Morgunblaðið - 17.12.1991, Page 44

44
MORGUNBLAÐIÐ VIDSKEPTI/AIVINNUIÍF ÞRIÐJUDAGÚR 17. DESEMBER 1991
Flug
SAS kennir flóknu afslátt-
arkerfi um tapreksturinn
Flókið fargjaldakerfi IATA, Al-
þjóðasambands flugfélag'a, á
stóran þátt í tapi SAS-flugfélags-
ins á alþjóðlegum flugleiðum.
Kemur þetta fram í könnun, sem
nýlega var gerð á þessum málum,
en í henni var sérstaklega farið
ofan í saumana á afsláttarkerf-
inu, sem tiðkast hjá flugfélögun-
um. Var niðurstaða sú, að í al-
þjóðafluginu er oft réttara að
tala um, að fargjaldið sé gefið
en selt.
Um áratugaskeið hafa evrópsku
flugfélögin reynt að hafa hemil á
verðsamkeppninni og notið við það
stuðnings IATA. Hefur það líka
tekist að sumu leyti en ekki öllu
því að IATA leyfir verulegan af-
slátt í ferðum, sem eru seldar ásamt
Japan
Gjaldþrota
korthöfum
fjölgar
Samtök kreditkortafyrirtækja í
Japan ætla að auka eftirlit með
korthöfunum í von um, að með
því megi draga úr fjölda gjald-
þrota meðal einstaklinga, sem
beinlínis eru rakin til fyrirhyggj-
ulausrar kortanotkunar.
Samtökin, sem 780 kreditkorta-
fyrirtæki í Japan eiga aðild að,
ætla að krefjast þess af fyrirtækj-
unum, að þau gefi eftirlitsfyrirtækj-
um, sem starfa í tengslum við kred-
itkortafyrirtækin, upplýsingar um
skuldastöðu hvers og eins mánaðar-
lega frá júní á næsta ári að telja.
Verða þessar upplýsingar síðan
aðgengilegar fyrir öll kreditkorta-
fyrirtækin og aðrar lánastofnanir.
Þá er einnig í athugun að fjölga
þeim stöðum verulega þar sem unnt
er að kanna stöðu hvers korts sam-
stundis.
Það er japanska viðskipta- og
iðnaðarráðuneytið, sem hefur hvatt
til þessara aðgerða, en þar á bæ
hafa menn áhyggjur af miklum og
vaxandi fjölda einstaklinga, sem
ekki kunna fótum sínum forráð
þegar kortin eru annars vegar.
SIEMENS
einni eða fleiri ferðum öðrum.
Ferðaskrifstofurnar reyna að
sjálfsögðu að nýta þetta kerfi til
fullnustu fyrir viðskiptavini sína én
afslátturinn er aldrei meiri en þegar
um er að ræða alþjóðlega flugleið,
sem tengist ferð innan Evrópu. Sem
dæmi má nefna, að ef farið er inn
á skrifstofu SAS í Bangkok í Tæ-
landi og keyptur farmiði til Barcel-
ona á Spáni og til baka þá kostar
hann rúmar 170.000 ÍSK. Það sama
kostar á leiðinni Bangkok-Kaup-
mannahöfn en fram og til baka
milli Kaupmannahafnar og Barcel-
ona er fargjaldið um 80.000 ÍSK.
Ef væntanlegur farþegi frá Bang-
kok ákveður hins vegar að fara
fyrst til Barcelona og síðan til
Kaupmannahafnar þá þarf hann
aðeins að borga fyrrnefndar
170.000 kr.
Ferðin til Kaupmannahafnar er
sem sagt ókeypis en aðeins fyrir
viðskiptavininn. Yfírmaður SAS í
Evrópufluginu er ábyrgur og til að
fá reikningana til að stemma hefur
hann samband við yfírmann SAS í
alþjóðafluginu og fær hjá honum
þessar 80.000 kr., sem það kostaði
að flytja farþegann milli Barcelona
og Kaupmannahafnar. Yfírmaður-
inn í alþjóðafluginu situr þá uppi
með það, að ferðin milli Bangkok
og Barcelona kostaði ekki 170.000
kr., heldur um 90.000 kr.
Ekki virðist auðveldara að
brengla verð á nokkurri vöru ann-
arri en flugferðum. Rekstur flugfé-
lags er þó næstum 100% fastur
kostnaður og á árum áður var það
hreinn gróði ef hægt var að fá Þjóð-
verja, Frakka eða Hollendinga til
að fljúga vestur um haf í gegnum
Kaupmannahöfn. Svo er þó alls
ekki lengur. A fréttamannafundi,
sem SAS efndi til í Stokkhólmi í
október, skýrði markaðsstjóri fé-
lagsins, Vagn Sörensen, frá því, að
flugi til þriggja áfangastaða í Vest-
urheimi hefði verið hætt og bætti
síðan við, að þótt flogið hefði verið
með fulla vél í hverri ferð hefði SAS
ekki getað grætt eina einustu
krónu. Á sama tíma var upplýst,
að tapið hjá félaginu í hverri ferð
í Atlantshafsfluginu væri hátt í 1,3
milljónir ÍSK.
„Samkeppnin í Norður-Atlants-
hafsfluginu er gífurlega hörð. Frá
1985 til 1991 hefur sætaframboðið
aukist um 100% en markaðurinn
aðeins um 60% og ástandið getur
versnað enn,“ sagði Sörensen og
bætti því við, að SAS-leiðirnar yfir
Norður-Atlantshaf yrðu því aðeins
ábatasamar, að unnt væri að skera
niður kostnaðinn um 20% og ná 78%
sætanýtingu.
78% er mikil sætanýting en svo
undarlegt sem það er þá verður
afsláttarkerfið jafnvel enn verra við
þær aðstæður. Flugfélögin eiga þá
á hættu að þurfa að vísa burt far-
þegum, sem ætla aðeins frá A til B
vegna þess, að vélin er full af fólki,
sem ætlar að halda áfram til C —
og það ókeypis.

y ...... A\ , y :; ’is
SAS — Á fréttamannafundi, sem SAS efndi til í Stokkhólmi
í október, skýrði markaðsstjóri félagsins, Vagn Sörensen, frá því,
að flugi til þriggja áfangastaða í Vesturheimi hefði verið hætt
og bætti síðan við, að þótt flogið hefði verið með fulla vél í hverri
ferð hefði SAS ekki getað grætt eina einustu krónu.
Málmiðnaður
Spá minni málmútflutn-
ingi frá Sovétríkjunum
Minni framleiðsla og birgðir á þrotum — Síðustu tvö ár hafa viðskipt-
in einkennst af spillingu og undirboðum
Búist er við, að málmútflutning-
ur Sovétmanna minnki á næsta
ári þrátt fyrir mikla þörf þeirra
fyrir gjaldeyrinn, sem þeir fá
fyrir gull, platínu og hrámálma
eins og ál. Eru flestir sérfróðir
menn um málmmarkaðinn sam-
mála um það.
Því hefur verið spáð í nokkurn
tíma, að draga færi úr málmútflutn-
ingi frá Sovétríkjunum en samt
hefur ekkert lát orðið á honum allt
þetta ár. Afleiðingarnar hafa heldur
ekki látið á sér standa og málmverð
er lægra en verið hefur um margra
ára skeið. Margt bendir þó til, að
vegna hruns sovéska miðstjórnar-
valdsins og efnahagsóreiðunnar fari
spárnar að rætast. Er það mat sér-
fræðinga, að gull-, platínu-, kopar-,
ál- og nikkelútflutningurinn muni
minnka á næsta ári, annars vegar
vegna upplausnar í efnahags- og
samgöngumálum og þar af leiðandi
minni framleiðslu og hins vegar
vegna þess, að birgðirnar eru á
þrotum.
„Það er allt útlit fyrir, að málm-
útflutningur Sovétmanna hafí náð
hámarki á þessu ári,“ segir Thomas
Baack, helsti hagfræðingur Met-
allgesellschaft AG í Frankfurt, og
hann telur, að mikill orkuskortur
og vandamál eins og mengun muni
hafa veruleg áhrif á framleiðsluget-
una. Þá segir hann, að sovétlýðveld-
in muni fara varlega í að flytja út
málma, sem þau þurfí að nota í
eigin iðnaði. Þá eru einnig dæmi
þess, að Sovétmenn sjálfír hafi
dregið úr útflutningi vegna þess hve
heimsmarkaðsverðið er lágt.
Málmsalan að undanförnu hefur
meðal annars stafað af gjaldeyris-
skortinum í Sovétríkjunum en
ákvörðun sjö helstu iðnríkja heims
um að endurskipuleggja greiðslur
af sovésku skuldabyrðinni og fresta
þeim um tíma léttir nokkuð á þrýst-
ingnum. Þá vekur það líka athygli,
að Rússlandsstjórn stefnir líklega
að því að taka í sínar eigin hendur
alla sölu á málmum og olíu.
Edwin Arnold, sérfræðingur í
málmmarkaðnum hjá Merrill Lynch
í London, segir, að á síðustu tveim-
ur árum hafí alþjóðleg málmversl-
unarfyrirtæki verið umsetin sovésk-
um fyrirtækjum og kaupsýslu-
mönnum, sem boðið hafi vöruna til
kaups á niðursettu verði og hafi
þessi viðskjpti einkennst af mikilli
spillingu. í nóvember tók Rúss-
landsstjórn hins vegar sjálf við sölu
á olíu, gulli, demöntum og kolum
og talið er víst, að svo verði einnig
um allan málmútflutninginn. Er það
talið nauðsynlegt fyrir Rússa að
einfalda viðskiptin við Vesturlönd.
Þeir eru raunar til, sem telja, að
gjaldeyrisskorturinn muni áfram
neyða sovésku lýðveldin til að flytja
út meira en þau geta með góðu
móti en flestir eru á því, að veru-
lega dragi úr útflutningnum á árinu
1992, einkum á gulli og áli.
vmr
Agnelli fjölskyldan
að kaupa Perrier
Litlu raftœkin fra SIEMENS gleðja
augað og eru afbragðs jólagjafiri
kaffivélar
hrærivélar
i brauðristar
ff vöffiujárn
I strokjárn
handþeytarar
eggjaseyðar
djúpsteikingarpottar
hraðsuðukönnur
símtæki
áleggshnífar
kornkvarnir
„raclette“-tæki
veggklukkur
vekjaraklukkur
rakatæki
handryksugur
blástursofnar
hitapúðar o.m.fl.
Lítið inn til okkar og skoðið vönduð tœki.
Munið umboðsmenn okkar víðs vegar um landið!
Agnelli fjölskyldan á Ítalíu, aðaleigendur Fiat-bílasmiðjanna, hefur
gert tilboð í meirihluta bréfa í franska fyrirtækinu Exor, sem með-
al annars fer með stjórn Source Perrier, en það félag selur lindar-
vatn víða um heim og er einnig þekkt fyrir ostaframleiðslu sína.
Ifint, eignarhaldsfélag í Lúx-
embourg í eigu Agnelli fjölskyld-
unnar, hefur lagt fram tilboð um
kaup á 2/3 hlutabréfa í Exor á
1.320 franska franka (kr. 14.060,-)
hvert bréf, og metur þannig heildar
verðmæti Exor á 5,6 milljarða
franka (um 60 milljarða króna).
Með þessu tilboði virðist lokið
vangaveltum um eigendaskipti, sem
hófust snemma árs í fycíú þegar
Perrier neyddist til að eyðileggja
birgðir sínar á lindarvatni um allan
heim eftir að vottur af bensóli
fannst í vatninu.
Exor á 35% hlut í Perrier, Chate-
au Margaux vínekrurnar, hlut í
Suez iðn- og fjárfestingafélaginu,
og um 120 þúsund fermetra í fast-
eignum í miðborg Parísar.
Ifint hafði nýlega skýrt frá því
að félagið ætti fyrir 34,5% hlut í
Exor, og hefði verið að kaupa hluta-
bréfín allt frá byijun ársins. En
samkvæmt frönskum lögum ber
aðila sem eignast 33,33% í hlutafé-
lagi að bjóðast til að eignast tvo
þriðju hluta bréfanna. Verði tilboði
Ifnit tekið kostar það félagið 1,8
milljarð franka (um 19,2 milljarða
króna). Verðið sem Ifnit býður er
23% hærra en skráð söluverð var í
kauphöllum áður en sala var stöðv-
uð vegna tilbosins, en þó hvergi
nærri mati sérfræðinga á raunveru-
legu verðmæti allra eigna Exor,
sem þeir telja á bilinu 9-11 millj-
arða franka.
Agnelli fjölskyldan á fyrir miklar
eignir í Frakklandi, en hefur lítil
afskipti af stjórnun þeirra frönsku
fyrirtækja sem hún á hluti í. Ifil,
annað eignarhaldsfélag Agnelli fjöl-
skyldunnar, á hlut í matvælasam-
steypunni BSN, og Agnelli og BSN
eiga saman Galbani, stærsta osta-
framleiðanda á Ítalíu. Einnig á fjöl-
skyldan hluti í fjarskipta- og verk-
fræðifyrirtækinu Alcatel-Alsthom,
einkasjónvarskerfinu TFl, Worms
et Cie eignarhaldsfélaginu, og í
sykur- og pappírssamsteypunni Sa-
int Louis.
Heimild: Financial Times.