Morgunblaðið - 17.12.1991, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 1991
„Vér mótmælum allir“
kr/kg
40
Tollur EB á innfluttum þorski eftir
verkunaraðferðum í
ísl. kr. pr. hráefniskíló 1991
36,4
25 f
20
15 -
10
5
23,5
20,2
8,6
5,4
*
-f-
Frystflök Isfiskur Saltfiskur Reyktflök Saltflök Ferskflök
Mynd 1
Ársverkum í frystingu, söltun og herslu
fækkar um 2191 milli áranna 1987 - 1990
1987
1988
1989
1990
Ársverkum í iðnaði (fyrir utan stóriðju)
fækkaði um 3336 milli áranna 1987 -1990
18.000 x 17 624
16.205
15.200
14.288
1988
1989
1990
Mynd 2
Verð á þorskflakamarkaöi í Bretlandi
eftir verkunaraöferöum í ísl. kr.
Tollur
Landfryst Sjófryst Fersk Fersk
flök flök flök gæöi flök gæöi
B A
Mynd 4
eftir Bjartmar
Pétursson
Mikið er rætt þessa dagana um
að stóriðjan hafi gengið okkur úr
greipum, að minnsta kosti í eitt ár
eða svo. En á meðan þetta er þusað
af miklum móð, gáum við ekki að
því, að við eigum ónýtta stóriðju,
sem við ekkert viljum sjá, því er
af henni slorlykt. Ráðstöfunarrétt-
urinn er í fárra manna höndum, og
takmark þeirra er hámörkun eigin
arðsemi til skamms tíma, en ekki
þjóðarhags til lengri tíma.
Jú, við eigum mikla auðlind (stór-
iðju) sem eru fiskimiðin okkar og
með því að nýta auðlindina rétt,
markaðssetja hana rétt, getum við
örfað atvinnustarfsemi þessa lands
í stað þess að láta nýlendustefnu
Evrópubandalagsins drepa okkur í
dróma. Við megum ekki láta EB
draga frá okkur hráefni, hráefni
sem við getum nýtt betur sjálf og
fengið betra verð fyrir hjá okkar
eigin fiskvinnslu, éf við látum ekki
tollamúra og ríkisstyrki villa okkur
sýn eins og meðfylgjandi mynd sýn-
ir. (Mynd 1.)
Fiskvinnsla okkar, bæði fiskverk-
afólk og stjórnendur fiskvinnslufyr-
irtækja standast fyllilega sam-
keppni við hvaða erlent fiskvinnslu-
fyrirtæki sem er, ef við fáum að
keppa á jafnréttisgrundvelli, en
jafnrétti hefur verið boðskapur
nýrrar ríkisstjórnar og þá sérstak-
lega forsætisráðherra Davíðs Odds-
sonar og er það vel.
En ríkisstjómin verður þá að sjá
til þess, að þetta grundvallaratriði
allrar samkeppni fái að njóta sín
þegar staða innlendrar fiskvinnslu
er rædd í samanburði við fisk-
vinnslu EB. Arlega eru flutt úr landi
um 130.000 tonn af óunnum físki,
veiddum á íslandsmiðum, í skjóii
tollamúra, ríkisstyrkja og annarra
hafta. Aðgerða sem grafa undan
samkeppnishæfni innlendrar fisk-
vinnslu og íslensks iðnaðar. (Mynd
2 og 3.)
Fersk matvæli hafa þá sérstöðu
á markaði að þau eru dýrari en
frosin, reykt eða söltuð matvæli.
Engin undantekning í þessu efni
er ferskur fiskur. Hann er dýrari
en fískur sem er frosinn, reyktur
eða saltaður á neytendamarkaði.
Og þar sem við íslendingar lifum á
útflutningi af fiski er mikilvægt
fyrir okkur að skilja hvernig við
getum hámarkað arðsemi okkar af
fiski og þar með auðlind okkar,
fískimiðunum. Og þeirri hámörkun
náum við best með því að nýta
okkur ferskflakamarkaðina. Ekki
ísfiskmarkaði, heldur hina eiginlegu
markaði fyrir fersk fiskflök á neyt-
endamarkaði, í fiskibúðum Evrópu
og stórmörkuðum, en þangað höf-
um við ekki komist með fersk fisk-
flök vegna tollamúra EB.
Á flakamarkaði í Bretlandi í dag
er verð ferskra þorskflaka með roði
frá 370 til 470 kr./kg. í dag er 18%
tollur á ferskum flökum, en á frosn-
um er enginn tollur. Sé miðað við
meðalverð á ferskum flökum 420
kr./kg og nýting flaka 48% þá borg-
um við 36,40 kr./kg á hvert kfló í
Mynd 3
tolla til EB. Þegar íslensk físk-
vinnsla kaupir þorsk á 92 kr./kg á
íslenskum mörkuðum, sem er með-
alverð innlendra fiskmarkaða fyrstu
10 mánuði þessa árs, þá þarf hún
að borga í gjald til Evrópubanda-
lagsins 36,40% kr./kg til viðbótar
þessum 92 kr./kg, eða um 40% á
hráefniskflóið til þess að fá aðgang
að þessum markaði. Svo er talað
um að íslensk fískvinnsla sé ekki
samkeppnisfær. >
Hér hefur ekki verið talað um
ríkisstyrki, og svæðisstyrki sem
fiskvinnsla EB nýtur síðan þar að
auki, en samkvæmt skýrslu Þjóð-
hagsstofnunar frá því í febrúar á
þessu ári samsvara þeir styrkir um
5% af innkaupsverði fiskvinnslu ÉB
eða 7,50 kr./hráefniskfló sé miðað
við meðalverð á ísfiskmarkaði í
Bretlandi fyrstu 10 mánuði ársins.
Samanlagt fiskverð er því 135,90
kr./kg.
En við erum ekki bara að keppa
við ríkisstyrki EB. Greiddu Færey-
ingar ekki___15 kr./hráefniskíló á
þessu ári fyrir innflutt hráefni,
meðal annars frá íslandi, og fengu
að veiða endurgjaldslaust. og eftir-
litslaust á fiskimiðum okkar á sama
tíma? Styrkja Norðmenn ekki sinn
sjávarútveg á ári um 10 milljarða
króna? Ég held að nær væri fyrir
sjávarútvegsráðherra að tala um
ríkisstyrki þeirra í heild, ekki bara
lýsið. Við ættum ef til vill bara að
flytja fiskinn okkar til Noregs, láta
pakka honum þar og fá þannig
ynorskan ríkisstyrk“ greiddan til
Islands? Hvað nema norskir ríkis-
styrkir miklum ljárhæðum á salt-
fiskflökum þeirra til Italíu? Þangað
sem íslensk fiskvinnsla getur ekki
selt eigin saltfiskflök vegna 20%
innflutningstolls Evrópubandalags-
ins og ofan á það eru ríkisstyrkt
norsk saltfiskflök á ítalska mark-
aðnum? Hvemig fóru þeir að í fisk-
eldinu? Styrktu alla greinina þang-
að til EB og Bandaríkin lokuðu á
þá, annars vegar með lágmarks-
verði í EB en hins vegar með inn-
flutningstolli til Bandaríkjanna sem
nemur 25%.
Ætlum við áfram að horfa að-
gerðarlausir á meðan aðrar þjóðir
taka frá okkur hráefnið með hafta-
stefnu eða niðurgreiðslu á eigin
vinnslu í samkeppni við okkur?
Hvað gemm við? Norðmenn rík-
isstyrkja sinn sjávarútveg, Færey-
ingar styrkja sína fiskvinnslu til
hráefniskaupa, EB setur innflutn-
ingstolla á verðmestu vömna, fersk
fískflök, og síðan segja ráðamenn
á íslandi að við eigin fískvinnslu:
„Þið verðið að hagræða". Hag-
ræða þótt unnt sé að sýna fram á
að tollamúrar og ríkisstyrkir sam-
svari 43,90 krónur á kfló af heilum
þorski „ísfíski" í löndum EB? Hag-
Bjartmar Pétursson
„Sala á íslensku sjávar-
fangi á innlendum upp-
boðsmörkuðum mun
leiða til þess, að iðnaður
og þjónusta mun aukast
verulega.“
ræða þangað til að yfirburðir okkar
nema 43,90 kr./kg? Svo tala menn
um, að reikniregla sú sem fundin
var upp til þess að auka kvóta sigl-
ingaskipanna á viðmiðunarárunum
um 25% eigi eitthvað að hafa með
skerðingu á útflutningi að gera.
Og þó svo væri, þá nemur skerðing-
in ekki nema 20% á þorsk, eða sem
svarar um 9 kr./kg (9 kr. af 45
kr. sem er ársleiga á kvóta ). Enn-
þá er staða erlendrar fiskvinnslu
betri, eða sem svarar 34,90 kr./kg.
Nú er mál að linni
Nei, nú er mál að linni og viðeig-
andi að segja: „ Vér mótmælum all-
ir.“ Mótmælum því óréttlæti sem
innlend fiskvinnsla býr við. Mót-
mælum því, að íslensk fiskvinnslu-
stefna geti farið saman við hafta-
stefnu Evrópubandalagsins. Mót-
mælum því að erlent verkafólk skuli
með þessum tollastefnu sitja fyrir
vinnu úr íslensku sjávarfangi. Mót-
mælum því að fólk úti á landi þurfi
að flytja frá landsbyggðinni, til
þess að íbúar Hull og Grimsby geti
áfram búið þar og haft atvinnu.
Hér er enginn að tala um að
ekki eigi að ríkja frelsi í viðskiptum.
En hér er verið að tala um jafn-
rétti. Hér er verið að tala um, að
ef Evrópubandalagið setur á höft
(tolla og ríkisstyrki) þá verðum við
að fá að beita rétti okkar til nauð-
varnar. Eða hvað gerir Evrópu-
bandalagið ekki sjálft til þess að
vemda sína hagsmuni? Þeir setja
tolla og höft. Afleiðingar þessarar
haftastefnu samkeppnisaðila okkar
erlendis og stefnuleysis íslenskra
stjómvalda kemur nú betur og bet-
ur í ljós hvarvetna á íslandi þar sem
rekin er fískvinnsla og iðnaður.
Hin ójafna samkeppni um fiskinn
hefur aukið þrýsting banka og sjóða
á saméihingu og hagræðingu innan
greinarinnar. En þótt hagræðing
og sameining eigi sér stað, stendur
Desemberverð d Storno farsímum
*to1T&
Verð gilda til 31. des. 1991-
Verðið er hreint ótrúlegt.
Storno bílasími kr. 79-580 stgr. með vsk.
Storno burðarsími kr. 84.280 stgr. með vsk.
Bíla- og burðarsími kr. 94.760 stgr. með vsk.
Burðarsíma fyigir 4 Ah r afhlaða.
Takmarkað magn.
PÓSTUR OG SIMI
Söludeildir í Ármúla 27, Kirkjustræti, Kringlunni
og á póst- og símstöðvum um land allt