Morgunblaðið - 17.12.1991, Síða 53

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 1991
53
Vátryggingabætur
og virðisaukaskattur
Athugasemdir við grein Sigmars Armannssonar
eftir Jónas Þór
Steinarsson
Á aðalfundi Bílgreinasambandsins
nýlega, voru ítrekaðar fyrri ályktanir
um svarta atvinnustarfsemi og nauð-
syn eftirlits og aðgerða gegn slíku.
Fundurinn minnti á að ýmis atriði
eins og t.d. sala tjónabíla, væri upp-
spretta svartrar atvinnustarfsemi.
Sama gildir í raun um greiðslu trygg-
ingabóta, þ.e. samkomulagsbóta.
Svört atvinnustarfsemi þýðir tekj-
utap fyrir ríkið bæði í formi virðis-
aukaskatts og annarra gjalda.
Að undanförnu hefur nokkur um-
ræða orðið um greiðslur trygginga-
bóta og meðferð virðisaukaskatts í
því sambandi. Að því tilefni ritar
framkvæmdastjóri Sambands ísl.
tryggingafélaga, Sigmar Ármanns-
son, grein í Morgunblaðinu 26. nóv-
ember sl. þar sem hann fjallar um
þessi má! frá sjónarhóli tryggingafé-
laganna og segir m.a.: „Álkunna er
að iðulega gerist það, að tjónþoli
kveðst ætla að annast viðgerðina á
bifreið sinni sjálfur, og fer þess á
leit, að vátryggingafélagið greiði
honum bætur samkvæmt tjónsmat-
inu. Hlutverk vátryggingafélaga er
fyrst og fremst að bæta raunverulegt
fjártjón tjónþola. Því er það, að séu
bætur greiddar tjónþola beint, er
miðað við áætlaða tjónsfjárhæð, en
án virðisaukaskatts af vinnuiiðnum.*1
Hér koma fleiri til sögu en trygg-
ingafélögin og þá fyrst og fremst
fagmenn sem sérhæfðir eru í að
gera við bifreiðar sem skemmst hafa
í umferðaróhöppum. Ég mun reyna
að varpa ljósi á máli frá þeirra sjónar-
hóli. Fyrir bíleigendur skiptir miklu
máli að þeir leiti sér upplýsinga um
hver réttur þeirra sé og hvert sé
umfang tjónsins en ti! tjónamats
þarf sérþekkingu og nákvæma skoð-
un. Rétt er að geta þess að aðstaða
tryggingafélaganna til tjónamats
hefur batnað mjög á undanförnum
árum með tilkomu nýrra tjónaskoð-
unarstöðva þó mörgum sem vinni við
þetta finnist að enn megi verulega
bæia tjónamatið.
I tölulegi'i samantekt yfir öku-
tækjatryggingar frá ágúst 1991, eru
ekki upplýsingar um skiptingu
greiðslna í munatjónum ábyrgða-
trygginga 1989 eða 1990, en til eru
tölur frá árinu 1988 og kemur þar
fram að hinir svokölluðu samkomu-
lagsbætur eru 17,1% af heildar-
greiðslum eða um 183 milljónir.
Þetta er sú upphæð sem tryggingafé-
lögin greiddu bifreiðaeigendum í
samkomulagsbætur 1988 og af þessu
má sjá að hér er um verulegar fjár-
hæðir að ræða. Almennt er um minni
tjón að ræða og má áætla að nærri
þriðjungur þeirra, sem í tjónum
lenda, fái svokallaðar samkomulags-
bætur.
Segja má að í grein framkvæmda-
stjóra Sambands ísi. tryggingafélaga
komi fram rökstuðningur fyrir því
að greiðsla tjónabóta sé ein af helstu
orsökunum fyrir svartri atvinnustarf-
semi í bílaviðgerðum. Hann virðist
ætla mönnum að trúa því að þriðj-
ungur þeirra sem lenda í tjónum
geti gert við bílana sína sjálfir svo
fullnægjandi sé. Maður spyr sig til
hvers viðgerðarmenn séu mörg ár
að læra bifreiðaviðgerðir.
Tjónþoli seín óskar þess að fá tjón
sitt greitt í peningum frá trygginga-
félagi getur gert það af ýmsum
ástæðum. Hann vantar peninga, ætl-
ar að láta gera við seinna, eða eins
og oftast er að liann telur sig geta
hagnast á tjóninu með því að fá ódýra
viðgerð. Þetta felst oftast í því að
ekki er gert við eða skipt um allt
það sem þarf. Vinnubrögð verða
óvönduð og reynt að komast sem
ódýrast frá verkinu.
Sjaldnast gerir viðkomandi sjálfur
við, heldur reynir hann að fá skyld-
menni, vini eða „manninn í bílskúrn-
um“ til að gera þetta og ekki er
gefin nóta. Virðisaukaskatt getur
bíleigandinn ekki greitt þar sem hann
fékk hann ekki greiddan hjá trygg-
ingarfélaginu og launatengd gjöld
og önnur opinber gjöld skila sér ekki.
Á hvers kostnað er tryggingarfélagið
að græða, eða spara eins og þeir
vilja kalla það? Er það hagur tjón-
þola og annarra tiyggingartaka að
stór hluti viðgerða fari fram á þenn-
an hátt? Samkvæmt þessu virðist
lægri tryggingaiðgjöld, þýða minni
tekjur fyrir ríkið.
Einnig má benda á að oft kemur
fyrir að tryggingarfélag greiðir fyrir
tjón eða hluta af tjóni tvisvar og jafn-
vel þrisvar. Þetta er þegar bill lendir
aftur í tjóni ofan í illa viðgert eða
óviðgert eldra tjón, sem félagið er
ÁRIMAÐ HEILLA
(Ijósmynd/Jóhannes Long)
HJÓNABAND. 16. nóvember sl.
voru gefin saman í Háteigskirkju,
af sr. Arngrími Jónssyni, brúðhjón-
in Helga Haraldsdóttir og Péfúr
Freyr Pétursson. Heimili þeirra er
í Haukabergi 5, Þorlákshöfn.
HJÓNABAND. 20. júlí sl. voru
gefin saman í St. Jorgensberg,
Hróarskeldu í Danmörku, Trine
Ernst og Guðmundur Sæmundsson
frá Hellu á Rangárvöllum. Heimili
þeirra er á Kildevej 3, 4100
Ringsted, Danmörku.
HJÓNABAND. 10. ágúst sl. voru
gefin saman í Stykkishólmskirkju,
af sr. Gísla Kolbeins, brúðhjónin
Sædís Björk Þórðardóttir og Jón
Heiðarsson. Heimili þeirra er í
Borgarvík 15, Borgarnesi.
Mynd/Ljósmyndast. Sigriðar Bachmann
HJÓNABAND. Þann 26. október
1991 voru gefin saman í hjónaband
í Viðeyjarkirkju af séra Þóri Steph-
ensen, Jóna Fanney Kristjánsdóttir
og Þorsteinn Ólafsson. Heimili
þeirra er í Engjaseli 72.
Mynd/Ljjósmyndast. Sigríðar Bachmann
HJÓNABAND. Þann 2. nóvember
1991 voru gefin saman í hjónaband
í Laugarneskirkju af séra Jóni
Dalbú Hróbjartssyni, Þórdís Sveins-
dóttir og Valmundur Sigurðsson.
Heimili þeirra er í Sigtúni 53.
Mynd/ljósmyndast. Sigrídar Bachmann
HJÓNABAND. Þann 19. október
1991 voru gefin saman í hjónaband
í Árbæjarkirkju af séra Vigfúsi Þór
Árnasyni, Sigrún Jósefsdóttir og
Friðbjörn H. Kristjánsson. Heimili
þeirra et' í Jöklafold 43.
Jónas Þór Steinarsson
„Tjónabíla á aðeins að
selja til aðila með virð-
isaukaskattnúmer svo
hægt sé að halda utan
um þessa starfsemi og
tilskilin gjöld skili sér
til samfélagsins.“
búið að bæta með fébótum. Því má
velta fyrir sér hvers hagur það sé.
Ekki lækkar það tryggingariðgjöldin.
Þegar á heildina er litið er eðlilegt
að ti-yggingafélögin hætti alfarið fé-
bótum til eintaklinga og láti gera við
tjónin í löglegutn fyrirtækjuin með
faglærða starfsmenn.
Eins og fram kom í byrjun, álykt-
aði aðalfundur Bílgreinasambandsins
um selda tjónabíla og að það væri
uppspretta svartrar atvinnustarf-
semi, en tryggingafélögin selja
skemmda bíla sem þau hafa leyst til
sín svo þúsundum skiptir. Þessir
sömu bílar eru síðan seldir hinum
og þessum og viðgerðirnar eru eftir
því. Margir hafa lent í því að kaupa
illa viðgerða tjónabíla en því fylgja
oftast óþægindi og kostnaður. Aug-
ljóst er að sáralítið skilar sér svo inn
af virðisaukaskatti, opinberum gjöld-
um og launatengdum gjöldum af
þessari starfsemi. Þetta er annað
dæmi um tryggingafélögin telja sig
vera að ná niður tjónskostnaði ti!
hagsbóta fyrir viðskiptavinina, en
þegar málið er skoðað í heild er ver-
ið að spara eyrinn en fleygja krón-
unni. Hór er einnig um verulegar
upphæðir að ræða því útborgun bif-
reiða í munatjónum ábyrgðatrygg-
inga 1988 var um 267 milljónir. Auk
þess skapar þessi svarta atvinnu-
starfsemi óeðlilega samkeppni og
mikil vandamál fyrir þá iðnaðarmenn
sem vinna í bílaviðgerðum og gerir
alla framþróun og nýjungar erfiðari,
þetta þýðir að ekki koma upp ný og
velbúin verkstæði með velmenntuð-
um bifreiðasmiðum, sem hafa raun-
verulega möguleika á að fylgjaast
með örum tækninýjungum.
Tjónabíla á aðeins að selja til að-
ila með virðisaukaskattnúmer svo
hægt sé að halda utan um þessa
starfsemi og Lilskilin gjöld skili sér
til samfélagsins.
Öryggisþátturinn er eitt atriði enn.
Ekki er farið eftir þeim reglum sem
gilda um að tjónabifreiðar séu skoð-
aðar séretaklega áður en þær eru
teknar í notkun á ný. Það er efni í
aðra grein og koma þar fleiri til sögu
en tryggingafélögin, því aðeins hluti
þeirra bíla sem lenda í umferðaró-
höppuni og skemmast, eru bættir af
ti-yggingafélögunum. Er ekki nauð-
synlegt að tiyggja að skemmdir bílar
fari ekki. aftur út í umferðina án
skoðunar, því hver vill mæta slíkum
bílum í umferðinni og eiga öryggi
sitt undir þeim?
Höfundur er frnmkvæmdastjóri
Bílgreinnsambandsins.
(Ljósmynd/Barna- og fjölskylduljósmyndir)
HJÓNABAND. 31. ágúst sl. voru
gefin saman í hjónaband, af sr.
Sigurði M. Guðmundssyni, Edda
Arinbjarnardóttir og Grétar Guðna-
son. Heimili þeirra er í Fagrabergi
2, Hafnarfirði.
Mynd/Ljósmyndast. Sigriðar Bachmann
HJÓNABAND. Þann 2. nóvember
1991 voru gefin saman í hjónaband
í Áskirkju af séra Flóka Kristins-
syni, Ragnheiður Rósarsdóttir og
Gústaf Vífilsson. Heimili þeirra er
í Skipasundi 85.
(Ljósmynd/Jóhannes Long)
HJÓNABAND. 16. nóvember sl.
voru gefin saman í Hafnarfjarðar-
kirkju, af sr. Arngrími Jónssyni,
brúðhjónin Anna Eiríksdóttir og
Axel Kristjánsson. Heimili þeirra
er í Beijarima 63, Reykjavík.
Mynd/Ljósmyndast. Sign'ðar Bachmann
HJÓNABAND. Þann 5. október
1991 voru gefin saman í hjónaband
í Hallgrímskirkju af séra Karli Sflg-
urbjörnssyni, Þorgerður Laufey
Diðriksdóttir og Hilmar Harðarson.
Heimili þeirra er á Grettisgötu 37.