Morgunblaðið - 12.05.1998, Qupperneq 38

Morgunblaðið - 12.05.1998, Qupperneq 38
38 ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1998 MORGUNBLAÐIÐ Um sj ónv arp „Sjónvarp minnir líka oft á sorpkvörn; flestallt sem fer inn í pað kemur út aft- ur í formi rusls, úrgangs; það gleypir í sig, kvarnar í sundur og ónýtir. Glöggt dæmi um þetta sást í dagskrárlið Rík- issjónvarpsins í vetur sem hét sunnu- dagsleikhúsið. “ Hversu oft höfum við bölvað sjónvarpinu, og það réttilega, þessu andfélags- lega tæki sem sviptir landslýð ráði og rænu á hverju kvöldi, jafnvel klukkutím- um saman? Hversu oft höfum við setið klesst ofan í sófann, glápt út í horn á þennan kassa og reitt hár okkar og skegg? Slíkar sen- ur minna helst á absúrdleikrit eftir Ionescu - það er auðvitað fáránlegt að vera að æsa sig yfir þessu tóli en við gerum það samt. Það er helst hægt að líkja sjónvarpinu við svarthol. Það gleypir fólk sem starir of lengi inn í það; augu þess verða tveir skjáir með ei- VIÐHORF snjókomu, í ----- eyrum þess Eftir Þröst glymur langur Helgason 0g skerandi sónn, í huga þess endurtekur sama hugmynd- in sig aftur og aftur og aftur; tími og rúm leysast upp, þetta fólk á hvorki fortíð, nútíð né framtíð; allt verður að hinu Sama, tilbreytingarsnauðum óendanleika. Sjónvarp minnir líka oft á sorpkvörn; flestalit sem fer inn í það kemur út aftur í formi rusls, úrgangs; það gleypir í sig, kvarnar í sundur og ónýtir. Glöggt dæmi um þetta sást í dagskrárlið Ríkissjónvarpsins í vetur sem hét sunnudagsleikhús- ið. Menn héldu vart vatni yfir hugmyndinni síðastliðið haust enda búnir að bíða lengi eftir einhverju af þessu tagi, - nú fengjum við loksins að leiða íslensk leikrit og íslenska leiklist augum í sjónvarpi. En hvað varð úr? Sorglega vont sjónvarpsefni og þá er takmarkað fjármagn sem lagt var til verkefnisins tek- ið með í reikninginn. Astæðuna má að öllum líkindum rekja til þess að handritin sem unnið var eftir voru greinilega ekki upp á marga fiska, það er eins og höf- undarnir hafi haldið að þeir væru undanþegnir kröfunni um listrænan metnað fyrst þeir væru að skrifa fyrir sjónvarp. Eg held að íslensk leikritun (skáldskapur) hafi aldrei lotið jafn lágt; það var beinlínis sárt að horfa á vanburða skrif höf- unda eins og Friðriks Erlings- sonar, Hlínar Agnarsdóttur og Þorvaldar Þorsteinssonar; jafn- vel vandaður höfundur eins og Guðrún Helgadóttir réð greini- lega ekki við að skrifa fyrir þennan miðil; eru þá ónefndir til- burðir þeirra Sigurðar Valgeirs- sonar og Sveinbjörns I. Bald- vinssonar til að skrifa sjónvarps- kómedíu, útkoman var hrein hörmung og kallaði fram vand- ræðalegan svip á fólkinu sem sat í stofunni minni og síðan reiði yf- ir því að dagskrárstjórinn skyldi eyða opinberu fé Sjónvarpsins í eigin hugmyndafæð. Þessir þættir fara á hinn gríð- arstóra og sívaxandi menningar- lega ruslahaug sem sjónvarps- efni síðustu fimmtíu ára myndar; hugsið ykkur allt það rusl sem birst hefur á skjánum í formi sápuópera, framhaldsþátta, sjón- varpsmynda, spjallþátta; mest er þetta efni sem skilur ekkert eft- ir, ekki anga af skapandi hugsun og því síður fullmótaða hug- mynd, þetta efni er þess eðlis að við erum búin að gleyma því um leið og við slökkvum á sjónvarp- inu; hugsið ykkur allan þann tíma sem hefur farið til spillis við að glápa á þennan hroða. For- eldrar ættu að hugsa málið vandlega áður en þeir setja bömin sín ómótuð og full af lífs- þrótti fyrir framan þennan and- lausa tímaþjóf; sjónvarp er sko alls engin barnfóstra. Sjónvarp er óvinur menning- arlegrar viðleitni og ætti fyrst og fremst að notast til miðlunar á praktískum upplýsingum um daglegt líf, á fréttum, fræðslu og íþróttum; á þessum sviðum hefur það sannað ágæti sitt en hér á landi virðast stjórnendur sjónvarpsstöðva ekki hafa áttað sig á þvi. A besta sjónvarpstíma er sýnt niðurbrjótandi lágmenn- ingar- eða öllu heldur ómenn- ingarefni en íþróttum, vönduð- um fréttaskýringarþáttum eins og 60 mínútum og frábærum fræðsluþáttum eins og mánu- dagsviðtalinu og Lendum hug- ans skotið aftast í dagskrána þegar flestir eru búnir að tapa lunganum úr athyglisgáfunni vegna syfju. Hvers vegna í ósköpunum var til dæmis verið að sýna þessi yfírmáta klígju- legu lög sem tóku þátt í Júró- visjón strax eftir fréttir í Ríkis- sjónvarpinu? Hvaða annarlegu hugmyndir búa eiginlega að baki slíkri forgangsröðun? Og hvers vegna sitjum við uppi með þessar endalausu syrpur af inni- haldslausum breskum og banda- rískum þáttaröðum á besta sjónvarpstíma? Ríkissjónvarpið ætti ekki að þurfa að eltast við þessa lágkúru lengur vegna þess að Stöð 2 og Sýn eru kok- fullar af henni (og þarf svo sem ekki að eyða mikið fleiri orðum á dagskrá þeirra stöðva). Und- anfarin ár hefur Ríkissjónvarpið reynt að upphefja sig á bresk- um lögregluþáttum sem þykja eitthvað fínir en þar er allt á sömu bókina lært, hafi maður séð einn þein-a hefur maður séð þá alla. Ríkissjónvarpið ætti að hætta að eyða peningum í þessa mann- skemmandi flatneskju og fara að sinna því betur sem sjónvarp gerir óumdeilanlega vel, að miðla fréttum, fræðslu, upplýsingum og íþróttum. Ríkissjónvarpið á að geta haldið úti áhugaverðum fréttaskýringaþáttum, umræðu- og upplýsingaþáttum um pólitík, menningu og annað sem kemur almenningi við en ekkert af þessu er gert; Kastljós er að vísu viðleitni í greinilegum tímaskorti fréttastofumanna en Dagsljós gæti allt eins verið spurninga- þáttur á Rai Uno. Og það er brandari hvemig nú er komið fyrir íþróttaumfjöllun þessarar stofnunar; þar hefur Stöð 2 þó skotið keppinaut sínum ref fyrir rass. AÐSENDAR GREINAR Svartir blettir á fjölmiðlum MARGAN og langan leiðarann hef ég lesið um dagana í blöðunum, fullan með lofgjörð um eigið ágæti fjölmiðils- ins, varðstöðu hans um frelsið og ræktarsemi við þær skyldur að upplýsa almenning í landinu og veita stjórn- völdunum aðhald. Vandlætingarsamir leiðarar hafa verið skrifaðir um tilhneig- ingu ráðuneyta og stofnana til að halda upplýsingum frá al- Þórhallur menningi. Fyrirspurn- Jósepsson ir sendar í skjóli upp- lýsingalaga. Hlutverk fjölmiðla að standa vörð um vort lýðræðis- skipulag og tilvistina sjálfa og hversu vel þeir gegna því. Allt til að tryggja hag almenmngs. Sama mærðarfulla lofrullan gengur í auglýsingum og fréttum ljósvaka- miðlanna um eigið ágæti. Nú hafa á skömmum tíma fallið tveir stórir og svartir blettir á þessa engilbjörtu helgisjálfsmynd og verður a.m.k. í mínum huga erfitt að ná spegilgljáanum aftur, svo illilega sem íslenskir fjölmiðlar hafa nú runmð á rassinn. Sverrismál þeir hafi misfarið með af annarra fé. Og fleiri ávirðingar fylgja sem ekki verða taldar hér. Þeta er grafalvarlegt mál, ekki síst í Ijósi þess, að verði menn- irnir kosnir til borgar- stjómar kemur í þeirra hlut að bera hvað mesta ábyrgð á fjárreiðum Reykjavík- urborgar. Hvað er hæft í þessu? Eru mennirnir sekir og sigla undir fölsku flaggi til kosn- inganna, þannig að borgarbúar kjósi þá í góðri trú óvitandi að flagð býr undir? Eða em þeir saklausir og gjalda illkvittinna sögusagna í harðri orrahríð kosninga? Mér er kunnugt um að á a.m.k. Með þögninni bregðast fjölmiðlarnir því trausti, segir Annar bletturinn er Sverrismál. Hvar em tilburðir fjölmiðla til að upplýsa okkur auman almenning um hið rétta í því máli? Ekki vant- ar upphrópanirnar, t.d. á annan dag páska og næstu þar á eftir um meint sukk, en einhvem veginn hefur það allt gufað upp, kannski vegna þess að Sverrir sjálfur hefur hrakið það og má Mogginn eiga hrós fyrir að gefa honum rúm til þess. Sverrir skrifaði mikla grein, Eg ákæri, og skrifaði hana með öllum pennanum svo notað sé hans orðfæri. Eins og jötunninn sem gekk út úr Lómagnúp forðum kom hann fram og kallaði nöfn manna, en bar um leið á þá miklar sakir. Ljósvakamiðlamir bragðu við hart og höfðu samband við mennina sem kallaðir vora: Hvað segir þú um það sem Sverrir sagði um þig? Þeir sögðu ekki margt, einn vildi biðja fyrir Sverri og annar sagði ekki svaravert og þriðji nó komment o.s.frv. Þá sortnaði helgimyndin. Bless- aðir fjölmiðlamennimir sögðu bara takk fyrir og spurðu ekki meir. Hvar eru tilburðir þeirra til að flytja okkur lesendum, áheyrend- um og áhorfendum hinar traustu upplýsingar um málavöxtu byggð- ar á hlutlausri og hlutlægri rann- sóknarblaðamennsku? Því miður, ég sé hvergi örla á slíku! I stað þess að sjá þá berjast með oddi og egg til þess að upplýsa okkur sé ég áhugaleysi, metnaðarleysi, getu- ieysi, höggvið til málamynda með bitlausum vopnum að því er virðist í því eina markmiði að fylla annars innihaldsrýran fréttatíma með bara einhverju rausi. Stærri og svartari blettur Hinn bletturinn er sýnu stæni og svartari. Vikum saman hafa gengið milli manna sagnir af því, að tveir af fremstu forystumönn- um Reykjavíkurlistans hafi að baki vafasaman feril, svo ekki sé fastar að orði kveðið, varðaðan fjárglæfr- um upp á tugi milljóna króna sem Þórhallur Jósepsson, sem allur almenningur þarf að geta borið til þeirra. þremur af stærstu fjölmiðlunum er fréttamönnum og stjórnendum fullkunnugt um þessar ávirðingar, en þeir kjósa að þegja og birta ekkert um málið. Með þögninni era þeir orðnir virkir þátttakendur í kosningabaráttunni um borgina, með því að kjósa að skýra ekki frá því sem rétt er halda þeir upplýs- ingum frá almenningi og koma þannig í veg fyrir að kjósendur geti kosið á grandvelli traustra upplýsinga um frambjóðendur. Með þögninni bregðast fjölmiðl- amir því trausti, sem allur al- menningur þarf að geta borið til þeirra. Skylda fjölmiðla við neyt- endur sína, almenning í landinu, kjósendur, er að birta hið rétta í málum eins og þessu, stutt traust- um heimildum, eða er ekki svo? í sæluvímu sjálfsupphafningar hafa fjölmiðlar hér á landi ekki sparað að dásama nýja tíma frjálsrar blaðamennsku og fjöl- miðlunar, ekki síst halda þeir því hátt á loft að flokksmálgögnin séu fyrir bí (er það?) og ríkið hafi ekki lengur einokun á ljósvakamiðlum. Erfitt er þó að sjá að þetta hafi leitt til bættrar upplýsingagjafar til almennings, eða er það hlutverk fjölmiðla að bregða loki yfir upp- lýsingar sem varða kjósendur og gæta þess að ekkert fréttist um hvað rétt er? Kannski væri best fyrir ljósvakamiðlana að hætta öll- um þessum máttvana tilburðum til fréttamennsku og fara bara að ein- beita sér að því sem þeir eru bestir í: Að elta brunabíla og lesa upp úr blöðunum. Blöðm birta okkur svo bara fréttir af aflabrögðum og er- lendum viðburðum. Eitt veit ég þó. Það verður holur hljómur í næsta leiðara um hinn göfuga sann- leikselskandi og -leitandi fjölmiðil. Höfundur er sjálfstætt starfandi blaðamaður. Sverrir Hermannsson „Þá hló marbendilP4 ÞAÐ ER uggvæn- legt þegar afar- menni eins og Illugi Jökulsson mundar stílvopn sín og send- ir smámennunum kveðjur sínar. Eftir- breytniverður mað- ur í öllum greinum og sönn fyrirmynd annarra frá vöggu - og vonandi til graf- ar. Og þar ofan í kaupið er hann svo skemmtilega fjöl- fróður, sér í lagi um dýrafræði þessa heims og annars. Illugi lýsir því átakanlega í föstudagspredikun sinni í Degi hvernig mál „r/sa upp snögg- lega, eins og marbendlar úr fjöru, gjarnan hávær og skelfi- leg, glamrandi skeljum, en eftir að hafa skotið fólki skelk í bringu svolitla stund og fréttir af þeim borizt á hvern bæ í sveitinni, þá hlunkast skrímslin yfirleitt niðrí fjöru og út í sjó -“ (leturbr. mín). Þótt hjartveikum bregði í brún, sem vonlegt er, af svo mikilfenglegri nátt- úrulýsingu, eru hin- ir þó fleiri, sem aldrei fyrr hafa heyrt marbendli þannig lýst. A hinn bóginn minnir lýs- ingin Vestfirðinga á fjörulalla, en hafa að vísu aldrei heyrt að hann „glamraði skeljum". Fjörulallar þóttu Sverrir ófrýnilegir og leiðin- Hermannsson legir, svona álíka og fjöralallar íslenzkrar blaða- mennsku. Munurinn á tegund- unum er hinsvegar aðallega sá, að þeir í blaðamennskunni eru sí-glamrandi. Þess vegna er auðskilið að Illugi skripli á skötubarðinu, og ragli saman tegundunum að þessu leyti. En þegar marbendli var sagt, að allir íslenzkir blaðamenn væru heiðarlegir og gagn- menntaðir, þá hló hann. www.mbl.is/fasteignir
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.