Morgunblaðið - 30.07.1996, Page 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚLÍ 1996
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Um 200 fyrirtæki og stofnanir
stunda pappírslaus viðskipti
Vilja samstarf
við bankana
HAGSMUNAFÉLÖG um papp-
írslaus viðskipti hafa skorað á
viðskiptabankana að gefa við-
skiptavinum sínum kost á stöðl-
uðum pappírslausum viðskipt-
um. Um 200 fyrirtæki og stofn-
anir hérlendis stunda nú slík við-
skipti að einhveiju marki.
Mikil þróun hefur orðið á
þessu sviði hérlendis, sérstak-
lega hvað varðar stöðlun papp-
írslausra viðskipta. Fjölmörg
fyrirtæki og stofnanir hafa nýtt
sér þessa hagræðingu í viðskipt-
um og má þar nefna tollyfirvöld,
innflytjendur, farmflytjendur og
kaupendur og seljendur vöru.
Gamla tollskýrslan
hverfur
í nýsamþykktum tollalögum
er skýrt kveðið á um að frá og
með 1. janúar árið 2000 verði
einungis hægt að tollafgreiða
vöru með pappírslausum sam-
skiptum samkvæmt hinum al-
þjóðlega EDIFACT-staðli. Því
mun tollskýrslan, eins og margir
þekkja hana nú, heyra sögunni
til sem pappírseyðublað.
Jakob Falur Garðarsson,
framkvæmdastjóri EDI-félags-
ins, og ICEPRO, samstarfs-
nefndar um skjalalaus viðskipti
milli tölva, segir að með sam-
þykkt tollalaganna hafi Alþingi
markað skýra stefnu um papp-
írslaus viðskipti. „Lagasetningin
er til marks um hvernig þessi
viðskiptamáti er að ryðja sér til
rúms. En það er nauðsynlegt að
stuðla áfram að þeirri hagræð-
ingu, sem felst í pappírslausum
viðskiptum af þessu tagi og við
teljum að nú sé komið að bönk-
unum. EDI-félagið og ICEPRO
hafa skorað á forsvarsmenn í
íslensku bankakerfi að beita sér
fyrir því að viðskiptavinir bank-
anna geti sem fyrst hafið við-
skipti með pappírslausum við-
skiptum, sem byggi á ED-
IFACT-staðlinum. Reiknistofa
bankanna hefur lýst sig reiðu-
búna til samstarfs og hefur þeg-
ar unnið mikla undirbúnings-
vinnu vegna þessa. Bankarnir
eru að einhveiju marki farnir
að huga að þessu og erum við
að vonast til að þeir fari undan-
tekningarlaust að bjóða við-
skiptavinum sínum að eiga við-
skipti við sig samkvæmt þessum
alþjóðlega staðli.
Gífurleg
hagræðing
í beinu framhaldi af því er
ljóst að forsvarsmenn fyrirtækj-
anna muni krefjast þess af skatt-
yfirvöldum að hægt sé að nota
þennan samskiptamáta við þau.
Það með væri náð fram gífur-
legri hagræðingu fyrir alla, sem
málið snertir,“ segir Jakob Fal-
ur.
Islandsbanki opnar
Heimabanka á alnetinu
ÍSLANDSBANKI hefur opnað fyrir
aðgang að Heimabanka sínum í
gegnum alnetið, fyrstur íslenskra
banka. Þeir notendur sem hafa að-
gang að reikningum sínum í gegn-
um Heimabankann geta því skoðað
yfirlit yfir reikninga sína, kredit-
kortafærslur og nálgast aðrar upp-
lýsingar sem þar er að finna, á al-
netinu.
Fyrst um sinn verður hins vegar
ekki hægt að millifæra eða fram-
kvæma neinar aðrar fjárhagslegar
færslur í gegnum alnetið, að sögn
Hilmars Gunnarssonar hjá Islands-
banka. Hann segir að þessi hluti
þjónustunnar hafi verið tilbúinn og
því hafi verið talið rétt að opna
fyrir hana í fyrstu og sjá hvernig
viðskiptavinir bankans myndu
bregðast við henni. Hins vegar sé
unnið að því að koma upp fullri
þjónustu í gengum alnetið og verði
hún tilbúin innan skamms.
Oryggi á að vera tryggt
Öryggi alnetsins hefur verið mjög
til umræðu að undanförnu, og hefur
fólk m.a. verið varað við því að
setja kreditkortanúmer sín þar inn,
þar sem hætta sé á því að þau
komist í rangar hendur.
Hilmar segir að sá öryggisútbún-
aður sem notaður sé í Heimabank-
anum sé mjög góður og eigi að
tryggja að ekki sé hægt að bijótast
inn í bankann eða stela lykilorðum
notenda. Notast sé við helstu örygg-
isforrit sem notuð séu á alnetinu.
Raunar er fjallað sérstaklega um
öryggisþáttinn á heimasíðu Heima-
bankans. Þar kemur m.a. fram að
mjög náið verði fylgst með þeim
sem komi þar inn og ef einhver
reyni að brjótast inn í tölvukerfi
bankans verði hans strax vart. Tek-
ið er fram að harkalega verði brugð-
ist við slíkum innbrotstilraunum og
megi þeir sem það reyni búast við
málssókn.
Heimasíðan opnaði í gær og seg-
ir Hilmar að töluverð umferð hafi
verið inn á hana. Slóðin á heimasíðu
Islandsbanka er
http://www.isbank.is/ Núverandi
notendur Heimabankans þurfa þó
fyrst að fara inn í Heimabankann
með hefðbundnum hætti til þess að
skrá sig sem notendur á alnetinu.
6,5
%
6,0
Ávöxtunarkrafa húsbréfa ojg spariskírteina
á Verðbréfaþingi Islands
5.5
5,0
4.5
4,0

HÚSBRÉF[h?
J SPARISKÍRTEINI ■ 3-5 ára fl.

1994 1995 1996
J FMAMJ JÁS0NDJ FMAMJ JAS0NDJ FMAMJ J
Meðalvextir vísitölubundinna útlána banka
9,0
%
8,6
8.4
8,2
8,0
7,8
7,6
7.4
7,2
7,0
k^
//
//
II

f

1994 1995 1996
J FMAMJ JAS0NDJ FMAMJ JAS0NDJ FMAMJ J
Tekjur ríkissjóðs jukust samhliða minni lánsfjárþörf á fyrri árshelmingi þessa árs
Skiptar skoðanir um
vaxtaþróun íkjölfarið
EKKI eru allir á einu máli um hvort auknar
tekjur ríkissjóðs og minni lánsfjárþörf muni hafa
áhrif til vaxtalækkana á næstunni. Eins og fram
kom í fréttum Morgunblaðsins í síðustu viku
jukust tekjur ríkissjóðs um 15% á fyrri helmingi
þessa árs og var halli af rekstri hans mun minni
en ráð hafði verið fyrir gert. Lýsti Friðrik Soph-
usson, fjármálaráðherra, því yfír í tilefni þessa
að minni lánsíjárþörf ríkissjóðs væri til þess
fallin að koma á meira jafnvægi á lánsfjármark-
aði og stuðla að vaxtalækkunum.
Þeir aðilar sem Morgunblaðið ræddi við á
verðbréfamarkaði í síðustu viku eru þó ekki á
einu máli um hver þróunin verði á næstunni.
Eins og sjá má á meðfylgjandi töflu hafa vextir
farið hækkandi að undanförnu eftir miklar
vaxtalækkanir sl. vor. Þannig hefur ávöxtunar-
krafa húsbréfa hækkað um 0,15-0,17% frá því
sem lægst var og svipuð hækkun hefur átt sér
stað á ávöxtunarkröfu spariskírteina.
Margt bendir til
vaxtalækkana
Davíð Björnsson, deildarstjóri hjá Landsbréf-
um, segir að flestir telji að lánsfjárþörf ríkis-
sjóðs verði lítil það sem eftir lifí þessa árs og
minnki jafnvel enn meira á því næsta. Því séu
í það minnsta ekki líkur á því að vextir muni
hækka héðan af. „Sú vaxtahækkun sem menn
voru að búast við á síðari hluta ársins virðist
því vera komin fram að fullu núna,“ segir Davíð.
„Menn eru hins vegar mjög varfærnir varð-
andi framhaldið. Auðvitað ætti þetta að geta
þýtt að vextir geti lækkað eitthvað á komandi
mánuðum, t.a.m. þegar lánsfjárlög verða lögð
fram. Hins vegar hefur enginn treyst sér til að
fullyrða neitt um það.
Eins og er virðist vera ágætt jafnvægi á
markaðnum. Hins vegar er vitað að það er mik-
ið fé til staðar á skammtímamarkaði og því er
það spurning hvað gerist þegar þetta fé leitar
hugsanlega af skammtímamarkaði aftur. Maður
veit svo sem ekkert um það en það er margt
sem bendir til þess að þá ættu langtímavextir
að lækka frekar en hitt.“
Ólafur Örn Ingólfsson, forstöðumaður fjár-
reiðudeildar Landsbankans, segir að þar sem
ríkissjóður sé mjög ráðandi aðili á ljármagns-
markaði þá ætti betri afkoma og minnkandi láns-
fjárþörf hans frekar að ýta undir lækkanir en
hitt. í það minnsta sé allt tal um vaxtahækkan-
ir út í hött. „Við sjáum frekar teikn á lofti um
lækkun heldur en hækkun.“
Engar forsendur til
vaxtalækkana
Siguijón Árnason, forstöðumaður hagfræði-
og áætlanadeildar Búnaðarbankans, segist hins
vegar frekar reikna með því að vextir muni fara
upp á við á næstunni. „Við erum þó ekki að
fara að hækka vexti. Við fylgdum síðustu lækk-
unum ekki alveg eftir, enda töldum við að þær
héídu í mjög takmarkaðan tíma.
Ég met það þannig að vextir muni frekar
þokast eitthvað upp á við. í fyrsta lagi finna
allir fyrir þeim þenslueinkennum sem eru í þjóð-
félaginu í dag. I öðru lagi er ekki gert ráð fyrir
því að halli ríkissjóðs verði minni en reiknað var
með í fjárlögum, þrátt fyrir að tekjurnar hafí
aukist.
Lánsfjárþörf ríkissjóðs ætti því að verða svip-
uð í ár og ráð var fyrir gert. Auk þess fékk ríkis-
sjóður minna til baka í innlausninni heldur en
nam þeim 17 milljörðum sem komu til innlausn-
ar. Þar vantaði 5 milljarða upp á.
Hluti þess verður væntanlega fjármagnaður
með erlendum lánum, en hugsanlega mun ríkis-
sjóður sækja eitthvað meira inn á innlendan
lánsfjármarkað. Ég sé því ekki neina vaxtalækk-
un í spilunum á næstunni. Hins vegar yrði held-
ur ekki um neina verulega hækkun að ræða,“
segir Siguijón.
Vextir vísitölubundinna
útlána hafa setið eftir
í síðasta tölublaði Hagvísa, sem Þjóðhags-
stofnun gefur út, er vakin athygli á því að meðal-
vextir af vísitölubundnum útlánum hafi ekki
fylgt eftir lækkun á ávöxtunarkröfu spariskír-
teina, þrátt fyrir að hafa hækkað verulega í
maí 1995 í kjölfar þess að ávöxtunarkrafa spari-
skírteina hækkaði.
Ólafur segir að ávöxtunarkrafa spariskírteina
hafi að vísu hækkað lítillega á nýjan leik, en
hins vegar hafi engar ákvarðanir verið teknar
um þessi mál. „Ég held að menn muni skoða
þetta í kringum þessa opinberu vaxtabreytingar-
daga. Hins vegar gildir það um vexti í dag eins
og aðra vöru að ef þú selur hana ekki þá þarftu
að endurskoða verðið.
Við erum líka komnir í allt annað umhverfi í
dag. Það þarf engan þrýsting á bankana til
þess að þeir lækki vextina. Menn verða einfald-
lega að fylgja þróun markaðarins eða sitja eftir.“
Siguijón bendir á að hér sé verið að tala um
meðalvexti þessara lána og ekki megi gleyma
þeirri þróun sem verið hafi á lánsfjármarkaði
að undanförnu. Þannig hafi stærri fyrirtæki
verið að fjármagna sig í auknum mæli sjálf á
markaði í stað þess að fara í gegnum bankana.
„Þarna er um að ræða stærri viðskiptavini sem
hlotið hafa hvað hagstæðustu kjörin. Það er því
ekki -óeðlilegt þó að meðalvextir haldist uppi
þegar þessum viðskiptavinum fer fækkandi."
Vextir og
hlutabréf
þokast
upp
LANGTÍMAVEXTIR hafa
haldið áfram að þokast upp á
verðbréfamarkaði og var
ávöxtunarkrafa húsbréfa
komin í 5,6% hjá Landsbréfum
í gær samanborið við 5,57% á
föstudag. Hefur krafan nú
hækkað um 22 punkta frá því
í júní þegar hún varð lægst
5,38%.
Þá hækkuðu hlutabréf á
Verðbréfaþingi og Opna til-
boðsmarkaðnum umtalsvert á
ný í verði í gær eftir lækkanir
í síðustu viku. Mesta athygli
vekur tæplega 15% hækkun á
gengi hlutabréfa í Haraldi
Böðvarssyni í gær og má ugg-
Iaust rekja hana til frétta um
að fyrirtækið eigi í viðræðum
við þijú önnur sjávarútvegs-
fyrirtæki um sameiningu. Var
gengi bréfanna komið í 4,75
við lokun markaða samanborið
við 4,14 á föstudag.
Þingvísitala
hækkar um 0,9%
Þá hækkuðu hlutabréf í
Eimskip, Flugleiðum, ís-
landsbanka og Eignarhalds-
félaginu Alþýðubankanum,
svo dæmi séu tekin.
Þessar hækkanir ollu því að
þingvísitala hlutabréfa hækk-
aði um 0,92% og fór aftur yfir
2 þúsund stig. Nemur hækkun
vísitölunnar nú 45,09% frá
áramótum.