Morgunblaðið - 28.05.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. MAÍ1995 B 17
TÆKNIVÆÐING er lítil í landbúnaði.
SJÖTÍU prósent vinnuafls starfa við landbúnað.
RÚMUR helmingur þeirra 70
miHjóna manna sem byggja
landið er fæddur eftir að
stríðinu lauk.
VALDHAFAR vilja með öllum
ráðum sljórna þeim öflum
sem þeir sjálfir hafa leyst úr
læðingi og það er kappsmál
þeirra að hindra að fjármagn-
ið safnist fyrir í suðurhluta
Iandsins líkt og forðum. Götu-
mynd frá Hanoi.
HORFT til framtíðar.
landið er ríkt af náttúruauðlindum
svo sem olíu.
Andstæður
Ekki þarf að dvelja lengi í þessu
landi til að koma auga á hinar stór-
kostlegu andstæður og þversagnir
sem þar ríkja. í Hanoi, höfuðborg
reiðhjólsins, þar sem fyrir örfáum
árum runnu eftir götum borgarinn-
ar aðeins reiðhjól og gripavagnar,
hafa einkabílar, evrópskir jafnt
sem japanskir, bæst í hópinn að
ekki sé minnst á „Drauminn" eða
Honda Dream skellinöðruna sem
alla víetnamska unglinga dreymir
um að komast yfir. Þar sem meðal-
laun landsmanna eru aðeins um
20 bandaríkjadollarar er hætt við
að þessi draumur verði aðeins að
veruleika í lífi fárra útvalinna.
Undir áróðursspjöldum stjómvalda
þar sem hinn almenni borgari er
áminntur um hinn eilífa sósíalisma
og sigra hans í nútíð jafnt sem
framtíð sveimar hin nýja kynslóð
kapítalista. Götusalar, sem í flest-
um tilfellum eru munaðarlaus
böm, bjóða allskyns varning til
sölu allt frá venjulegum póstkort-
um og sígarettum til Zippo-kveikj-
ara merkta bandarískum hermönn-
um eða hálskeðju þeirra sömu með
einkennisnúmeri.
Vatnsmálin
A ferð minni um Víetnam gafst
mér kostur á að sjá ýmislegt sem
yfirleitt stendur hinum venjulega
ferðamanni ekki til boða því ástæð-
an fyrir dvöl minni var sú að festa
á fílmu þær framkvæmdir sem
Frakkar standa fyrir í þróunarað-
stoð sinni við Víetnam. Meðal ann-
ars var mér falið að Ijósmynda
vatnsnotkun í landinu og það
ástand sem ríkir í þeim málum.
Er óhætt að segja að víða sé pott-
ur brotinn og þó að landið sé á
floti í vatni er sár skortur á öllu
hreinu neysluvatni. Víðast hvar í
borgum er ekki rennandi vatn í
húsum og sækir fólk sér vatn út
á götu þar sem brunnar og kranar
eru fyrir almenning. Hanoi er borg
sem vaknar snemma til lífsins og
það er ógleymanlegt að verða vitni
að morgunþvottum og tannburst-
unum borgarbúa á gangstéttinni
árla dags. í sveitum er ástandið
hrikalegt. Allt neysluvatn kemur
úr brunnum sem eru auðveld smit-
leið fyrir hættulega sjúkdóma sem
herja á þennan heimshluta. Gríð-
arleg vinna liggur í fræðslu til al-
mennings og svo byggingu vatns-
hreinsistöðva og pípulagna. Ekki
er til fjármagn í landinu svo það
fellur í hlut erlendra aðila að
byggja þessa grein upp.
Fólkið í landinu
Ef mið er tekið af sögu landsins
er auðvelt að álykta sem svo að
fólkið í landinu sé búið að fá meira
en nóg af útlendingum og því sem
auðveldlega mætti túlka sem
ásælni. En það er langt frá því að
vera raunin. Víetnamar eru ein-
staklega hlýtt fólk í viðkynningu
og taka yfirleitt útlendingum opn-
um örmum. Hið fræga bros þeirra
sér um að bijóta ísinn, ef einhver
er, og allir eru reiðubúnir að veita
aðstoð og leiðbeina. Ekki varð ég
var við andúð í garð Bandaríkja-
manna eða Frakka, gömlu ný-
lenduherranna, en hinsvegar virð-
ast Rússar ekki vinsælir þar.
Kóbra í kvöldmat
Víetnömsk matreiðsla er mjög
áhugaverð en lélegt hreinlæti
stendur henni nokkuð fyrir þrifum.
Á götum úti má finna litla veitinga-
staði sem standa undir nafni og
eru léttir fyrir pyngjuna. Það má
auðveldlega fá heila máltíð fyrir
150-200 krónur. Oft getur matseð-
illinn verið okkur Evrópumönnum
nokkuð framandi, sem var raunin
á veitingastað einum sem mér
hafði verið boðið á. Þar sérhæfðu
menn sig í slönguréttum ýmiss
konar sem að sögn innlendra hafa
sérstaklega góð og uppbyggjandi
áhrif á heilsu og þrek ... karl-
manna. Yfir lystauka voru okkur
sýndar nokkrar slöngur og var það
okkar að velja þær er við töldum
hugnanlegar til áts. Er þessu vali
var lokið tók við slátrunin en hún
fór fram á gólfinu fyrir framan
okkur. Þar var hjartað skorið úr,
sett til hliðar á disk, gallblaðran
tæmd og innihaldi hennar blandað
við hrísgijónabrennivín. Að þessu
loknu var okkur boðið til eldhúss
til að sjá matreiðsluna sem virtist
sáraeinföld en útkoman að sama
skapi gómsæt, er við komumst að
síðar. Ekki voru önnur áhöld í því
eldhúsi en steikingarpanna yfir
gaskút og hnífur og skurðbretti.
Er við snerum aftur til borðs beið
okkar þar tilbúinn forréttur og eitt
hjarta á mann! Slönguhjarta hefur
þá náttúru að geta slegið allt að
klukkutíma eftir að það hefur ver-
ið skorið úr og komu því nokkrar
vöflur á suma okkar, en að lokum
létu menn sig hafa það ög var
þessu rennt niður með hrísgijóna-
brennivíni ... gallblönduðu. Eftir
þennan inngang tók við tólf rétta
veisla þar sem hver rétturinn var
öðrum betri.
Evrópa er úthverfi heimsins
En þó að landið geti við fyrstu
sýn virkað heillandi fyrir erlenda
aðila og athafnamenn er ekkert
gefið á þessum slóðum. Mikillar
undirbúningsvinnu er þörf og þarf
kannski 2-3 ár þar til einhver
árangur fer að sjást. Stífni emb-
ættismanna og vöntun á öllum
nútímaframleiðslutækjum seinkar
öllum áætlunum bjartsýnna kaup-
sýslumanna. Kommúnistaflokkur-
inn vill með öllum ráðum stjóma
þeim öflum sem hann sjálfur hefur
leyst úr læðingi. „Margir koma
hingað í von um skjótfenginn
gróða,“ segir mér starfsmaður
franska sendiráðsins í Hanoi og
heldur áfram: „Ég hef séð Vestur-
landabúa með bakpokann einan
sem farteski koma hingað með
Klondike-bjarma í augum og telja
að hér sé allt mögulegt. En raun-
veruleikinn er annar. Það þarf um
18 mánuði til þess að hleypa af
stokkunum samstarfsfyrirtæki
með heimamönnum, og allt stofn-
anakerfi er þungt í vöfum. Það
má ekki gleyma því að öll stjórn-
sýsla er byggð upp á kommúníska
vísu þó að létt hafí verið af höml-
um.“
Halúi þróun mála áfram með
sama hraða til aldamóta er ljóst
að landið mun taka róttækum
breytingum þó að þær verði
kannski ekki með sama hætti og
Evrópubúar sjá fyrir, eða eins og
einum Evrópubúa varð að orði:
„Séð héðan frá Asíu er Evrópa
aðeins úthverfi heimsins." Gróskan
er mikil en á síðasta ári var 9%
hagvöxtur, samanborið við Kína
með 13% hagvöxt. Nú hefur þetta
land sem í þijátíu ár samfleytt var
vettvangur stríðshörmunga alla
burði til að rétta úr bakinu og
verða virkur þátttakandi í ævintýr-
inu sem á sér stað í Asíu nú.
Höfundur er Ijósmyndari að
atvinnu.