Morgunblaðið - 24.11.1991, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. NÓVEMBER 1991
17
því að hann gangi áfram eins og
hann hefur gengið þegar búið er að
taka upp auðlindaskatt og veiðileyfa-
gjald, sem ákveðnir aðilar boða nú,
meðal annarra ritstjórar Morgun-
blaðsins. Ef veiðileyfagjald og auð-
lindaskattur verða tekin upp, verður
jafnframt tekið upp styrkjakerfi hér
á landi því þegar staðir úti á lands-
byggðinni geta ekki lengur leyst út
kvótana sína, verða þeir auðvitað
látnir hafa peninga tíl þess að leysa
þá út. Gjörgæslumennirnir í Reykja-
vík sjá til þess,” segir Gísli Jón og
bætir við: „Þú veist að það þýðir
ekkert að hafa deyjandi sjúklinga á
gjörgæslu alla tíð og árum saman
og Matthías Bjarnason og banka-
stjórana sem yfirgjörgæslustjóra.
Það á annaðhvort að leyfa deyjandi
sjúklingum að deyja í friði eða þá
að strika út skuldir þeirra og fá nýja
heimamenn til þess að stýra fyrir-
tækjunum ef hinir eru ekki færir um
það. Og svo á hið opinbera að láta
sjávarútveginn í friði.
Eitt er það sem útgerðarmenn
hugsa töluvert um þegar ákvörðun
er tekin um það hvar leggja skuli
upp, að sögn Gísla Jóns, og það er
það hvenær aflinn fæst borgaður.
„Innlendir og erlendir fiskmarkaðir
eru öruggir hvað þetta atriði snertir,
en því miður er ekki það sama hægt
að segja um vinnsluna hér heima.
Greiðslur vilja dragast svo mánuðum
skiptir. Það kann jafnframt að skjóta
nokkuð skökku við að við erum farn-
ir að sjá fleiri krónur fyrir færri tonn.
Menn eru einfaldlega farnir að gera
meiri verðmæti úr afla sínum en
áður og mun minna af físki er hent
nú en áður. Reynt er að gera verð-
mæti úr öllu því sem inn fyrir borð-
stokkinn kemur, nú á þessum síðustu
og verstu tímum," segir Gísli Jón.
SAMKEPPNIÁ
JAFNRÉTTISGRUNDVELLI
„Það hlýtur að vera eðlileg krafa
að hvaða atvinnustarfsemi sem er á
íslandi njóti jafnræðis við þá atvinnu-
grein, sem hún er að keppa við er-
lendis,” segir Bjartmar Pétursson,
framkvæmdastjóri fiskvinnslunnar
Skerseyri í Hafnarfirði. „Ef útgerðin
ætlar að hámarka,tekjur sínar, á hún
að vinna með fiskvinnslunni í iandinu
svo við komumst sem fyrst inn á
ferskflakamarkaðina á jafnréttis-
grundvelli. Þannig getur fiskvinnslan
borgað meira fyrir hráefnið hér
heima, útgerðarmanninum í hag.
„Evrópubandaiagið hefur verið að
múra íslenska fiskvinnslu inni í toll-
amúrum og vegna þess óréttmætis,
sem tollamir skapa, hafa menn verið
með þá kröfu að öllum afla skuli
landað heima, að minnsta kosti á
meðan þetta ójafnvægi ríkir. EES-
samningar breyta heilmiklu, en
spurningin er hvort íslenskir fisk-
verkendur geta beðið í heila þrettán
mánuði. Meðalverð á þorski á ís-
lensku mörkuðunum fyrstu tíu
mánuði ársins hefur verið 92 krónur
á kg, en meðalverð á þorskflökum í
Bretlandi á sama tíma er nálægt því
að vera 420 krónur á kg Af því þarf
að greiða 18% toll sem þýðir um 76
króna toll á hvert kg. af ferskum
þorskflökum og ef nýting þorsksins
er um það bil helmingur, þá þýðir
þetta að greiða þarf 38 krónur á
hvert framleitt hráefniskíló í tolla.
íslenska fiskvinnslan kemst ekki inn
á ferskflakamarkaðina vegna tolla-
múrsins. Á sama tíma er meðalverð-
ið fyrir heila fiskinn ef siglt er eða
sett í gáma um 145 krónur í Bret-
landi og þá þarf aðeins að borga
3,7% toll eða 5 krónur og 40 aura á
hvert kg. Og á meðan slíkt ójafn-
vægi ríkir og á meðan Evrópubanda-
lagið hefur svona háa innflutning-
stolla á unninni vöru, þá segi ég að
við eigum að landa öllum okkar fiski
heima til þess að fá þessa tolla niður-
fellda. Óviðunandi er að íslensk fisk-
vinnsla þurfi að búa við 30% óhag-
ræði. Við getum ekki keppt á jafn-
réttisgrundvelli við slíkan tollmúr,”
segir Bjartmar.
„Þó tollar falli niður eftir EES,
þá hafa Evrópubandalagslöndin ekki
samþykkt að fella niður ríkisstyrkina
sína í fiskiðnaðinum. Ég tel að eftir
EES muni útflutningur í gámum
leggjast af vegna þess að við getum
í auknum mæli farið að fljúga út
með fersk flök sjálfir og þannig keppt
á jafnari grundvelli en við gerum í
dag. Við þurfum þó, eftir sem áður,
að keppa við ríkisstyrki Evrópuband-
FRÖNSK VEISLA f
ÓÐINSVÉUM OG PERLUNNI
alagsþjóðanna, en þess má geta að
þeir einir samsvara þeirri kvóta-
skerðingu sem útgerðaraðilar verða
fyrir þegar þeir flytja út óunnið.
Evrópubandalagslöndin viðhalda rík-
isstyrkjum fyrst og fremst til þess
að viðhalda vinnu í þessurn löndum
vegna þess að þau eiga ekki veiði-
rétt sjálfír. Ef við ætlum að sætta
okkur við þessa aðferð þeirra, þá
hlýtur það að leiða til þess að við
sjáum fram á það að við höfum ekki
lengur vinnu fyrir okkar fólk hér
heima. Og þá verður ekki lengur
neinn fiskiðnaður til í okkar eigin
landi. Við verðum að bera gæfu til
þess að sjá til þess að okkar fisk-
vinnsla njóti jafnræðis á við erlenda
fiskvinnslu, að minnsta kosti þegar
um er að ræða vinnslu úr íslensku
sjávarfangi. Þetta er spurning um
undirgefni og frá mínum bæjardyr-
um séð, snýst málið um það hvort
við ætlum að hafa fiskvinnslu á Ís-
landi eða ekki og hvort íslensk stjórn-
völd, sem ekki hafa til þessa þorað
að móta stefnu vinnslunnar, ætla að
þora að segja að við viljum hafa jafn-
ræði á við erlendu vinnsluna. Fórnar-
kostnaður undanfarinna ára er nú
farinn að sjást um allt land. Fersk-
fiskútflutningur íslendinga er nú far-
inn að keppa við okkur sjálfa erlend*
is, en ég trúi því að sú starfsemi,
sem nú fer fram í Hull og Grimsby,
færist heim eftir að EES-samningur-
inn verður að veruleika,” segir
Bjartmar.
BOÐ OG BÖNN
EKKI FARSÆL
„Ég er alfarið á móti því að allur
afli sé lögskipaður inn á heimalöndun
sem yrði rosalegt áfall fyrir marga
útgerðarmenn. Eftir því sem fleiri
boð og bönn eru viðhöfð innan sjávar-
útvegsins, þeim mun minni lífslíkur
eru í greininni. Það er ekki hægt að
svipta menn öllu fijálsræði,” segir
Guðjón Þorbjörnsson, framkvæmda-
stjóri gámaútflutningsfyrirtækisins
Hrellis á Höfn. „Ef krafan um heima-
löndun verður að veruleika, sé ég
framtíðina hér á Hornafírði fyrir mér
þannig að fiskiðjurnar munu eiga
skipin sem hér koma til með að landa.
Onnur skip verða gerð út frá suð-
vesturhorninu í nálægð við innlendu
markaðina þar. Ég trúi því að hér
fyrir austan eigi eftir að koma físk-
markaður. Spurningin er hvenær af
því verður. Persónulega vildi ég fyrst
fá að sjá hvernig markaðurinn í
Vestmannaeyjum fer af stað nú í
seinna skiptið því að mínu mati verða
markaðirnir að teygja anga sína út
frá suð-vesturhorninu eins og kóng-
ulóarvefur. Það er ekki nóg að setja
bara upp markað, markaðarins
vegna, heldur þarf að skapast þörf
fyrir hann. Nægir kaupendur verða
að vera á staðnum eða þá gott flutn-
inganet af staðnum. Svipuð vega-
lengd er á milli Reykjavíkur og Hafn-
ar og er á milli Reykjavíkur og ísa-
flarðar og eftir því sem mér hefur
skilist, þá er fiskmarkaðsverð á
Isafirði mun lægra en gengur og
gerist á uppboðsmörkuðunum fyrir
sunnan. Þannig er ekki ólíklegt að
ætla að þó menn landi hér afla sín-
um, vilji þeir láta bjóða hann upp
annars staðar, en það kostar um tíu
krónur á kg að senda fiskinn frá
Höfn landleiðina til Reykjavíkur. Því
fjær sem við erum frá suð-vestur-
mörkuðunum, þeim mun minni
möguleikar eru á hæsta verði sem
býðst innanlands,” segir Guðjón.
„Við erum að sjálfsögðu að hugsa
um þjóðarhag þegar við viljum ekki
láta fyrirtækin okkar verða gjald-
þrota. Og það hugsar enginn um
þjóðarhag sem ekki hugsar líka um
sjálfan sig. Ef það á að setja blátt
bann við útflutningi óunnins fisks á
sama tíma og kvótinn fer minnk-
andi, lifa menn ekki af. Þeir verða
að gera allt til þess að þjarga sér.
Fiskverð hefur hækkað gífurlega á
undanförnum árum og ég held t.d.
að það verð, sem fengist hefur á fisk-
mörkuðunum í Englandi nú að und-
anförnu fyrir ísfísk, skili okkur hærra
nettóverði heldur en hefðbundnar
frystihúsa- og sjófrystipakkningar.
Sölurnar ytra hafa verið að skila 150
krónu nettóverði á kg fyrir þorsk og
ýsu að undanförnu og er þá allur
kostnaður meðtalin að undanskilinni
kvótaskerðingu sem er um 20% þeg-
ar flutt er út ferskt,” segir Guðjón.
Dagana 21.-30. nóvember
stendur yfir frönsk veisla í
matargerðarlist í Perlunni á
Öskjuhlíð og Óðinsvéum
við Óðinstorg.
Francis Fons, sem er fransk-
ur matreiðslumeistari, mun
hafa veg og vanda af mat-
reiðslunni í Hótel Óðinsvé-
um ásamt matreiðslumeist-
urum hússins og munu þeir
bjóða upp á ýmsa nýstár-
lega, gómsæta rétti.
í Perlunni verður á boðstól-
um franskur matseðill, bæði
úr klassíska og nýja, franska
eldhúsinu.
í tilefni frönsku veislunnar
hafa franskir tónlistarmenn
ásamt frönsku söngkonunni
Margot Dobrzynski verið
fengnir til landsins og munu
þau koma fram og skemmta
gestum Perlunnar og Óð-
insvéa.
Og þá er bara að drífa sig
og upplifa stemmninguna.
Gylfi Arnbjörnsson
Þórólfur Matthiasson
Asmundur Stefánsson
Sigurlaug Sveinbjörnsd.
FELAGSFUNDUR
Þýðir hækkun lægstu
launa verðbólgu?
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur heldur fræðslufund
um kjaramál að Hótel Loftleiðum þriðjudaginn 26. nóv.
n.k. kl. 20.30.
Þar verður m.a. leitað svara við eftirfarandi atriðum:
* Hver hefur launaþróunin verið hér miðað við önnur
lönd?
* Hvert stefnir í þróun launabils milli kynjanna?
* Hvernig virka umsamin laun á verðbólgu?
* Eru lægstu launin það eina sem veldur verðbólgu?
* Valda launahækkanir, sem vinnuveitendur ákveða
einhliða, ekki verðbólgu?
* Valda launagreiðslur í yfirvinnu ekki verðbólgu?
* Veldurfjármagn, sem varið er í óarðbæra fjárfestingu
ekki verðbólgu?
Ræðumenn verða:
Magnús L. Sveinsson, formaður V.R.
Gylfi Arnbjörnsson, hagfræðingur
Kjararannsóknarnefndar
Þórólfur Matthíasson, lektor
Ásmundur Stefánsson, forseti A.S.Í.
Fundarstjóri: Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir,
stjórnarmaður í V.R.
Félagsfólk er hvatt til að mæta
áfundinn.
Verið virk í V.R.
VERZLUNARMANNAFELAG REYKJAVIKUR

Metsölublað á hvetjum degi!