Morgunblaðið - 10.05.1998, Qupperneq 30

30 SUNNUDAGUR 10. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Golli
ÖRN á lagernum í Sundaborg 1. Óræður ilmur liggur í loftinu enda fara þar u.þ.b. 3.000 vörutegundir í gegn og í verslanirnar þijár.
Heilsa ehf. heldur upp á 25 ára afmæli sitt í dag
ÉG VERÐ AÐ
HAFA GAMAN AF
VmSHPTI AIVINNULÍF
ÁSUNNUDEGI
► Örn Svavarsson er fæddur 26. september árið 1952 í Reykja-
vík. Hann ólst upp í Flagbjarnarholti í Landsveit og stundaði
ekki framhaldsnám að loknu skyldunámi. Eftir að hafa stundað
búskap og boðað orð Votta Jehóva flutti Örn til Reykjavíkur 17
ára gamall. Hann stofnaði og rak gluggaþvottafyrirtæki þar til
hann tók við búskap í Flagbjarnarholti eftir fóstra sinn á
tuttugasta aldursári. Eftir eins árs búskap lá leiðin aftur til
Reykjavíkur. Örn hólt áfram rekstri gluggaþvottafyrirtækisins
og hóf innflutning á Bioforce heilsuvörum frá Sviss 10. maí ár-
ið 1973. Nú rekur hann innflutningsfyrirtækið Heilsu ehf.
Dótturfyrirtæki Heilsu eru þrjár verslanir Heilsuhússins á
Skólavörðustíg, í Kringlunni og á Smáratorgi og eru starfs-
menn 22 talsins. Sambýliskona Arnar er Monique Jenni. Hann
á fimm börn.
eftir Önnu G. Ólafsdóttur
M MIG er væntanlega
hægt að segja, snemma
beygist krókurinn, enda
byrjaði ég snemma að stunda við-
skipti. Ein af fyrstu minningunum
af viðskiptasviðinu tengist því að
krakkarnir birgðu sig gjaman upp
af heimatObúnu sælgæti fyrir hálfs
mánaðar dvöl í heimavistarskólan-
um. Einu sinni fékk ég ákúrur frá
skólastjóranum fyrir að selja öðr-
um nemanda af sælgætinu mínu,“
segir Öm og brosir í kampinn.
Emi gafst ekki tækifæri til að
halda áfram námi enda alinn upp af
Vottum Jehóva og talin trú um að
tímaeyðsla væri að stunda skóla-
nám á meðan beðið væri eftir Para-
dís á jörðu. Hann viðurkennir að
eftir hafa yfirgefíð Vottana hafi
hann átt erfiðast með að fyrirgefa
hvemig hann hafi með því glatað
tækifæri til að menntast á ung-
lingsárunum.
Öm vann við bústörfin og boðaði
orð Votta Jehóva þar til hann flutti
til Reykjavíkur 17 ára gamall. For-
lögin gripu í taumana þremur ár-
um síðar. „Fóstri minn dó og ég
ákvað að taka við búinu með
mömmu. Einu sinni þegar ég var
að róta í gömlum pappírum tók ég
eftir kvittun fyrir því að mamma
og fóstri hefðu lánað erlendum
kunningja okkar peninga. Pening-
arnir höfðu legið á lausu þar til
kaupa átti áburð um vorið. Kunn-
inginn hafði fengið peningana lán-
aða tímabundið til að koma undir
sig fótunum í innflutningi á heilsu-
vömm frá Sviss,“ segir Öm. „Eng-
in tilviljun var að kunninginn hafði
leitað til mömmu enda hafði hún
lengi haft áhuga á hvers kyns bæti-
efnum og sjálfur hafði ég verið al-
inn upp í því umhverfi."
Fyrirtækið rekið
af skrifborði í stofuliominu
Öm leitaði eftir greiðslu skuld-
ai-innai'. „Skuldunauturinn hafði
enn ekki komið fyrstu birgðunum í
verð og vildi vita hvort ég vildi
halda verkinu áfram gegn því að ég
veitti honum skuldaaflausn. Ég tók
tilboðinu og á enn samninginn um
fyrstu vörukaupin við svissneska
fyrirtækið Bioforce hinn 10. maí
árið 1973,“ segir hann. „Fyrst um
sinn rak ég fyrirtækið af litlu skrif-
borði í stofuhominu heima. Aðeins
Náttúralækningabúðin og Slátur-
félagsbúðirnar tóku vörarnar inn
og kaupendahópurinn var svoh'tið
eins og lítill sérvitringahópur. Með
tímanum undu viðskiptin upp á sig
og stór kippur kom í þau með opn-
un fyrstu verslunarinnar á Skóla-
vörðustíg la árið 1979.“
Þar var verslunin til húsa þang-
að til í júní árið 1993. Þá flutti hún
yfir götuna þar sem hún er í dag.
Ónnur verslunin var opnuð í
Kringlunni þegar sú verslunarmið-
stöð hóf starfsemi sína þar 13.
ágúst árið 1987. Þriðja verslunin
var opnuð í Smáranum, Smára-
torgi 1, fyrir rúmum mánuði.
Óm segir að viðskiptin við Bio-
force hafi reynst farsæl og fljótlega
hafi ýmsar tegundir heilsufæðis
farið að sjást í búðarhillunum.
Einn aðalvandinn hafi fahst í því
hversu háir tollar hafi verið á
heilsuvörum. „Ég get nefnt að toll-
ar á tilbúnu musli vora 120%.
Verðið var auðvitað orðið alltof
hátt til að nokkur von væri til þess
að geta kynnt morgunkomið fyrir
Islendingum. Eftir að hafa lagt
höfuðið í bleyti ákvað ég að gera
tilraun með að kaupa inn hráefnið
með um 20% tolli og blanda sjálfur
muslið. Með steypuhrærivél bland-
aði ég það og pakkaði því sjálfur á
innlendan markað. Með því móti
gat ég boðið upp á gæða-mush á
sanngjömu verði hér innanlands.“
Barátta við
lieilbrigðisyfírvöld
Örn segir að Islendingar sækist
eftir bætiefnum í töflum. Þjóðverj-
ar á hinn bóginn séu hrifnari af því
að taka inn bætiefni í matvælum.
Fyrirtækið braut ísinn í auglýsing-
um á vítamínum hér á landi. „Við
byrjuðum að auglýsa Gericomplex
árið 1982. Auglýsingamar urðu að
vera sérsniðnar fyrir íslenskan
markað enda er bannað að auglýsa
vítamín eða önnur bætiefni með til-
vísun til ákveðins sjúkdóms. Við
megum t.a.m. ekki segja að kalk sé
gott við beinþynningu heldur að
kalk sé gott fyrir beinin. Annars
hafa annars konar hömlur reynst
okkur óþægari ljár í þúfu. Þar á ég
fyrst og fremst við reglugerðir
varðandi innflutning á bætiefnum.
Eftir að hafa búið erlendis kvartar
fólk gjarnan yfir því að fá ekki
bætiefnin sín hér. Astæðan er ein-
faldlega sú að íslenskar reglugerð-
ir eru mun strangari en reglugerð-
ir í nágrannalöndunum og því er
ekki hægt að bjóða upp á nándar
nærri jafn marga flokka bætiefna
hér og í löndunum í kringum okk-
ur.“
Örn lét ekki deigan síga. „Ég
ákvað að taka til minna ráða og fá
erlenda framleiðendur til að útbúa
fyrir mig bætiefni í takt við ís-
lensku reglugerðina. Ein af blönd-
unum er sterk B-vítamín blanda
enda vilja Islendingar gjarna eiga
kost á því að taka inn sterkt B-
vítamín. Gallinn er hins vegar sá að
óheimilt er að flytja B-50 vítamín,
eins og vinsælt er í nágrannalönd-
unum, hingað til lands. Þess vegna
fékk ég bandaríska framleiðendur
til að framleiða fyi-ir mig B-vítamín
með leyfilegu hámarki hvers B-
vítamíns í íslenskum reglugerðum.
Einnig kaupi ég mikið frá hinum
þekkta breska lyfjaframleiðanda
Shearer. Fyrirtækið er t.a.m. aðal-
framleiðandi bætiefnisins Q-10 sem
hefur náð miklum vinsældum í
flestum löndum Norður Evrópu.
Bætiefnin koma hingað ópökkuð og
er pakkað við ströngustu gæðaskil-
yrði hjá Lýsi hf. A vörana era
límdar greinargóðar íslenskar upp-
lýsingar á gulan miða. Guh miðinn
er eins konar tákn fyrir framleiðsl-
una og muna margir eftir gula mið-
anum á Sólhattinum," segir Öm.
Oft segist hann sækja um inn-
flutningsleyfi fyrir nokkram teg-
undum bætiefna tO Lyfjanefndar
og nánast megi segja að reglan sé
sú að um helmingnum sé hafnað.
„Mér finnst skjóta nokkuð skökku
við að svona skuli tekið á móti okk-
ur á sama tíma og heilbrigðisyfir-
völd segjast vilja stuðla að því að
auka meðvitund almennings um
eigin heilsu. Við eram náttúralega
ekki að gera neitt annað en að út-
færa stefnu heilbrigðisyfirvalda.
Áhuga almennings fyrir hollum
lifnaðarháttum verður að vekja og
viðhalda. Allir ættu að gera holl-
ustu að hluta af daglegu lífs-
mynstri sínu.“
Ofstæki af hinu slæma
Hollir lifnaðarhættir era ekki
eina hugsunin á bak við fyrirtækis-
ins. „Ég verð að hafa gaman af,“
segir Öm og tekur fram að hann
fari í sund á hverjum morgni í
meira en 20 ár. „Ég get ekki hugs-
að mér betri leið til að byrja daginn
en að fara í sund, hitta kunningj-
ana og synda mína 200 metra.
Stundum gagnrýna félagar mínir
úr sundinu mig fyrir að synda ekki
lengra í einu og halda því jafnvel
fram að lítið fáist með svo stuttum
spretti. A móti segist ég fyrst og
fremst synda ánægjunnar vegna
og hefði væntanlega ekki jafn gam-
an af því að synda 500 eða 1.000
metra. Frá mínum bæjardyram
séð er ofstæki heldur ekki af hinu
góða. Mun eðlilegra er að gera sitt
lítið af hverju. Hreyfa sig aðeins
meira, borða aðeins hollari mat og
reyna að láta sér líða vel,“ segir
hann og viðurkennir að hann sé
hinn mesti sælkeri.
Sú staðreynd er ein af ástæðun-
um fyrir því hvernig fyrirtækið
hefur þróast. „Fyrst um sinn versl-
aði ég aðeins með dæmigert heilsu-
fæði á borð við hunang, morgun-
korn, þurrkaða ávexti og lagði sér-
staka rækt við hnetur enda
seldjast hnetumar mjög vel til
veitingahúsa. Með tillití til brenn-
andi áhuga míns sjálfs tók ég svo
ákvörðun um að breyta hugmynda-
fræðinni aðeins og koma inn með
valdar tegundir af sælkeravöram.
Af því er hægt að nefna sólþurrk-
aða tómata. Ég kynntist þeim í
Suður-Evrópu og byi’jaði á því að
lauma krukku og krukku til sæl-
kera á borð við Sigmar B. Hauks-
son og Sigurð Hall. Smám saman
fóra að birtast uppskriftir með sól-
þuirkuðum tómötum í þekktum ís-
lenskum tímaritum og allt í einu
varð algjör sprenging og sólþurrk-
uðu tómatarnir rannu út,“ segir
hann og nefnir af öðram sælkera-
varningi balsamedik, marinerað
grænmeti og ólífubari. „Ég er
alltaf að bæta við enda hef ég sér-
stakt yndi af því að fylgjast með
því hvað er að gerast með því að
fara á ráðstefnur og þræða sæl-
keradeildir erlendra stórverslana.
Mér líður bókstaflega eins og barni
í leikfangalandi í sælkeradeildinni í
Harrods. Sælutilfinningin hríslast
um mig.“
Heppni og vinna
Örn segir velgengni fyrirtækis-
ins spretta af heppni og vinnu.
„Auðvitað fólst ákveðin heppni í því
að ég fékk fyrst umboðið fyrir 25
áram. Hinn hlutinn er vinna og af
henni hef ég mikið gaman eins og