Morgunblaðið - 28.05.1995, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. MAÍ 1995 B 29
MINNINGAR
SVAVA
FELLS
+ Svava Fells
fæddist að Ási á
Þelamörk 3. okt.
1907. Hún lést í
Landspítalanum
15. maí sl. Svava
var jarðsungin frá
Dómkirkjunni 24.
maí sl.
ÉG KYNNTIST Svövu
fyrir 20 árum. Þá bjó
hún á Freyjugötu 6.
Svava tók alltaf vel á
móti okkur þegar við
heimsóttum hana og
oft sóttum við Svövu í
heimsókn til okkar og áttum við
góða daga saman hvort sem var,
hjá henni eða okkur.
Svava var alveg sérstök. Hún
umvafði okkur hlýju og stuðningi
þegar sorgin knúði dyra hjá okkur.
Armann Birgisson er nú við störf
í Rússlandi í Kamtsjatka. Hann fór
í heimsókn til Svövu og kvaddi
hana hinsta sinni áður en hann
hélt til starfa erlendis. Ármann
sendir hlýjar kveðjur yfír hafið. Við
þökkum elsku Svövu okkar fyrir
alla þá hlýju og stuðning sem hún
gaf okkur og bömunum okkar, enda
kölluðu þau hana alltaf Svövu
ömmu. Minning þín er ljós í lífi
okkar.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir al!t og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Við fyolskyldan þökkum Svövu
samfylgdina og flytjum ykkur inni-
legar samúðarkveðjur, sem næst
henni stóðu.
Guðmunda Hjálmarsdóttir,
Birgir Jónsson og
fjölskylda.
efnum lífsins, hlúa að
ástvinum okkar og
gleyma okkur ekki í
veraldarvafstri. Hún
sáði fræjum í sálir okk-
ar og hjálpaði okkur
að rækta garðinn með
það að markmiði að
verða betri manneskj-
ur. Hún minnti okkur
á að enginn getur verið
óhultur um sína jarð-
nesku hamingju. Fyrir
þetta erum við þakklát.
Það er allt of algengt
að fólk vakni ekki upp
af andlegri svefnsýki
fyrr en sorgin knýr dyra og þá er
oftar en ekki stuttur tími til stefnu.
Svava lærði snemma að nýta tím-
ann vel, hlúa að öllu og öllum. Sér-
staklega þó þeim sem minna máttu
sín. En hún gleymdi ekki að þroska
sjálfa sig og var allt fram á síðasta
dag að safna fróðleik og miðla til
annarra.
Grétar talaði á einum stað um
vígslu dauðans. Og á skilnaðar-
stundu er víð hæfí að rifja upp
hvað hann átti við með þessu. Hann
sagði að það sem einkenndi vígslu
dauðans fyrst og fremst væri un-
aðsleg lausnarkennd, líkt og maður
væri leystur úr þröngu og dimmu
fangelsi. Nýtt frelsi með nýja mögu-
leika og ný tækifæri opnaði faðm
sinn móti vígsluþega dauðans. Sál
hans fengi yndslegt orlof eftir meira
eða minna þreytandi strit. Það sem
meira væri að maður öðlaðist nýjan
skilning á hinu andlega eðli tilver-
unnar. Heimsskoðun og heimsmynd
framliðins manns breyttist og þá
risi dagur sálarinnar með viðhorf
og viðfangsefni sem eingöngu væru
sálræns eða andlegs eðlis.
Þegar ég kvaddi Svövu nokkrum
dögum fyrir andlátið spurði ég hana
hvort hún héldi ekki að Grétar
væri farinn að bíða hennar. Þá kom
blik í augun og bros færðist yfir
andlit hennar og þó hún segði ekk-
ert skildi ég tilhlökkunina og ham-
ingjuna sem bærðist í henni.
Elsku Svava, hafðu þökk fyrir
allt. Það er ómetanlegt að hafa átt
þig að.
María Björk.
Þegar ég hef verið spurð að því
hvernig við Svava vorum tengdar,
finnst mér ekki nóg að segja að
hún hafí verið systir ömmu minnar,
heldur hafi hún í raun verið amm-
an, mamman og ekki síst leiðbein-
andinn í okkar stóru fyölskyldu.
Svava var ein af þessum aldurs-
lausu konum. Hún gat verið allt í
senn, ung og gömul en fyrst og
fremst var hún þroskuð og það á
einhvern annan hátt en flestir sam-
ferðamenn okkar. Gleðin var henni
í blóð borin og hún gaf óspart af
sér, kenndi okkur og fræddi um
dýpri svið lífsins en við áður höfðum
þekkt. Aldrei sagði hún styggðar-
yrði um fólk og hennar mottó var
að launa illt með góðu. Hún sagði
það mestu gæfu lífs sins að hafa
átt yndislega móður og góð systk-
ini. Það sem hún þakkaði þó mest
fyrir var að hafa kynnst manninum
sem var henni allt, Grétari Fells.
Það var á við lærdóm margra jarð-
vista að vera nálægt þeim hjónum.
Grétar var þjóðkunnur rithöfundur
og fyrirlesari og alla tíð vinsæll og
virtur fyrir skýra og skáldlega
framsetningu viturlegra lífsvið-
horfa. Hann kenndi Svövu og hún
studdi og styrkti hann.
Grétar og Svava helguðu sig
guðspekinni. Það sem Svava kenndi
okkur fyrst og fremst var það að
við þyrftum að opna augu okkar
fyrir því að sinna háleitari viðfangs-
Nú hefur Svava Stefánsdóttir
Fells kvatt þetta líf. Þegar ég hugsa
um hana líður mér vel. Ekkert
nema fallegar minningar frá æsku-
dögum og til hins síðasta. Svava
hóf ung kennslu við Barnaskóla
Akureyrar, sem faðir minn, Snorri
Sigfússon, stýrði. Þar kenndu einn-
ig lengi tveir bræður hennar, þeir
Eiríkur og Marinó Stefánssynir,
úrvals kennarar og miklir öðlingar.
Þessi systkin urðu vinir föður míns
til æviloka og hann mat þau mikils
enda voru þau búin þeim kostum,
sem prýða góðan kennara, einkum
þá sem kenna ungum börnum. Þau
settu í fyrirrúm það sem mestu
skiptir: Þeim þótti vænt um nem-
endur sína og vildu þeim allt það
besta. Marinó var teikni- og skrift-
arkennari meðan ég var enn í
bamaskóla og naut ég kennslu
hans.
Svava var glæsileg á velli og það
geislaði frá henni góðvild og hlýju.
Eg held að henni hafi þótt vænt
um alla. Hún hafði yndi af tónlist,
var söngvin sjálf og söng í kórum
heima á Akureyri. Það var brot af
listamanni í Svövu og allt varð
henni að yrkisefni. Hún hafði bætt
við kennaramenntun sína með dvöl
í Svíþjóð, og flutti með sér heim
ferskan blæ. Þessa naut skólinn á
vetrarskemmtunum, en þá setti
hún oft á svið lítil atriði með ungum
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vcra vel frá gengin, vélrituð eða tölvu-
sett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveld-
ust er móttaka svokaliaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslu-
kerfin Word og Wordperfect eru einnig auðveld ( úrvinnslu. Senda má greinar til
blaðsins á netfang þess Mbl@centrum.is en nánari upplýsingar þar um má lesa á
heimasfðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lcngd greina fari ekki yfir eina og hálfa
örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða 3600-4000 slög.
| Höfundar cru beðnir að hafa skírnarnöfn sfn en ckki stpttnefni undir greinunum.
nemendum sínum og hafði samið
sjálf og æft. Eitt lítið erindi varð
henni efni til leiksýningar og gaml-
ir Akureyringar muna kannski enn
„Stjörnudansinn", sem Svava sýndi
í Samkomuhúsinu, en þar dönsuðu
litlar fallegar stelpur inn á svið
með gullstjörnur í hári og Svava
kallaði þær balletdömumar sínar.
Ég man enn, hvemig söngurinn
hófst þegar þær birtust: „Smá-
stjörnur, smástjörnur, við emm
gullblóm sem glitra." Öðru sinni
setti hún á svið ævintýri um Svan-
hvít sem ætlaði í ökuferð að finna
kóngssoninn. Vel man ég unga
telpu, Guðrúnu Valgarðsdóttur
Stefánssonar frá Fagraskógi, sem
var þessi fallega dís í skreyttum
sléða á leið út í skóginn og sungið
var: „Nú ætlar Svanhvít I ökuferð
útí skóginn, útí skóginn, hún skarti
búin er sem þú sérð“ o.s.frv.
Kannski eru mér þessi atriði sér-
staklega minnisstæð, vegna þess
að ég hjálpaði Svövu stundum við
að klæða og sminka þetta smá-
vaxna listafólk og ég man eftir að
hafa fært Sigurð Helgason stærð-
fræðiprófessor í Boston og Jón
Amþórsson á Akureyri í prinsabún-
inga. Mikið þótti mér gaman að
vinna þetta með Svövu og börnin
vora yndisleg.
Þessi fallegu ár liðu, Svava fór
burt og sú sem hér skrifar líka.
Vorið 1945, meðan enn var styij-
öld og beðið eftir að komast til
útlanda og læra, vann ég í Reykja-
vík. Þá var Svava gift Grétari Fells,
þeim mikla andans manni og skáldi.
Hún hafði áður verið gift Geir Jón-
assyni magister en þau skildu.
Eg veit ekki hvemig það bar til,
en allt þetta sumar borðaði ég
kvöldverð hjá Svövu og Grétari.
Oft hefí ég hugsað um það, hvem-
ig þetta atvikaðist, en býst við, að
það hafi verið að undirlagi föður
míns, sem gat ekki hugsað sér
neitt betra fyrir dóttur sína en
návist Svövu. Minningin um þessi
sumarkvöld hjá þeim hjónum er
eitt af því dýrmætasta sem ég á.
Þau vora svo yndisleg bæði tvö og
sambandið svo fallegt að því fá
engin orð lýst. Þau vora ástfangin
eins og ungt fólk og ég varð stund-
um dálítið feimin, en sá fljótt feg-
urðina í þessu sambandi. Á mat-
seðlinum var oftast soðin ýsa. Hún
var eftirlætisréttur húsbóndans.
Með henni vora bomar soðnar kart-
öflur, brætt smjör, örlítið af tóm-
atsósu og nckkrir hringir af hráum
lauk. Grétar fékk ekkert betra,
held ég, og ég tók upp þennan sið
að bera hráan lauk með ýsunni, sem
ég hafði ekki vanist í foreldrahús-
um. Svava vissi vel, að ég var ekki
með öllu ókunnug guðspekinni, því
að móðir mín keypti alltaf Gan-
glera og las og ræddi stundum og
hlustaði ævinlega á Grétar í út-
varpi og dáði hann mjög, en þau
sáust aldrei. En það var aldrei tal-
að um guðspeki við matarborðið
þetta sumar. Samt finnst mér eftir
á, að það hafi svifið einhvers konar
guðspekilegur andi þar yfir, góð-
leiki, gleði og ást á öllu sem var
gott og fagurt. Stundum fór Grétar
með ljóð og orti til mín, þegar ég
kvaddi þau um haustið og hélt
burt. Rödd Grétars fylgdi mér út
{ lífið og á erfiðum stundum gat
ég oft kallað hann fram og leið
strax betur. Hann var einstakur
maður eins og Svava var á sinn
hátt og þau áttu betur saman en
flest fólk sem ég hef kynnst á lífs-
leiðinni.
Fyrir mörgum áram gaf Svava
mér lítið rit með ræðu, sem Sig-
valdi Hjálmarsson flutti, þegar
Grétar var kvaddur, en hann lést
í mars 1968 og einnig enska þýð-
ingu Steinunnar Briem. Sigvaldi
kvaddi læriföður sinn með orðum
líbanska skáldsins Kahlil Gibran
þar sem hann ræddi um dauðann.
„For what is it to die, but to stand
naked in the wind and to melt into
the sun?“ Nú hefur Svava staðið á
þessum tímamótum og dáið inn í
sólina til fundar við eiginmann sinn.
Blessuð sé minning mætrar
konu.
Anna S. Snorradóttir.
GEIR
VILBOGASON
+ Geir Vilboga-
son var fæddur
í Reylqavík 18.
október 1912. Hann
lést á Sólvangi í
Hafnarfirði 16. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Kristín Brynjólfs-
dóttir frá Hjalla-
koti á Álftanesi og
Vilbogi Pétursson
frá Hólshúsum i
Gaulverjabæjar-
hreppi. Auk Geirs
eignuðust þau
Brynjólf Marel,
fæddan 1915.
Eftirlifandi eiginkona Geirs
er Sigurbjörg Sigfinnsdóttir en
þau giftust 5. ágúst 1938. Börn
þeirra eru: 1) Grétar, fæddur
31. október 1937, kvæntur Láru
Kristjánsdóttur. Börn þeirra
eru Anna, Brypja,
Elín og Erlingur
Grétar fóstursonur.
2) Vilborg, fædd 29.
september 1941,
gift Gylfa Adolfs-
syni. Börn þeirra
eru Helga, Sigur-
björg og Hildur. 3)
Sigrún, fædd 16.
ágúst 1943, gift
Haraldi Guðmunds-
syni. Börn þeirra
eru Haraldur, Ber-
grós, Berglind og
Gerður. 4) Kristín,
fædd 25. ágúst
1948, gift Ómari Kristinssyni.
Börn þeirra eru Erna og Geir.
Baraabörn Geirs eru sex.
Geir verður jarðsunginn frá
Garðakirkju í Garðabæ á morg-
un og hefst athöfnin klukkan
13.30.
ÉG SIT nú við litla bryggju í Rott-
erdam og hugsa um afa. Hann var
að kveðja þetta líf og mörgum góð-
um minningum skýtur upp í kolli
mínum. Minningum um lítinn, glett-
inn karl sem sigldi um höfín blá
og eldaði kræsingar fyrir skipa-
áhafnir og ferðaðist um landið með
fyölskylduna sína og málaði svo
myndir af náttúra þess.
Já, hann afi minn ferðaðist um
aila jarðarkringluna sem bryti á
Kötlu og fleiri skipum. Þá staldraði
hann einnig við þar sem ég sit nú
í stærstu hafnarborg heims. í þá
daga var víst öðra vísi hér. Sögum-
ar fengum við að heyra og myndim-
ar að skoða úr stóra albúmunum
af ævintýraferðum hans og fundum
við allra þjóða kvikindi. Afi ferðað-
ist líka mikið um landið sitt. Með
fyölskylduna á bláa bílnum var farið
í óteljandi tjaldútilegur. Afí elskaði
sveitina. Þegar þangað var komið
vildi hann helst lifa eins og fram-
maðurinn. Ég man þegar við kom-
um einu sinni að heimsækja afa og
ömmu í Þjórsárdal. Afi var með
vasahníf og harðfisk í hendinni,
nýbúinn að hlaða eldstæði og
kveikja eld til þess að fæla burtu
mýflugnager sem var að angra
okkur. Listamaðurinn afi málaði
myndir af skipunum sínum og feg-
urð landsins. Þær prýddu suma
veggina í hlýlegu Ibúðinni á Brá-
vallagötunni.
Til ömmu og afa á Brávó var svo
gott að koma og hlýja sér eftir
skautaferð á Tjöminni eða Melavell-
inum. Með frosnar tær og rautt nef
dró ég allar vinkonumar með mér
enda þótti þeim ósköp notalegt að
koma þangað og fá heitt kakó og
normalbrauð með osti og hlusta á
sögurnar hans afa. Niðri í kjallara
var lika ævintýraheimur. Við systk-
inin fóram oft með afa niður þegar
hann var að stússast þar. Þá feng-
um við að gramsa í öllum skápum
og skúmaskotum og máta gamlar
fllkur og hatta og fikta I öllu dótinu
þar. Hver flík og hlutur átti þar
sína sögu sem afí kunni frá að
segja. Svo vora það gimilegu veisl-
urnar hans sem stóðu alltaf langt
fram á nótt. Það var alltaf svo mik-
il stemmning og alls konar uppá-
komur. Afi var listamaður sem
kunni vel að njóta lífsins.
Það er skrítið að vera stödd hin-
um megin við hafíð þegar einhver
svo kærkominn manni yfírgefur
þetta líf, að vita að nú er stóllinn
hans auður og enginn verður .til að
heimsælrja hann á Sólvang I sum-
ar. Elsku amma mín, ég sendi þér
stóran og hlýjan faðm. Afi er nú
lagður af stað I sitt lengsta ferða-
lag. Það er gott að eiga um hann
dýrmætar minningar. Þær munu
lifa áfram.
Eraa Ómarsdóttir.
Mig langar I örfáum orðum að
minnast tengdaföður míns, Geirs
Vilbogasonar, fyrrverandi bryta,
sem nú er látinn.
Geir byijaði snemma á sjónum
og lærði til matsveins um tvítugt.
Hann var til sjós I um 40 ár, lengst
af sem matsveinn og bryti á farskip-,
unum Kötlu og Öskju sem vora I
eigu Eimskipafélags Reykjavíkur.
Árið 1971 skömmu eftir að ég hafði
nappað frá honum yngstu dóttur
hans - hætti Geir á sjónum og fór
aldrei á sjó eftir það, ekki einu sinni
sem farþegi og aldrei fór hann eft-
ir það til útlanda.
Hann vildi þá frekar njóta ís-
lenskrar náttúra með sinni heitt-
elskuðu konu Sigurbjörgu Sigfinns-
dóttur. Oft fóra þau hjónin ein I
tjaldútilegur I nokkra daga I einu á
sumrin. Var okkur yngra fólkinu
þá oft boðið I heimsóknir I tjaldið.
Það þurfti ekki alltaf að þeysast
langt því að vinsælustu Ijaldstæði
þeirra vora I Sleggjubeinadal við
Kolviðarhól og á Þingvöllum.
Ég minnist margra góðra stunda
með Geir I Karfavoginum og síðar
á Brávallagötunni þegar hann fór
á flug við að segja okkur vinum
og vandamönnum frá hinum ýmsu
ævintýram sem hann lenti I á ferð-
um sínum um Suður- og Austur-
Evrópu, Afríku og Suður- og Mið-
Ameríku á árunum 1930-1971.
Geir hélt nákvæmar dagbækur all-
an tímann sem hann var til sjós og
era þær mjög skemmtilegur og
fróðlegur lestur. Síðustu árin á sjón-
um fannst honum frekar daufleg,
aðeins fastar áætlunarferðir til fá-
einna Vestur-Evrópuhafna.
Þegar Geir kom I land vann hann
sem birgðavörður á Hótel Sögu í
um tíu ár eða þar til hann lét af
störfum vegna aldurs og heilsu-
brests. Síðustu árin dvaldi hann á
sjúkrahúsinu Sólvangi I Hafnarfirði
í góðri umönnun og lést þar, að ég
held, saddur lífdaga eftir langa
sjúkdómsbaráttu.
Þó að Geir væri nægjusamur þá
var hann alveg sérstakur stemmn-
ingarmaður, sérstaklega I kringum
mat. Matur var I hans áugum ekki
bara magafylling heldur miklu
meira og matarboðin hans og Sigur-
bjargar vora virkilegar veislur þó
að tilefnið væri ekki alltaf mikið.
Blessuð sé minning hans.
Ómar Kristinsson.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
Grátnir til grafar
gðngum vér nú héðan
fylgjum þér, vinur. Far vel á braut.
Guð oss það gefi
glaðir vér megum
þér síðar fylgjá í friðarskaut.
(V. Briem.)
Bryiyólfur Marel, Kristín,
Lilja Hulda, Róbert og
strákamir.