Morgunblaðið - 14.06.1992, Qupperneq 6

6 FRÉTTIR/INNLENT
seer ivuji. ,m flUPAaunnua GiaAjaMuoflOM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. JÚNÍ 1992
íslenskt aldursgreiningartæki:
Hátækiiibúnaður seld-
ur til Bandaríkjanna
Hátæknifyrirtækið Fjölnemar hf. er nú að hefja útflutning á
tæki sem mælir mjög veik geislavirk sýni og geta t.d. fomleifa-
fræðingar og jarðfræðingar notað það til að finna aldur lífrænna
sýna, sem em u.þ.b. 30.000 ára og yngri. Fyrirtækið er nú að
senda frá sér þrjú mælikerfi sem öll fara til rannsóknarstofu í
Flórída. Heildarverðmæti tækjanna er um 7 milljónir króna.
Útfluningurinn til Bandaríkjanna
kemur í kjölfar kynningar sem
Fjölnemar voru með á alþjóðlegri
sýningu í fyrrasumar. Markaðs-
setning á tækinu mun hefjast í
haust.
Að sögn Páls Theódórssonar
eðlisfræðings, sem fékk hug-
myndina að tækinu, hafa sýni frá
íslandi hingað til verið send til
útlanda til aldursgréiningar. „Ald-
ursgreiningartækið er sprottið
upp af áhuga mínum á að koma
upp aldursgreiningarstofu á ís-
landi. Nú er í athugun og undir-
búningi að stofna aldursgreining-
arstofu hérlendis þar sem svona
tæki verður notað. Eftir að hag-
nýtir möguleikar á útflutningi á
aldursgreiningartækinu lágu fyrir
stofnuðu nokkrir aðilar fyrirtækið
Fjölnema hf., sem ætlar sér að
markaðssetja hið nýja tæki. Sig-
urður A. Einarsson eðlisfræðingur
hjá Fjölnemum hefur séð um að
þróa það,“ sagði Páll.
Á myndinni em Öm Orrason rafmagnsverkfræðingur, Páll Theod-
órsson eðlisfræðingur og Sigurður Einarsson eðlisfræðingur.
Páll segir íslenska aldursgrein-
ingartækið vera mun afkasta-
meira en þau tæki sem hafi verið
á markaðnum hingað til. „í stað-
inn fyrir að mæla eitt sýni í einu
þá mælir það 4 sýni í einu en
hver mæling getur tekið 2-3 daga.
Auk þess er hið nýja tæki einung-
is um 300 kíló en önnur aldurs-
greiningartæki eru um 1600 kfló.
Tækið er því bylting á sínu sviði
en verðið á því er u.þ.b. svipað
og á þeim tækjum sem áður hafí
verið á markaðnum," segir Páll.
Landbúnaður 1945—1989:
Framleiðsla jókst um 107% -
ársverkum fækkaði um 56%
HEILDARFRAMLEIÐSLA landbúnaðarins jókst um 109% á árunum
1945—1977, en hefur staðið í stað síðan. Þetta kemur fram í skýrslu
Þjóðhagsstofnunar „Landbúnaður 1945—1989“. Þar kemur einnig fram
að heildarfjármagn innan greinarinnar hefur vaxið á þessu árabili um
140% en ársverkum hins vegar fækkað um 56% og framleiðsla aukist
um 107%.
í tölunum kemur meðal annars
fram að á tíu ára tímabilinu frá 1979
til 1988 hafí verið tap á nautgripa-,
sauðfjár- og blönduðum búskap. Þó
hafi aukabúgreinar skilað nokkrum
arði, einkum svínabú, alifuglabú,
kartöflurækt og gróðurhús. Þegar
Listahátíð í ^
Reykjavík: ”
Dagskrá
Sunnudagur
í Norræna húsinu verður
fímmta sýning á Bandamanna-
sögpi og hefst hún kl. 15. í Lang-
holtskirkju verða, 10 ára afmæl-
istónleikar íslensku hljómsveit-
arinnar og hefjast þeir kl. 20. í
Borgarleikhúsinu sýnir Dans-
flokkur Maguy Marins og hefst
sýningin kl. 20. Auður Bjarna-
dóttir frumsýnir dansverkið Ertu
svona kona á stóra sviði Þjóðleik-
hússins og hefst sýningin kl. 17.
í Áskirkju verða tónleikar Arn-
aldar Arnaldssonar gítarleikara
kl. 17. í sal 2 í Háskólabíói verð-
ur lokadagur Halldórsstefnu og
hefst dagskráin kl. 9.
Mánudagur
í Þjóðleikhúsinu koma Undra-
börnin frá Rússlandi fram á
tónleikum, sem hefjast kl. 20.30.
Á Hótel Islandi heldur súdanski
söngvarinn Abdel Gadir Salim
tónleika sem hefjast 21.30.
kemur fram á síðari hluta tímabilsins
minnkar sá arður verulega.
Fjöldi nautgripa hefur farið vax-
andi frá 1945 til 1989 meðan fjöldi
sauðfjár minnkaði snarlega úr um
900 þúsund árið 1977 niður í rúm-
lega 550 þúsund árið 1989. Þá var
svo komið að fjöldi hrossa, sem auk-
ist hefur jafnt og þétt síðan botninum
var náð um 1960, er nánast jafn
fjölda nautgripa, eða um 70 þúsund
dýr.
Framleiðnitölur sýna tæplega fjór-
földun í framleiðni vinnuafls í land-
búnaði frá 1945 til 1989 meðan
framleiðni fjármagns hefur dregist
nokkuð saman. Samtals þýðir þetta
rúmlega tvöföldun á heildarfram-
leiðniaukningu f landbúnaði á tíma-
bilinu.
Umframframleiðsla mjólkur var
28.487 tonn 1965 en til ársins 1989
dró úr umframframleiðslunni og var
hún 3.035 tonn það ár, að verðmæti
129,1 milljón kr. Mest var verðmæti
umframframleiddrar mjólkur 1986,
eða 492,6 milljónir kr.
Verðmæti landbúnaðarframleiðsl-
unnar hefur vaxið úr 1,885 milljónum
kr. 1945 í 13.973 milíjónir kr. 1989
á verðlagi hvers árs. Þannig hefur
verðmæti sauðfjárframleiðslu á verð-
kr. 1945 í 4.292 milljónir 1989, naut-
griparæktar úr 863 þúsundum kr. í
5.577 milljónir kr. 1989 og hrossa-
framleiðslu úr 53 þúsundum kr. í
411,8 milljónir kr. 1989. Framleiðsla
annarra búfjárafurða hefur vaxið úr
141 þúsund kr. í 2.181 milljón kr.
Alls voru flutt út 1.903 tonn af
kindakjöti 1965 og 1.937 tonn 1989.
Útflutningur kindakjöts var mestur
á þessu tímabili 1978, 4.569 tonn.
Verðmæti sauðfjárafurða var 4.428
milljónum kr. 1965. Verðmæti um-
framframleiðslu sauðfjárafurða var
3,1 milljón kr. 1965, en 912 milljón-
ir 1989.
Árið 1989 voru 560.920 kindur í
landinu en voru 405.820 árið 1945.
Alls voru 72.789 nautgripir í landinu
1989 en voru 38.444 1945. Hross
voru 69.238 1989 en voru 54.720
1945.
í ársbyijun 1945 voru 29.400
lagi hvers árs vaxið úr 634 þúsundum hektarar lands í rækt í landinu en
ræktun lands jókst jafnt og þétt fram
til 1989 er ræktað land var 147 þús-
und hektarar. Mest nýrækt var. á
tímabilinu 1958-1968 eða frá 4 þús-
und hekturum til 6.100 hekturum á
ári hveiju. Á sama tímabili féllu um
300 hektarar úr rækt. 1989 nam
nýrækt 300 hekturum og féll jafn-
mikið land úr rækt það ár.
Heiðmörk:
Thorgeirs-
staðir end-
urbyggðir
NORDMANSLAGET félag Norð-
manna á íslandi, hyggst endur-
byggja Thorgeirsstaði, hús félags-
ins í Heiðmörk. Hefur félagið þeg-
ar fengið jákvæðar undirtektir
borgaryfirvalda og þjá Skógrækt-
arfélagi Reykjavíkur.
Að sögn Tore Skjenstad, formanns
félagsins, er fyrirhugað að flytja inn
norskan bjálkakofa. Hefur norskur
arkitekt verið fenginn til að hanna
húsið á grunni gamla hússins, sem
brann síðastliðið haust. Útlit nýja
hússins verður í líkingu við eldra
húsið.
Torgeirsstaðir voru reistir á ár-
unum 1953 til 1954 og sagði Tore
að það hefði verið mikið notað af
félagsmönnum, félögum 5 Skógrækt-
arfélagi Reykjavíkur og öðrum sem
leituðu þangað I skjól þegar rigndi.
Von er á nýja húsinu til landsins í lok
mánaðarins.
Uppselt í
siglingu með
nýja Herjólfi
NÝI Heijólfur Eyjamanna lagði
upp í 8 daga hringsiglingu um
landið á föstudag og var í Reykja-
vík í gær. Magnús Jónasson, fram-
kvæmdastjóri Heijólfs, sagði að
rúmlega 50 miðar hefðu selst upp
á 6-7 tímum.
Magnús sagðist hafa orðið var við
mikinn áhuga á hringsiglingu Her-
jólfs og hafði eftir einum starfs-
manna sinna að eflaust hefði verið
hægt að fylla þijár slíkar ferðir.
Aðspurður sagði hann að tekin hefði
verið ákvörðun um að taka farþega
með í siglinguna fyrir um það bil
viku og hún auglýst einu sinni í
Bæjarblaðinu.
Siglingin tekur 8 daga og verður
komið við í 7 höfnum. Aðallega verð-
ur siglt á nóttunni og í morgunsárið.
Magnús sagðist vonast til að hafnar-
aðstaða í Þorlákshöfn og Vest-
mannaeyjum yrði klár þegar nýi
Heijólfur kæmi til baka og hann
gæti þá hafið áætlun. Hringsiglingin
með Heijólfí kostaði farþegana 20
þúsund krónur með morgunverði.
Guðni Þórðarson forstjóri Flugferða-Sólarflugs:
Kannað hvort hægt verði að
bæta fólki fjárhagslegt ijón
Ekki búið að ákveða hvort beiðni um gjaldþrot verði lögð fram
Fáskrúðsfj örður:
Laxveiði í smá-
bátahöfninni
TALSVERÐ veiði hefur undan-
farna daga verið í sunnanverðum
Fáskrúðsfirði. Heimamenn hafa
brugðið á það ráð að veiða í smá-
bátahöfninni en þar hefur gengið
inn töluvert af laxi.
í gær voru um 20 manns að veið-
um í smábátahöfninni að sögn Al-
berts Kemp fréttaritara Morgun-
blaðsins á Fáskrúðsfírði.
Veiðiveður var gott, hlýtt en sólar-
laust, og fískaðist vel hjá mörgum.
„LINKIND okkar og sú vinnuregla að ganga ekki eftir því eins og
aðrar ferðaskrifstofur að farþegar greiði ferðir sínar mánuði fyrir
brottför gerðu það að verkum að rekstrarfé okkar var minna en
allra annarra ferðaskrifstofa. Því þurftum við að hætta rekstri,"
sagði Guðni Þórðarson forstjóri Flugferða-Sólarflugs í viðtali við
Morgunblaðið í gær. Hann sagðist ekki hafa verið búinn að sjá fyr-
ir lok starfsemi skrifstofunnar fyrr vegna misskilnings sem varð til
þess að útreikningar í sambandi við samning hans við Flugleiðir
stóðust ekki. „Við munum beijast til þrautar til að bæta fólki það
fjárhagslega tjón sem það hefur og kemur til með að verða fyrlr.‘‘
Ekki er búið að ákveða hvort fyrirtækið skili inn gjaldþrotabeiðni.
,Ef Flugferðir-Sólarflug skilar
inn gjaldþrotabeiðni er engin von
um það að menn fái bætur þar sem
fyrirtækið er eignalítið. Lögfræð-
ingar fyrirtækisins koma til með
að ákveða hvort það verður gert.
Nú er ekki Ijóst hvenær ákvörðun
um það verður tekin," sagði Guðni
Þórðarson
„Það voru ekki nema liðlega
1.400 farþegar sem áttu hjá okkur
staðfestar og innborgaðar pantanir
þar sem af er sumarsins en ekki
um 2.200 farþegar líkt og haldið
hefur verið fram í fjölmiðlum. Einn-
ig er það rangt að við höfum hald-
ið áfram rekstri ferðaskrifstofunnar
eftir að ieyfí til ferðaskrifstofu-
rekstrar var skilað inn til sam-
gönguráðuneytisins. Ég skilaði
lejifínu inn kl. 12.45 á föstudaginn
og þá var skrifstofunni lokað sam-
stundis. Fram að þeim tíma höfðum
við ástæðu til að ætla að málið
leystist."
Guðni segir að flestir farþegar
Flugferða-Sólarfiugs hefðu staðfest
sínar pantanir með innborgunúm
upp á 3.000-8.000 krónur á sæti.
„Flugferðir-Sólarflug voru eina
ferðaskrifstofan sem ekki gerði það
að skyldu að farþegar gengju frá
og borguðu sína farseðla mánuði
fyrir brottför. Yfirleitt komu okkar
farþegar í síðustu vikunni og jafn-
vel 2-3 dögum fyrir áætlaða brott-
för og greiddu upp sínar ferðir. Sem
betur fer er það því tiltölulega lítill
hópur sem verður fyrir því tjóni að
missa ferðakostnað sinn en það mun
væntanlega gerast í einhveijum til-
fellum. Við ætlum hins vegar að
kanna hvort ekki sé hægt að bæta
þeim aðilum það tjón en það liggur
ekki fyrir nú hvort það verður hægt.
Allra ráða verður leitað til þess.
Flugferðir-Sólarflu átti ógreidda
frá farþegum í sumaráætluninni
méiri fjármuni en þurfti til þess að
allir fengju sínar ferðir þegar upp
er staðið. Hins vegar vantaði okkur
rekstrarfé til að halda fyrirtækinu
gangandi. Okkur tókst það m.a.
ekki vegna þess að rekstraraðilar
gefa ferðaskrifstofum ekki gjald-
frest. Auk þess hefðum við þurft
að borga Flugleiðum mun meira
fyrirfram en tíðkast í Ieiguflugi.
Hins vegar sögðum við upp samn-
ingum við Atlantsflug og fórum að
skipta við Flugleiðir þar sem þeir
I
gátu boðið upp á hagstæðari flutn-
inga fyrir hvert sæti. Þungur rekst-
ur leiguflugsins hefði þó alveg eins
orðið til þess að ferðaskrifstofan
hefði hætt starfsemi sinni og því
hefði ekkert verið betra að vera
áfram með samning við Atlantsflug.
Ástæðan fyrir því að leiguflugið
gekk ekki eins vel og í fyrra var
vegna þess að Flugleiðir settu í
vetur og vor á markaðinn lág far-
gjöld í samkeppni við okkur á svip-
uðu verði. Við höfðum því ekki jafn
mikla sérstöðu og áður. Þau far-
gjöld hjá Flugleiðum hafa síðan
aftur hækkað. Það sem einnig gerði
okkur erfítt fyrir var sú neikvæða
umfjöllun sem við fengum í maí-
mánuði vegna samskipta okkar við
Atlantsflug. Sögur um skuldir upp
á tugi milljóna voru skáldaðar upp
en voru síðan leiðréttar af þeim sem
héldu þessi fram. Umfjöliunin dró
þó úr trausti fólks til skrifstofunn-
ar.“
Guðni sagðist vona að starfsemi
Flugferða-Sólarflugs hefði orðið til
þess að sú lækkun sem almenning-
ur hefði fengið á flugfargjöldum til
útlanda myndi haldast.