Morgunblaðið - 11.10.1998, Page 2

2 SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Áformað lón við Norðlingaöldu og 6. áfangi Kvíslaveitu
Leyfí Náttúruverndar
ríkisins lig’g’iir ekki fyrir
NÁTTÚRUVERND ríkisins segir
að Landsvirkjun þurfi leyfi stofnun-
arinnar fyrir framkvæmd 6. áfanga
Kvíslaveitu og Norðlingaöldumiðl-
un, framkvæmdum sem Landsvirkj-
un ætlar hugsanlega að láta fram-
kvæma mat á umhverfisáhrifum á í
vetur.
Náttúruvemd ríkisins bendir á að
í auglýsingu um friðlýsingu Þjórs-
árvera frá árinu 1987 sé Lands-
virkjun veitt undanþága til að veita
til Þórisvatns úr upptakakvíslum
Þjórsár á Sprengisandi og austur-
þverám hennar. Undanþága þessi
veiti Landsvirkjun heimild til að
framkvæma 1.-5. áfanga Kvísla-
veitu, en ekki 6. áfanga. Undanþág-
an eigi ekki við upptakakvíslir
Þjórsár undir Hofsjökli, sem séu
vestan árinnar, og um það sé að
ræða í þessu tilviki.
Samkvæmt upplýsingum frá
Landsvirkjun stefnir fyrirtækið að
því að láta framkvæma mat á um-
hverfisáhrifum á bæði Norðlinga-
öldulóni og 6. áfanga Kvíslaveitu í
vetur. Náttúruvemd ríkisins bendir
á að leyfi stofnunarinnar fyrir
Norðlingaöldumiðlun liggi ekki fyr-
STARFSMAÐUR tölvunefndar
telur að fjármálaráðuneytið fari
ekki að skilyrðum nefndarinnar við
framkvæmd könnunar á viðhorfi
ríkisstarfsmanna til vinnustaða
sinna. Spurningalistarnir eru
merktir stofnunum, nema þeir allra
minnstu, og telur starfsmaðurinn
að í sumum tilvikum sé unnt að
rekja svörin til einstakra starfs-
manna. Verkefnisstjóri könnunar-
innar telur að könnunin sé fram-
kvæmd í samræmi við skilyrði
tölvunefndar.
Á vegum fjármálaráðuneytisins
stendur yfir heildarkönnun á við-
horfi ríkisstarfsmanna til vinnu-
ir. í fyrmefndri auglýsingu um frið-
lýsingu Þjórsárvera segir að Nátt-
úruverndarráð veiti Landsvirkjun
undanþágu frá friðlýsingunni til að
gera uppistöðulón með stíflu við
Norðlingaöldu í allt að 581 m y.s.,
svo framarlega sem rannsóknir sýni
að slík lónsmyndun sé framkvæm-
anleg án þess að náttúruvemdar-
gildi Þjórsárvera rýrni óhæfilega að
mati Náttúruvemdarráðs (nú Nátt-
úruvemd ríkisins).
Þjórsárveranefnd falið
að gera tillögur
Þjórsárveranefnd var á sínum
tíma falið að gera tillögur um rann-
sóknir sem nauðsynlegar væru til
að sjá hvort uppistöðulón við 581 m
yfir sjávarmáli röskuðu vistkerfi
Þjórsárvera. Nefndinni bar að skila
niðurstöðum rannsókna til Náttúm-
verndar ríkisins sem skera skyldi
úr um hvort hún heimilaði lón við
Norðlingaöldu. Niðurstöður rann-
sókna á vegum nefndarinnar liggja
fyrir. Dr. Þóra Ellen Þórhallsdóttir
framkvæmdi þær á árunum 1981-
1991 og skilaði lokaskýrslu árið
1994. Að sögn Gísla Más Gíslasonar
staða sinna. Er þetta ein viðamesta
könnun sem gerð hefur verið í
starfsmannamálum hér á landi,
enda nær hún til u.þ.b. 13 þúsund
starfsmanna. Á undirbúningsstigi
var könnunin lögð fyrir tölvunefnd
til umsagnar og veitti hún leyfi fyrir
henni. Að sögn Sigrúnar Jóhannes-
dóttur, starfsmanns nefndarinnar,
var það gert með þeim skilyrðum að
við framkvæmdina yrði engum
rekjanlegum gögnum safnað. Þegar
könnunin var síðan gerð í dóms-
málaráðuneytinu þar sem Sigrún
vinnur, kom í ljós að spurningalist-
arnir voru merktir heiti stofnunar-
innar. Sigrún segir að bakgrunns-
formanns Þjórsárveranefndar hefur
nefndin ekki skilað niðurstöðunum
til Náttúruvemdar ríkisins þar sem
fulltrúi Landsvirkjunar í nefndinni
hafi árið 1994 beðið um frest til að
útbúa gögn sem sýni lónið frá mis-
munandi sjónarhornum og með
minni lónshæð.
„Eftir þessum kortum biðum við í
tvö ár og þegar þau bárust vörpuðu
þau ekki nýju ljósi á það sem þegar
lá fyrir varðandi áhrif lónsins. Síðan
hafa verið haldnir fundir í nefndinni
þar sem fulltrúar Landsvirkjunar
hafa ekki verið tilbúnir að ganga
endanlega frá áliti nefndarinnar til
Náttúruverndar ríkisins. í fyrra
biðum við eftir skýrslum frá Nátt-
úrufræðistofnun sem Landsvirkjun
lét gera sem einnig áttu að varpa
nýju Ijósi á niðurstöður Þóru Ellen-
ar. Þær gerðu það ekki. Nú bíðum
við eftir að geta komið á fundartíma
til þess að geta endanlega lokið
staifl nefndarinnar. Niðurstöður
rannsókna nefndarinnar sýna skýrt
að það sé ekki forsvaranlegt að
leyfa lón við Norðlingaöldu, áhætt-
an sem því fylgir og áhrifin sem lón-
ið hefur á lífríkið eru einfaldlega of
spumingarnar séu ítarlegar og í eðli
sínu nærgöngular og því sé auðvelt
að rekja svörin til einstakra starfs-
manna í fámennum stofnunum eins
og dómsmálaráðuneytinu, þar sem
þrjátíu manns eru við störf.
Unnt að lagfæra
Ómar H. Kristmundsson, verk-
efnisstjóri könnunarinnar, segir að
öll gögn hennar hafi farið til
töluvnefndar og hún veitt leyfi sitt.
Hann segir að spurningalistar séu
ekki merktir heiti stofnunar með
tuttugu stöðugildi eða færri. Varð-
andi stærri stofnanir telur hann
ekki hægt að rekja upplýsingarnar
mikil. Landið er flatt og vatnsborðs-
sveiflur í lóninu geta náð hundrað
metra inn á landið og gífurlegt jarð-
vegsrof fýlgt í kjölfarið.“
Landsvirkjun að tefja
„Mér sýnist sem Landsvirkjun sé
að reyna að tefja það að nefndin
geti lokið störfum framyfir það að
þeir hafi látið framkvæma mat á
umhverfisáhrifum. Landsvirkjun
hefur áður óskað eftir því með bréfi
til umhverfisráðuneytisins að
ákvæðið um að leyfi Náttúravernd-
ar ríkisins skuli liggja fyrir vegna
veitu við Norðlingaöldu verði fellt
úr gildi. Bentu þeir á að lög um mat
á umhverfisáhrifum sem tóku gildi
árið 1993 hafi tekið við því hlutverki
Náttúravemdar ríkisins. En það er
alveg Ijóst að það er ástæðulaust að
fara með framkvæmdir í umhverfis-
mat áður en leyfi Náttúravemdar
ríkisins liggur fyrir,“ segir Gísli
Már. Hann segist áætla að nefndin
geti lokið hlutverki sínu og skilað
niðurstöðum rannsókna á næstu
vikum til Náttúraverndar ríkisins.
■ Friðland/C 1-4
til einstaklinga nema með sam-
keyrslu við aðrar upplýsingar, eins
og til dæmis nafnalista.
Sigrún telur að við framkvæmd
könnunarinnar hafi ekki verið far-
ið að skilyrðum tölvunefndar og
telur hún líklegt að málið verði
rætt á næsta fundi nefndarinnar,
næstkomandi þriðjudag. Bæði hún
og Ómar telja mögulegt að lagfæra
hugsanlega ágalla könnunarinnar
með því að þurrka út stofnana-
merkingar, ef tölvunefnd gerir at-
hugasemdir við framkvæmdina.
Ömar segir að könnunin sé um
það bil hálfnuð og hún hafi gengið
afar vel.
A
► 1-56
MeA kreppuna
á hælunum
►Ótti við nýja heimskreppu hefur
aukist vegna efnahagsvanda í
Austur-Asíu og víðar. / 10
Erfðir og upplýsingar
►Upplýst samþykki sjúklinga um
er mikið til umræðu. /20
Ómetanleg verðmæti í
nýjum og gömlum
dagbókum
►Dagur dagbókarinnar verður
haldinn þann 15. október nk. /24
Litróf hefur breyst í
alhliða prentsmiðju
►í Viðskiptum/Atvinnulífi á
sunnudegi er rætt við Konráð Jóns-
son í Litrófi. /26
B
► 1-16
Mína ben þá mildar
pen - Magdalena
Thoroddsen
►Magdalena Thoroddsen lærði
blaðamennsku fyrir 45 árum og
starfaði sem blaðamaður. /1
Þegar dömur gengu á
peysufötum um götur
bæjarlns
►Danski bólstrarinn Victor Julin
bjó og starfaði í Reykjavík fyrr á
öldinni. /6
íslenskir ferðalangar
í fellibylnum Georg
►Fellibylurinn Georggekk nýlega
yfirKaribahaf ogBandaríkin. /8
C______________________
►1-4
Landið og orkan
D
W0 FERÐALOG
► 1-4
Byggðasaf nið á Skóg-
um er þjóðargersemi
►Þórður Tómasson safnvörður
hlaut umhverfisverðlaun Ferða-
málaráðs 1998. /1
Prútt
►Óþarfamálalengingar, leikur
eða keppni? /4
E BÍLAR_______________
► 1-4
Reynsluakstur
►FORD Focus þykir bæði frum-
legur og forvitnilegur bíll. /2
Opel Frontera-jeppinn
► Ný kynslóð Frontera með
nýjum vélum og drifvali /4
Fatvinna/
RAÐ/SMÁ
► 1-20
IMámskeíð um 2000
vandann
►Endurmenntunarstofnun Há-
skóla íslands heldur námskeið um
árið 2000 í tölvukerfum. /1
FASTIR ÞÆTTIR
Fréttir 1/2/4/8/bak Brids 42
Leiðari 28 Stjömuspá 42
Helgispjall 28 Skák 42
Reykjavíkurbréf 28 Fólkífréttum 46
Skoðun 30 Útv./sjónv.-' 44,54
Minningar 31 Dagbók/veöur 55
Myndasögur 40 Hugsað upphátt lOb
Bréf til blaðsins 40 Dægurtónl. 14b
ídag 42 Mannl.str. 12b
INNLENDAR FRÉTTIR:
2-4-8-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR: 1&6
HARÐUR árekstur varð á milli tveggja bfla kl.
9.30 í gærmorgun á mótum Miklubrautar og
Réttarholtsvegar. Þrír voru fluttir á slysadeild,
en að sögn lögreglu í Reykjavík, var enginn al-
varlega slasaður.
Þrír fluttir
á slysadeild
Morgunblaðið / Árni Sæberg
Að sögn lögreglu voru umferðarljós óvirk á
gatnamótunum. Tveir bflar lentu harkalega
saman á gatnamótunum. Tækjabfll slökkviliðsins
klippti sundur bflflökin til að ná út þeim sem í
bflunum voru. Bflamir eru mikið skemmdir.
Könnun á viðhorfum rLkisstarfsmanna til vinnustaðarins
Agreiningur um það hvort
farið er að settum skilyrðum