Morgunblaðið - 15.08.1997, Qupperneq 1

72 SÍÐUR B/C/D
182. TBL. 85. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 15. ÁGÚST 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
McVeigh dæmd-
ur til dauða
Denver. Reuter.
TIMOTHY McVeigh var í gær
dæmdur til dauða fyrir sprengjutil-
ræði í Oklahomaborg árið 1995 sem
kostaði 168 manns lífið.
Áður en dómarinn kvað upp
dauðadóminn rauf McVeigh þögn
sína í réttarhöldunum með því að
lesa eina setningu, tilvitnun í Louis
Brandeis, fyrrverandi hæstaréttar-
dómara: „Stjórn okkar er hinn al-
máttugi kennari, alls staðar nálæg-
ur, í þágu góðs og ills, hún kennir
allri þjóðinni með fordæmi sínu.“
„Þetta er allt sem ég vil segja,“
bætti hann síðan við.
Dómarinn gaf fyrirmæli um að
McVeigh, sem er 29 ára gamall,
yrði tekinn af lífi með banvænni
sprautu. Dagsetningin hefur þó ekki
verið ákveðin, enda hyggst McVeigh
áfrýja dómnum. Sakborningurinn
afhenti dómaranum bréf þar sem
hann kvaðst vilja annan aðalveij-
anda í stað lögfræðingsins Stephens
Jones. McVeigh gagnrýndi verjand-
ann í viðtali við bandarískt dagblað
á dögunum og sakaði hann um að
hafa „klúðrað rnálinu".
Veijendur McVeighs vildu ekki tjá
sig um hvers vegna hann valdi til-
vitnuna í Brandeis, sem tók oft af-
stöðu gegn tilraunum ríkisvaldsins
til að skerða rétt einstaklingsins.
Lögfræðingar sem fylgdust með
réttarhöldunum telja að með tilvitn-
uninni hafi McVeigh viljað koma á
framfæri þeirri skoðun að alríkis-
stjórnin hafi beitt grimmilegum að-
ferðum og einstaklingarnir þurfi að
svara í sömu mynt. Talið er að hann
hafi viljað hefna árásar lögreglunnar
á sértrúarsöfnuð í Waco tveimur
árum áður en sprengjan sprakk í
Oklahomaborg.
Reuter
INDVERSK börn kveikja á kertum við þinghúsið í Nýju Delhí til að krefjast þess að þingið geri ráðstaf-
anir til að útrýma barnaþrælkun í landinu. Indversk stjórnvöld segja að 18 milljónir indverskra barna
vinni í stað þess að ganga í skóla en mannréttindahreyfingar segja þau miklu fleiri, eða um 55 milljónir.
Mír-geim-
farar lentir
Hátíðahöld á Indlandi í tilefni 50 ára sjálfstæðisafmælis
Hvatt til þjóðarátaks
gegn fátækt og spillingu
Moskvu. Reuter.
TVEIR Rússar úr áhöfn geimstöðv-
arinnar Mír lentu heilir á húfi í
óbyggðum Kasakstans um hádegisbil
að íslenzkum tíma í gær, og luku þar
með hálfs árs iangri dvöl í geimnum,
sem sennilega var erfiðasti leiðangur
í sögu mannaðra geimferða.
Geimfararnir tveir, Vassilí
Tsiblíjev, yfirmaður áhafnarinnar, og
Alexander Lazútkín, voru þreyttir er
þeim var hjálpað út úr Soyuz-geim-
farinu, sem flutti þá í gegnum gufu-
hvolfið, en glaðir og við góða heilsu
miðað við aðstæður.
Tvímenningarnir, einkum þó
áhafnarstjórinn Tsiblíjev, mega búast
við því að þurfa svara mörgum erfið-
um spurningum þar sem líkum er
að því ieitt að Tsiblíjev hafi verið
ábyrgur fyrir mistökum, sem leiddu
til áreksturs ómannaðs birgðafars við
Mír 25. júní sl. Áreksturinn olli alvar-
legum skemmdum á geimstöðinni.
■ Sex mánaða erfíð dvöl/20
Nýju Delhí. Reuter.
KOCHERIL Raman Narayanan,
forseti Indlands, hvatti í gær til
þjóðarátaks gegn fátækt og spill-
ingu í ræðu sem hann flutti í tilefni
af því að hálf öld er liðin frá því
Indland fékk sjálfstæði.
Forsetinn sagði að Indvetjar
hefðu unnið ýmis afrek frá því þeir
öðluðust sjálfstæði 15. ágúst 1947.
Þeim hefði m.a. tekist að tryggja
einingu landsins, treysta lýðræðið í
sessi og stuðla að verulegum hag-
vexti. Hann hvatti hins vegar Ind-
veija til að íhuga ýmsar „brotalam-
ir“ sem hann sagði dragbíta á frek-
ari framförum.
„Þótt við höfum náð verulegum
árangri, er staðreyndin sú að við
höfum ekki getað útrýmt fátækt,
fáfræði og sjúkdómum sem hafa
heijað á þjóðina,“ sagði Narayanan,
sem er fyrsti maðurinn af lágstétt
hindúa sem hefur verið kjörinn þjóð-
höfðingi þessa fjölmennasta lýðræð-
isríkis heims.
„Við stöndum langt að baki öðr-
um þjóðum," bætti forsetinn við.
„Við verðum að koma á frekari
umbótum án þess að raska við-
kvæmu og flóknu jafnvægi í samfé-
lagi okkar.“
Narayanan kvaðst hryggur yfir
þeirri hnignun, sem orðið hefði í
indverska samfélaginu eftir daga
þjóðarleiðtogans Mahatma Gandhis,
sem var myrtur árið 1948. „Helber
hentistefna og einskisverð pólitík,
sem byggist á ógnunum" hefði tek-
ið við af hugsjónum Gandhis og
samstarfsmanna hans og gegndar-
laus spilling í stjórnkerfinu græfi
undan lýðræðinu. „Víðtæks þjóðará-
taks er þörf til að hreinsa kerfið."
Forsetinn flutti ræðuna á sérstök-
um þingfundi á miðnætti að staðar-
tíma í sama þingsal og Jawaharlal
Nehru, fyrsti forsætisráðherra Ind-
lands, flutti ræðu þegar landið fékk
sjálfstæði eftir rúmra tveggja alda
yfirráð Breta. Herinn var með mik-
inn öryggisviðbúnað á svæðum þar
sem aðskilnaðarsinnar hafa framið
hermdarverk og í höfuðborginni,
Nýju Delhí, vegna hátíðahaldanna.
Aðskilnaðarsinnum tókst þó að
varpa skugga á afmælishátíðina
með sprengjutilræði í Assam-ríki í
norðausturhluta landsins. Sjö
manns biðu bana og átta særðust
þegar sprengja sprakk á járnbraut-
arteinum, sem varð til þess að far-
þegalest fór út af sporinu.
■ Efnahagslegt stórveIdi/28
Reuter
PAKISTANSKAR stúlkur í þjóðbúningum halda á fánum á úti-
fundi í íslamabad í tilefni af hálfrar aldar sjálfstæðisafmælinu.
Pakistanar vilja frið-
mælast við Indverja
Islamabad. Reuter.
PAKISTANAR minntust þess í gær
að hálf öld er liðin frá því þeir fengu
sjálfstæði og forsætisráðherra
þeirra, Nawaz Sharif, sagði að semja
þyrfti um varanlegan frið við Ind-
veija og leysa deilu þjóðanna um
Kasmír.
Pakistanar héldu upp á afmælið
með flugeldasýningum, ræðum og
fundahöldum og tugþúsundir manna
söfnuðust saman á götum Rawal-
pindi, Lahore, Peshawar og Karachi.
Sharif sagði að stjórn landsins
hefði hafið viðræður við Indveija
vegna þess að ráðamenn þjóðanna
gerðu sér æ betur grein fyrir því
að leysa þyrfti deiluna um Kasmír
sem hefur staðið í 50 ár.
„Óhemjumiklu fé hefur verið sóað
vegna átaka og vígbúnaðarkapp-
hlaups landanna," sagði forsætisráð-
herrann. „Þetta hefur einnig svipt
þjóðir landanna tveggja friði og hag-
sæld.“
Sharif fór einnig lofsamlegum
orðum um kasmírska aðskilnaðar-
sinna sem hafa barist gegn yfirráð-
um Indlands yfir tveimur þriðju
Kasmírs. „Sjálfstæði okkar verður
fullkomnað þegar allir bræður okkar
í Kasmír fagna sjálfstæðinu með
okkur.“
Þriðjungur Kasmírs tilheyrir Pak-
istan og Indveijar hafa sakað Pakist-
ana um að hafa aðstoðað múslímska
uppreisnarmenn á indverska hluta
landsvæðisins. Uppreisnin hefur
kostað 20.000 manns lífíð frá árinu
1990.
Pakistan, sem er einkum byggt
múslímum, fékk sjálfstæði 14. ágúst
1947 eftir að bresk stjórnvöld
ákváðu að skipta indversku krúnu-
nýlendunni í tvö ríki. Indland fékk
síðan sjálfstæði daginn eftir og
skiptingin olli miklum þjóðflutning-
um og átökum sem kostuðu hundruð
þúsunda manna lífið. Nokkrum mán-
uðum síðar hófust átök milli Ind-
veija og Pakistana vegna Kasmírs
og þeim lauk með vopnahléi árið
1949. Deilan leiddi þó til stríðs milli
ríkjanna í september 1965 og aftur
í desember 1971.