Morgunblaðið - 07.07.1996, Side 14

14 B SUNNUDAGUR 7. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
UUMANNAQ er geysilega fallegur bær á samnefndri eyju í Diskóflóa. Litrík húsin hanga í klettunum, gulgráir hundar eru tjóóraóir þar sem pláss leyfir og bátarnir fastir í ís
um. í kjölfarið lögðu Hollendingar
í stríð við yfirvaldið og á safninu í
Ilulissat er sagt að þá hafi átt sér
stað eina sjóorrustan sem háð hafi
verið um Grænland. Danir unnu.
Við sigldum milli ísjakanna sem
lóna í firðinum fyrir utan Ilulissat.
Clane var upphaflega fiskibátur, en
I FINUM selskinnsjakka og blankskóm á leió heim úr Uumannaq-kirkju meó pabba sinum.
ver nú efri_ árum í að lóðsa gesti
um mynni ísfjarðar. Eftir stundar-
langa siglingu hægir kapteinninn
ferðina, kemur fram úr stýrishúsinu
og býður kaffi. Ekki margmáll,
frekar en aðrir inúítar, en vingjarn-
legur og broshýr og iðinn við að
benda óvönum á markverða hluti.
Ég velti fyrir mér hvers vegna við
færum ekki nær ísjökunum sem
lónuðu í firðinum, sá færa leið til
þess að skjótast á milli og skoða
úr meiri nálægð en gert var. Kap-
teinninn horfði alvarlegur á mig;
svoleiðis var bara hreinn glæfra-
skapur. Vorsólin var sterk og þess-
ir jakar að bráðna. Það var ekkert
grín að vera _of nálægt þegar þeir
létu undan. Ég var sátt við fjar-
lægðina eftir þessa skýringu.
Það lagði kulda frá jökunum í
heitri sólinni. Seinna áttum við eft-
ir að fljúga með þyrlu yfir ísfjörðinn
þar sem sjálfur Grænlandsjökull var
í JLANDI
j/Slksins
Ilulissat liggur um 300 km norð-
an við heimskautsbaug. Lífæð bæj-
arins er við höfnina, en atvinnulífið
byggist eins og lög gera ráð fyrir
á sjávarfangi, aðallega rækjuveið-
um og lúðu. Mönnum varð snemma
ljóst að fengsælt var í nágrenni Ilul-
issat, en þar er finna merki búskap-
ar fyrsta ættflokksins sem tók land
á Grænlandi fyrir um fjögur þúsund
árum. Bærinn er meðal þeirra elstu
í Grænlandi; þangað komu hol-
lenskir hvalveiðimenn fyrstir Evr-
ópubúa og stóðu í vöruskiptum við
innfædda. Danir fóru að hreiðra um
sig á Grænlandi í kringum miðja
átjándu öld; trúboð, verslun og hval-
veiðar. Það var síðan Daninn Jakob
Severin sem stofnaði bæinn form-
lega 1741 og þaðan hefur hann
danskt heiti sitt, Jakobshavn. Bæj-
arnöfnin tvö eru ágætt dæmi um
muninn á viðhorfi inúítanna og
hvítu mannanna til landsins. Inúít-
arnir heiðruðu náttúruna með nafn-
valinu, en hvítingjarnir heiðruðu
mann.
Sjóorruston um llulissat
Ilulissat varð dönsk nýlenda árið
1781 og þá lögðu Danir bann við
því að Hollendingar eða menn ann-
arra þjóða tækju land á staðnum,
þeir vildu búa einir að viðskiptun-