lög, því það er skoðun margra að
þýðingarskyldan hafi ekki verið í
anda útvarpslaganna frá árinu 1985.
í gildandi útvarpslögum er engin
þýðingarskylda." ,
Svavar sagði að reglugerð um
þýðingarskyldu hefði eingöngu verið
sett á grundvelli þess að vernda
þyrfti íslenskt mál og erfitt væri
fyrir framkvæmdavaldið að hafa ein-
göngu slíka reglugerð að styðjast
við. Svavar sagði aftur á móti vera
þeirrar skoðunar að lög héldu ekki
í trássi við almennan vilja þjóðarinn-
ar og þá ætti hann ekki við skoðana-
kannanir. „Ég tel að flóðgáttin hafi
verið opnuð fyrir löngu. íslensk
menning hefur byggst á einangrun
og innri styrk, fyrst og fremst í
bókmenntum, en ljóst er að hið fyrr-
nefnda er fallið.“
Hægt að verja meira fé til
innlendrar dagskrárgerðar
Menntamálaráðherra sagði að
styrkja ætti innlent dagskrárefni og
það hlyti að vera hægt að nota
meiri peninga til innlendrar dag-
skrárgerðar hjá Ríkissjónvarpinu.
„Ríkissjónvarpið ver 200 milljónum
króna til innlendrar dagskrárgerðar
á þessu ári en öll rekstraráætlun
Ríkisútvarpsins er upp á tvo millj-
arða. Breyta á forgangsröðinni í
þágu íslenskrar menningar en það
eiga einnig að koma peningar ann-
ars staðar frá og ég mun láta á það
reyna hvort Alþingi er tilbúið til að
taka peninga úr almennum sjóðum
til dagskrárgerðar stöðvanna. Hins
vegar er ég ekki bjartsýnn á að
menn séu tilbúnir til þéss,“ sagði
menntamálaráðherra.
Markús Örn Antonsson útvarps-
stjóri sagðist vænta þess að breyt-
ingar á útvarpslögum yrðu afgreidd-
ar á þessu þingi, þannig að óþýddar
útsendingar færu eingöngu til
þeirra, sem vildu kaupa slíkt efni
af kapalkerfum, sem gætu til dæmis
boðið upp á 20-30 dagskrárrásir.
Markús Órn sagði að aðalatriðið
væri að með þessum tillögum nefnd-
arinnar um breytingar á útvarpslög-
um yrði kapalkerfum heimilt að end-
urvarpa óþýddu erlendu efni og það
yrði ekki hlutverk fullgildra inn-
lendra stöðva að sinna slíku. Hann
sagði að 60-80% heimila í Vestur-
Evrópu hefðu aðgang að kapalkerf-
um, þar sem í boði væru allt að 30
gervihnattarásir og fijálsleg ákvæði
væru í Svíþjóð og Noregi um mót-
töku á þessu efni.
„Við væntum þess að afnotagjöld
Ríkisútvarpsins hækki en ég á ekki
von á að neinar stökkbreytingar
verði í þeim efnum. Klukkustundar
leikið verk í sjónvarpi kostar 7-8
milljónir að meðaltali en við höfum
dæmi um 13 milljóna króna útlagðan
kostnað fyrir um klukkutíma þátt í
sjónvarpi,“ sagði Markús Örn.
Menningarsjóður styrki
innlenda dagskrárgerð
Markús Örn sagðist vilja að Menn-
ingarsjóður útvarpsstöðva styrkti
innlenda dagskrárgerð, eins og
sjóðnum hafi verið ætlað í upphafi.
„Ríkisútvarpið greiðir 55 milljónir
króna í Menningarsjóð útvarps-
stöðva á þessu ári en við gerum
okkur í mesta lagi von til þess að
fá 25 milljónir úr sjóðnum í ár. Og
er eitthvert vit í því að stór hluti
af þessu fari til Sinfóníuhljómsveitar
íslands?." Markús Örn sagðist vera
hlynntur því að gjald af kapalkerfum
rynni til innlendrat' dagskrárgerðar
og stefna bæri að því að helmingur
af útsendu efni væri innlend dag-
skrárgerð. Hins vegar væri auðveld-
asta ráðið til að auka hlut innlendr-
ar dagskrárgerðar að stytta dag-
skrána en hún hefði verið lengd
mikið á undanförnum árum og reynt
Morgunblaðið/KGA
Svavar Gestsson menntamálaráðherra í ræðustól á opnum fundi, sem
Bandalag háskólamanna stóð fyrir á Hótel Borg á fimmtudagskvöld
um fréttaþörf og þýðingarskyldu. Við borðið situr Gunnlaugur Ást-
geirsson, fundarstjóri.
væri að vanda til þýðinga á báðum
stöðvunum.
Fjölmiðlar eiga að vera einn
hornsteina lýðræðisins
Kristín Ástgeirsdóttir sagnfræð-
ingur sagði að tal manna væri nú
fiutt á einni sekúndu um heiminn.
„Andstyggileg styijöld birtist á sjón-
varpsskjánum kvöld eftir kvöld og í
vissum skilningi er heimurinn að
verða agnarsmár. Fréttirnar um úr-
slit orrustunnar um Waterloo voru
hins vegar eina viku að berast frá
Waterloo til Lundúna," sagði Kristín.
Hún sagði að fjölmiðlar ættu ekki
að vera gjallarhorn misviturra
stjórnmálamanna, heldur einn af
hornsteinum lýðræðisins. Fjölmiðlar
eigi að vera sjálfstæðir og spyija
áleitinna spurninga.
„Spyija má hvort við verðum
ónæm fyrir hryllingi styijalda,“
sagði Kristín. „Bagdad var eins og
upplýst jólatré, sagði hermaðurinn.
Árásin var vel heppnuð, segja frétta-
mennirnir. Ætlum við að vera frið-
flytjendur eða stríðsæsingamenn?.
Eigum við að setja fjölmiðlum
ákveðnar siðferðisreglur áður en við
verðum ónæm? Ég vil sjá gagnrýnar
fréttir unnar af íslenskum frétta-
mönnum. Við verðum að skapa og
veita, ekki bara gleypa og þiggja
ef við ætlum að tryggja íslenska
menningu."
Kristín sagði að á undanförnum
árum hefði gætt vaxandi virðingar-
leysis fyrir lögum og reglum og illt
væri í efni ef menn kæmust upp
með að bijóta reglur og síðan væri
reglunum breytt umyrðalaust.
Rangt að leyfa óþýddar
útsendingar CNN og SKY
Halldór Ármann Sigurðsson, dós-
ent við Háskóla Islands, sagði að
menntamálaráðherra hefði tekið
ranga ákvörðun þegar hann leyfði
Ríkissjónvarpinu og Stöð 2 að endur-
varpa útsendingum SKY og CNN
óþýddum. „Reglugerðir hafa hindrað
að gervihnattasjónvarp fyndi hér
æskilegan farveg. Þær hafa gert illt
verra og komið í veg fyrir að kapal-
kerfi fengju að þróast hér á eðlileg-
an hátt.
Sjálfsagt myndi Evrópubandalag-
inu ekki muna um að veita okkur
þýðingarstyrki en það er illa komið
fyrir okkur ef innganga í Evrópu-
bandalagið er helst til varnar
íslenskri menningu. Það kostar pen-
inga að halda uppi íslenskri menn-
ingu og það er spurning hvort við
höfum metnað til að halda henni
uppi eða hvort við viljum alþjóðlega
menningu án nafns og heimilis-
fangs. Hins végar væri fráleitt að
missa móðinn á mestu velmektar-
dögum íslensku þjóðarinnar."
stjórnvöld munu áfram beita sér
fyrir stuðningi við fullt sjálfstæði
Éystrasaltstríkjanna á alþjóðavett-
vangi.
íslensk stjórnvöld fallast einnig á
að taka að sér hlutverk málamiðlara
í samningaviðræðum Sovétríkjanna
og Eystrasaltsríkjanna. Stjórnvöld í
Eistlandi munu kanna afstöðu ýfip-
valda í Lettlandi og Litháen til þessa
máls. Samþykkt var að fyrsta skrefí;
ið í slíkri sáttaviðleitni ætti að verða
að bjóða fulltrúum allra Eystrasalts-
ríkjanna til fundar í Reykjavík í
marsmánúði.
Aðilar ræddu einnig hvernig efla -
mætti samstarf Eistlendinga og'ís-
lendinga. Þeirri hugmynd var komið
á framfæri að hugsanlega hefði fúll-
trúi íslendinga aðsetur í Tállinn til
að koma á sem -nánustum samskipt-
um við Eystrasaltsríkin.
Fjárhagsáætlun Reykjavíkur:
Skiptar skoðanir um
greiðslur til foreldra
SKIPTAR skoðanir komu fram í borgarstjórn um greiðslur til foreldra
barna á forskólaaldri, sem kjósa að vera heima hjá börnum sínum, við
umræður um fjárhagsáætlun Reykavíkur á fimmtudag. Sjálfstæðismenn
vildu verja til þess 50 milljónum króna á árinu, Sigrún Magnúsdóttir,
Framsóknarflokki, vildi tvöfalda þá upphæð, en aðrir fulltrúar minni-
hlutans lýstu sig andvíga slíkum greiðslum.
Fulltrúar minnihlutaflokkanna
fluttu ýmsar tillögur um dagvistar-
mál við afgreiðslu íjárhagsáætlunar-
innar. Sigrún Magnúsdóttir lagði til
að 100 milljónum króna yrði varið
til foreldragreiðslna. Hún lagði jafn-
framt til að lokið yrði smíði leik-
skóla í Selási. Elín G. Ólafsdóttir,
Kvennalista, lagði til miklar breyt-
ingar á fyrirkomulagi dagvistarþjón-
ustu í borginni, með það fyrir augum
að bæta aðstöðu barna á aldrinum
6 mánaða til 6 ára. Ólína Þorvarðar-
dóttir, Nýjum vettvangi, lagði til
verulega hækkun fjárveitinga til
uppbyggingar dagvistarheimila og
gæsluvalla og Siguijón Pétursson,
Álþýðubandalagi, flutti tillögu um
að leikskólum í Rimahverfi og á
Háskólasvæði yrði lokið á árinu.
Anna K. Jónsdóttir, formaður
stjórnar Dagvista barna, flutti fyrir
hönd sjálfstæðismanna frávísunar-
tillögu við allar þessar tillögur. Taldi
hún óraunhæft að hækka upphæð
til foreldragreiðslnanna jafn mikið
og Sigrún vildi og óþarft að hraða
framkvæmdum við leikskóla í Selás-
hverfi. Anna sagði að ekki væri
hyggilegt að samþykkja tillögu
Kvennalistans um breytt fyrirkomu-
lag í dagvistarmálum, enda væri hún
úr takt við vilja foreldra, sem fram
hefði komið í umfangsmikilli skoð-
anakönnun. Hún sagði að lokum að
tillaga Nýs vettvangs um uppbygg-
ingu dagvistarheimila og gæsluvalla
væri ómarktæk, enda væri þar ekk-
ert tilgreint um staðsetningu þeirra
og hlutverk og að tillaga Siguijóns
Péturssonar um leikskóla í Rima-
hverfí og Háskólasvæði væri óþörf
og óraunhæf.
Loðnuskipið Júpíter landar í Bolungarvík.
Morgunblaðið/Gunnar Hallsson
Bolungarvík:
Þrær loðnuverk-
smiðjunnar fullar
Bolungarvík.
LOÐNUVERKSMIÐJAN Einar Guðfinnsson hf. hefur nú tekið við tæp-
lega 5.000 lestum af loðnu frá því að þessi veiðihrota sem nú stendur
hófst.
Nú eru allar þrær verksmiðjunnar
fullar og að sögn Einars Jónatans-
sonar framkvæmdastjóra er hugsan-
legt að verksmiðjan geti tekið við
u.m.þ 800-900 lestum eftir tvo sólar-
íiringa. Mest af þessum afla hefur
loðnuskip Bolvíkinga, Júpíter, fært
að landi eða um 3.500 lestir. En auk
þess lönduðu hér á dögunum loðnu-
skipin Gullberg um 600 lestuin og
ísleifur um 700 lestum.
Loðnan er kærkomin atvinnulífinu
hér í Bolungarvík enda óneitanlega
lyftistöng fyrir byggðarlagið á þess-
mn tíma aflakvóta og atvinnuþrefs.
Nú vona menn hér helst af öllu að
frekari veiðiheimildir verði veittar
af loðnu eins og jafnvel reyndustu
loðnuskipstjórar flotans hafa þrá-
faldlega lagt til síðustu daga.
- Gunnar.