Morgunblaðið - 14.01.1999, Qupperneq 30

30 FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Islenskur mannamyndamálari í
Bandaríkjunum
Vel stæðir
og kröfu-
harðir við-
skiptavinir
ÍSLENSKA myndlistarkonan
Vala Óla býr í Santa Fe í
Bandaríkjunum, þar sem hún
hefur siðustu þrjú árin haft
þann starfa að mála portrett-
myndir. Hún kvartar ekki und-
an iðjuleysi því síðastliðin tvö
ár hefur hún verið fullbókuð
hálft ár fram í tímann - og hef-
ur þó ekkert auglýst. „Fólk er
ánægt og það hefur spurst út,“
segir hún.
Vala vinnur portrettin ásamt
bandariska myndlistarmannin-
um William Alan Shirley. Þau
vinna allar myndirnar saman
og hún lætur mjög vel af sam-
starfinu, sem hún segir vera
mjög sjaldgæft meðal lista-
manna.
Hættum ekki fyrr en hamingja
ríkir á heimilinu
Viðskiptavinirnir eru flestir í
öðrum fylkjum, svo sem Texas,
Oklahoma, Kaliforn-
íu og Flórída, svo
listamennirnir aka
eða fljúga á fund
þeirra. Ferlið er
þannig að þegar við-
skiptavinur hefur
pantað portrett
heimsækja þau hann
og hlýða á óskir
hans, ræða uppstill-
ingu, bakgrunn, liti
og þess háttar. Þar
er jafnvel komið inn
á hvar í húsinu
myndin á að hanga. í
næstu heimsókn taka
þau þ'ósmyndir, sem
þau velja svo úr í samráði við
viðskiptavininn. Heima á vinnu-
stofunni mála þau portrett eftir
ljósmyndunum, með ohu á
striga, og skila í hendur við-
skiptavinarins að 6-8 mánuðum
liðnum. Þá eru verkin gjaman
fínpússuð á staðnum - eða allt
þar tíl viðskiptavinurinn er
ánægður. „Við hættum ekki íyrr
en það ríkir hamingja á heimil-
inu,“ segir Vala og viðurkennir
að portrettmálun sé mikil þolin-
mæðisvinna. „Þetta er harðasti
skóli sem hægt er að vera í sem
málari, maður kemst ekki upp
með neitt. Það verður allt að
vera mjög nákvæmt og má ekk-
ert út af bera.“
HEIÐURSMAÐURINN sem hér
sést á málverki Völu og Williams
Alans Shirleys er stærsti áfeng-
isheildsali í Oklahoma-fylki.
Verðið á portrettunum er á
bilinu 6.000-30.000 dollarar
eða frá 420.000 og upp í 2,1
milljón íslenskra króna. Við-
skiptavinirnir eru flestir vel
stæðir, viðskiptajöfrar, for-
stjórar og læknar, svo einhveij-
ir séu nefndir. Vala bendir á
mynd af ungum dreng í jakka-
fötum í ríkmannlegu umhverfi.
„Þetta er svona míní-forstjóri;
afi hans stofnaði olíufyrirtæki,
sem pabbinn er forstjóri fyrir
núna og svo tekur
sá litli við í framtíð-
inni.“
Langar til að mála
Sigurbjöm biskup
Vala stundaði nám
við Myndlista- og
handíðaskóla íslands
og Bournemouth &
Poole College of
Arts & Crafts í
Englandi og vann
um nokkurra ára
skeið við grafíska
hönnun hér á landi
eða þangað til hún
fór til Bandaríkj-
anna haustið 1994. Sýnishora af
verkum hennar er að fínna á
Netinu, á slóðinni
http://www.portraitartist.com,
undir „artist by name“.
Mest langar Völu til að búa
og vinna hálft árið heima á Is-
landi og hálft árið vestanhafs.
„Það er dálítið erfitt að mála
hér á vetuma þegar dagsbirtan
er svo takmörkuð, rafmagns-
ljósin gefa ekki sömu liti,“ segir
hún. Að lokum ljóstrar hún því
upp að hún eigi sér eitt óska-
verkefni. „Það er einn fslend-
ingur sem mig langar sérstak-
lega til að mála og það er herra
Sigurbjörn Einarsson biskup,“
segir Vala Óla.
Vala Óla
Almanak
Þjóðvinafólagsins
er ekki bara almanak
1 þv( er Árbók íslands með fróðleik
um árferði, atvinnuvegi, fþróttir,
stjórnmál, mannslát og margt fleira.
Fæst í bókabúðum um allt land.
Fáanlegir eru eldri árgangar, allt frá 1946.
Sögufélag,
Fischersundi 3,
sfmi 551 4620
KVIKMYMIIR
Stjörnubfó
BLÓÐSUGUR
(„VAMPIRES'j irk
Leikstjdri John Carpentér. Handrits-
höfundur Don Jakoby, byggt á sögu
Johns Steakly. Kvikmyndatökustjóri
Gary B. Kibbe. Tónskáid John
Carpenter. Aðalleikendur James
Woods, Daniel Baldwin, Sheryl Lee,
Tliomas Jan Griffíth, Tim Guinee,
Maximilian Schell. 107 mín. Banda-
rísk. Columbia 1998.
SAMKVÆMT kokkabókum hroll-
vekjusmiðsins gamalfræga, Johns
Carpenters, eru blóðsugur enn við
hestaheilsu og hafa dreift sér um
jörðina. M.a. Vesturheim, þar sem
upp hefur risið stétt ofurslátrara
vampíra með Jack Crow (J. Woods) í
fararbroddi. Sá sér ekki útúr augum
við að útrýma afstyrmunum. Sem
hann fínnur með hátæknibúnaði og
gjöreyðir síðan með allskyns skot-
vopnum, lásbogum og byssum. Vígt
vatn og hvítlaukur tilheyra fortíð-
„HEIMAR“
MYJVPLIST
Listasafn ASÍ is-
mundarsalur
MÁLVERK HELGA EGILSSON
Opið alla daga nema mánudaga frá
14-18. Til 31. jan. Aðgangur 200 kr.
LISTAKONAN Helga Egilsson,
sem starfar jöfnum höndum í
Reykjavík og Kaupmannahöfn hef-
ur víða komið við á listavettvangi.
Hóf nám við listakademíuna í
Arósum 1969, en var þar aðeins í
eitt ár, bætti svo við sig ári í Kaup-
mannahöfn 1971-72, en nú á við-
skiptalegri nótunum eða, fri og
merkantil kunst, sem mun vera
auglýsingahönnun, næst var það
Myndlista- og handíðaskólinn
1977-78, og loks tók hún BFA
gráðu í myndlist frá Art Institute,
San Francisco, 1986, og meistara-
gráðu eða MFA frá sömu stofnun
1988. Helga hefur að baki nær tug
einkasýninga, þar af tvær í Dan-
mörku, og tekið þátt í svipuðum
fjölda samsýninga, aðallega í
Bandaríkjunum og Danmörku.
Hún hefur hlotið ýmsar viðurkenn-
ingar og verk hennar era í eigu
Listasafns Reykjavíkur og Lista-
safns ASI, auk nokkurra opin-
berra stofnana.
Hér er þannig á ferð sjóuð lista-
kona sem nýtur þeirra forréttinda
að vinna bæði í Kaupmannahöfn og
Reykjavík, sem er afar mikilvægt
þar sem það víkkar til muna sjón-
hringinn. Má nefna að ekki svo fáir
danskir myndlistarmenn skipta
vinnutíma sínum milli Danmerkur
og einhvers lands
sunnar í álfunni, helst
Frakklands, Spánar og
Ítalíu, einmitt í sama
tilgangi.
A sýningunni í As-
mundarsal era einung-
is 6 málverk, sem öll
bera ártalið 1998, þau
öll stór og hafa vetrar-
stemmningar sem
þema, eru dökkar og
magnþrangnar og
sverja sig í ætt við það
sem sumir skilgreina
sem norrænt þung-
lyndi, þótt myndefnin
séu öðra fremur sér-
tækur óður til ljósra og
dökkra forma og blæ-
brigða. Hér er um að
ræða eins konar mark-
aða stígandi í formi,
lit- og ljósbrigðum,
innsæi sem að vissu
marki er úthugsað en einnig
óformlegt og úthverft í bland. Unn-
ið er aftur og aftur í flötinn, lag yfir
lag, þar til útkoman hugnast ger-
andanum, sem er vinsæll gjöming-
ur á myndfleti nú um stundir, að
vissu marki ættaður fá Cobra, en
hefur þróast í ýmsar áttir í Dan-
mörku, og er hér Per Kirkeby sýnu
nafnkenndastur. Þó er fátt skylt
með Kirkeby og Helgu nema að-
ferðin og hér er Daninn til muna
róttækari, einkum hvað varðar
gagnsæi lita og sterkari litbrigði.
Það er meiri ró yfír vinnubrögðum
Helgu, en hins vegar virðist hún ná
þeim betri árangri sem hún rífur
og vinnur meir í yfirborð málverk-
anna sem einna greinilegast kemur
fram í myndinni „Héla“ (4). Hér
kennir skoðandinn dulmagnað ljós
sem kemur innan frá, eins konar
kraftbirting lífs og vonar, einnig er
formræn stígandin fjölþættust og
þó haldið fullkomlega í skefjum.
Hið sama á að nokkra við um
myndina „Frostnálar" (6), hvar
stígandin er þó flött meira út, sér á
báti er svo myndin „Vetrarblóm"
(3), vegna hins gulleita yfirborðs
stórgerðrar og upphafinnar stíg-
andi.
Hér er um að ræða metnaðar-
fullan málara í framsókn sem má
þó færast meira í fang.
Bragi Ásgeirsson
FRÁ vinnustofu Asgeirs Lárussonar á Skólavörðustíg 8.
Ný vinnustofa og gallerí
ÁSGEIR Lárusson myndlista-
maður, hefur opnað vinnustofu
og gallerí á Skólavörðustíg 8.
Þar mun hann vinna og sýna
verk sín fram á vor, en þá
stendur til að rífa húseign-
ina. Ásgeir hefur haldið á
annan tug einkasýninga og
tekið þátt í mörgum samsýn-
ingum.
Opið er virka daga frá 13-18
og laugardaga 14-17.
Umræður
í tengslum
við leikrit
Á SÓLONI íslandusi verða
umræður um stöðu samkyn-
hneigðra á Islandi dagana 14.,
17., 21. og 26. janúar. Umræð-
urnar, sem eru í tengslum við
leikritið Hinn fullkomni jafn-
ingi eftir Felix Bergsson, sem
nú er sýnt í Islensku óperunni,
hefjast eftir að sýningum lýkur,
kl. 22. Stjómendur eru þau
Edda Hrafnhildur Bjömsdóttir
og Þórhallur Vilhjálmsson.
Meðal þátttakenda eru Kol-
brán Halldórsdóttir, Guðmund-
m- Páll Ásgeirsson, Margrét
Pála Ólafsdóttir og Felix
Bergsson.
Leikskrá fylgir sýningunni
og er hún unnin af fjögurra
manna ritnefnd. Um útlit henn-
ar og uppsetningu sá Magnús
Loftsson í Hvíta húsinu.
Meistarablóðsugur
og ofurslátrarar
inni. Dregur síðan útí dagsbirtuna
með spili og trukk. Þar sér blessuð
sólin um lokahnykkinn.
Myndin hefst á því að Crow, ásamt
sínu útrýmingargengi, er mættur til
leiks í Nýju Mexíkó, þar sem þeir
leggja til atlögu við blóðsugugreni.
Vinna á fordæðunum utan foringjans
(sem á nútímamáli nefnist blóðsugu-
meistari). Að di’ápum loknum sest út-
rýmingarherdeildin að á vegahóteli og
styttir sér stundir við drykkju og
kvennafar. Birtist þá ekki maestro
Valek (Thomas Jan Griffith), höfuð-
paurinn næturgengla. Reynist hinn
illvígasti skratti og gengur milli bols
og höfuðs á fjendum sínum og lags-
konum þeirra. Tekst þó ekki að koma
Crow, erkióvini sínum, fyrir, né hægri
hendi hans (Daniel Baldwin) og port-
konunni Katrínu (Sheiyl Lee). Þeir
félagar ásamt meliunni, hálfvankaðri,
og katólskum presti (Tim Guinee)
leggja síðan til lokaatlögu við Valek.
Jón smiður gætir þess að útrýma
ekki alveg þessum ófögnuði, enda
lifibrauð hans og fjölmargra kollega i
kvikmynda- og hrollvekjugeiranum.
Honum hefur oft tekist betur upp,
einkum við upphaf ferilsins, og
Blóðsugur er óneitanlega óþarflega
subbuleg og ofbeldisfull. Það ætti þó
ekki að dyljast neinum að það er
groddafyndinn hálfkæringur yfir
kvikmyndagerðinni allri. Það sann-
ast sem svo oft áður á James Woods,
að sitt hvað er gæfa og gjörvileiki.
Þessi hörkuleikari skýtur alltof oft
upp kollinum í myndum sem þessari.
Vissulega tekst honum að gera Crow
að broslegum og ábúðarmiklum
töffara, síbölvandi og ofursvölum,
hann á þó betra skilið. Það sama
verður ekki sagt um Daniel Baldwin,
sem seint verður talinn blómi þeirra
Baldwinsbræðra (þeir eru a.m.k.
fjórir sem hafa sitt lifibrauð af kvik-
myndaleik), hann slugsast einhvem
veginn í gegnum sitt fáránlega hlut-
verk. Þar sem manngarminum er
reyndai’ vorkunn; m.a. látinn verða
ástfanginn af mellunni sinni sem
hægt og bítandi er að breytast í
blóðsugu. Sú er hins vegar leikin af
Sheryl Lee, sem virðist eiga skilið
eitthvað bitastæðara. Lumar á hæfi-
leikum bak við magnað útlit.
Blóðsugur er ekki beinlínis leiðinleg
mynd, vitaskuld nauða ómerkileg, en
ekki sem verstur kostur fyrír unn-
endur hryllingsmynda. Carpenter
getur gert miklu betur, það er engin
spurning. Hann semur einnig tón-
listina, sem hljómai- einsog afbökun
á Ry Cooder og Ennio Morricone.
Einum besta leikstjóra Bandai’íkj-
anna, Frank Darabont (The Shaws-
hank Redemption), bregður fyrir í
aukahlutverki manns sem verður
fórnarlamb bílaræningjans Bald-
wins.
Sæbjörn Valdimarsson