Morgunblaðið - 06.07.1997, Síða 35

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ1997 35
JÓHANN GEORG
MÖLLER
+ Jóhann Georg
Möller fæddist á
Siglufirði 27. maí
1918. Hann lést í
Reykjavík 25. maí
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Siglufjarðarkirkju
5. júlí.
Jæja, elsku afi. Þá
er stríði þínu iokið, síð-
asta orustan til lykta
leidd. Þú barðist hetju-
lega, enda ekki þekkt-
ur fyrir annað, en þó
varð sigurvegarinn
óumflýjanlega sá sem ávallt hefur
betur að lokum.
Það var alltaf með tilhiökkun í
huga sem við systkinin fórum til
Siglufjarðar að heimsækja afa og
ömmu. Þar fengum við móttöku og
umönnun að hætti þjóðhöfðingja.
Alltaf dró maður andann djúpt þeg-
ar stigið var inn fyrir dymar á
Laugavegi 25, enda voru fyrstu
minningarnar okkar um afa af hon-
um sitjandi í hægindastólnum sín-
um - umvafinn þykri þoku London
Docks vindilsins - að lesa Alþýðu-
blaðið eða hlusta á fréttirnar. Þetta
var hans helgasta stund og hana
virtu allir. Okkur þótti afskaplega
vænt um að koma inn í þessa
stemmningu, hlusta á gang heims-
mála með honum og heyra staka
„suss, suss“ - ekki yfir látunum í
okkur krökkunum heldur vegna
ummæla stjórnmálamanna, hækk-
unar á vísitölu framfærslukostnað-
ar - eða einfaldlega vegna sjálfs-
marks í knattspymuleik.
Með brottför afa myndast undar-
legt tóm í mynd okkar af Sigló. í
augum okkar var hann svo stór
hluti af bæjarsálinni - hann og
amma voru ramminn utan um bæ-
inn og það verður erfítt að ímynda
sér Sigló án afa. Eitthvað mun
vanta. Einhverja nærvem.
Afi fylgdist mjög vel með öllu
sem gerðist hjá okkur barnabörnun-
um og hvatti okkur til dáða. Alltaf
grennslaðist hann fyrir um hvernig
við stóðum okkur í námi og í íþrótt-
um. Væri frammistaðan góð á þess-
um sviðum var afi ánægður en allt
hálfkák og slóðaskapur fór í taug-
arnar á honum. Hann vildi að fólk
legði sig fram við það sem það
tæki sér fyrir hendur - annars væri
eins gott að sleppa því. Afi hafði
ákveðnar skoðanir á hlutunum og
var enginn ,já bróðir". Hann lét
skoðanir sínar hiklaust í ljós og
skipti ekki svo glatt um þær enda
alltaf samkvæmur sjálfum sér. Oft
lenti hann í snörpum orðaskiptum
um stjórnmál og naut þess að rök-
ræða um hlutina og koma með hár-
beittar athugasemdir. Alltaf var þó
stutt í kímnina og orðheppni ein-
kenndi hann alla tíð. Þegar afi vildi
hvíla sig á argi og þrasi stjórnmál-
anna tók hann sér gjarnan bók i
hönd og fyrir tilstilli hans kynnt-
umst við bræður ekki ófrægari
mönnum en Tarzan og Morgan
Kane.
Afi var alla tíð trúr hugsjónum
sínum og bakgrunni og valdi fábrot-
inn lífsstíl. Hann þurfti ekki að
sýnast meiri en hann var því mikil-
mennska hans var fólgin í huga
hans og hjarta en ekki í veraldleg-
um gæðum. Hann var afskaplega
mikill húmoristi, gamli maðurinn,
og gerði að gamni sínu jafnvel þótt
þrotinn væri að líkamlegum kröft-
um og var húmorinn það „líffæri“
sem starfaði best undir lokin.
Að lokum þökkum við afa fyrir
allt það sem hann var okkur. Minn-
ingamar um hann eru ómetanlegar
og munu spássera með okkur alla
ævi. Guð gefí þér, amma, styrk til
að takast á við þennan mikla missi.
Jóhann, Hörður og Fríða.
Það var tryggð og traust í barmi,
trú og von og starfagleði,
þrotlaus vilji og þróttur í armi,
þolinmæði í öru geði
allan dag að aftans beði.
(Konráð Vilhj.)
Nú er afi fallinn frá
eftir vaxandi veikindi
sl. ára. Þó að dauðinn
sé alltaf jafn sorglegur
getur hann þó verið
líkn þegar fólk er orðið
mjög veikt eins og afi
var orðinn.
Afi var ákaflega
duglegur maður og af-
kastaði ótrúlega miklu
á þeim 79 árum sem
hann lifði. Hann lagði
sig allan fram í því sem hann tók
sér fyrir hendur, hvort sem það
snéri að pólitíkinni og Alþýðuflokkn-
um, verkalýðsmálum, bæjarmálum,
félagsmálum, fótbolta, bridsi eða
hveiju sem var. Enda var hann allt-
af í fremstu röð. Það var alltaf svo
gaman að spjalla við afa. Afi þekkti
ógrynni af fólki og hvar sem maður
var með honum þekkti hann alltaf
einhvem sem hann gat stoppað og
spjallað við. Það var líka svo gaman
að fylgjast með pólitíkinni með hon-
um. Hann hafði skoðanir á öllum
málum og mér fannst hann alltaf
hafa rétt fyrir sér. Líklega hefur
hann verið dyggasti stuðningsmað-
ur sem Alþýðuflokkurinn hefur
nokkru sinni eignast.
Þótt alltaf væri nóg að gera hjá
afa hugsaði hann vel um stóru fjöl-
skylduna sína. Hann fylgdist vel
með barnabarnaskaranum sínum,
hvað við værum að gera og hvernig
gengi í skólanum, hvort við sinntum
ekki áhugamálunum og þá sérstak-
lega íþróttunum enda mikill íþrótta-
maður. Þótt hjartað hafí verið farið
að bila, var höfuðið alltaf í lagi og
hann fylgdist með því sem var að
gerast í kringum hann fram á síð-
asta dag. Hann gladdist alltaf með
okkur en lét líka vita ef hann var
óánægður. Afi var mikill spaugari
og iðinn við að gera at í okkur og
skemmta okkur. Þau eru ófá skiptin
sem hann hefur dansað fyrir mann
á stofugólfinu framan við sjónvarpið
og pikkað í öxlina á manni og verið
horfínn þegar maður sneri sér við.
Þegar hann hringdi til að óska
manni til hamingju með afmælið
þóttist hann aldrei muna hvað mað-
ur var gamall. Þegar afí fór til lækn-
is sagðist hann alltaf vera að gera
læknunum greiða því þeir lærðu
alltaf eitthvað nýtt þegar þeir væru
að skoða hann, og hann léti þá ekki
einu sinni borga fyrir það. Afi fór
allra sinna ferða um bæinn á hjóli
því hann lærði aldrei að keyra.
Hann sagði að það væri nú víst nóg
af slysum í umferðinni án þess að
hann færi nú að keyra líka. En allt-
af var grínið hjá afa góðlátlegt og
aldrei heyrði ég hann gera grín að
öðru fólki.
Stóran hlut í gæfu og gengi afa
á amma mín sem alla tíð hefur ver-
ið afa stoð og stytta og sérstaklega
eftir að heilsu hans fór að hraka.
Betri eiginkonu getur sennielga
enginn hugsað sér. Það sagði afi
að minnsta kosti. Það var alltaf jafn
gott og gaman að koma í heimsókn
til afa og ömmu á Sigló. Afi var
alltaf búinn að búa til rólu fyrir
mann sem hann svo hengdi í snúru-
staurana og amma búin að reiða
fram veisluhlaðborðið. Svo gátum
við setið endalaust og spilað. Aldrei
fannst manni heimsóknirnar nógu
langar og var gráti nær þegar mað-
ur þurfti að fara heim.
Afi var ákveðinn en hógvær mað-
ur og var lítið fyrir að gorta af eig-
in afrekum. Hann mátti ekkert aumt
sjá og var alltaf tilbúinn til að hjálpa
með hvað sem var og styrkja menn
og málefni. Ég minnist þess þegar
hann fór margar vikur með fisk
niður í vinnu til sín þar sem læða
hafði gotið, hvort sem var vinnudag-
ur eða frídagur.
Það er sárt að geta ekki notið
félagsskapar afa lengur en svona
er víst lífíð, enginn lifír endalaust
SOFFÍA TÚBALS
en minningin lifir um góðan mann
og góðan afa.
Elsku amma. Þú hefur nú misst
mikið en mátt vita að þú stendur
aldrei ein.
Kær kveðja,
Kristbjörg Sveinsdóttir.
Hin margvíslegu réttindi verka-
fólks svo sem atvinnuleysisbætur,
réttur til launa í veikindatilfellum,
orlof, almannatryggingar, lífeyris-
réttur vegna elli, örorku eða maka-
missis o.s.frv. þykja nú svo sjálf-
sögð að tæpast sé umræðuvert.
Miklu oftar er um það talað hve
þessi réttindi öll eru lítil og þurfi
að vera miklu meiri og betri. I flest-
um tilfellum er það að sjálfsögðu
rétt. Ef menn setja sér ekki mark-
mið og setji sér sífellt að gera bet-
ur miðar ekki framávið. En þeir sem
ruddu brautina, sprottnir uppúr
raunverulegri fátælrt og umkomu-
leysi fyrir ótrúlega fáum áratugum;
hvað lögðu þeir á sig til þess að
skapa þau réttindi og það þjóðfélag
sem við nú búum við? Þeir skildu
samtakamáttinn, skildu að sameig-
inleg, skipulögð heild var líklegri
til að skila árangri til betri lífs-
kjara, en hver og einn fyrir sig.
Jóhann Möller á Siglufirði var einn
þeirra sem þetta skildi. Hann var
sprottinn uppúr þessum jarðvegi og
það var aldrei hik á honum að sýna
bæði í orði og verki að hann lifði
eftir þeirri hugsjón að það væri
sameiginlegt verkefni allra að skila
fólki almennt betri lífskjörum — en
þó fyrst og fremst þeim sem minnst
hafa handa á milli. Hann skildi hlut-
verk liðsheildarinnar, hvort sem var
i verkalýðsbaráttu eða á knatt-
spymuvellinum. Á fundum í verka-
lýðshreyfingunni, í Alþýðuflokkn-
um og raunar hvar sem því varð
við komið var hann einbeittur og
ákveðinn talsmaður gegn óréttlæti
og misnotkun valds og þess, að
þeir sem meira höfðu milli handa
létu renna til þeirra sem minna
höfðu. Hann var ódeigur að benda
á brestina; að hvetja til réttlætis
og baráttu fyrir betra og hamingju-
samara lífi. Ekki bara fyrir suma —
heldur fyrir alla.
Við sem áttum samleið með Jó-
hanni, mörg okkar í áratugi, á þing-
um og fundum í verkalýðshreyfing-
unni, í Alþýðuflokknum, í sveita-
stjórnarmálum og hverskonar starfi
öðru þessu tengt, minnumst nú
hugsjónamannsins. Við minnumst
hvatningarorðanna og brýninganna
sem stundum sveið örlítið undan
og undirritaður minnist allra símtal-
anna. Sjaldnast voru þau löng. En
alltaf um það sem okkur fannst
vera aðalatriðið á þeirri stundu.
Eitthvert dægurmálið sem þjóðar-
sálin skalf undan — en var svo
kannski gleymt áður en varði. Eitt-
hvert baráttumál verkalýðshreyf-
ingarinnar eða erfitt viðfagsefni
sem forystan var að glima við, nú
eða þá muninn fyrr og nú — þrátt
fyrir allt. Eða vandamál sameigin-
legs kunningja, sem hugsanlegt var
að hægt væri að bæta úr. Fyrir
mér var Jóhann sá sem benti, hvatti
og vann sjálfur sem fyrirmynd á
ýmsan máta. Allt á hugsjónagrund-
velli jafnaðar og samhjálpar. Ég
þykist með réttu geta tekið mér það
leyfi að flytja Jóhanni kveðjur og
þakklæti fjölda félagsmanna í
verkalýðshreyfingunni fyrir alla
hvatninguna, eldmóðinn og þá fyrir-
mynd sem hann var öðrum. Við
Hólmfríður færum Helenu, afkom-
endum þeirra Jóhanns og öllum
þeim tengdum innilegar samúðar-
kveðjur.
Jón Karlsson.
Handrit afmælis- og minningargreina
skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit töivusett er æskilegt,
að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveld-
ust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa,
öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslu-
kerfin Word og Wordperfect eru einnig
auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til
blaðsins I bréfasima 5691115, eða á netfang
þess þess Mbl@centrum.is en nánari upp-
lýsingar þar um má lesa á heimasíðum. Það
eru vinsamleg tilmæli að lengd greina fari
ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínu-
bil og hæfilega línuleng — eða 2.200 slög.
Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn
s!n en ekki stuttnefni undir greinunum.
+ Soffía Túbals fæddist í
Múiakoti í Fljótshlíð 22. jan-
úar 1902. Hún lést á Hjúkrunar-
heimilinu Eir 20. júní síðastlið-
inn og fór útför hennar fram
frá Hlíðarendakirkju 28. júní.
Mig langar að minnast hennar
Soffíu með örfáum orðum. Alla
mína tíð hef ég þekkt Soffíu enda
er ég nafna hennar. Á öllum afmæl-
um og jólum kom Soffía eða sendi
mér pakka ef hún komst ekki til
mín. Systrum mínum fannst þetta
frekar óréttlátt því aldrei fengu þær
neitt. En það var fyrir 5 árum að
ég kynntist henni mjög vel. Ég og
Agnar, sambýlismaður minn, flutt-
um frá Keflavík til Reykjavíkur.
Hann var að fara í nám við Háskól-
ann. Soffía vildi allt fyrir fólk gera,
ég tala nú ekki um ef fólk var að
mennta sig. Henni fannst alveg
agalegt að við skyldum fara að
leigja og bauð okkur að búa á efri
hæðinni hjá sér. Þannig væri hún
öruggari að vita af einhveijum í
húsinu. Við bjuggum hjá Soffíu í
tæp tvö ár. Á þeim tíma var oft
gaman að setjast niður og hlusta á
sögur úr Fljótshlíðinni, hestaferð-
irnar sem hún fór með fjöldann all-
an af fólki, t.d. yfír Arnarvatnsheið-
ina. Þegar hún varð fyrst ástfangin
varð það að eilífu i hennar huga
en aðstæður á þeim árum urðu til
þess að þau fengu aldrei að njóta
hvort annars. Hún varð aldrei ást-
fangin aftur og bjó ein til æviloka.
Að skoða ljósmyndasafnið hennar
var stórkostlegt. Á því sást að mik-
il listamanneskja var þar að verki.
Hún var mikill náttúruunnandi sem
sést best á þeim fjölda tijáa sem
hún gróðursetti í Fljótshlíðinni. í
mörg ár fyrir mína tíð var hún með
öskjugerð, fyrst á Laugaveginum
og síðar á Njálsgötunni þar sem
hún bjó síðast. Kettir voru velkomn-
ir til hennar enda átti hún orðið
þijá á tímabili. Alltaf fór hún út í
búð að kaupa fyrir kettina þó illa
viðraði því ekki máttu þeir verða
svangir. Soffía var sérstök kona,
ákveðin og hjartahlý í senn. Það
voru ekki margir sem komust að
hjarta hennar en mér fannst ég ná
til hennar og það var góð tilfinning.
Mig langar að þakka fyrir að
hafa fengið að kynnast Soffíu. Að-
standendum votta ég samúð mína.
Blessuð sé minning Soffíu Túbals.
Mig langar að kveðja hana með
Ijóði sem amma mín orti og er á
þessa leið.
Kveðja vinir, vegir skilja,
visna blóm á kaldri braut.
Ei neitt er hægt fyrir dauða dylja,
dvín þar líf og hverfur þraut.
Upp til ranna sólar svífur
sálin þreytt í himingeim,
lífsins hinsta lðður klýfur,
líður burt og kveður heim.
Okkar leið er allra að skilja,
enginn sér þar kaupir fri
ei er spurt um vinarvilja
eða vitað nokkrum manni í.
Þreyta bæði og sárar sorgir
syrgjendanna hjörtu sker,
upp til himins háar borgir
minn hugur fer og mætir þér.
(Sigurunn Konráðsdóttir.)
Soffía Heiða
Hafsteinsdóttir.
Birting afmælis- og
minningargreina
Morgunblaðið tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar endur-
gjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í Kringl-
unni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í simbréfi
(5691115) og í tölvupósti (MBL@CENTRUM.IS).
+
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför föður
míns, tengdaföður, afa og langafa,
AÐALSTEINS H. VÍGMUNDSSONAR
bifreiðastjóra,
Eskihlfð 35.
Anna María Aðalsteinsdóttir, Jóhann Gunnarsson,
Kristín Waage,
barnabörn og barnabamabörn.
Kaeru vinir!
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim, sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við andlát og
útför ástkærs eiginmanns míns, föður okkar,
sonar, bróður og afa,
ÁRNA GÍSLASONAR
skipstjóra,
Hólastekk 1,
Reykjavík.
Fyrir hönd aðstandenda,
Freyja Haraldsdóttir.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð við frá-
fall og jarðarför okkar ástkæru
INGIBJARGAR SIGRÍÐAR
SKÚLADÓTTUR.
Karl Eiríksson
og fjölskylda.