Morgunblaðið - 19.01.1997, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. JANÚAR 1997 11
Loftljósmynd: Landmælingar Islands. Skipulagsdrög: Garðabær. Tillaga aðalskipulags 1995-2015. Landnotkun og aðalgatnakerfi.
óttast að byggð í Garðabæ muni
smám saman færast norður eftir
Gálgahrauni frá því sem nú er
þótt ekki sé um það að ræða í
skipulagstillögunum.
Deilan um vegarlagninguna er
hluti mun stærra máls; átakanna
milli annars vegar þeirra kosta
sem sveitarfélögin sjá við að þétta
byggðina og auka hana og hins
vegar þess að varðveita náttúruna.
Andstæðingar vegalagningar-
innar segja að verði látið undan í
þetta sinn sé einfaldlega verið að
láta ráðamenn komast upp með
að haga sér eins og kötturinn sem
tók að sér skipta ostinum jafnt
fyrir mýsnar. Hann beit af stykkj-
unum þar til ekkert var eftir.
Spyrna verði við fótum núna, nógu
mikið sé búið að skemma á höfuð-
borgarsvæðinu. Fjörur Reykjavík-
ur séu nær allar orðnar gerbreytt-
ar fyrir tilverknað manna og sárin
í Rauðhólunum blasi við öllum sem
þar ferðist.
Orðið uppbygging hefur já-
kvæðan hljóm og ráðamenn sveit-
arfélaga telja heppilegra að íbúun-
um fjölgi en fækki. Rekstrar-
grundvöllurinn eflist með lóða-
gjöldum, útsvarstekjur hækka og
atvinnulíf verður fjölbreyttara.
Reykjavík er langstærst en Hafn-
firðingar og Kópavogsbúar keppa
ákaft um annað sætið á höfuð-
borgarsvæðinu. Ef til vill rennur
einhvern tíma upp sú stund að
stjórnendur sveitarfélags hreyki
sér af því að á kjörtímabilinu hafi
tekist að stöðva fjölgunina og
bjarga þannig náttúruverðmætum
sem ella hefðu orðið jarðýtum að
bráð.
„Stutt í
útivistarsvæði"
„Menn geta hætt að auglýsa í
Fasteignablaðinu að stutt sé í úti-
vistarsvæði og óspillta náttúruna
þegar búið er að byggja eftir þessu
skipulagi hér og Alftanesið verður
fullbyggt,“ sagði einn viðmælandi
blaðamanns í Garðabæ.
Oft er sagt að líta verði á höfuð-
borgarsvæðið sem heild. Á að
skipa þeim sveitarfélögum sem
enn ráða yfir stórum, óspilltum
svæðum að taka nú tillit til fram-
tíðarinnar og þarfa alls svæðisins
og hætta að selja lóðir á eftirsótt-
um stöðum af tillitssemi við nátt-
úruna? Þeir sem yrðu að sýna slíka
fórnfýsi myndu vafalaust heimta
að fá með einhveijum hætti bætt-
an skaðann.
Formaður skipulagsnefndar Garðabæjar
„Munum skoða vel
rökín með og móti“
SIGRUN Gísladóttir er formaður
skipulagsnefndar Garðabæjar og
segir hún að nefndarmenn hafi
.gert ráð fyrir að athugasemdir
kæmu fram vegna vegalagningar-
innar á Gálgahrauni. Allir séu
sammála um að núverandi Álfta-
nesvegur sé ófullnægjandi, jafnvel
þótt aðeins sé miðað við umferð-
ina núna.
„Aðalvandamálið sem snýr að
okkur er að þetta er eiginlega
húsagata, húsin sem standa þarna
[við veginn] eru um 30 talsins,"
segir Sigrún. „Við þurfum að
finna nýja legu en spurningin er
hvar sú besta sé. Við unnum þetta
í nánu samstarfi við Vegagerðina,
bæði með tilliti til þess að fá þarna
sómasamlegan veg sem gæti anii-
að þeirri umferð sem spáð er og
ekki síst með tilliti til umhverfis-
ins, að ekki væri valdið spjöllum.
Vildu vernda
hraunjaðarinn
Við fórum kannski aðeins norð-
ar en ástæða var til því að okkur
fannst að hraunjaðarinn væri líka
mikils virði. Þetta væri betri kost-
ur en að vera sunnar og þá í sjálf-
um hraunjaðrinum með veginn.
Við höfum séð að það þurfti
að leggja Reykjanesbrautina á
milli Vífilsstaða og Hafnarfjarðar
þar sem er friðað hraun, allt er
þetta í Búrfellshrauni og það var
sérstaklega verðlaunað að hægt
Sigrún Ingimundur
Gísladóttir Sigurpálsson
var að leggja brautina án þess
að valda skemmdum á hrauninu.
I ljósi þessa eru við alveg óhrædd
við þetta í skipulagsnefndinni. Nú
munum við skoða vel rökin með
og móti og reyna að finna bestu
lausnina, hvort sem það verður
þessi tillaga sem liggur fyrir eða
eitthvað annað.“
Vel kynntar hugmyndir
Að sögn Sigrúnar verður tekið
tillit til athugasemda Náttúru-
verndarráðs um að fyrirhuguð
byggð verði of nálægt Skógtjörn
og markalínu breytt. Skipulags-
efnd hefði hins vegar beðið um
nákvæmari skýringar á athuga-
semdum vegna byggðar við Urr-
iðakotsvatn. Náttúruverndarráð
telur að fuglalífi á báðum þessum
stöðum geti stafað hætta af vænt-
anlegri byggð sem sýnd er á aðal-
skipulaginu.
Ingimundur Sigurpálsson bæj-
arstjóri segir ráðamenn Garða-
bæjar mjög meðvitaða um það að
fara þurfi afar varlega í að taka
hraun af þessu tagi undir mann-
virki. Rauði þráðurinn í skipulags-
stefnunni hafi verið að vernda
hraunin í bæjarlandinu, Einnig
leggur hann áherslu á að um til-
lögur að aðalskipulagi sé að ræða
en ekki endanlega ákvörðun og
þær hafi verið kynntar almenningi
betur en almennt gerist um slíkar
tillögur.
„Það var mat manna að rétt
væri að sýna þennan kost núna
og kalla fram viðbrögð. Meta þarf
aðra þætti eins og t.d. fuglalíf sem
er mikið á svæðinu við hraunjað-
arinn. Á að ganga á það með því
að hafa veginn meðfram jaðrin-
um? Hvort er það meira lýti að
hafa hann í hrauninu sjálfum eða
í jaðrinum? Þetta verður að vega
og meta.“
Ingimundur segir að finna verði
landrými til að taka við fjölgun á
höfuðborgarsvæðinu en vandinn
sé alltaf sá að ákveða hvað eigi
undan að láta, hvað eigi að hafa
forgang. í stórborgum eins og
London og Kaupmannahöfn hafi
mönnum auðnast að skilja eftir
stór opin svæði og Garðbæingar
telji sig leggja fram sinn skerf í
þessum efnum hér á höfuðborgar-
svæðinu. Hann bendir á að rúm
80% af bæjarlandinu verði sam-
kvæmt skipulaginu óbyggð svæði.
Umhverfisnefndir í Hafnarfirði
og Bessastaðahreppi
Tekið undir
gagnrýni Nátt-
úruverndarráðs
BJÖRN Jóhann Björnsson, for-
maður umhverfisnefndar Bessa-
staðahrepps (Álftaness), segir
nefndina andvíga fyrirhugaðri
vegarlagningu á Gálgahrauni og
hún sé alveg sammála athuga-
semdum Náttúruvemdarráðs. For-
menn umhverfisnefnda á höfuð-
borgarsvæðinu hittast reglulega í
hveijum mánuði og seg-
ist hann hafa tekið málið
upp á einum þeirra.
Magnús Már Júlíus-
son, formaður umhverf-
isnefndar Hafnarfjarðar,
var spurður álits á fyrir-
hugaðri vegarlagningu og athuga-
semdum Náttúruverndarráðs.
Hann sagði nefndarmenn hafa
rætt þetta mál á fundi og verið
sammála grönnum sínum í Bessa-
staðahreppi um að athugasemd-
irnar væru réttmætar.
Einar Guðmundsson, formaður
umhverfísnefndar Garðabæjar,
sagði nefndina ekki hafa mótmælt
vegarlagningunni. Hann var spurð-
ur hvað honum fyndist um athuga-
semdir Náttúruverndarráðs.
„Frá mínum sjónarhóli skemmir
þetta ekki svo mikið Gálgahraunið
sem slíkt. Friðaði hlutinn, Gálga-
kletturinn og fleira, fá að vera í
friði.“
- Nú er Gálgahraun á náttúru-
minjaskrá. Margir benda á að þeg-
ar sé búið að skadda svo mörg
svæði á höfuðborgarsvæðinu og
þess vegna ætti að fara
miklu varlegar en gert
hefur verið undanfarna
áratugi. Hvað segirðu
um þessi rök?
„Það er alveg rétt,
Hafnfirðingar og Reyk-
víkingar eiga engar fjörur lengur
og þess vegna höfum við lagt
megináherslu á fjöruna frá Bala,
leirurnar við Skógtjörn og allan
hringinn inn í Arnarnesið.
Vegna tenginga við Reykjanes-
brautina og Hafnarfjarðarveginn
gengur ekki að vegurinn verði í
framtíðinni þar sem hann er núna.
Ef hann yrði lagður nær en fyrir-
hugað er yrði bara byggt beggja
vegna við hann og farið í hraunið,
það er alveg klárt mál.“
Umhverfis-
nefnd Garða-
bæjar mót-
mælti ekki
„Andvaraleysi
þar til allt er
búið og gert“
BRYNJA Dís Valsdóttir býr á
Álftanesi og er andvíg áfor-
munum um nýjan veg yfir
Gálgahraun. Hún segir að mjög
skorti á að sveitarfélög reyni
að fylgja náttúruminjaskrá eft-
ir með því að friðlýsa þau svæði
sem þar eru tilgreind, þetta
eigi við jafnt um Garðabæ sem
Bessastaðahrepp.
„Álftanesið er að verða eitt
af síðustu svæðum á höfuð-
borgarsvæðinu þar sem eftir
er einhver lifandi náttúra og
það er nú ekki eins og þetta sé
eitthvert krummaskuð, hér er
sjálf heimreiðin að forsetasetr-
inu.“
Hún segist telja heppilegra
að leggja veginn með
hraunjaðrinum en að
færa hann norður á
sjálft hraunið. Þegar
komin verði þarna
hraðbraut með tveim
akreinum í báðar áttir
verði búið að valda miklu tjóni
sem ekki verði bætt. „Það er
hægt að venja fólk við að búið
sé að skemma hluti og þá verð-
ur örugglega hægt að deila
þessu út seinna sem íbúðarlóð-
um,“ segir hún.
Brynja spyr hvort ekki sé
nær að halda í óspillta náttúru
á fáeinum stöðum við strendur
höfuðborgarsvæðisins en að
þenja byggðina út. „Ég er alveg
handviss um að börnin okkar
og barnabörnin okkar vilja
frekar að við rústum ekki öllu
hérna. Það ríkir oft andvara-
leysi þar til allt er búið og gert
og ekkert þýðir lengur að mót-
mæla.
Það er skrítið hvað fáir hafa
tjáð sig um þetta en ég tel að
fólk haldi að sérfræðingar
hljóti að vera að gera rétta
hluti, að fólk treysti sér ekki út
í rökræður við þá. En ég held
að það hljóti að vera kurr innst
inni hjá mörgum. Þetta er úti-
vistarsvæði og ætli það verði
nú ekki skemmtilegra fyrir
fólkið í nýju byggðunum að
hafa þetta svæði fyrir neðan
þær ósnert áfram?“ spyr
Brynja.
Fuglarogmýs
Kristín Gestsdóttir býr í
Garðaholti í Garðabæ þar sem
á að rísa 5.000 manna byggð,
„ég bý hér núna í sambýli við
fugla og mýs“ eins og hún orð-
ar það. Kristín segir að fjöl-
margir notfæri sér þá
náttúruperlu sem
Gálgahraun sé, eink-
um á góðviðrisdögum
og vísar á bug fullyrð-
ingum um að þangað
fari aðeins nokkrir
hundaeigendur til að viðra
gæludýrin. „Ég vil vernda
hraunið og sé ekki að það þurfi
að fara með veginn svona langt
til norðurs en vegurinn er ónýt-
ur eins og hann er. Ég hefði
haldið að það mætti færa hann
í jaðarinn á hrauninu.
Þarna í hrauninu fer fólk til
beija, ég er búin að tína ber þar
í tíu ár. Hér er alger fuglapara-
dís, innan girðingar hjá mér
verpa einar 14 tegundir af fugl-
um og í Gálgahrauninu er líka
mikið af fuglum. Það er erfitt
yfirferðar en ákaflega fallegt.
Við voginn, þar sem Gálgaklett-
urinn stendur, er eins og maður
komi inn í annan heim. Það eru
fáar þjóðir sem geta státað af
því að hafa svona land í ná-
grenni höfuðborgarinnar."
„Hægt að
deila þessu út
seinna sem
íbúðarlóðum“