Morgunblaðið - 11.01.1994, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JANÚAR 1994
Ég ætla í prófkjör
eftirAmalRún
Stór ákvörðun er að baki. Ég
ætla í prófkjör Sjálfstæðisflokks-
ins fyrir borgarstjórnarkosning-
arnar í vor. Reykjavík er góð
borg og falleg. En gott má bæta
og um það snúast kosningarnar.
Verkefnin eru óteljandi. Megin-
áherslur mínar get ég þó sett
fram í fáum orðum: Það er fólk-
ið í borginni, líf þess og kjör.
Ég vil vinna fyrir hvern þann sem
á undir högg að sækja.
Ég get ekki rekið kosninga-
skrifstofu eða gefið út kynn-
ingarrit. En mig langar að geta
hitt ykkur að máli. Heimsóknir
á fundi eða vinnustaði gætu ver-
ið góður vettvangur. Allur stuðn-
ingur ykkar er mér mikilvægur
því baráttan er hörð. Undirtektir
ykkar hafa verið mjög uppörv-
andi og þær gefa mér aukinn
kjark til að berjast. Ég stefni á
eitt af efstu 7 sætunum. Með
kærri kveðju,
Amal Rún.
Amal Rún
E.s.: Símsvari í 629421 gegnir
hlutverki kosningaskrifstofu.
Bifreiðatryggingar - hvers
eiga makar að gjalda?
einhver bónusréttindi. En þetta
reynir á þolrifm og það er ekki víst
að allir treysti sér út í slíka bar-
áttu. Sannleikurinn er sá að trygg-
ingafélögin munu ekki að fyrra
bragði bjóða konunni betri bónus-
kjör en eiginmaðurinn hefur. Það
er allt undir baráttuþreki konunnar
komið hvort henni tekst að fá rétt-
látan bónus sem byggist á öku-
mannshæfni hennar en ekki eigin-
mannsins. Það er ekki víst að allir
geri sér grein fyrir því að það þýði
eitthvað að tjónka við tryggingafé-
lögin um þessi mál og á því stór-
græða tryggingafélögin.
í Biblíunni er sagt að Guð hafi
skapað konuna úr rifi Adams en
hjá tryggingafélögunum virðist sú
skoðun uppi að konan sé áfast rif
í síðu eiginmannsins. Jafnvel þótt
til hjónaskilnaðar komi hvílir vofa
fyrrverandi eiginmannsins sem
skuggi yfir herðum konunnar hjá
tryggingafélögunum. Reglur trygg-
ingafélaganna hvað þetta varðar
eru aftan úr grárri forriteskju og
samrýmast á engan hátt þeim rétt-
indum sem eru okkur helgust,
þ.e.a.s. almennum mannréttindum.
Það eru almenn mannréttindi að
eiga það skilið að vera metinn út
frá eigin verðleikum en ekki verð-
leikum einhverra annarra, s.s. maka
eða fyrrverandi maka.
Höfundur er stærðfræðikennari
við Fjölbrautaskólann I Breiðholti.
Valbjörn Steingrímsson
alvöru um þetta vandasama og
viðkvæma deilumál því verkfallið
snertir ekki aðeins þá heldur einn-
ig þjóðina alla.
Höfundur er fyrrverandi
sjómaður en ernú
framkvæmdastjóri og
bæjarfulltrúi.
eftirJón
Þorvarðarson
Bílaeigendum er mjög umhugað
að hafa sem stærstan bónus hjá
tryggingarfélagi sínu enda getur
verið um stórar fjárhæðir að tefla.
Flestum er mjög minnisstætt þegar
þeir tryggja bíl í fyrsta skipti. Eftir
að hafa fengið annað slagið að taka
í bíl föður síns eða móður fæst
ákveðin reynsla. Og ef maður er
það lánsamur að geta sýnt fram á
farsælan ökumannsferil eru trygg-
ingafélögin gjöm á að meta það til
tekna með því að bjóða hærri bónus-
flokk en byrjendaflokk. Mér skilst
að ungt fólk (22 ára eða eldri) geti
jafnvel byijað með 50% bónus ef
ökumannsferill þess er áfallalaus.
Það verður því ekki annað sagt en
að tryggingafélögin taki vel á móti
ungu fólki sem eru að tryggja bíl
í fyrsta sinn.
Þegar í hjónaband er komið hafa
tryggingafélögin hins vegar búið til
afar furðulegar og sérstæðar reglur
þar sem ekki er litið á hjónin sem
tvo sjálfstæða einstaklinga. Þessar
reglur eru afar óhagstæðar maka
þess sem skráður er bíleigandi. Al-
gengara er að þessar sérstæðu og
forneskjulegu reglur bitni á eigin-
konunni af þeirri einföldu ástæðu
að það mun vera algengara að eig-
inmennirnir séu skráðir fyrir bíl
heimilisins ef um einn bíl er að
ræða. Sér í lagi er þetta eigna-
munstur algengt úti á landsbyggð-
inni.
„Mín tillaga og tilgang-
ur með þessum skrifum
er sá að sjómenn taki
þátt í þessum kaupum,
en útgerðarmenn og
sjómenn semji um það
hvert hlutfallið á að
vera. Á móti kæmi það
að þegar betur árar og
kvóti verður aukinn,
sem vonandi kemur að,
þá endurgreiði útgerð-
armenn sjómönnum
þessa hlutdeild skv.
sömu reglum.“
þannig má að orði komast. Sjó-
menn t.d. sunnanlands hafa á einn
eða annan hátt verið þvingaðir til
að taka þátt í kvótakaupum út-
gerða. Með þeirri þátttöku hafa
þeir jafnframt tryggt sér atvinnu,
því óvsíst er að útgerð þeirra skipa,
sem þeir eru á, hefði annars ráðið
við kaupin. Kvótakaup og þátttaka
sjómanna í þeim geta ráðið úrslit-
um um hvort viðkomandi útgerð
lifir eða deyr.
Samkvæmt mínum heimildum
eru aðferðir og reglur þær sem
útgerðarmenn hafa beitt í þessum
viðskiptum jafn margar og útgerð-
irnar eru, þ.e. hver kostnaðarhlut-
deild sjómanna á að vera.
Mín tillaga og tilgangur með
þessum skrifum er sá, að sjómenn
taki þátt í þessum kaupum, en
útgerðarmenn og sjómenn semji
um það hvert hlutfallið á að vera.
A móti kæmi það að þegar betur
árar og kvóti verður aukinn, sem
vonandi kemur að, þá endurgreiði
útgerðarmenn sjómönnum þessa
hlutdeild skv. sömu reglum.
Jafnframt yrði samið um það
að útgerð væri ekki heimilt að selja
sinn kvóta og kaupa aftur til þess
eins að láta sjómenn taka þátt í
útgerðarkostnaði.
Á meðan sjómenn eru á aflahlut
hlýtur það að vera rökrétt og liggja
beint við að þeir taki þátt í auknum
útgerðarkostnaði, sbr. m.a. olíu-
hlutdeildina sem skerti hlut sjó-
manna þegar olíukreppan var hér
um árið. Auk þess er ekki óeðlilegt
að sjómenn taki þátt í auknum
útgerðarkostnaði, þeir gera það
hvort eð er með því að vera á afla-
hlut, spurningin er aðeins hver
þátttakan á að vera. Með slíku
samkomulagi sem hér hefur verið
lýst fá sjómenn um leið beina viður-
kenningu á því að þeir „eiga“ líka
fiskinn í sjónum en þeir verða líka
og hljóta að þurfa að taka afleið-
ingum þess þegar lítið er af honum.
Nauðsynlegt yrði að lögfesta þá
samninga sem gerðir yrðu og inni-
héldu slík atriði sem hér hafa ver-
ið gerð að umtalsefni.
Með samningum á þessum nót-
um og lögfestingu þeirra er öllum
feluleik lokið og stórt ágreinings-
efni úr sögunni.
Því skora ég hér á áðurnefnda
deiluaðila að ræða saman í fullri
Hvernig leysa má
sj ómannaverkfall
Það sem ég vil gera að umfjöllun-
arefni hér er hvað gerist þegar hjón
eiga bíl fyrir og festa kaup á öðrum
bfl. Gerum ráð fyrir að eiginmaður-
inn sé skráður eigandi að bíl A.
Konan kaupir síðan bíl B og er
skráður eigandi hans enda ætlar
hún að nota hann í eigin þágu.
Gerum ennfremur ráð fyrir því að
hún hafi keyrt áfallalaust sl. tíu ár.
Hún hefur samband við trygginga-
félag sitt til að kanna hvaða kjör
henni bjóðast.
Dæmi A.
Konan: Góðan daginn, ég er að
hugsa um að kaupa bifreiðatrygg-
ingu hjá ykkur.
Sölum.: Hefurðu tryggt áður?
Konan: Nei, en eigimaður minn
tryggir hjá ykkur.
Sölum.: Hver er kennitala hans?
Konan: xx xx xx xxxx.
Sölum.: Látum okkur sjá. Nú, hann
er með 70% bónus svo það er eðli-
legt að þú fáir sama bónus.
Þegar hér var komið sögu fann
konan til dálítis óróleika innra með
sér og hugsaði með sjálfri sér að
hún væri nú búin að keyra áfalla-
laust í tíu ár svo að hún ætti þenn-
an bónus skilinn út á eigin verð-
eftir Valbjörn
Steingrímsson
í dag, þegar þetta er skrifað,
stendur yfir verkfall sjómanna og
ef marka má það sem kemur fram
í fjölmiðlum virðast aðilar þeir, sem
deila, þ.e. sjómenn og útvegsmenn,
hvorir tveggja hafa málað sig út
í horn og fátt virðist líklegt til
lausnar málinu.
Alvarlegasta deiluefnið virðist
vera framsal aflaheimilda og þátt-
taka sjómanna í kaupum útgerða
á aflaheimildum.
Nú er það svo að framsal afla-
heimilda, þ.e. viðskipti með kvóta,
eru lögleg og kvótakerfíð byggist
raunar á viðskiptum með kvóta.
Öðruvísi næst ekki fram sú hag-
ræðing og sú uppstokkun sem hin-
ir „vísu“ landsfeður og reyndar
sjómenn og útgerðarmenn líka
telja nauðsynlegt að eigi sér stað
í atvinnugreininni.
Það er almennt viðurkennt að
sjómenn þessa lands sitja ekki við
sama borð, eftir því hvar á landinu
þeir stunda sína sjómennsku, ef
ÞESSIR krakkar héldu hlutaveltu til styrktar Rauða krossi íslands
og varð ágóðinn 1.397 krónur. Þeir heita Harpa Lárusdóttir, Ragn-
ar Lárusson, Helgi Gunnar Gunnarsson, Ása Bryndís Gunnarsdóttir,
Kári Geir Gunnarsson, María Ágústsdóttir og Ánna Ágústsdóttir.
leika. En hún lét hér við sitja enda
langur dagur framundan og e.t.v.
ekki skynsamlegt að þenja taugam-
ar svona snemma morguns. Að
minnsta kosti fékk hún þann bónus
sem hún hafði óskað sér og taldi
sig eiga skilinn.
Dæmi B.
Konan: Góðan daginn, ég er að
hugsa um að kaupa bifreiðatrygg-
ingu hjá ykkur,
Sölum.: Hefurðu tryggt áður?
Konan: Nei.
Sölum.: Hefur þú öðlast einhveija
reynslu sem ökumaður?
Konan: Já, ég hef keyrt bíl fjöl-
skyldunnar í tíu ár.
Sölum.: Hver er skráður fyrir bíln-
um?
Konan: Eiginmaður minn. Hann
tryggir hjá ykkur. Kennitala hans
er xx xx xx xxxx.
Sölum.: Látum okkur nú sjá. Ég
sé að eiginmaður þinn er með 0%
bónus svo ég get ekki boðið þér
neitt betra.
Konan: Já, hann lenti í óhappi á
síðasta ári en ég hef hins vegar
„Reglur tryggingafé-
laganna hvað þetta
varðar eru aftan úr
grárri forneskju.“
keyrt áfallalaust undanfarin tíu ár
svo mér finnst eðlilegt að ég fái
hærri bónus út á það.
Sölum.: Því miður eru reglurnar
svona að bónusréttindin flytjast á
milli maka. Þú verður að gá að því
að ef eiginmaðurinn hefði haft 70%
bónus hefðir þú notið þess.
Konan: Nú, ég stóð í þeirri trú
að ég fengi bónusréttindi út á eigin
verðleika en ekki út á afrekaskrá
eiginmannsins. Mér þykir mjög
óeðlilegt að ég þurfi að erfa allar
þær syndir sem eiginmaður minn
hefur framið í umferðinni.
Þegar hér er komið sögu er lík-
legt að konan sé orðin mjög æst
enda telur hún sig vera beitta órétti.
Nú er spurningin hversu mikla
Jón Þorvarðarson
þrautseigju hún hefur og ef hún
heldur áfram að malda í móinn
gæti hún hugsanlega kreist fram