Morgunblaðið - 06.09.1994, Síða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
■4“ Björn Einars-
' son fæddist í
Óspaksstaðaseli 28.
desember 1918.
Hann Iést á Borgar-
spitalanum 27. ág-
úst sl. og hafði þá
átt við vanheilsu að
stríða hin síðustu
misseri ævinnar.
Foreldrar hans
voru hjónin Pálína
Björnsdóttir og
f Einar Elíesersson
frá Óspaksstaða-
seli. Þar voru þau
að hluta til alin upp
og þar bjuggu þau lika sina
stuttu búskapartíð. Systkinin
voru sjö: Þuríður, hún dó 1932,
15 ára gömul, Björn, Halla Inga,
Jónas, Ingimar, Ingibjörg og
Ingvar, þau tvö síðastnefndu
dóu í frumbernsku. Björn
kvæntist Gertrud Einarsson 21.
janúar 1950. Hún kom frá
Þýskalandi vorið 1949. Þeim
varð ekki barna auðið. Heimili
þeirra hefur alla tíð verið í
Reykjavík. Björn var í vinnu-
mennsku í Hrútafirði á sínum
• yngri árum, en hóf störf hjá
Vegagerð ríkisins 1940 og vann
þar það sem eftir var starfs-
ævinnar. Vann hann á jarðýtum
víða um land en síðustu árin
vann hann í áhaldahúsi Vega-
gerðarinnar í Borgartúni í
Reykjavík. Björn verður jarð-
sunginn frá Askirkju í dag.
SUMRI hallar, húmar að kveldi og
haustið nálgast. Árstíðirnar taka við
hver af annarri, fylla árin hvert af
íöðru, er síðan svífa á eilífðarbraut.
Mannsævin líður ótrúlega fljótt.
Enginn stöðvar tímans þunga nið.
Fyir en varir er ævidagur að kveldi
kominn. Kynslóðir koma og fara og
við sem komin erum á efri ár sjáum
með söknuði á eftir samferðafólkinu
sem óðum er að kveðja og bíðum
sjálf eftir kvaðningunni örlagaríku.
Þessi elskulegi bróðir minn, sem hér
verður minnst, náði reyndar 75 ára
aldri, að vísu eigi mjög hár aldur,
en þó ásættanlegur, miðað við þá
fjölmörgu, er falla í valinn löngu
fyrir aldur fram. Hér fáum við engu
um þokað, en æskilegt hefði verið
að fá að njóta návistar hans að ein-
hveiju marki talsvert lengur.
Hann var fæddur í Óspaksstaða-
seli, Staðarhreppi í V-Hún. Selið,
eins og það var ævinlega kallað, var
lítið heiðarbýli innst í hreppnum og
mjög afskekkt. Þangað lá enginn
vegur, þar var hvorki rafmagn né
sími og húsakostur sjálfsagt í lág-
marki.
Sveitir landsins voru æði þétt
setnar og fólkið varð að lifa að
meginhluta á því er fósturjörðin gaf
af sér. Þó ótrúlegt megi virðast var
þama tvíbýli, í efri bænum bjó Jón,
bróðir pabba og Sesselja, systir
mömmu. Þama var háð hörð lífsbar-
átta er byggðist á
bjartsýni og dugnaði,
en því miður bmstu
framtíðarvonir. Ban-
vænn sjúkdómur hélt
innreið sína í litlu bæ-
ina og miskunnarlaus
dauðinn í kjölfarið,
heimtaði í sinn hlut
helming heimilisfólks-
ins, húsmæður á báð-
um búum og fimm
böm. Eitt hafði móðir
okkar misst í fæðingu
og lífi hennar var
bjargað naumlega. í
efri bænum lifði einn
drengur af þremur og hann er Elíes-
er Jónsson, flugmaður. Við systkin-
in fjögur náðum fullorðinsaldri og
virðist tilviljun hafa ráðið hver lifði
og hver ekki. Þetta mikla áfall varð
húsbændum ofraun, heimilin voru
leyst upp.
Á vordegi árið 1935 héldum við
svo öll burt að heiman, börnum var
komið fyrir hjá vinum og vanda-
mönnum. Bjöm var elstur okkar
systkina, orðinn 16 ára. Hann gat
hæglega unnið fyrir sér, og fór til
Guðrúnar móðursystur sinnar að
Kolbeinsá í Bæjarhreppi. Til fróð-
leiks má geta þess að í Selinu var
búið allt til ársins 1943. Þangað
gengum við 20 saman sl. sumar og
tylltum okkur niður á tóftabrot, sem
eitt sinn voru veggir að lágum bæ.
Ef mættu þau mæla gætu þau flutt
tvíþætta sögu, að öðrum þræði um
hamingju og hetjudáð og svo aftur
á móti um mannraunir og brostnar
vonir.
Björn varð strax dugandi maður,
réð sig innan tíðar sem vinnumann
til ijögurra systkina er bjuggu fyrst
á Bæ og síðar á Valdasteinsstöðum
í sömu sveit. Fulltíða maður fór
hann síðan að stunda vegavinnu og
helgaði Vegagerð ríkisins alla sína
starfskrafta til lokadags.
Á þessum árum er hann hóf störf,
var tæknin að ryðja sér til rúms,
ný tæki komu til sögunnar og leystu
af hólmi hakann og skófluna.
Hann fékk í sínar hendur jarðýtu
er hann stjómaði með kunnáttu og
leikni og bera þjóðvegir landsins víða
vott um snilldarhandbragð hans.
Vorið 1949 kom hingað til lands
hópur þýsks fólks til landbúnaðar-
starfa. Kona ein, Gertrud að nafni,
var ráðin að Silfrastöðum í Skaga-
fírði. Bjöm var á þeim slóðum að
vinna það sumar. Þau kynntust,
felldu hugi saman og gengu í hjóna-
band 22. janúar 1950. Það var
beggja gæfuspor. Þau stofnuðu lítið
heimili á Rauðarárstíg 5, en brátt
vom færðar út kvíamar, vegagerð-
armenn tóku höndum saman og
byggðu raðhúsalengju við Laugalæk
og þar fengu þau hús númer 21. Þar
eignuðust þau afar notalegt heimili
og bjuggu þar um áraraðir. Hann
var afar natinn við uppbyggingu og
viðhald á húseign sinni. Þeim hjónum
varð því miður eigi bama auðið og
MIIMNINGAR
var það afar bagalegt, því bamgóð
vom þau með afbrigðum.
Tíðar ferðir áttu litlu frændsystk-
inin til þeirra, því ganga mátti að
því sem vísu að ævinlega væri til
eitthvað gómsætt í litla munna.
Þau vom mjög gestrisin og nutu
þess að veita. Margra þorrablóta
má minnast, þá var glatt á hjalla
og veitt af mikilli rausn. Bróðir
minn hafði mikið yndi af söng, var
lagviss og naut þess innilega í góð-
vinahópi að taka lagið. Mjög ofar-
lega á söngskránni hans var hið
hugljúfa lag og ljóð eftir Friðrik
Hansen, sem einnig var vegagerð-
armaður, „Ætti ég hörpu hljóma
þýða“.
Það kom að því að þau seldu
Laugalæk 21 og keyptu afar nota-
lega íbúð á Kleppsvegi 120 og voru
búin að búa þar á annan áratug
þegar yfir lauk. Mikil breyting hefur
orðið á, hann er horfinn okkur bless-
aður og hörpuhljómarnir hljóðnaðir.
Við sitjum eftir með trega í hug og
hjarta, en afar hlýjar minningar um
þennan geðprúða og ljúflynda mann
er öllum vildi gott gera.
Elsku Gertrud, þinn harmur er
mikill og söknuður sár, við biðjum
góðan Guð að varðveita þig og
styrkja.
Innilegar þakkir og samúðar-
kveðjur eru hér með færðar frá fjöl-
skyldu okkar í Ástralíu, sem beinir
hlýjum hugsunum á heimaslóðir
þessa dagana.
Enn fremur vottum við öllum
syrgjendum samúð með ósk um
huggun og styrk.
Elsku bróðir og mágur, við þökk-
um þér samfylgdina gegnum lífið.
Blessuð verði minning þín.
Ingimar og Matthea.
Við systkinin ólumst upp á af-
skekktum bæ, Óspaksstaðaseli,
fremsta býli við Hrútaljarðará, hjá
foreldrum okkar og föðurömmu.
Bróðir minn fór strax að vinna
sem barn að aldri. Man ég hann
fara með heybandslest af engjum
heima í Óspaksstaðaseli og vissi ég
að slíkt hið sama gerði hann á
næsta bæ vegna vinnuskipta. Vel
má vera að bróður mínum hafi tæp-
lega tekist að jafna þá nágranna-
hjálpsemi sem við nutum, en víst
er að viljann átti hann nógan.
Innan við fermingu flutti hann
úr kaupstað á tveimur reiðingshest-
um slátur og annað sem með þurfti.
Farið var fetið því myrkt var orðið
þar sem leiðin lá fram bakkana
austan megin Hrútafjarðarár.
Hann lagði af mörkum mikið starf
sem bam og unglingur til hjálpar
heimilinu, sem kom okkur systkinun-
um til góða sem yngri vomm. Glað-
sinna og smáhrekkjóttur við mig,
Jonna bróður, sem fylgdi honum til
kinda eða með hross í haga.
Vorið 1935 flytjumst við öll frá
Óspaksstaðaseli. Bjössi er þá á sext-
ánda ári. Hann skilur aleiguna eftir
frammi á dalnum, veturgamla gimb-
ur, stóra og gula á lagðinn. Hann
vistast hjá móðursystur okkar, Guð-
rúnu, og manni hennar, Guðbirni,
sem bjuggu þá á Kolbeinsá í Bæjar-
hreppi. Síðan fór hann til systkin-
anna Guðrúnar, Jóns og Guðlaugar,
sem þá bjuggu að Bæ og síðan á
V aldasteinsstöðum.
Árið 1940 verða þáttaskil í ævi
Bjössa. Hann ræðst í vinnu til Vega-
gerðar ríkisins og var vegagerðar-
maður í rúmlega 50 ár. Dagur var
að kveldi kominn, þegar hann
kvaddi vinnufélagana í áhaldahúsi
Vegagerðarinnar í Borgartúni.
Vorið 1940 eða litlu síðar er hann
farinn norður á Stóra-Vatnsskarð í
Ijölmennan vinnuflokk er Jóhann
Hjörleifsson stjómaði. Hef ég það
fyrir satt að fyrstu jarðýtunni sem
Vegagerðin keypti og notuð var við
vegalagninguna hafi Bjössi stjórnað
fyrir norðan.
Mestur hluti starfsins um langa
ævi var á ýtum Vegagerðarinnar,
mismunandi að stærð og útbúnaði.
Heyrnarhlífar voru í fyrstu óþekkt-
ar. Varla hefur miðstöð til upphit-
unar verið í fyrstu ýtunni. Þessi
tæki endastungust og hjuggu á
misjöfnu landi. Ekkert ijaðraði til
að draga úr ójöfnunum. Bjössi vann
víða hjá Vegagerðinni við að ýta
upp vegum, á Norðurlandi, Hellis-
heiði, en síðasta stórverkið sem
hann vann við, var vegur yfir Skeið-
arársand.
Eitt sinn vann hann að vegi á
vestanverðu Vatnsnesinu. Verk-
stjóri hans var Friðrik Hansson,
Sauðárkróki. Hann er þekktur með-
al annars fyrir ljóðagerð. Eitt sum-
arkveld um helgi biður Friðrik
Bjössa að aka sér á jeppanum hans
út að Hindisvík því sig langi til að
hitta að máli sr. Sigurð Norland.
Jú, það var velkomið. Fyrir ofan
túngarð stoppar Bjössi bílinn og
býst til að bíða eftir verkstjóra sín-
um. Sennilegt er að Friðrik hafi
skilið verkstjóratitilinn eftir í sæti
sínu, en skáldið Friðrik gengur heim
tröðina að Hindisvík. Sólin er að
síga í hafið. Húnaflóinn gtitrar mis-
munandi sterkum litum. Bjössi
syngur með sinni viðfelldnu dimmu
röddu kvæði skáldsins sem nýverið
var gengið til stofu í Hindisvík:
Ætti ég hörpu hljóma, þýða,
hreina. mjúka gígjustrengi.
Til þín myndu lög mín líða,
leita þín er einn ég gengi.
Prestinum lágu einnig Ijóð á
tungu og Friðriki varð skrafdijúgt
við hann, með veig í glösum, skáld-
um samboðin. Við sólris nýs dags
snúa þeir félagar heim í hin hvítu
tjöld sem stóðu í beinni röð og sneru
öll skörum til sömu áttar. Þetta
sumar var eiginkona Björns, Ger-
trud Einarsson, ráðskona í vega-
vinnuflokknum.
Nú skal litið til baka, til vorsins
1949. Þá kom hójiur af þýsku æsku-
fólki hingað til Islands til að vinna
við landbúnaðarstörf. Vorið var síð-
búið. Fannir í byggð um Jónsmessu.
En hin bjarta vornótt var fólkinu
framandi en fögur. í hópnum voru
systkini, Gertrud og Georg. Gertrud
réðst að Silfrastöðum í Skagafirði.
Bjössi vann þá við akstur á vörubíl,
sem hann átti að jöfnu á móti öðrum
manni. Hann sá meðal annars um
aðdrætti til vinnuflokksins á Stóra-
Vatnsskarði. Þar kynnast Gertrud
og Björn og hún flyst til Reykjavík-
ur síðla árs 1949. Þau ganga í hjóna-
band 21. janúar 1950. Þeim varð
BJORN
EINARSSON
t Móðir mín, tengamóðir og amma, t Ástkær eiginkona mín,
EVA SKAFTADÓTTIR, HALLFRÍÐUR GUÐLAUGSDÓTTIR,
Skólabraut 3, Dalbraut 23,
Seltjarnarnesi, Reykjavík,
andaðist á heimili okkar sunnudaginn 4. september sl. lést í Borgarspítalanum 3. september.
Ólöf Helga Guðmundsdóttir, Hjalti Harðarson, Gunnar Óskarsson. Magniis Benediktsson.
t t Astkær stjúpfaðir okkar,
Móðir okkar og tengdamóðir, GUÐBJARTUR CECILSSON,
EIRÍKA GUÐRÚN ÁRNADÓTTIR, Grundargötu 17,
áður Hafnargötu 42, Grundarfirði,
Keflavík, andaðist á heimili sínu 4. september.
andaðist sunnudaginn 4. september á Garðvangi í Garði. Kristín M. Guðmundsdóttir,
Anna Þorgrímsdóttir, Sigurbjörg Guðmundsdóttir,
Hólmfríður og Árni Þ. Þorgrímsson, Ingunn L. Guðmundsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn. Hraundfs Guðmundsdóttir.
ekki barna auðið. Þau heija búskap
á Rauðarárstíg 5 og búa þröngt.
Þar kom að nokkrir vinnuféiaganna
hjá Vegagerðinni bindast samtökum
og byggja raðhús við Laugalækinn.
Gertrud og Bjössi eru í þeim hópi.
Þar eiga þau heimili meginhluta síns
búskapar. Síðasta áratuginn eða svo
áttu þau heimiii á Kleppsvegi 120.
Gertrud vann alltaf utan heimilis,
lengst af hjá Kirkjusandi hf. í fisk-
vinnslunni og ávann sér viðurkenn-
ingu í starfsgreininni.
Hún hélt heimili af miklum mynd-
arskap. Oft þurfti Gertrud að búa
Bjössa að heiman til lengri tíma og
stundum án nokkurs fyrirvara, t.d.
þegar hann þurfti í stórhríðarveðrum
að fara til hjálpar fólki sem sat fast
í bílum sínum í byggð en þó fremur
á heiðum uppi. Gertrud vissi á stund-
inni hvað bóndi hennar þurfti í að
klæðast og hvað þurfti af mat og
aukafatnaði. Það mun engum dylj-
ast, sem til þekkja að Gertmd annað-
ist bróður minn frábærlega vel. Af
alhug skal það nú þakkað hér með.
Við þessi þáttaskil vottum við
Stella þér samúð í sorg þinni, Ger-
trud. I vitund okkar geymum við
minningu um drengskaparmann.
Jónas Einarsson.
Minningar okkar um Bjössa
frænda em mjög ánægjulegar. Það
var tilhlökkunarefni hjá okkur systk-
inunum þegar von var á Bjössa og
Trúll í heimsókn til Borðeyrar. Þau
vora þá að koma í heimsókn til ætt-
ingjanna á Borðeyri, Einars afa og
Siggu Eila systur hans og gistu þá
ævinlega hjá okkur. Það var gaman
að fá þau norður því Bjössi var svo
iðinn við að spjalla við okkur krakk-
ana og ennþá duglegri við að stríða
okkur á sinn góðlátlega hátt. Og
hvað er skemmtilegra að áliti bama
en frændi sem nennir að atast í þeim.
Svo komu þau hjónin ævinlega með
eitthvert góðgæti, ávexti og sæl-
gæti, úr Reykjavíkinni sem við
sveitakrakkamir höfðum jafnvel ekki
smakkað fýrr.
Eins var alltaf gaman að koma
til Bjössa og Trúll í stóra húsið
þeirra í Laugalæknum, en þangað
vorum við oft boðin ef við vorum á
ferðinni í Reykjavík. Og veitingarn-
ar sem þau buðu upp á, þær voru
ekki af verri endanum, bæði góðar
og rausnarlegar. Eftir vel útilátið
matarboð rölti Bjössi svo með okkur
systkinin í ísbúðina hinum megin
við götuna og bauð öllum ís. Við í
sparifötunum því að sjálfsögðu vor-
um við í sparifötunum í Reykjavík-
urferðum. Þótti okkur mikið til
þessa koma.
Við þökkkum Bjössa frænda fyrir
vinsemdina og glettnina og vottum
Trúll samúð okkar.
Systurnar frá Borðeyri.
Hann elsku Bjössi frændi er dá-
inn. Ég vil fyrir hönd okkar systkin-
anna þakka Bjössa fyrir öll liðnu
árin og í minningunni var hann
kærleiksríkur, skemmtilegur og
umfram allt stríðinn frændi sem
okkur öllum þótti svo vænt um.
Þeir voru ófáir ísarnir sem hann gaf
okkur systkinunum í gegnum ára-
tugina og síðast núna í sumar feng-
um við systurnar að njóta þess að
fá ís hjá þeim Bjössa og Gertrud,
konu hans, þó svo að við séum
komnar á miðjan aldur. Elsku
Bjössi, takk fyrir að hafa leyft okk-
ur að njóta samvista við þig svo
lengi og elsku Gertmd, Guð styrki
þig í þínum söknuði.
Drottinn er minn hirðir, mig mun ekkert
bresta.
Á grænum grundum lætur hann mig hvíl-
ast, leiðir mig að vötnum, þar sem ég má
næðis njóta.
Hann hressir sál mína, leiðir mig um rétta
vegu fyrir sakir nafns síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal óttast
ég ekkert illt, því að þú ert hjá mér, sproti
þinn og stafur hugga mig.
Þú býr mér borð frammi fyrir fjendum mín-
um, þú smyr höfuð mitt með olíu, bikar
minn er barmafullur.
Já, gæfa og náð fylgja mér alla ævidaga
mína, og í húsi Drottins bý ég langa ævi.
(Davíðssálmur 23:1-6.)
Jóhanna Ingimarsdóttir.