Morgunblaðið - 13.09.1994, Page 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 13. SEPTEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ

FRETTIR
Þverpólitísk
samtök um
Evrópusamstarf
í UNDIRBÚNINGI er stofnun sam-
taka sem eiga að vera vettvangur
umræðna og upplýsinga um þátt ís-
lands í Evrópusamstarfi. Félagar í
öllum stjómmálaflokkum hafa tekið
þátt í undirbúningnum og á formleg-
an undirbúningsfund í næstu viku
verður einnig boðið fulltrúum frá
samtökum launþega og vinnuveit-
enda.
Davíð Stefánsson deildarstjóri og
fyrrum formaður Sambands ungra
sjálfstæðismanna hefur starfað að
undirbúningi samtakanna. Hann
sagði við Morgunblaðið að hugmynd-
in væri að reyna að hafa þau frekar
opin og þverpólitísk og þar fari fram
fordómalaus umræða um Evrópu-
málin. „Við vonumst til að skapa
sameiginlegan umræðuvettvang fýr-
ir fólk með ólíkar stjórnmálaskoðanir
sem er hlynnt öflugri Evrópusam-
vinnu. Þetta em viðkvæm mál sem
gjaman eru rekin á tilfinninganótum
frekar en á rökrænan hátt og við
vonumst til þess að þetta félag geti
breytt því,“ sagði Davíð.
Ekki áróðurssamtök
Einn þeirra sem hefur tekið_ þátt
í undirbúningnum er Mörður Áma-
son en hann hefur starfað mikið í
Alþýðubandalaginu. Mörður sagði að
á spjallfundi síðasta laugardag hefði
verið rætt um að þessi félagsskapur
yrði á mjög breiðum gmnni, ef af
honum yrði, og hlutverk hans yrði
að sjá um upplýsingu og skapa um-
ræðuvettvang. Ekki yrði um að ræða
áróðurssamtök eða baráttufylkingu
fyrir einni lausn á þessum málum.
En vill Mörður Ámason að íslend-
ingar sæki um aðild að Evrópubanda-
laginu? „Ég þori ekki að svara þeirri
spurningu rheð jái eða neii á þessari
stundu frekar en margir aðrir,“
Morgunblaðið/Ingvar
Svipt réttindum fyrir ofsaakstur
UNG kona, sem stakk lögreglu
af á mótorhjóli á allt að 170 km
hraða, var svipt ökuléyfi eftir
að hún gaf sig fram á lögreglu-
stöðinni á sunnudag.
Lögreglan hafði mælt hjólið á
ofsahraða á leið vestur Suður-
landsveg á leið í bæinn. Stúlkan
sinnti ekki stöðvunarmerkjum
heldur ók.upp í Breiðholt þar sem
hún skildi hjólið eftir og lét sig
hverfa.
Eftir að lögreglan hafði tekið
hjólið í sína vörslu gaf stúlkan
sig fram og eftir yfirheyrslur á
lögreglustöð var hún svipt öku-
réttindum til bráðabirgða.
Ekki samið
við hljóð-
færaleikara
EKKI miðaði í samkomulagsátt í
deilu lausráðinna hljóðfæraleikara
við Þjóðleikhúsið og ríkisins á
samningafundi sem haldinn var í
gær.
Ríkisvaldið lagði á föstudag fram
tilboð um hækkun ýmissa kostnað-
arliða, s.s. við hljóðfæra, en ekki
kemur til greina að hækka grann-
kaup að sögn Þorsteins Geirssonar,
formanns samninganefndar ríkis-
ins. Bjöm Th. Ámason, formaður
FIH, er tilboðið með öllu óaðgengi-
legt að svo stöddu.
Nýr samningafundur hefur verið
boðaður í dag klukkan tvö. Verk-
fall lausráðinna hljómlistarmanna
hjá Þjóðleikhúsinu á að hefjast á
miðnætti á morgun. Björn kveðst
vilja reyna samningaleiðina til
þrautar og ekki sé útséð um að hún
verði farin, enda sé verkfall neyðar-
úrræði. Hvort af verkfalli verður,
muni þó skýrast á fundinum í dag.
Skýrsla Hagsýslu ríkisins um heilsugæslustöðvar
Vandséð rök fyrir tvenns
konar fjárframlagi til
reksturs stöðvanna
Umhugsunarvert að greiðslur almennings fyrir opinbera
þjónustu renni beint til starfsmanna ríkisins
FJÁRMAGN til rekstrar heilsugæslustöðva kemur einkum úr þremur
áttum, úr ríkissjóði, frá Tryggingastofnun og frá notendum þjónustunn-
ar. Greiðslur Tryggingastofnunar renna beint til lækna, sem einnig
fá laun úr ríkissjóði og greiðslur frá sjúklingum vegna vitjana. í skýrslu
Hagsýslu ríkisins um samanburð á kostnaði við rekstur heilsugæslu-
stöðva segir að vandséð séu rökin fyrir því að ríkið greiði rekstur stöðv-
anna eftir tveimur leiðum. Engin ástæða sé heldur til þess að hluti
rekstrarkostnaðar vegna heilsugæslu sé greiddur af Tryggingastofn-
un. Þá verði einnig að teljast umhugsunarvert að greiðslur almennings
fyrir opinbera þjónustu skuli renna beint til starfsmanna ríkisins.
Hagsýsla ríkisins réðist í
samanburðinn sumarið 1992 að
tillögu sparnaðarnefndar ríkis-
Andlát
BRODDIJOHANNES-
SON FYRRVERANDI
SKÓLASTJÓRI
Broddi Jóhannesson
fyrrverandi skólastjóri
Kennaraskóla íslands
lést síðastliðinn laug-
ardag á heimili sínu
eftir langvarandi veik-
indi. Hann var 78 ára
að aldri.
Broddi var fæddur
21. apríl 1916 að Litla-
dalskoti í Lýtings-
staðahreppi. Foreldrar
hans voru Jóhannes
Þorsteinsson kennari
þar og kona hans Ingi-
björg Jóhannsdóttir.
Að loknu stúdentsprófi
frá Menntaskólanum á Akureyri
árið 1935 stundaði Broddi nám í
sálarfræði og heimspeki í Kaup-
mannahafnarháskóla og lauk hann
cand. phil-prófi 1936. Síðan las
hann sálarfræði, uppeldisfræði,
heinispeki og þýsk fræði við háskól-
ann
Túbingen í
Þýskalandi 1937-38 og
í Miinchen 1938-40, en
hann lauk doktorsprófí
í sálarfræði 1940.
Broddi var kennari
við Menntaskólann á
Akureyri 1936-37 og
við Kennaraskóla ís-
lands 1941-62. Frá
1962 til 1975 var hann
skólastjóri Kennara-
skóla íslands og lausa-
maður eftir það. Fjöldi
rita liggur eftir
Brodda, bæði frumsa-
minna og þýddra.
Broddi var tvíkvæntur. Fyrri eig-
inkona hans var Guðrún Þorbjarn-
ardóttir, en hún lést 1959. Þau áttu
sex börn sem öll era á lífi. Eftirlif-
andi eiginkona hans er Friðrika
Gestsdóttir og voru þau Broddi
barnlaus.
stjórnarinnar og var markmiðið
að finna mælikvarða, sem nota
mætti við eftirlit með starfsemi
og ákvörðun fjárveitinga. Allt til
ársins 1990 var rekstur heilsu-
gæslustöðva í höndum sveitarfé-
laga, en ríkið greiddi laun lækna
og hjúkrunarfræðinga. í skýrsl-
unni segir að þegar málaflokkur-
inn var fluttur til ríkisins hafí ekki
verið gerð úttekt á starfseminni
og kostnaður stöðvanna reynst
hærri en ætlað var, einkum vegna
þess að útgjaldaliðir sem í raun
réttri tilheyrðu heilsugæslunni
vora færðir á aðra liði í bókhaldi
sveitarfélaganna.
Skráningii ábótavant
í skýrslunni er m.a. bent á að
skráningu upplýsinga hjá heilsu-
gæslustöðvum er ábótavant og
nauðsynlegt sé að heilbrigðis- og
tryggingaráðuneytið marki stenfu
um hvaða upplýsingum eigi að
safna og með hvaða móti.
Eðlilegt sé að fram fari endur-
mat á því markmiði 20 ára gam-
alla laga, sem heilsugæslustöðvar
starfí eftir, að uppfylla þörf allra
landsmanna fyrir heilbrigðisþjón-
ustu, þar sem því marki sé að
mestu náð. Endurmat á skipulagi
miði að því að auka hagkvæmni í
starfsemi stöðvanna.
Hugsanlega mætti sameina
heilsugæslustöðvar { stórum
héruðum, eða jafnvel í sama kjör-
dæmi, undir einni yfirstjórn. Þá
mætti athuga hvort ekki mætti
breyta einhvetjum stöðvum, þar
sem nú starfar einn læknir, í stöð
þar sem hjúkrunarfræðingur og
annað starfsfólk starfar að stað-
aldri, en læknir hefur reglulegan
viðtalstíma. Slíkt ætti að vera
unnt með bættum samgöngum.
Aðrir þættir, sem talið sé rétt
að skoða, séu m.a. starfstengsl
heilsugæslustöðva við sjúkrahús.
Ekki sé hægt að greina að slík
starfstengsl auki hagkvæmni í
rekstri stöðvanna.
Óhagkvæmt kerfí
í Reykjavík
Skipulag heilsugæslu í Reykja-
vík er sérstakt athugunarefni, seg-
ir í skýrslunni. Samanburður við
heilsugæslustöðvar utan Reykja-
víkur bendi til að það margfalda
heilsugæslukerfi, sem rekið sé í
Reykjavík, sé óhagkvæmt. Með
þessu sé ekki verið að segja að
einstakar stofnanir séu óhag-
kvæmar, en skortur á samhæfíngu
virðist valda skörun í viðfangsefn-
um. Þá sæki hluti íbúa í Reykja-
vík þjónustu þar sem best henti
hveiju sinni. Eðlilegt sé að allir
séu skráðir á tiltekna heilsugæslu-
stöð og sæki þjónustu þangað
nema í undantekningartilfellum.
Jafnvel mætti hugsa sé að greidd
yrðu hærri komugjöld sé þjónusta
sótt á aðrar stöðvar.
Hagsýslu ríkisins virðist sem
yfírstjóm ríkisins yfír heilsugæslu-
stöðvum sé oft meiri í orði en á
borði. Starfsmenn stöðvanna séu
í mörgum tilfellum enn í starfs-
mannafélögum viðkomandi
sveitarfélaga og virðist gjarnan
líta á sig sem starfsmenn þeirra.
í lok skýrslunnar segir að mikil-
vægt sé að reyna að samhæfa
faglega og fjárhagslega ábyrgð
eins mikið og unnt sé. Meginreglan
sé þá sú, að sá sem taki ákvörðun
beri einnig ábyrgð á þeim kostn-
aði sem hún hefur í för með sér.
Loðnuskip-
in eru hætt
veiðum
EKKERT loðnuskip er nú á veiðum.
Nokkur skip komu inn til hafnar um
helgina með slatta. Lítil veiði hefur
verið síðustu dagana, en smáskot
kom um síðustu mánaðamót. Þórður
Jónsson, rekstrarstjóri SR-mjöls,
sagðist gera ráð fyrir að skipin reyni
eitthvað áfram að leita að loðnunni,
en hann sagði að mörg skipanna
væru farin í önnur verkefni, svo sem
að veiða rækju og leita að síld.
Bræðslu í loðnuverksmiðjunni í
Bolungarvík var hætt um helgina
vegna hráefnisskorts. Júpiter kom
með síðásta farminn til hafnar, um
180 tonn. Skipin hafa síðustu vik-
urnar aðallega verið að veiðum norð-
ur af Vestfjörðum.
Rúmlega 200 þúsund tonn af
loðnu hafa borist á land á vertíðin,
auk um 30 þúsund tonna frá erlend-
um skipum. Þetta er um 50 þúsund
tonnum minni afli en á sama tíma
í fyrra. Þá datt veiðin niður í lok
ágúst líkt og nú. Loðna fór ekki að
veiðast aftur fyrr en í febrúar.
--------»-♦ ♦---------
Kúðafljóts-
brú opnuð
næstu helgi
SMÍÐI brúar yfír Kúðafljót, Skálm
og Djúpabrest er að ljúka og er ráð-
gert að brýrnar og vegakaflar í
framhaldi af þeim verði opnað fyrir
umferð um næstu helgi.
í fyrra voru lagðir 4,8 km af
bundnu slitlagi og í sumar 10,5 km
í tengslum við brúarsmíðina. Þessu
til viðbótar var endurbyggður og
lagt a bundið slitlag á 16 km langan
veg í Eldhrauni. Samtals hefur því
verið lagt á bundið slitlag á 31,3
km á þessu svæði. Austan brúanna
var einnig lagt bundið slitlag á 6,1
km á móts við -Kirkjubæjarklaustur.
Við þessar framkvæmdir styttist
hringvegurinn um tæpa 8 km. Veg-
urinn frá Reykjavík að Höfn í Horna-
fírði er nú allur með bundnu slitlagi
að undanskildum 12 km kafla í Ör-
æfasveitinni.
Brúin yfír Kúðafljót er 302 metra
löng en brúin yfir Skálm er 44 metr-
ar og brúin á Djúpabresti í Eld-
hrauni er 14 metra löng. Kostnaður
við gerð Kúðafljótsbrúarinnar er
sléttar 100 milljónir kr.