Morgunblaðið - 11.11.1994, Síða 18

18 FÖSTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1994
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
VILLIKETTIR eru jap-
önskum hús- og garðeig-
endum þyrnir í auga.
Dularfulla
katta- o g
vatnsflösku-
málið
Tókýó. Reuter.
HEITAR umræður eru nú í
Japan um það hvort vatns-
flöskur nægi til þess að fæla
villiketti í burtu. Hefur málið
verið rætt fram og aftur,
jafnt manna á milli, sem í
sjónvarpi og dagblöðum.
Sögusagnir þess efnis að
kettir hræddust vatnsflöskur
komust á kreik í sumar, þeg-
ar heitast var í veðri og hef-
ur umræðan nú undið svo
upp á sig að líkja má henni
við æði. Umræðan kom fyrst
upp í Bandaríkjunum fyrir
30 árum, náði eyrum Astrala
fyrir átta árum og hefur nú
numið land í Japan.
Allnokkuð er um villiketti í
Japan og er fólk reiðubúið
að reyna nánast hvað sem
er til að losna við þá af lóðum
sínum. Sögusagnir um að
ljósbrot í vatni nægði til að
reka þá brott urðu til þess
að nú má hvarvetna sjá
vatnsflöskur fyrir utan hús,
hengdar á tré og ljósastaura.
Sjónvarpsmenn hafa fylgst
með kattaumferð við vatns-
flöskur tímunum saman.
Niðurstaðan er sú að kettirn-
ir hræðist vatnið ef til vill í
fyrstu, en séu fljótir að átta
sig, og fari þá sínu fram sem
fyrr. Það hefur hins vegar
komið í ljós að flöskurnar
eru ekki aðeins gagnslausar,
heldur geta þær skapað
hættu, að sögn talsmanns
slökkviliðsins. Hann segir að
sumar flöskur virki eins og
stækkunargler og að
minnsta kosti einn húsbruna
megi rekja til þess að vatns-
flaska stóð við hús.'

i miklu úrvali!
.og við tökum gömlu vélina upp í!
NÝHERJI
SKAFTAHLlÐ 24 - SÍMI 69 77 00
Alltaf skrefi á undan
Nýjar aðgerðir gegn ólöglegum innflytjendum í Kaliforníu
Skeggprúður
Tyrki
MEVLUT Dogan, fimmtugur
Tyrki, er mjög hreykinn af
yfirvararskegginu sínu þótt
hann þurfi að vera með dálitlar
tilfæringar til að halda því
uppi. Það er samtals 1,5 metr-
ar á lengd. I bakgrunninum
má sjá brot af lengstu áveitu-
göngum í heimi en Suleyman
Demirel, forseti Tyrklands,
vígði þau við hátíðlega athöfn
í fyrradag.
Viðbrögð við miklum kosningaósigri demókrata
Úrslitin talin söguleg
og marka þáttaskil
Boston. Morgunblaðið.
LEIÐARAHÖFUNDAR bandarískra dagblaða gripu í gærmorgun til stóru
orðanna í skrifum sínum um sigur repúblikana í þingkosningunum á
þriðjudag. „Söguleg pólitísk umbrot", sagði í The New York Times. „Flóð-
alda óánægju", var niðurstaða The Boston Globe. The Wall Street Jo-
urnal líkti sveiflunni við jarðhræringar og The Washington Post kvað
úrslitin marka þáttaskil.
í leiðara The Boston Globe sagði
að slík úrslit á tímum friðar og auk-
innar hagsældar væru ekki aðeins
ósigur fyrir demókrata heldur bæru
einnig „óhagganlegum óvinsældum
Clintons forseta" vitni. „Þessi flóð-
alda óánægju, sem skolaði demókr-
ötum út úr báðum deildum þingsins
... skvampar nú við þröskuld Hvíta
hússins," sagði í blaðinu.
Vanmat hættulegt
„Venjulega er freistingin sú að
oftúlka úrslit einstakra kosninga,"
sagði í The Washington Post. „Hvað
varðar kosningarnar 1994 er hættu-
legra - einkum fyrir Clinton forseta
og demókrata - að vanmeta mikil-
vægi þess sem gerðist á þriðjudag."
í leiðaranum er því bætt við að kosn-
ingarnar hafi fyrst og fremst verið
„skýlaus áfellisdómur yfir fyrstu
tveimur árunum í forsetatíð Clint-
ons“ og fréttaskýrandi biaðsins
sagði að nú væri veldi demókrata í
Washington liðið undir lok eins og
Mesópótamía, Egyptaland faróanna
og Rómaveldi.
The New York Times sagði í gær
að þegar „forysta demókrata hefur
verið þurrkuð út“ spyrðu þeir sig
hvort flokkur þeirra væri að liðast
í sundur. í leiðara The Wall Street
Journal sagði að kosningarnar hefðu
endanlega innleitt byltinguna sem
Ronald Reagan forseti kom af stað
1980. „Það er ekki hægt að gera
of mikið úr þeim tímamótum sem
úrslit þriðjudagsins marka," sagði
þar einnig.
Breska dagblaðið The Daily
Telegraph segir í forystugrein í gær
að aðeins sé hægt að túlka auðmýkj-
andi ósigur demókrata í kosningun-
um á þriðjudag á einn veg - banda-
rískir kjósendur hafi hafnað Biil
Clinton forseta og stefnu hans, sem
þyki of fijálslynd og fjárfrek.
Mótmæli við ríkisumsvifum
Óljós stefna
Blaðið hafnar staðhæfingum
demókrata um að úrslitin séu til
marks um óánægju kjósenda með
stjórnmálamenn almennt og bendir
á að margir gamlir þingmenn repú-
blikana hafi aukið fylgi sitt.
„Bandaríkjamenn hafa fengið sig
fullsadda á miklum ríkisumsvifum,
háum sköttum og taumlausri vel-
ferðarstefnu.“
The Daily Telegraph telur að
kosningabaráttan hafi verið sú
ódrengilegasta og neikvæðasta í
manna minnum. Hún hafi skaðað
tiltrú Bandaríkjamanna á stjórn-
málamönnum sem hafi verið lítil
fyrir. „Ef repúblikönum tekst ekki
að standa undir þeim vonum sem
við þá eru bundnar aukast líkurnar
á því að þriðja aflið, hentistefnuafl,
hefji innreið sína í bandarísk stjórn-
mál.“
Financial Times lét í ljós áhyggjur
af því að úrslit kosninganna hefðu
áhrif á viðskipta- og fjármálastefnu
Bandaríkjanna. Prófsteinninn á
þetta yrði 29. nóvember, þegar þing-
ið greiðir atkvæði um hvort stað-
festa beri GATT-samninginn um
aukið fijálsræði í heimsviðskiptum.
Blaðið sagði að legðist stór hluti
þingmanna repúblikana gegn samn-
ingnum væri hann dauðadæmdur og
þar með væri ennfremur ljóst að
Bandaríkin myndu einbeita sér að
eigin vandamálum og leggja áherslu
á að vernda iðnaðarfyrirtæki sín á
komandi árum.
Ný samþykkt ekki virt?
kynþáttafordómum og mótmsöla
einkum ákvæði um að kennurum
og læknum beri skylda til að benda
útlendingaeftirlitinu á innflytjend-
ur sem grunur leikur á að hafi
ekki dvalarleyfi. Þeir segja að með
þessu sé verið að skapa hugarfar
sem einkenni lögregluríki.
Yfirmaður ríkisskólanna, Dela-
ine Eastin, segir að samþykktinni
verði ekki framfylgt, jafnvel þótt
dómstólarnir leggi blessun sína
yfir hana. Hún segir það ekki á
verksviði kennara og lækna að
vera útsendarar útlendingaeftir-
litsins.
Margir kennarar eru á móti
aðgerðunum og nokkrir læknar
og hjúkrunarfræðingar hafa lofað
að neita ekki ólöglegum innflytj-
endum um þjónustu.
Gildistaka hindruð
Mannréttindahreyfingar vísuðu
málinu til dómstóla á þeirri for-
sendu að aðgerðimar gengju í
berhögg við bandarísku stjórnar-
skrána. Viðbrögð þeirra báru strax
árangur þar sem ríkisdómari í San
Francisco úrskurðaði að ekki
mætti vísa börnum, sem ekki hafa
dvalarleyfi, úr skólunum að svo
stöddu. Úrskurðurinn gildir til 8.
febrúar, eða þegar málið verður
tekið upp að nýju.
Dómarinn sagði að samþykktin
kynni að brjóta í bága við stjórnar-
skrána, enda væri hún í andstöðu
við úrskurð hæstaréttar Banda-
ríkjanna um að tryggja bæri út-
lendingum rétt til skólagöngu þótt
þeir hefðu ekki dvalarleyfi.
Alríkisdómari í Los Angeles
komst að svipaðri niðurstöðu og
hindraði gildistöku samþykktar-
innar þar til í næstu viku, þegar
málið verður tekið fyrir.
Vaxandi efasemdir um að hún stand-
ist bandarísku stjórnarskrána
San Francisco. Reuter.
ÓVISSA ríkir um það hvort unnt
verði að framfylgja þeirri sam-
þykkt Kaliforníubúa í kosningun-
um á þriðjudag að gripið verði til
aðgerða gegn ólöglegum innflytj-
endum í ríkinu. Tveir dómarar
hafa úrskurðað að ekki megi fram-
fylgja samþykktinni að svo stöddu
vegna efasemda um að hún stand-
ist stjómarskrá Bandaríkjanna og
yfirmaður ríkisskólanna í Kalifor-
níu sagði að kennurum bæri ekki
að fara eftir henni.
Samþykkt var með 59% at-
kvæða gegn 41% að ólöglegir inn-
flytjendur fengju ekki aðgang að
sjúkrahúsum nema líf lægi við,
þeir mættu ekki notfæra sé skóla,
auk þess sem þeir fengju ekki
framfærslustyrki frá ríkinu. Ólög-
legir innflytjendur eru taldir vera
um 1,7 milljónir og flestir þeirra
koma frá Mexíkó og fleiri ríkjum
í Rómönsku Ameríku.
Repúblikaninn Pete Wilson, sem
var endurkjörinn ríkisstjóri Kali-
forníu í kosningunum, studdi til-
löguna og lagði ríka áherslu á það
í kosningabaráttunni að grípa
þyrfti til aðgerða gegn ólöglegum
innflytjendum.
Þúsundir reiðra námsmanna
gengu út úr skólum sínum og
efndu til mótmæla í stærstu borg-
unum. Ekki kom til átaka við lög-
reglu en alls voru um 40 náms-
menn handteknir.
Kostar milljarða dala
Tillagan hefur verið kölluð
„Björgum ríkinu okkar“ og stuðn-
ingsmenn hennar segja að ríkið
hafi ekki efni á því að sjá ólögleg-
um innflytjendum fyrir þjónustu
sem kostar það milljarða dala á ári.
Andstæðingamir segja hins
vegar samþykktina einkennast af
Reuter