Morgunblaðið - 02.07.1995, Blaðsíða 4

4 B SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
KJALLARI Moutons geymir margt gott. *
HINN grýtti jarðvegur Pauillac gerir að verkum að þaðan koma bestu vín Bordeaux.
Hin mörgu
andlit
Moutons
Það getur reynst erfítt að sameina framleiðslu
á hágæðavíni í takmörkuðu magni og fjölda-
framleiddu magnvíni. Steingrímur Sigurgeirs-
son segir að þetta hafi þó tekist einstaklega
vel hjá franska fyrirtækinu Baron Philippe de
Rothschild í Bordeaux.
SAGA og árangur fyrirtækisins
Baron Philippe de Rothschild
er nær einstök í vínheiminum.
Við lok síðari heimsstyrjaldarinnar
fólst starfsemi fyrirtækisins nær
einvörðungu í því að markaðssetia
vínið Mouton-Cadet, fjöldaframleitt
vín, sem baróninn hafði þróað fram
á fjórða áratugnum. Höfuðstöðvar
fyrirtækisins og flestar eignir gjör-
eyðilögðust í stríðinu.
Philippe barón ákvað samt sem
áður að starfa áfram í bænum Pau-
illac, norður af Bordeaux, og hóf
að byggja upp fyrirtækið að nýju.
í dag veltir fyrirtækið tugum millj-
arða, starfsmenn telja 350 og það
er eitt af öflugustu vínfyrirtækjum
í heimi. Því er nú stjórnað af dóttir
Philippe, Philippine barónessu, sem
tók við rekstrinum er faðir hennar
lést 1988.
Sérstaða fyrirtækisins felst ekki
síst í þvi að framleiða bæði eitt
dýrasta og eftirsóttasta rauðvín
Bordeaux (Chateau Mouton-Rot-
hschild) og vinsælasta söluvín
Bordeaux (Mouton-Cadet).
Mouton-Rothschild
Þekktasta afurð fyrirtækisins er
án efa vínið Chateau Mouton-Roth-
schild. Það komst í eigu Rothschild-
fjölskyldunnar árið 1853 er enskur
Rothschild, Nathaniel barón, festi
kaup á því. Breyttist þá nafnið úr
Chateau Brane-Mouton í Mouton-
Rotschild. Pjölskyldan sinnti því
hins vegar ekki að ráði fyrr en
Philippe barón tók við því árið 1922
þó að hann hafi ekki eignast það
IATUR OG
fyrr en faðir hans lést árið 1947.
Baróninn var frumkvöðull að mörgu
Hann var einn þeirra fyrstu er hóf
að setja vínið á flöskur í víngerðar-
húsinu sjálfu og frá árinu 1945
hefur flöskumiði hvers árgangs ver-
ið unninn af heimsfrægum lista-
manni. Meðal þeirra sem hafa mót-
að útlit árganga Mouton-Rothschild
má nefna Picasso, Chagall, Miro,
Warhol og Baselitz.
Baróninn og fjölskylda hans voru
miklir listunnendur og í Mouton
hefur verið byggt upp eitt dýrmæt-
asta og glæsilegasta listasafn í
einkaeigu í Frakklandi.
Árið 1973 náði hann svo loks því
markmiði, eftir langa og erfiða bar-
áttu, að fá vínið skilgreint í efsta
flokk Bordeaux-vína, Premier
Grand Cru Classé. Er það eina
breytingin, sem gerð hefur verið á
Grand Cru-flokkuninni frá 1855 og
þurfti forsetatilskipun til. Enginn
efast hins vegar um réttmæti þess-
arar breytingar. Mouton hafði ára-
tugum saman verið eitt af 4-5 bestu
rauðvínum Bordeaux, sum ár hið
besta. Skilgreiningin var formsat-
Sælgæti frá Nýja
LOKSINS, loksins, varð mér að
orði á síðasta ári er fyrsta
vínið frá Nýja-Sjálandi kom
hér á markað. Um var að ræða
Riesling-vínið Stoneleigh frá fyr-
irtækinu Corbans. Eiginlega er til-
efni til að endurtaka þessi orð því
að nú er loksins komið á markað á
íslandi Sauvignon Blanc-vín frá
Nýja-Sjálandi.
Nýsjálensk vín hafa notið ótrú-
legra vinsælda á síðustu árum, ekki
síst á Bretlandi, og hafa Nýsjálend-
ingar engan veginn annað eftir-
spum eftir þeim. Eru það fyrst og
fremst Sauvignon Blanc-vínin, sem
vakið hafa mikla hrifningu, en önn-
ur hvítvín Nýja-Sjálands eru einnig
í sókn og rauðvínin batna með
hveiju árinu.
Það var samt ekki fyrr en á síð-
ari hluta níunda áratugarins að
nýsjátensku vínin skutust skyndi-
lega upp á stjömuhimininn mörgum
árum eftir að vín nágrannaþjóðar-
innar Ástralíu voru búin að festa
sig í sessi. Nýsjálensku vínin höfða
á margan hátt til sama neytenda-
hóps en eru þó um margt frábragð-
in hinum áströlsku. Loftslagið er
mun svalara og jarðvegurinn ann-
ar. Áströlsku vínin einkennast af
ávaxtakörfum, þau nýsjálensku
grænum jurtagörðum.
Það er þrúgan Sauvignon Blanc,
sem í Frakklandi er mikið notuð í
HORFT yfir að Mouton.
riði; en mikilvæg þó.
Á fjórða áratugnum keypti bar-
óninn að auki Chateau d’Armailhac
(Grand Cra Classé) og lítið víngerð-
arfyrirtæki sem síðar átti eftir að
verða Baron Philippe de Rothschild
S.A. Þá bættist þriðja víngerðar-
húsið, Chateau Clerc Milon, við árið
1970, en það er einnig Grand Cra-
vín frá Pauillac.
Mouton-Cadet
Framleiðsla á Grand Cra-víni
býður hins vegar ekki upp á mikla
útþenslu, þar sem hún er bundin
við ákveðin chateau eða víngerð-
arhús og vínekrur. Útþensla fyrir-
tækisins hefur því byggst á mjög
velheppnaðri markaðssetningu á
Mouton-Cadet og öðram „brand“-
vínum um allan heim.
Slík vín eru í raun einungis vöru-
merki. Það er ekki ákveðið „chate-
au“ og vínekrur sem tryggja gæðin
heldur framleiðandinn. Baron
Philippe de Rothschild kaupir inn
ung vín frá framleiðendum héðan
og þaðan í héraðinu og blandar
þeim saman í „sitt“ vín. Þetta er
ekki síður mikil list ef útkoman á
að vera góð og stöðug ár eftir ár.
Mikið hefur verið lagt í þessa
framleiðslu og árið 1993 vígði
barónessan nýja víngerðarmiðstöð
í Saint-Laurent de Médoc, eina þá
fullkomnustu í heimi.
í fyrirtækinu sameinast tveir
heimar. Víngerðin í Mouton-Roth-
schild er ein sú íhaldssamasta í
Bordeaux. Þrúgur era handtíndar
og geijunin fer fram í stórum, hefð-
bundnum eikarfötum. í Saint-Laur-
ent de Médoc er alit úr stáli og
tölvuvætt. Þar er rekin fullkomin
rannsóknarstofa (ein þeirra fyrstu
í heimi sem fær alþjóðlega Iöggild-
ingu á sínu sviði) þar sem hópur
vísindamanna rannsakar þær þús-
undir vínsýna, sem áriega berast
fyrirtækinu. Gæði sýnanna eru
metin, alveg niður í sameindir, en
einnig kannað hvort þau innihalda
einhver aukaefni, t.d. vegna skor-
dýraeiturs. Er slíkt mjög mikilvægt
vegna viðkvæmra útflutningsmark-
aða á borð við Bandaríkin þar sem
strangar reglur eru í gildi. Þá hefur
um árabil verið unnið að rannsókn-
um á víni, s.s. lit og tannínum, til
að skilja það betur. Hópar smakk-
ara velja úr þeim sýnum sem stand-
ast kröfur.
Vínin, sem keypt era eftir að
sýnin hafa verið valin, era flutt til
Saint-Laurent, að meðatali 130
þúsund hektóíftrar á ári. Þar eru
þau látin þroskast og réttu blönd-
umar búnar til. Víngerðarmiðstöðin
er einstaklega fullkomin og minnir
stjórnstöð hennar fremur á flugum-
ferðarmiðstöð en vínfyrirtæki. Öllu
er stýrt í gegnum tölvur, allt frá
því að vínið kemur í hús, þar tit
það fer á flöskur.
Þekktustu afurðir þessa ferlis eru
vínin sem bera nafnið Mouton-Cad ■
et, en segja má að þau séu eina
„vörumerkja“-vínið frá Bordeaux,
sem tekist hefur að markaðssetja
um allan heim. Vinsældir þess
byggjast ekki síst á tengingunni
við frægari vín fyrirtækisins og
hefur sú tenging verið gagnrýnd
af mörgum í vínheiminum. Eftir
stendur að þetta er pottþétt fram-
leiðsla, sem hefur verið markaðs-
sett á frábæran hátt. Hinn stöðugi
vöxtur fyrirtækisins byggist því
ekki síst á þessum vínum.
Þá eru framleidd vöramerkjavín
sem koma frá einstökum héraðum
innan Bordeaux: St. Emilion, Pome-
rol, Pauillac, Graves og Sauternes.
Flest eru þetta þokkaleg vín þó
persónulega þyki mér Sautemes-
vínið vera það sem best sameinar
verð og gæði.
Sjálandi
hvítum Loire-vínum (s.s. Sancerre)
og í Bordeaux, sem gert hefur
nýsjálensku vínin fræg. Vín á borð
við Cloudy Bay eru jafneftirsótt og
mörg af frægari vínum Frakklands
franskir víngerðarmenn era farnir
að apa eftir nýsjálenska stílinn!.
Þekktasta vínhérað Nýja-Sjá-
lands er Marlborough, nyrst á
suðureyjunni. Sauvignon Blanc hef-
ur þar lengi ráðið ríkjum en þrúgur
á borð við Chardonnay og jafnvel
Riesling eru nú famar að ryðja sér
til rúms.
Stoneleigh-vínin tvö sem fóru í
reynslusölu í byijun júní eru úr
þrúgunum Sauvignon Blanc 1994
(940 krónur) og Chardonnay 1993
(1.070 krónur). Sauvignon-vínið
einkennist af grænum iaufblöðum
og ferskum jurtum. Það er mikill
kraftur jafnt í ilm sem bragði og
allt að því sætur [sic!] sítrónukeim-
ur. Vínið hefur mikla fyllingu og
er áberandi ungt og ferskt. Frá-
bært nú en nokkurra ára þroski
væri ekki síður góður. Sýnir svo
sannarlega hyers vegna heimurinn
hefur fallið fyrir Sauvignon frá
Nýja-Sjálandi.
Chardonnay-vínið hefur verið
geymt hálft ár í franskri eik og
leynir það sér ekki í þeim sætu
vanillutónum sem gegnsýra jafnt
ilm sem bragð. í munni blandast
vanillan mildum hitabeltisávöxtum,
ferskjum og banönum. Þetta er
ungt og indælt vín sem býr yfir
mikilli fágun. í raun hreinasta sæl-
gæti.