Morgunblaðið - 04.04.1992, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. APRÍL 1992
i
Kópavogur -
Hvað er að gerast?
eftir Gunnar
Birgisson
Málefnasamningur Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknarflokks var
gerður I júní 1990. Helstu atriði
hans eru talin hér á eftir. Til
glöggvunar er greint frá framgangi
stuttlega.
★ Stöðva verður skammtíma
skuldsetningu bæjarsjóðs og stuðla
að hagstæðari samsetningu lána.
— Þetta Refur verið gert. Engir
dráttai"vextir verða greiddir á árinu
1992.
★ Stefnt að betri nýtingu fjár-
magns bæjarbúa m.a. með því að
fá afslátt af aðkeyptri þjónustu.
— Þetta hefur verið gert með bættu
veitufjárhlutfalli. Nú er algengur
afsláttur 5-20% á flestum aðkeypt-
um liðum.
★ Gerð verði úttekt á rekstri og
stjórnsýslu bæjarins.
— Þetta hefur verið framkvæmt.
Stjórnkerfinu hefur verið skipt upp
í 4 svið. Stórbætt kostnaðareftirlit
og skilvirkni þessu fylgjandi hefur
leitt af sér að rekstrarkostnaður
bæjarins hefur nánast staðið í stað
í krónum talið í 2 ár.
★ Endurbygging gömlu gatnanna
verði framkvæmd á 4-6 árum.
— Þær götur sem lokið verður við
á þessum tveimur árum frá því að
málefnasamningurinn var gerður,
eru: Vesturvör, Urðarbraut, Kópa-
vogsbraut, Þinghólsbraut, Kópavör,
Suðuivör, Skólagerði, Hlíðarvegur,
Bjarnhólastígur, Kársnesbraut og
Hafnarbraut. Alls um 5,5 km á
fyrra helmingi kjörtímabilsins.
Til viðbótar þessu má geta:
— Slitlag og gangstéttar hafa verið
og verða lögð á á þessu ári og fyrra
ári: Fagrihjalli, Fífuhjalli, Furu-
hjalli, Heiðarhjalli, Lækjarhjalli,
Skógarhjalli og Trönuhjalli. Slitlag
hefur verið lagt á: Fífuhvammsveg
og Dalveg að hluta, Vallarsmára,
Lautarsmára, Lindarsmára, Lækj-
arsmára og Smárahvammsveg.
★ Haldið verði áfram byggingu
Hjallaskóla og annarra skólamann-
virkja.
— 8 kennslustofur hafa verið
byggðar við Hjallaskóla. Vinna
stendur yfir við skólalóðir Hjalla-
skóla og Snælandsskóla. Viðbygg-
ing er hafin við Kópavogsskóla fyr-
ir einhverfa nemendur. Undirbún-
ingur á byggingu Smáraskóla
stendur yfir.
Framkvæmdir standa yfir við
stækkun Menntaskólans í Kópavogi
og byggingu matvælaiðjuskóla.
Unnið verður fyrir 60 milljónir á
þessu ári og sömu upphæð næstu
ár.
★ Áhersla verði lögð á byggingu
félagslegra íbúða.
— Kópavogur átti engar bygginga-
lóðir þegar núverandi meirihluti tók
við. Þessu hefur verið snúið við.
Nú geta allir sem vilja fengið lóð í
Kópavogi. Á þessu ári verða milli
80 og 100 íbúðir í félagslega kerf-
inu í byggingu í Kópavogi og rúm
fyrir fleiri ef kerfið leyfði.
★ Unnið skal að málefnum fatl-
aðra, s.s. ferlimálum ...
— Ferðaþjónusta fatlaðra í Kópa-
vogi er með því besta sem þekkist.
Ferðum hefur fjölgað á síðustu tvö
árin. Unnið er að bættu aðgengi
fatlaðra að stofnunum bæjarins.
★ Unnið verður að áframhaldandi
uppbyggingu hafnarsvæðisins ...
— Engar fjárveitingar hafa fengist
hjá ríkinu frekar en fyrri daginn.
Þrátt fyrir þetta hefur verið lokið
við mikla landfyllingu og byrjað á
nýjum hafnargarði, svokölluðum
Norðurgarði. Miklu efni hefur verið
safnað af hagsýni fyrir lítið fé.
★ Fossvogsdalur verði útivistar-
svæði.
— Friður var saminn við Reykvík-
inga þegar núverandi meirihluti
kom til valda. Nú er unnið af krafti
við skipulagningu dalsins í sam-
vinnu við nágranna okkar og vini
í Reykjavík. Sú vinna er langt kom-
in og framkvæmdir munu hefjast í
sumar.
★ íþróttahöllin í Kópavogsdal. Ósk-
að verði eftir endurskoðun á samn-
ingi þeim sem gerður var við ríkið
um hlutdeild ríkissjóðs í byggingar-
kostnaði.
— Samningar náðust ekki við ríkið.
Kostnaður fyrir bæinn hefði orðið
í það minnsta 600 milljónir. Meiri-
hlutinn taldi þetta óábyrga ráðstöf-
un fjármuna bæjarsjóðs og alósann-
gjarna kostnaðarskiptingu við ríkið.
Nú er verið að vinna að undirbún-
ingi byggingar íþróttahúss í Kópa-
vogsdal, sem hentar bæjarbúum.
★ Gerð verði framkvæmdaáætlun
um sameiginlega skolpfráveitu höf-
uðborgarsvæðisins.
— Lokið er samningum um sameig-
inlega fráveitu Kópavogs, Garða-
bæjar, Reykjavíkur og Seltjarnar-
ness. Þessir 'samningar eru tví-
mælalaust hagstæð lausn fyrir
bæjarfélagið. Fyrri meirihluti var
gersamlega úrræðalaus í þessu
máli. Nú er það í höfn og fjörur
Kópavogs verða orðnar hreinar árið
1995. Þetta er mesti sigur í um-
hverfismálum Kópavogs fyrr og síð-
ar, það hljóta allir að sjá.
Allir áherslupunktar í málefna-
samningi Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarfiokks eru þannig vel á
vegi staddir og hafa flokkarnir því
fyllilega staðið við kosningaloforð
sín. Er það nýmæli í Kópavogi.
Fjármál Kópavogs
Nettóskuldir Kópavogs stefndu í
um 1400-1500 milljónir króna um
síðustu áramót. En nettóskuldir eru
heildarskuldir að frádregnum pen-
ingalegum eignum. Það er villandi
að einblína á heildarskuldir einung-
is. Hægt er að taka lán upp á til
dæmis einn milljarð. Leggja upp-
hæðina í banka til ávöxtunar. Þá
hafa heildarskuldirnar hækkað um
Gunnar Birgisson
„Núverandi meirihluti
mun ekki láta deigan
síga, heldur halda
ótrauður áfram á mark-
aðri braut. Arangurinn
verður lagður í dóm
kjósenda árið 1994. Það
er ofur eðlilegt að A-
flokkarnir kvíði þeim
dómi í ljósi framan-
sagðs.“
einn milljarð en néttóskuld ekki
neitt.
Vegna uppbyggingar í Kópa-
vogsdal hefur Kópavogur bundið fé
í gatnagerð og landakaupum sem
nemur um 600 milljónum króna.
Þessir fjármunir eru í raun pening-
ar á banka, þar sem þeir munu
koma inn sem tekjur á næstu árum
í gatnagerðargjöldum af hinni
miklu uppbyggingu, sem hafin er í
dalnum. Þessar 600 milljónir eru
ekki taldar sem peningalegar eign-
ir. En væri það gert myndi nettó-
skuld lækka sem því næmi. En
góðum reikningsskilavenjum er
fylgt af núverandi meirihluta.
En talandi um reikningsskila-
venjur, þá oftaldi fyrri meirihluti
peningalegar eignir hjá gjaldþrota
aðilum og reiknaði sjálfum sér
samvizkusamlega dráttarvexti af
þessu löngu glataðá fé. En núver-
andi meirihluti neyddist til að af-
skrifa 150 milljónir á fyrsta ári sínu,
þegár þessi sannleikur kom í ljós.
Þetta voru beinar falsanir á reikn-
ingum bæjarins framkvæmdar vís-
vitandi í áróðursskyni af ábyrgðar-
lausum lýðskrumurum fyrri meiri-
hluta.
Hvað þýðir endurskipulag
rekstrarins?
Núverandi meirihluti hefur geng-
ið hart fram í að halda rekstrarút-
gjöldum bæjarins niðri. Árangurinn
fyrir getu bæjarins til framkvæmda
og greiðslu skulda má sjá af því,
að rekstrarafgangur var kominn
niður í 14,3% af tekjum árið 1989,
alls um 169 milljónir.
Á þessu ári er rekstrarafgangur
áætlaður 400 milljónir króna. Þetta
er áþreifanlegur árangur af stjórn-
unarlegri endurskipulagningu t
meirihlutans.
Með þessari stefnu munu skuldir
bæjarins lækka í framtíðinni.
Staðreyndir um störf
A-flokkanna
Á síðasta kjörtímabili söfnuðu
A-flokkarnir skuldum á hveiju ári,
þrátt fyrir áætlanir sínar um ann-
að. Draumsýnir og veruleiki þeirra:
Fjárhagsáætlun Veruleikinn
1986 + 30 millj. + 139 millj.
1987 + 80 millj. + 310 millj.
1988 + 75 millj. + 395 millj.
1989 + 100 millj. + 275 millj.
1990 + 70 millj. + 360 millj.
Þeir leystu vandamál sin með þvi
að taka skammtímalán upp á einn
milljarð króna, á óhagstæðum vöxt-
um, sem gjaldféllu árið 1991 370
milljónir. Arið 1992 430 milljónir
og 200 milljónir árið 1993 og 1994.
Þetta kallar Guðmundur Oddsson, I
„að það er ekki mjög stórmannlegt
að láta aðra um að greiða öll lán
sem maður tekur“.
Guðmundur Oddsson er þannig
sannlega ekki mikið stórmenni sam-
kvæmt eigin skilgreiningu.
Fjárhagsáætlun árið 1990
Fjárhagsáætlun fyrri meirihluta
fyrir 1990 var því miður röng. Odd-
viti Alþýðubandalagsins viður-
Málræktar sj óður
Síðari grein
eftir Baldur Jónsson
í fyrri grein minni um Málrækt-
arsjóð var sagt nokkuð frá stofnun
sjóðsins, tilefni hennar og markmiði
hans. Hér verður vikið að skipulags-
atriðum og söfnun til sjóðsins.
Stofnendur og höfuðstóll
Skipulagsskrá Málræktarsjóðs
var staðfest af dómsmálaráðuneyti
7. mars 1991. í 3. grein hennar
segir svo um stofnendur sjóðsins:
„íslensk málnefnd er stofnandi
Málræktarsjóðs. Einstakiingar,
samtök, fyrirtæki eða stofnanir,
sem leggja honum til fjármuni í
einhverri mynd fyrir árslok 1992,
teljast einnig stofnendur." Og í 4.
grein er þetta ákvæði: „Þau framlög
sem skila sér til ársloka 1992 telj-
ast stofnfé sjóðsins sem ekki má
skerða."
Samkvæmt skipulagsskránni
skal sjóðstjórnin beita sér fyrir því
að safna til sjóðsins fé frá öðrum
en ríkinu allt að 50 milljónum króna
á verðlagi ársins 1991, og mennta-
málaráðherra skal beita sér fyrir
því að ríkið leggi fram samsvarandi
fjárhæð af sinni hálfu. Þannig er
gert ráð fyrir því að höfuðstóll
Málræktarsjóðs verði 100 milljónir
króna, og hann má ekki skerða.
Til útgjalda má einungis nota tekjur
sjóðsins.
Stjórn og fulltrúaráð
í umræðum þeim sem fram fóru
við undirbúning sjóðsstofnunarinn-
ar var gert ráð fyrir almennri fjár-
söfnun til sjóðsins. Málnefndin taldi
þá eðlilegt að hún sæti ekki ein að
stjórn hans. í skipulagsskránni er
því gert ráð fyrir sérstöku fulltrúa:
ráði sem geti haft nokkur áhrif. I
ráðinu eiga sæti þeir sem sitja í
íslenskri málnefnd (15 manns) og
að auki fulltrúar samtaka, fyrir-
tækja eða stofnana sem teljast
stofnendur samkvæmt skipulags-
skránni. Framlög einstaklinga veita
ekki rétt ti) setu í fulltrúaráði.
Þegar fram í sækir verða fimm
menn í sjóðstjórn, kosnir til fjögurra
ára í senn, og skipar stjórn íslenskr-
ar málnefndar þrjá þeirra. En aðal-
hlutverk fulltrúaráðs verður að til-
nefna tvo stjómarmenn til viðbótar
og tvo til vara og álykta í megin-
atriðum um stefnu og starfshætti
sjóðsins til leiðsagnar fyrir stjórnina.
Fulltrúaráð heldur aðalfund í jún-
ímánuði ár hvert, í fyrsta skipti nú
í vor. Þá á samkvæmt bráðabirgða-
ákvæðum að kjósa tvo menn í stjórn
til eins árs, en eftir það gilda aðalá-
kvæði skipulagsskrárinnar.
Samtök, fyrirtæki og stofnanir
sem gerast stofnendur fyrir 1. júní
nk. öðlast rétt til að tilnefna mann
í fulltrúaráð fyrir aðalfund þess í
júnímánuði næstkomandi, og hafa
a.m.k. tvenn samtök og ein stofnun
öðlast þann rétt nú þegar. Þeir sém
leggja í sjóðinn eftir 31. maí 1992
en fyrir lok þessa árs, teljast einnig
stofnendur, en geta ekki átt fulltrúa
á aðalfundi fyrr en 1993.
Söfnunarmarkmið
Sem fyrr segir var stefnt að því
með skipulagsskránni að höfuðstóir'
sjóðsins yrði 100 milljónir króna við
lok þessa árs; þar af kæmi helming-
ur frá ríkinu. Nú er orðið ljóst að
stjórnvöld treysta sér ekki til að
keppa að því marki á svo skömmum
tíma og stjórn sjóðsins hefír haldið
að sér höndum vegna óvissu um
afstöðu þeirra. í fjárlögum fyrir
árið 1992 er heimild fyrir 2,4 millj-
óna króna framlagi til Málræktar-
sjóðs. Stjórn sjóðsins gerir sér von-
ir um að geta náð saman miklu
hærri fjárhæð fyrir sitt leyti frá
einstaklingum, samtökum, fyrir-
tækjum og stofnunum þegar á
þessu ári. Hins vegar er óvíst að
henni takist að safna 50 milljónum
króna fyrir árslok. Þeir sem hlut
eiga að máli eru því undir það bún-
ir að lengri tíma þurfi en upphaf-
lega var ætlað til að ná 100 millj-
óna króna markinu.
Með hliðsjón af þessum aðstæð-
um hefir stjórn Málræktarsjóðs
nýlega endurmetið stöðuna og vill
fyrir sitt leyti stefna að því að höf-
uðstóll sjóðsins verði kominn í 100
milljónir á 50 ára afmæli lýðveldis-
ins 17. júní 1994. Þjóð og þing
hafa þá um það bil tvö ár til stefnu
og ætti ekki að verða skotaskuld
Baldur Jónsson
„Með hliðsjón af þess-
um aðstæðum hefir
stjórn Málræktarsjóðs
nýlega endurmetið
stöðuna og- vill fyrir sitt
leyti stefna að því að
höfuðstóll sjóðsins
verði kominn í 100
milljónir á 50 ára af-
mæli lýðveldisins 17.
júní 1994.“
úr því að reyta saman þessa fjárhæð
á tveimur árum. Ef einhverjum
skyldi vaxa það í augum má minna
á að íslendingar létu sig ekki muna
um að fá sér aukasopa af öli fyrir
einar 50 milljónir króna á tveimur
sólarhringum í marsbyijun 1989!
Til tals hefir komið að heija eins
konar söfnunarátak 17. júní næst-
komandi eða hafa þann dag fyrir
heitstrengingardag í þágu Mál-
ræktarsjóðs. En jafnvel þótt svo
verði þarf enginn að bíða með fram-
lag sitt eftir þeim degi. Söfnun í
Málræktarsjóð er hafin fyrir löngu
og stofnframlögum veitt viðtaka
hvenær sem er. Um skipulega lands-
söfnun verður varla að ræða, enda
hefir sjóðurinn hvorki bolmagn til
að hrinda henni af stað né standa
fyrir henni. Hann verður að treysta
því að hann eigi nógu marga góða
að sem heyra kallið þótt ekki sé
blásið í hina stærstu lúðra.
Framlög
Loks er rétt að vekja aftur at-
hygli á því sem minnst var á í fyrri
greininni um Málræktarsjóð, að
þeir „sem leggja honum til fjármum
í einhverri mynd fyrir árslok 1992
teljast stofnendur", eins og segir í
skipulagsskrá. Framlög til sjóðsins
þurfa sem sé ekki að vera bein fjár-
framlög. Hvers konar eignir, sem
fémætar teljast, koma til greina.
Þeir sem vilja taka þátt í stofnun
Málræktarsjóðs geta lagt inn á
póstgíróreikning nr. 37 55 00 eða
snúið sér til framkvæmdastjóra
sjóðsins, Kára Kaaber, íslenskri
málstöð, Aragötu 9, 101 Reykjavík.
Minningarspjöld Málræktarsjóðs eru
einnig fáanleg þar. Síminn er 28530.
Höfwulur cr prófessor í íslenskri
málfiræili, forstöömnn ður
Islenskrnr málstöðvnr og
sljórnnrf'ormnður
Mnlræktnrsjóðs,