Morgunblaðið - 30.07.1996, Qupperneq 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Stórlax
áefsta
svæði
Norðurár
JÓN Þorsteinn Jónsson fékk á
fimmtudag stærsta lax sumarsins
í Norðurá. Hann fékk þrjá laxa, 3
pund, 5 pund og þann stóra, sem
var 18,5 pund og þó orðinn tölu-
vert leginn. Hængurinn tók Collie
Dog 1/4 túbu á Hvassármótum upp
undir Fomahvammi. Tók um 30
mínútur að landa fískinum. Þetta
mun vera stærsti laxinn úr ánni í
sumar.
Þessar tölur eru fengnar mánu-
daginn 29. júlí 1996.
Nafn - fjöldi laxa - (fjöldi stanga)
Morgunblaðið/Ámi Heiðberg
JÓN Þorsteinn Jónsson hampar hér stærsta laxinum sem fengist
hefur úr fengsælustu laxveiðiá landsins, Norðurá, í sumar.
L.
1. Norðurá 1.240 (15 st.)
2. Langá á Mýrum 850 (12 st.)
3. Þverá/Kjarrá 780 (14 st.)
4. Grímsá 702 (10 st.)
5. Rangárnar 535 (12 st.)
6. Elliðaár 532* (12 st.)
7. Laxá í Þingeyjarsýslu 520 (20 st.)
8. Laxá í Leirársveit 500 (7 st.)
9. Laxá í Kjós 385 (10 st.)
10. Hofsá í Vopnafirði 320 (7 st.)
* Tölur frá 26.7.
Hæstiréttur gaf út
kjörbréf forseta
HÆSTIRÉTTUR kom saman í
gærmorgun til að fara yfir fram-
kvæmd og úrslit forsetakosninga,
eins og honum ber að loknum for-
setakosningum samkvæmt lögum
um framboð og kjör forseta ís-
lands, lýsa úrslitum og gefa út kjör-
bréf til rétt kjörins forseta.
Fundurinn var auglýstur í Lög-
birtingarblaðinu og til hans boðaðir
forsetaframbjóðendur eða umboðs-
menn þeirra. Að sögn Haraldar
Henryssonar, forseta Hæstaréttar,
mætti enginn þeirra til fundarins.
Réttinum bárust engar kærur
vegna kosninganna.
Fyrir fundinum lágu bréf frá öll-
um yfirkjörstjórnum landsins með
úrslitum úr hverju kjördæmi og
fjögur utankjörstaðaatkvæði frá
Austurlandi sem athugasemdir
höfðu verið gerðar við á fundi yfir-
kjörstjórnar þar. Að sögn Haraldar
var þeim ekki fylgt eftir með kærum
eða kröfum til Hæstaréttar þannig
að úrskurður yfirkjörstjórnar var
látinn standa.
Bréf Guðrúnar Pétursdóttur, þar
sem hún dró framboð sitt til emb-
ættis forseta íslands til baka, fylgdi
með bréfi frá dómsmálaráðuneytinu
til Hæstaréttar. Engin athugasemd
var gerð við meðferð ráðuneytisins
á málinu og fékk það, að sögn
Haraldar, ekki frekari umfjöllun á
fundi Hæstaréttar í gær.
Þegar Hæstiréttur hafði farið
yfir þau bréf sem fyrir fundinum
lágu og lýst úrslitum kosninganna
var gefið út kjörbréf til Ólafs Ragn-
ars Grímssonar og verður það af-
hent við athöfn í Alþingishúsinu 1.
ágúst nk.
Fundinn sátu allir reglulegir
dómarar Hæstaréttar utan Péturs
Kr. Hafstein, sem bauð sig fram
til embættis forseta. í hans stað
hafði verið skipaður sérstaklega til
að fjalla um þetta mál Gunnar M.
Guðmundsson, fyrrverandi hæsta-
réttardómari.
Flóttamannahjálp Rauða krossins í Tanzaníu
Fleiri flóttamenn
á hverjum degi
Ómar Valdimarsson
OMAR Valdimarsson
er kunnur af störf-
um sínum sem
blaða- og fréttamaður. f
janúar síðastliðnum hélt
hann til starfa fyrir Rauða
krossinn í flóttamannabúð-
um í Tanzaníu og ér nú
nýkominn heim.
Hvert var hlutverk þitt
þarnu suður í Ta.nza.niu?
„Ég starfaði sem upplýs-
ingafulltrúi alþjóðasam-
bands Rauða krossins í
Tanzaníu og hafði aðsetur
í Ngara í norðvesturhorni
landsins, alveg við landa-
mærin við hvort tveggja
Búrúndí og Rúanda. Þar
eru miklar flóttamanna-
búðir, í aðeins 20-30 km
fjarlægð frá hvorum landa-
mærum fyrir sig. Þarna
búa nú um 500.000 flóttamenn í
6 flóttamannabúðum.
Um það leyti sem ég kom á
staðinn var einmitt vérið að opna
nýjar búðir fyrir Rúandamenn,
sem höfðu setzt að í búðum í
Búrúndí eftir þjóðarmorðið í Rú-
anda á árinu 1994 en Búrúndí-
menn ráku úr landi.
Þetta fólk var rekið úr landi
undan byssustingjum hersins í
Búrúndí. Tanzaníska stjórnin opn-
aði Iandamærin fyrir því. Fyrstu
dagana komu um 10-12.000
manns. í þessar nýju búðir komu
flestir í janúar og febrúar en svo
hélt straumurinn áfram fram eftir
árinu unz safnazt höfðu um
40.000 manns í þær. Tæpur helm-
ingur þeirra var þá orðinn Búr-
úndí-menn. Eftir því sem ástandið
í Búrúndí versnaði, skærubardag-
ar jukust, flúðu æ fleiri þaðan.
Flestir flóttamannanna í Tanzaníu
eru þó hútúar frá Rúanda."
Fjörutíu þúsund manna flótta-
mannabúðir teljast þó ekki vera
stórar á þessum slóðum?
„Nei. Stærstu búðirnar telja um
160.000 manns - á svæði sem er
ekki stærra en 12 ferkílómetrar.
Aðrar búðir eru með um og yfir
100.000 manns, nær eingöngu
Rúandamenn, en þarna eru einnig
einar litlar búðir með um 20 þús-
und Búrúndímenn, sem flýðu til
Tanzaníu haustið 1993 í kjölfar
morðsins á Ndandaye forseta. Auk
alls þessa höfum við alltaf verið
að búast við fleira fólki vegna
hins ótrygga ástands í Búrúndí.
Þess vegna höfum við verið að
gera áætlanir um það hvernig
bregðast skyldi við ef flótta-
mannabylgjur skella á. 50.000
manns eða fleiri geta komið í einu
ef eitthvað alvarlegt gerist."
Er það Rauði krossinn sem ger-
ir þessar áætlanir?
„Ekki eingöngu. En Rauði
krossinn er stærsta stofnunin sem
er að vinna þarna, fyrir utan
Flóttamannahjálp Sameinuðu þjóð-
anna, sem hefur yfírstjórn allrar
alþjóðlegu flóttamannahjálparinn-
ar með höndum. En Rauði krossinn
er sú stofnun sem hefur mesta
burði af framkvæmdahliðinni,
sjálfri vinnunni. Það er starfsfólk
Rauða krossins sem hefur sett all-
ar þessar búðir upp og
svo hafa aðrir tekið við.
Rauði krossinn hefur
safnað mestu reynsl-
unni af sjálfri uppsetn-
ingu búða af þessu tagi,
og býr nú að henni. Sá búnaður
sem þarf til uppsetningu búðanna
er í eigu Rauða krossins og hann
býr yfir þónokkru eigin fjármagni
til framkvæmda. Margar hinna
minni hjálparstofnana sem starfa
þarna hafa sáralitla eigin fjár-
muni; þær hafa flestar ekki annað
en Flóttamannahjálp SÞ, UNHCR,
leggur þeim til.“
► V. Ómar Valdimarsson blaða-
maður er fæddur þ. 23.3.1950
í Reykjavík. Hann útskrifaðist
með HS Diploma frá Malabar
High School í Mansfield í
Bandaríkjunum i Ohio árið
1968) stundaði nám við Columb-
ia Graduate School of Journal-
ism í New York 1973 og hefur
sótt margvísleg fagleg nám-
skeið, aðallega í Svíþjóð og
Danmörku. Hann hóf störf sem
blaðamaður við Vikuna árið
1969 en hefur komið víða við í
fjölmiðlaflóru Islands síðan.
Hann hefur starfað í blaða-
mennsku fyrir Tímann, Alþýðu-
blaðið, Dagblaðið, Helgarpóst-
inn og Morgunblaðið. Ömar var
fréttamaður Stöðvar 2 1986 til
1988 en frá árinu 1989 hefur
hann verið framkvæmdasljóri,
blaðamaður og einn eigenda
Athygli ehf. Eiginkona Ómars
er S. Dagmar Agnarsdóttir og
eiga þau fjögur börn.
Rekstur svona búða er dýr?
„Já, þetta kostar feiknalega
fjármuni. í flóttamannabúðum í
Tanzaníu, Búrúndí og Zaíre eru
um tvær milljónir manna. Rekstur
allra þessara búða kostar á að
gizka eina milljón bandaríkjadala
á dag [um 67 milljónir króna].
Fjármögnunin er hins vegar mjög
erfið, sérstaklega eftir því sem
lengra líður frá atburðunum sem
fólkið var að flýja. Þegar þjóðar-
morðið í Rúanda var mest í heims-
fréttunum streymdu peningarnir
inn í hjálparstarfið, en svo missir
heimsbyggðin áhugann og snýr
sér að öðru - það eru alltaf ein-
hvers staðar hamfarir og hörm-
ungar.“
Og það er ekkert útlit fyrir að
þetta fólk muni geta flutt heim til
sín?
„Því miður eru mjög litlar líkur
á því. Allt þettá fólk er ekki á
heimleið í bráð. Vandamálið er
jafn stórt og áður þarna á þessu
svæði. Og það stækkar meira að
segja með hveijum deginum, jafn-
vel án þess að fleiri flóttamenn
bætist við, því fólksfjölgun í búð-
unum er í kring um 6%.“
Er ekkert gert til að
reyna að takmarka
þessa fjölgun?
„Jú, vissulega, Það
eru rekin námskeið og
áróður fyrir takmörkun
barneigna í öllum búðunum. En
það ber ekki svo mikinn árangur.
Þetta fólk er fyrst og fremst kaþó-
likkar auk þess sem því finnst það
þurfa að safna fólki til að „taka
landið sitt“ aftur. Það er sannfært
um að geta ekki snúið heim aftur
fyrr en það getur tekið landið án
þess að vera uppá náð ríkisstjórn-
ar og hers tútsí-manna komið.“
160.000
flóttamenn á
12 km2