Morgunblaðið - 20.11.1996, Qupperneq 40

40 MIÐVIKUDAGUR 20. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TLL BLAÐSINS
Dýraglens
]þ£SS,Z KfZA&CAK
U)F F’LJÓrTAÐ [/£%£>/) FUU.OR&WK-' J
01995 Tribune Media Seivices, hc.
Afl Rights Reserved.
Grettir
Ljóska
Ferdinand
Smáfólk
THAT'5TRUE..I DONT THINK I
COULDEVER BITE AHVONE..
HOlOEVER, r DO ADMIT
TO BEIN6 A LITTLE
SARCA5TIC NOWANDTHEN..
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mb!.is
Umhverfismál
á alþjóðamáli
Frá Steinþóri Sigurðssyni:
FYRIR nokkru bauðst mér að taka
þátt í samræðufundi (semínari)
ungra evrópskra esperantista um
umhverfismál.
Umhverfismál
eru meðal þeirra
málefna þar sem
þörfin á fjölþjóð-
legum samskipt-
um er hvað aug-
Ijósust, en helsta
markmið fund-
arins var, auk
þess að skiptast
á skoðunum og
miðla reynslu og/eða þekkingu, að
stofna til tengsla milli áhugafólks
um umhverfísmál í ólíkum löndum.
Það örvaði mig þó einkum til þátt-
töku, að mig langaði að sjá hvernig
alþjóðamálið esperantó hentaði á
fundum af þessu tagi, þar sem
umræðan er jöfnum höndum al-
menns eðlis og fagleg.
Esperantó er tilbúið mál, sem
búið var til af tæplega þrítugum
pólskum augnlækni fyrir um 110
árum. Það er eitt fjölmargra mála
sem búin hafa verið til í því augna-
miði að vera alþjóðlegt samskipta-
mál milli málsvæða. Esperantó hef-
ur náð langmestri útbreiðslu slíkra
mála, enda sérlega auðlært og
öflugt. Undirritaður varði í stórum
dráttum tómstundum hálfs mánað-
ar til að læra undirstöðuatriði þess,
en hefur sinnt því afar stopult síð-
an, t.d. aldrei lesið heila bók á því.
Á fundinum voru um 20 manns
frá 9 Evrópulöndum. Evrópuráðið
styrkir gjama samkomur af þessu
tagi, þannig að unnt var að greiða
þátttakendum helming ferðakostn-
aðar, og munar sérstaklega um það
fyrir íslendinga. Á fundum af þessu
tagi er það að sjálfsögðu hróðrar
kvöð að tala eingöngu á alþjóðamál-
inu. í fæstum tilfellum voru freist-
ingamar þó vemlegar. I heimalönd-
um flestra þátttakenda skipar
enska að vísu heiðurssess í skyldu-
náminu, en menn vora yfírleitt illa
eða ekki mæltir á þá tungu. Enda
er það helst í Norðurlandasamvinnu
sem enska er nothæft samskipta-
mál, án þess að túlkar skerist í leik-
inn. Hins vegar voru t.d. 4 Italir á
fundinum, og voru þeir aldrei staðn-
ir að því að „stelast" til þess að
tala saman á ítölsku.
Umræður voru fjörugar, en
spunnust út frá stuttum fyrirlestr-
um. Þeir voru um margvísleg efni,
s.s. yfirvofandi umhverfisspjöll ef
ferðamannaiðnaður eykst til muna
í Albaníu, sem líklegt er talið,
helstu umhverfisháska í Varsjá,
vistvæna hönnun húsa (t.d. með
tvöföldu vatnskerfi, þ.a. ekki þurfi
að nota neysluhæft vatn til þess
að skola niður í klósetti þar sem
drykkjarvatn er af skornum
skammti). Undirritaður reifaði
hjartans mál okkar íslendinga,
nefnilega klórlífræna sjávarmeng-
un. Mesta umíjöllun fengu þó sam-
göngumál, og var ljóst að þau eru
Evrópubúum efst í huga: sláandi
aukning á notkun einkabíla, en
reykur þeirra og gnýr setur meiri
svip á evrópskar borgir en t.d.
Eiffelturninn eða Kölnardómkirkj-
an, meðan almannasamgöngur eru
oftar en ekki látnar reka á reið-
anum.
Fundurinn fór fram við rætur
Branden-fjalls á Dingle-nesi á
vesturströnd írlands. Þar á gelíska
tungan enn allsterk ítök, en örlög
hennar á írlandi og Skotlandi
minna vissulega á tungumálastöð-
una í heiminum, og þann háska
sem fylgir því þegar erlend þjóð-
tunga verður fyrirferðarmikil í
daglegu lífi. I dag er svo komið,
að engin bók er gefin út á gelísku,
ef hún er til á ensku, og má nærri
geta að þá er búið að útiloka fle-
stallt sem hæst ber heimsbók-
menntunum, fornt eða nýtt.
Það fer ekki framhjá þeim sem
er að læra esperantó, að þar er
ekki venjulegt mál á ferðinni: til
þess er það of einfalt og reglu-
legt. Þegar maður hefur hins vegar
náð nokkra valdi á því, er ekkert
sem greinir það frá öðrum málum,
enda gleymdist fljótt, að samræður
færu fram á „gervimáli". Það var
ótrúleg reynsla, að finna að maður
er mun öraggari á máli, sem hefur
verið lært með hverfandi fyrirhöfn
á stuttum tíma, heldur en þeim
erlendu tungumálum sem lengst
eru lærð í grunnskóla. Esperantó
er raunhæfur möguleiki til sam-
skipta á öllum sviðum. Og líklega
sá raunhæfasti, ef þátttaka í milli-
þjóðlegum samskiptum verður ein-
hvern tíma það almenn, að ekki
geti túlkur fylgt öðrum hveijum
manni.
STEINÞÓR SIGURÐSSON,
lífefnafræðingur,
Bræðraborgarstíg 5, Reykjavík.
Hvað skal segja? 68
Væri rétt að segja: Þar voru mættir aðstandendur hans?
Mörgum þætti snotrara: Þar voru saman komnir vandamenn
hans (eða eftir atvikum: skyldmenni, frændfólk, ættingjar, vinir,
fjölskylda, sifjalið, sifjungar).
Bítur hundurinn þinn?
Auðvitað ekki...
Það er satt... ég held að ég Ég játa það að vísu að hafa ver-
gæti aldrei bitið neinn... ið svolítið meinlegnr öðru
hverju . . .
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.