Morgunblaðið - 08.03.1996, Blaðsíða 2

2 D FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristinn
UM þessar mundir eru þrjár íbúðir að losna hjá Sunnuhlíðarsamtökunum, þar af ein 2ja og önnur
3ja herbergja íbúð að Kópavogsbraut 1 og ein 3ja herbergja íbúð í Fannborg 8. Eignamiðlunin sér
um endurúthlutun þeirra. Þessi mynd er af byggingum Sunnuhlíðarsamtakanna við Kópavogsbraut.
íbúðir hjá Sunnu-
hlíð í Kópavogi
Á undanfömum árum hefur fram-
boð af sérhæfðu íbúðarhúsnæði fyr-
ir eldra fólk vaxið mjög mikið og
er nú svo komið að í nánast öllum
íbúðahverfum á höfuðborgarsvæð-
inu er að finna einn eða fleiri val-
möguleika að þessu leyti.
Sjálfseignarstofnunin Sunnuhlíð
var sett á laggimar af fulltrúum
ýmissa félaga og klúbba í Kópavogi
árið 1979. I dag eiga Sunnuhlíðar-
samtökin og reka 108 íbúðir að
Kópavogsbraut 1 og Fannborg 8 í
Kópavogi, auk hjúkranarheimilis
við Kópavogsbraut.
Fasteigna-
sölur í
blabinu
í dag

Agnar Gústafsson bls. 7 og 27
Almenna fasteignas. bls. 27
Ás bls. 9
Ásbyrgi bls. 20
Berg bls. 23
Bifröst bls. 3
Borgir bls. 28
Borgareign bls. 25
Eignamiðlun bls. 15
Eignasalan bls. 26
Fasteignamarkaður bls. 6
Fasteignamiðlun bls. 25
Fasteignamiðstöðin bls. 10
Fjárfesting bls. 17
Fold bls. 21
Framtíðin bls. 7
Garður bis. 27
Gimli bls. 22
Hóll bls. 4 - 5
Hraunhamar Hs.12-13
Huginn bis 28
Húsakaup bls. 9
Húsvangur bls. 1»MK
Kjörbýli bls. 5
Kjöreign bls 19
Laufás bls. 28
Óðal bls. 8
Skeifan bls. 13
Valhús bls. 23
Valhöll bls. 11
Þingholt bls. 14

Sá kostur sem Sunnuhlíðarsam-
tökin bjóða upp á er á margan hátt
frábragðinn því sem almennt gerist
á þessum markaði. Þar er fyrst til
að taka að eignarform íbúðanna er
óvenjulegt en hefur gefist mjög
vel. Þetta felst í því, að enginn íbúi
á þá þjónustuíbúð sem hann nýtir
heldur tryggir hann sér óskoraðan
rétt til að búa þar eins lengi og
hann óskar.
Sunnuhlíðarsamtökin era hinn
formlegi eigandi íbúðanna og gera
íbúðarréttarsamning við þá sem
festa sér íbúðir. Samningurinn er
EGAR gerðar era áætlanir um
íbúðakaup eða húsbyggingar,
era helstu erfiðleikar þeirra áætlana,
hversu vel unnt er að treysta þeim
forsendum sem gengið er út frá.
Margt getur breyst eftir að ákvörðun
um kaup eða byggingu hefur verið
tekin, eins og dæmin sanna. Á það
jafnt við um kaupendurna eða byggj-
enduma sjálfa, svo sem varðandi
tekjur þeirra, svo og þau ytri skil-
yrði sem þeim eru búin á hveijum
tíma. Hugsanlegar breytingar á for-
sendum íbúðakaupa eða húsbygg-
inga eru því eitt þeirra vandamála
sem kaupendur og byggjendur þurfa
að takast á við og gera ráð fyrir að
upp geti komið. En þær era jafn-
framt það sem veldur húsnæðisráðg-
jöfum, sem mjög hefur fjölgað að
undanfómu, mestum erfðleikum í
starfi þeirra.
Misgengi á vísitölum
Margir muna eflaust eftir ástand-
inu í húsnæðismálum hér á landi
fyrir rúmum áratug. Misgengi á
launum og lánum í framhaldi af því
að stjórnvöld tóku launavísitölu úr
sambandi, en lánskjaravísitölu ekki,
varð til þess að fjölmargir íbúðaeig-
endur lentu í verulegum greiðsluerf-
iðleikum. Afborganir af lánum og
eftirstöðvar skulda uxu á meðan
laun hækkuðu minna eða'jafnvel
ekki, og forsendur margra íbúða-
kaupenda og húsbyggjenda brustu
þannig algjörlega. Eignarhluti
þeirra sem skulduðu minnkaði, og
margir misstu húsnæði sitt eða urðu
að selja. Upp úr þessum jarðvegi
spratt svonefndur Sigtúnshópur,
sem þarft er að minnast á öðru
hveiju.
Ráðgjöf sett á fót
í framhaldi af þeim erfiðleikum
sem upp komu á húsnæðismarkaðn-
um á þessum tíma, var á árinu 1985
í fyrsta skipti tekin upp sérstök og
skipulögð fjármálaleg ráðgjöf af
hálfu opinberra aðila hér á landi
ætluð íbúðaeigendum, húsbyggjend-
um og íbúðakaupendum: Ráðgjafar-
stöð Húsnæðisstofnunarinnar var þá
sett á fót. í byrjun fékk hún það
óuppsegjanlegur af hálfu samtak-
anna og gildir því til æviloka ef
íbúi óskar þess, en hann getur að
sínu leyti sagt honum upp hvenær
sem er.
Endursala tryggð
í íbúðarréttarsamningi skuld-
binda samtökin sig til að endur-
greiða á 18 mánuðum frá uppsögn
samnings fullt gangverð sambæri-
legra íbúða í Kópavogi samkvæmt
mati á hveijum tíma. Með þessu
móti er endursala eignarinnar í raun
tryggð fyrirfram og aðilar losna
verkefni að útdeila sérstökum
greiðsluerfiðleikalánum, sem íbúða-
eigendur gátu sótt um, en í fram-
haldi varð almenn fjármálaleg ráð-
gjöf um húsnæðismál hluti starfsem-
innar. Greiðsluerfiðleikalánunum
var ætlað að mæta þeim erfiðleikum,
sem ætia mátti að stöfuðu af breytt-
um forsendum íbúðakaupenda og
húsbyggjenda. Húsnæðisstofnunin
afgreiddi tæplega 7 þúsund greiðslu-
erfiðleikalán á tímabilinu frá 1985
til 1991, samtals rúmlega 6 milljarða
króna á núverandi verðlagi.
Aukin ráðgjöf
Ráðgjöf varðandi fjármál og hús-
næðismál hefur stóraukist á undan-
förnum árum. Bankar, sparisjóðir
og aðrar fjármálastofnanir bjóða nú
almennt upp á slíka þjónustu auk
alfarið við greiðslu þinglýsingar og
stimpilgjalda af kaupsamningi.
íbúar greiða húsgjöld fyrir hveija
íbúð vegna sameiginlegs kostnaðar
við þjónustu utan húss og innan.
Þau gjöld era þó langt í frá að vera
sambærileg við hefðbundin hús-
gjöld, þar sem þau fela m.a. í sér
allan rekstur og viðhald hveiju
nafni sem nefnist.
Þannig þurfa íbúamir aldrei að
hafa áhyggjur af því hvenær þarf
að mála eða skipta um teppi svo
dæmi séu tekin. Þá eru öll fasteig-
nagjöld innifalin í húsgjöldunum og
öryggisvakt er allan sólarhringinn,
tengd símtæki hverrar íbúðar.
Hjá Sunnuhlíð er rekin sérstök
deild á hjúkrunarheimilinu fyrir fólk
með heilabilun og hefur sú þjónusta
gefist mjög vel. Hjúkranarheimili
er rekið að Kópavogsbraut 1 svo
og dagdvöl og sjúkraþjálfun sem
mikið er sótt. Þá má nefna ýmsa
aðra þjónustu sem finna má á
staðnum, svo sem verslun, hár-
greiðslustofu, fótsnyrtingu, banka
o.fl. Matur er seldur á hóflegu verði
alla daga ársins. Giæsilegar setu-
stofur og samkomusalir standa íbú-
um til boða til einkanota ef þess
er óskað.
Þijár íbúðir
að losna
Að sögn Ásgeirs Jóhannessonar,
formanns Sunnuhlíðarsamtakanna,
hefur fremur lítil hreyfmg verið á
íbúðunum í Sunnuhlíð, enda kæra
íbúamir sig almennt ekki um að
flytjast á brott eftir að þeir hafa
komið sér fyrir. Þó er alltaf eitthvað
um að íbúðir komi til úthlutunar.
Fyrir rúmu ári tók Eignamiðlunin
að sér að afla tilboða í þær íbúðir
sem losna og að sögn Sverris Krist-
inssonar, fasteignasala í Eignamiðl-
unni, hefur endurúthlutun þeirra
gengið mjög vel. Um þessar mund-
ir eru þijár íbúðir að losna, ein 2ja
og önnur 3ja herbergja íbúð að
Kópavogsbraut 1 og ein 3ja her-
bergja íbúð í Fannborg 8. Verðið
er mjög hagstætt eða 6,2 til 8,0
millj. kr. og boðið er upp á vaxta-
laus gi-eiðslukjör til 18 mánaða.
Húsnæðisstofnunar. Greiðslumatið í
húsbréfakerfinu var fært yfir í
bankakerfið á árinu 1991. Það varð
án efa til þess að auka almenna
ráðgjöf þar.
Framhald á aðgerðum
í lok árs 1993 gerðu félagsmála-
ráðuneytið, Húsnæðisstofnunin,
bankar og sparisjóðir, í samstarfí
við samtök lífeyrissjóða, sérstakt
samkomulag um aðgerðir, sem mið-
uðu að því að aðstoða íbúðaeigendur
í greiðsluerfiðleikum. Um hefur ver-
ið að ræða skuldbreytingar á van-
skilum og/eða frestun á greiðslum
af lánum. Ákveðið hefur verið að
framhald verði á þessum aðgerðum
og fleiri aðilar hafa jafnframt komið
að þeim. Þessu til viðbótar hefur
verið sett á fót sérstök ráðgjafar-
Morgunblaðið/Þorkell
Stórt
einbýlis-
hús við
Safamýri
HJÁ fasteignasölunni Hátúni er
ur nú til sölu húseignin Safamýri
18. Þetta er einbýlishús, byggt
árið 1967 og er tvær hæðir og
kjallari. Að sögn Brynjars Frans-
sonar hjá Hátúni er húsið 290,7
fermetrar að stærð. Það er teiknað
af Gunnari Hanssyni arkitekt.
„Á aðalhæðinni er gengið inn í
hol og garðstofu. Stórar stofur
með ami eru á hæðinni svo og
eldhús. Öll gólfefni era ný, parket
á stofum og steinflísar í eldhúsi
og garðstofunni,“ sagði Brynjar.
„Á efri hæð era þijú svefnher-
bergi,“ sagði Brynjar ennfremur.
„Þar er líka stórt hol og baðher-
bergi. Úr holinu er gengið út á
góðar suðursvalir. í kjallara era
tvö stór íbúðarherbergi, baðher-
bergi, þvottahús og geymslur.
Garðurinn í kringum húsið er
hæfilega stór og skjólgóður.
Öll þjónusta er þarna í góðu
göngufæri en samt er þetta rólegt
umhverfi því húsið stendur ekki
alveg niðri við götuna. Safamýrin
tilheyrir Háleitishverfi, sem hefur
löngum verið eitt af eftirsóttustu
hverfum bæjarins. Ásett verð er
19,5 millj. kr.“
stofa um fjármál heimilanna, til við-
bótar þeirri ráðgjöf fjármálastofn-
ana sem fyrir var.
Erfiðleikar þrátt
fyrir ráðgjöf
Þrátt fyrir alla þá ráðgjöf sem í I
boði er, jafnt um húsnæðismál al-
mennt sem um fjármál, lenda fjöl-
margir íbúðaeigendur í greiðsluerf-
iðleikum. í þeim hópi eru að sjálf-
sögðu alltaf einhveijir sem þyrftu
ekki að lenda í erfiðleikum, fólk sem
tekur einfaldlega rangar ákvarðanir
eða lifir um efni fram. Hins vegar
er það næsta víst, að stærsti hluti
þeirra sem lenda í erfiðleikum, lenda i
í þeim vegna breyttra forsendna eft-
ir að kaup eða bygging voru ákveð-
in og af ýmsum ástæðum.
Það verður líklega seint unnt að
koma í veg fyrir alla greiðsluerf-
iðleika íbúðaeigenda. í húsbréfakerf-
inu var reynt að taka tillit til þess
að hugsanlega breytist forsendur
eftir kaup eða byggingu með því að
herða greiðslumatið frá því sem áður
var. Það var gert í lok árs 1994.
Mörgum fínnst líklega nóg um og |
að greiðslumatið sé of stíft. Það *
skýrist að mestu af því að þannig I
er reynt að fyrirbyggja greiðsluerfði-
leika sem best.
Að treysta forsendum
Það er hægt að bæta og auka þá
ráðgjöf sem boðið er upp á hjá lána-
stofnunum vegna húsnæðismála og
fjármála. Þannig væri t.d. unnt að
kanna betur en gert hefur verið
hvað hinar mismunandi fjölskyldu- |
gerðir þurfa til framfærslu eftir bú- 3
setu og ýmsu fleiru. Þess má þó I
geta, að slík nákvæm ráðgjöf hefði
ekki komið að miklu gagni fyrir rúm-
um áratug, þegar launavísitölunni
var kippt úr sambandi og allar for-
sendur breyttust. Það er lítið gagn
í nákvæmri ráðgjöf, nema unnt sé
að treysta forsendum. Hugsanlegar
breytingar á forsendum íbúðakaupa
eða húsbygginga skapa óvissu um
möguleika kaupenda eða byggjenda,
en þær eru auk þess væntanlega
stærsti höfuðverkur sérhvers hús-
næðisráðgjafa.
Erfiðleikar
húsnæðis-
ráðgjafa
Markaðurinn
Það er næsta víst, að erfíðleika fiestra íbúð-
arkaupenda má relga til breyttra forsendna,
eftir að kaup eða bygging voru ákveðin,
segir Grétar J. Guðmundsson, rekstrar-
stjóri Húsnæðisstofnunar ríkisins.