Morgunblaðið - 23.05.1993, Síða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ MANNLIFSSTRAUMAR SUNNUDAGUR 23. MAÍ 1993
ÍÞRÓTTIR - LEIKIR - STUTT
FERÐALÖG - KYNNISFERÐIR
LEIKJANÁMSKEIÐ KFUM OG KFUK
verða haldin í sumar á eftirtöldum stöðum:
Félagsheimili KFUM og K við Holtaveg, Suðurhól-
um 35, Lyngheiði 21, Kópavogi og safnaðarheimilinu
Borgum, Kópavogi.
í safnaðarheimilinu Borgum verða tvö námskeið:
1. námskeið: 1. júní - 11. júní
2. námskeið: 14. júní - 25. júní
Á hinum stöðunum er boðið upp á fjögur námskeið:
1. námskeið: 1. júní - 11. júní
2. námskeið: 14. júní - 25. júní
3. námskeið: 28. júní - 9. júlí
4. námskeið: 12. júlí - 23. júlí
Námskeið 1-3 eru fyrir 7-10 ára börn en námskeið
4 fyrir 6-8 ára börn.
Verð á námskeið er kr. 5.800 fyrir barn, en
kr. 5.300 ef um systkini er að ræða.
Nánari upplýsingar eru gefnar á skrifstofu KFUM
og K við Holtaveg í síma 678899. Þar fer einnig fram
innritun.
ÍÞRÓTTIR - LEIKIR - STUTT
FERÐALÖG - KYNNISFERÐIR
TILBOÐ
ÓSKAST
í Chevrolet Camaro R.S., árgerð ’89, Ford
Bronco U-15 XLT 4x4, árgerð ’86 og aðrar bif-
reiðar, erverða sýndará Grensásvegi 9 þriðju-
daginn 25. maí kl. 12-15.
Ennfremur óskast tilboð í A.M.C. dráttarbifreið
M-818 6x6, árgerð ’71 og dráttarvagn (Semi
trailer) 40 feta, 12 tonna.
Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16.
SALA VARNARLIÐSEIGNA
FÉLAC ÍSLENSKRA STÓRKAUPMANNA
VERSLUN A KR0SS60TUM
Útbreiðslunefnd Félags íslenskra stórkaup-
manna boðartil morgunverðarfundar þriðjudag-
inn 25. maí kl. 8.00 í Skálanum, Hótel Sögu.
Dagskrá:
Anders Budilsen, forstjóri Massive Scandinavia:
Dreifing sérvöru á innri markaði Evrópu.
Birgir Rafn Jónsson,
formaður Félags íslenskra stórkaupmanna:
Er umboðsmannakerfið að hrynja?
Jón Gunnar Jónsson,
framleiðslustjóri Sláturfélags Suðurlands:
Nýjar lausnir í vörudreifingu.
Að loknum framsöguerindum verða umræður.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku á skrifstofu félagsins
í síma 678910.
Þátttökugjald með morgunverði er kr. 1.000.
FUNDURINN ER ÖLLUM OPINN.
LÆKNISFRÆÐI///‘i^ erþaö sem voöanum veldur?
Hvíti dauðinn ísókn
BERKLAVEIKI eykst nú hröðum skrefum víða um lönd og í apríl
í vor lýsti Alþjóðaheilbrigðisstofnunin því yfir að hvorki meira
né minna en „heimsvoði" væri hér á ferð.
Talið er að þriðjungur mann-
kyns, eða seytján hundruð
milljónir, hýsi berklasýkilinn og
af þeim mikla fjölda sé tíundi
hver maður berklaveikur. A
mörgum svæðum í veröldinni má
segja að sjúk-
dómurinn leiki
lausum hala
enda falla þijár
milljónir í valinn
af völdum hans
á hveiju ári og
um aldamótin
má búast við að
það verði hátt í fjórar. „Þetta nær
vitanlega engri átt þegar um
læknanlegan sjúkdóm er að
ræða,“ segir háttsettur maður hjá
Heilbrigðisstofnuninni.
Enn sem komið er virðast van-
þróuð ríki verst sett í þessum
efnum eins og flestum öðrum.
Þar er berklaveikin útbreiddust,
þar eru minnst fjárráð til kaupa
á lyfjum, jafnvel þeim ódýru eins
og flest berklalyfin eru, þar er
stopula læknishjálp að fá — og
þar er líka víða takmarkaður
skilningur á nauðsyn nákvæmrar
og langvarandi notkunar berkla-
lyfja. Tökum dæmi: í Eþíópíu
skammtar hið opinbera hveijum
og einum innan við hundrað krón-
ur á ári til lyijakaupa og annars
kostnaðar af heilsufarsástæðum
en æðimargir fá nokkra úrlausn
til viðbótar þegar gjafir berast frá
útlöndum. Og fleiri steinar liggja
í götunni. Margir sjúklingar
ruglast í ríminu eða gerast óþolin-
móðir þegar til þess er ætlast að
þeir gleypi fjórar tegundir lyfja á
hveijum degi í sex mánuði sam-
fleytt. En óvíða er nægilegu
starfsliði heilsugæslunnar á að
skipa til þess að fylgjast með
lyfjanotkun og tala um fyrir þeim
sjúklingum sem öðrum fremur
þyrftu á uppörvun eða umvöndun
að halda. Hósti, sótthiti og fleiri
einkenni veikinnar réna einatt
eftir lyijatöku í nokkrar vikur og
þá halda margir að þeim sé batn-
að og leggja töflurnar á hilluna.
En sá sem hættir meðferð fyrr
en til stóð er óafvitandi að breyta
vanheilsu sinni úr læknanlegum
sjúkdómi í lífshættulegan.
Annað dæmi úr þriðja heimin-
um: Indland sækir nú um fjórtán
milljarða króna lán í Aiþjóða-
bankanum til eflingar baráttunni
við berklana. Þar í landi munu
vera að minnsta kosti 10 milljón-
ir berklaveikra og einn af hveijum
ijórum þeirra er háskalegur um-
hverfi sínu vegna smits. Árlega
er hálfönnur milljón nýrra sjúkl-
inga skráð og hálfri milljón verða
berklarnir að íjörtjóni. Þessar töl-
ur segja meira en mörg orð um
það hversu hrapallega Indveijum
hefur mistekist sú fyrirætlan sem
kunngerð var fyrir 31 ári að
„hefta sem fyrst framgang
berklaveikinnar svo mjög að hún
ógni ekki lengur heilbrigði þjóðar-
innar“. Ástæða þess að verr fór
en skyldi er útgjöldin vegna lyfja,
segja yfirvöldin. Fæstir eru borg-
unarmenn fyrir þeim sjálfir og
því verða þau baggi á þjóðinni
allri.
Það er víst óhætt að segja að
næst sjálfum sýklinum eigi ör-
birgð mesta sök á berklaplágunni.
eftir Þórorin
Guðnason
þjóðlífsþankarí;,///«/ viö
veriö einstceö?
Brotið blað í
Þjóðarsögunni?
VIÐ íslendingar erum að vissu leyti orðin einstæð þjóð. Bandaríkja-
menn eru ekki lengur eins hlýlegir við okkur og þeir voru, og það
kemur illa við marga hér. Frá því land vort sleit sig laust úr ný-
lenduböndunum við Dani hafa Bandaríkin gegnt hlutverki stóra
bróður í þjóðarvitund okkar. Við höfum unað í skjóli þeirra, á stund-
um skákað í skjóli þeirra. Við höfum litið upp til þessa stóra bróð-
ur og þegið frá honum ómæld áhrif.
essi náðarsól hefur á oss skin-
ið í krafti þeirrar aðstöðu sem
okkar litla land gat boðið i hernað-
arlegu tilliti. Misglaðir hafa lands-
herrar okkar fylgst með stóra
bróður athafna sig á Miðnesheið-
□
eftir Guórúnu
Guðluugsdóttur
legir og þess vegna ætlar víst stóri
bróðir að kalla heilmikið af sínu
liði heim, segja upp okkar mönnum
og sendir okkur hótunarbréf útaf
hvalveiðum í þokkabót. Það er von
að mönnum hér bregði í brún.
Á þessu máli eru margar hliðar.
Þeir sem verið hafa á móti veru
herliðsins hér á landi gleðjast vafa-
laust margir í hjarta sínu þegar
til stendur að fækka mjög í röðum
Bandaríkjamanna hér, en sú gleði
er vafalaust engum óblandin; at-
vinnuástand á Suðurnesjum er svo
slæmt að það má varla við svo
mikiili blóðtöku sem missir íjöl-
margra starfa á Keflavíkurflug-
velli er.
Ef litið er framhjá þessum alvar-
lega þætti þessa máls er hins veg-
ar ýmislegt jákvætt við þessar
breyttu kringumstæður. Alveg án
tillits til þess hvaða skoðun menn
hafa haft á Bandaríkjunum og
veru hers þeirra hér, þá er það
hollt fyrir Islendinga að verða að
standa einir og óstuddir. Það er
kominn tími til að við hættum að
lifa eins og dekurbörn, sem vita
að ef á móti blæs er alltaf hægt
að skríða í skjól hjá stóra bfóður.
Laxness sagði sem frægt er að
næst því að missa móður sína
væri barni hollt að missa föður
sinn. Vissulega er bæði fólki og
þjóðum hollt að læra að standa á
eigin fótum, án stuðnings forsjár-
aðila. Nú bendir allt til þess að
komið sé að þeirri stundu hjá okk-
ur íslendingum. Með hinni breyttu
afstöðu Bandaríkjamanna í okkar
garð sýnist brotið blað í þjóðarsög-
unni. Við höfum ekki lengur neinn
til að halla okkur að, við höfum
siitið okkur laus frá Dönum og
Bandaríkjamenn virðast hafa ýtt
okkur út úr hreiðrinu. Við verðum
að bjarga okkur ein.
Evrópusamvinna getur aldrei
komið í stað þessa. í henni tökum
við þátt á jafnréttisgrundvelli, að
svo miklu leyti sem það er hægt
vegna smæðar okkar. Þar er allt-
ént ekki uppi neitt sérstakt
verndarsjónarrriið hvað okkur
snertir og við verðum að vera fólk
til þess að taka því. Við verðum
að haga okkur í samræmi við það
í andlegum sem efnahaglegum
skilningi. Við .verðum að leggja
okkar fjárhagsáætlanir með það
fyrir augum að við eigum hvergi
höfði að halla ef dæmið gengur
ekki upp. Á sama hátt og það
kostar að vera manneskja, þá kost-
ar það að vera fullvalda þjóð.
inni, búa þar út
fullkomna her-
stöð, þó oftast
með fullu tilliti til
aðstæðna inn-
lendra. En nú
snýr allt upp sem
áður sneri niður.
Rússar eru hætt-
ir að vera hættu-