Morgunblaðið - 14.01.1999, Blaðsíða 52

'*í52 FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JÓHANN N.
JÓHANNESSON
+ Jóhann N. Jó-
hannesson var
fæddur í Reykjavík
31. júlí 1906. Hann
lést 5. janúar síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Jóhannes
Kristján Sigurðs-
son, f. 17.1. 1866, d.
3.10. 1928, og
Jónína Rósinkrans-
dóttir, f. 25.2. 1871,
d. 11.2. 1947. Systk-
ini hans voru Þórð-
ur, f. 17.7. 1893, d.
15.8. 1968; Björg-
vin, f. 5.5. 1896, d.
21.8. 1950; Sigurður, f. 10.7.
1898, d. 22.12. 1980; Sesselja, f.
1.5. 1901, d. 26.9. 1992; Árni, f.
23.7. 1904, d. 28.8. 1956, auk
þess Anna, sem dó ung. Jóhann
kvæntist 11. október 1941
Þórnýju Guðrúnu
Þórðardóttur, f. í
Reykjavík 24. apríl
1912, d. 4.8. 1982.
Börn þeirra eru:
Sigríður Björg, f.
2.2. 1942, maki Sig-
geir Siggeirsson,
dóttir þeirra er
Þóra Astrid; Þórð-
ur, f. 16.2. 1944,
maki Sigríður
Ólafsdóttir, börn
þeirra eru Hrefna
og Ólafur Þór; Stef-
án f. 8.4. 1951. Fóst-
ursonur þeirra
hjóna var Jón Björnsson, f. 29.5.
1942, d. 1963. Barnabarnabörn-
in eru fjögur.
Utför Jóhanns fer fram frá
Háteigskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.00.
Hann Jói í Armanni er dáinn: Þó
að kraftar hans færu þverrandi, þá
grunaði mig ekki að lokastundin
væri svona nærri. Það var mér mjög
dýrmætt að kynnast Jóa, hann var
einstakur maður, hreinlyndur og
__tryggur og hafði mjög ríka réttlæt-
ískennd. Yfirleitt var hann dagfar-
sprúður, en væri hann órétti beittur
gat hann reiðst og lét þá ekki hlut
sinn. Eg kynntist honum fyrst þegar
ég var 15 ára gamall. Þau kynni
voru tengd íþróttum. Eg hafði
hlaupið eitt hlaup á Sveinameistara-
móti Reykjavíkur og var skráður í
KR, af því að ég hafði ekki gefið upp
neitt félag. Eftir þetta hlaup ákvað
ég að hlaupa fyrir Armann, þegar ég
sagðist ætla að ganga í félagið stóð
Jóhann við hliðina á mér, en ég
^þekkti hann ekki þá. Enginn hreyfði
mótmælum, því allir sem þekktu til
frjálsíþrótta báru mikla virðingu
fyrir Jóhanni. Þetta var upphaf vin-
áttu okkar sem hélst alla tíð síðan.
Þegar Jóhann var ungur maður
tók hann þátt í íþróttum og var góð-
ur lang- og grindahlaupari. Síðan
tóku félagsstörfin við, og var hann
formaður í Frjálsíþróttadeild Ár-
manns í 50 ár. Hann fylgdist með
ungu fólki sem stundaði frjálsar
íþróttir hjá Ái-manni, hvatti það til
dáða, leiðbeindi og innrætti okkur
hinn sanna íþróttaanda. Hann fór
með okkur í keppnisferðalög og
studdi okkur með ráðum og dáð.
Hann var duglegur að afla fjár fyrir
deildina. I mjörg ár starfaði ég sem
gjaldkeri Frjálsíþróttadeildar Ár-
manns og komst þá að því, þegar
reikningar voru gerðir upp, að það
voru alltaf of miklir peningar í sjóði í
árslok og skýringin var sú að Jó-
hann hafði greitt mikið úr eigin vasa
til deildarinnar og var yfirleitt treg-
ur til að fá það endurgreitt og sagði
þá gjarnan að Ármann væri sitt
brennivín, en hann var stakur bind-
indismaður.
Kona Jóhanns, Þórný Þórðardótt-
ir, sem lést 1982, hafði stundað fim-
leika í Ármanni á sínum yngi’i árum.
Þau hjón voru mjög samhent í
íþróttastarfi fyrir Armann og var
heimili þeirra alltaf opið íþróttafólki
og var nánast eins og félagsmiðstöð.
Þar voru haldnir fundir, mót undir-
búin og sigrum fagnað, en öllum,
sem þátt tóku í íþróttastarfi hjá
Frjálsíþróttadeild Ármanns á þess-
um árum, verða þessar stundir á
heirnili þeirra hjóna ógleymanlegar.
Á sínum langa ferli sem íþrótta-
leiðtogi hafði Jóhann kynnst miklum
fjölda íþróttamanna. Öllum þótti
vænt um Jóhann og allir báru mikla
virðingu fyrir honum og skipti þá
ekki máli hvaða íþróttafélagi þeir
voru í. Þetta kom vel fram í 80 og 90
ára afmælum hans, en þá voru
mættar þar margar kynslóðir
íþróttamanna úr mörgum íþróttafé-
lögum til að heiðra hann.
Eg vil að lokum kveðja góðan vin,
mikinn íþróttaleiðtoga, sem var góð
fyrirmynd allra íþróttamanna. Ég
veit að minning hans mun lengi lifa.
Börnum hans og öðrum afkomend-
um sendi ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur. Þau mega vera stolt
Skila-
frestur
minning-
argreina
EIGI minningargrein að birt-
ast á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á fóstudag. I mið-
vikudags-, fimmtudags-, föstu-
dags- og laugardagsblað þarf
greinin að berast fyrir hádegi
tveimur virkum dögum fyrir
birtingardag. Berist grein eftir
að skilafrestur er útrunninn
eða eftir að útför hefur farið
fram, er ekki unnt að lofa
ákveðnum birtingardegi. Þar
sem pláss er takmarkað getur
þurft að fresta birtingu greina,
enda þótt þær berist innan hins
tiltekna skilafrests.
yfir að vera afkomendur hans.
Einar Hjaltason.
Frjálsíþróttadeild Ármanns kveður
nú með miklum söknuði einn
fremsta íþróttamann félagsins á
fyrri hluta þessarar aldar. Jóhann
varð margfaldur íslandsmeistari í
800 og 1.500 m hlaupum og 110 m
grindahlaupi. Með fráfalli Jóhanns
er skilið eftir stórt skarð í okkar
röðum sem erfitt verður að fylla.
Hann var formaður frjálsíþrótta-
deildarinnar í yfir 40 ár og hlýtur
það að teljast Islandsmet. Hann var
mikill og sannur Ármenningur sem
vildi félaginu ákaflega vel og vann
að framgangi þess fram á síðustu ár
þrátt fyrir háan aldur. Jói mætti á
yfir 70 aðalfundi félagsins og ekki
lét hann^ sig heldur vanta á meist-
aramót Islands því hann hefur að;
eins misst af einu slíku frá upphafi. I
hvert skipti sem hann kom á völlinn
sýndi hann jafnt afreksmönnum sem
yngri iðkendum mikinn áhuga og
heilsaði upp á ungviðið og hvatti það
til dáða. Með Jóhanni er genginn
virkilega góður maður. Hans síðasta
stund með félaginu á opinberum
vettvangi var nú í desember þegar
félagið fagnaði 110 ára afmæli sínu.
Þá rifjaði hann upp að hann væri
eina eftirlifandi barn stofnenda fé-
lagsins og hafði gaman af. Frjálsí-
þróttadeild Ámanns þakkar óeigin-
gjarnt starf þitt fyir félagið, fá-
heyrða tryggð og dugnað. Blessuð
sé minning þín.
F.h. Frjálsíþróttadeildar Ár-
manns,
Katrín Sveinsdóttir, formaður.
Með hinni öldnu frjálsíþrótta-
kempu úr Glímufélaginu Ármanni,
Jóhanni N. Jóhannessyni, er ein-
stakur áhugamaður um íþróttir og
æskulýðsmál genginn. Jóhann var
bæði afreksmaður í frjálsum íþrótt-
um og síðan ötull forustumaður í
greininni, er bar hag hennar fyrir
brjósti til æviloka. Hann keppti und-
ir merkjum Armanns á sínum yngri
árum jafnframt því að gegna ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir félagið. Er
keppnisferlinum lauk eyddi hann
bróðurpartinum af tómstundum sjn-
um í ómetanleg störf í þágu Ár-
manns og íþróttahreyfingarinnar í
Reykjavík.
Þó svo að Jóhann hafi verið Ar-
menningur af lífi og sál bar hann
ætíð sérstakan hlýhug til Knatt-
spyrnufélagsins Vals og naut félagið
bæði krafta hans og stuðnings um
árabil. Á millistríðsárunum þjálfaði
hann t.d. fyrstu Islandsmeistarana,
sem Valur eignaðist í þriðja flokki
karla í knattspyrnu. Alla tíð fylgdist
Jóhann grannt með starfinu í Val.
Hann kom oft að Hlíðarenda og var
duglegur að sækja leiki Vals. Þá iðk-
uðu synir hans bæði knattspyrnu og
handbolta á yngri árum hjá félaginu.
Jóhann og eiginkona hans heitin,
Þórný Þórðardóttir, gáfu félaginu á
sínum tíma sérstakan bikar, Jóns-
bikarinn, til minningar um fósturson
þeirra, Jón Björnsson, sem lést af
slysfórum 1962. Jón heitinn hafði frá
unga aldri tekið þátt í leik og starfi í
Val. Jónsbikarinn var um árabil
veittur þeim knattspyrnuflokki í
Val, sem bestum árangri náði ár
hvert.
Að leiðarlokum þakkar Knatt-
spyrnufélagið Valur Jóhanni fyrir
þann stuðning, áhuga og velvild,
sem hann sýndi því alla tíð. Félagið
sendir börnum hans og öðrum að-
standendum sínar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Knattspyrnufélagið Valur.
Út í Viðey flytur Jóhann Jóhann-
esson með foreldrum sínum 1914,
átta ára, frá Reykjavík. Hann var
fæddur í húsi við Nýlendustíg í
Vesturbænum, sem var hlaðið úr
steini og því voru þeir sem þar
bjuggu kenndir við Steinhúsið. Til
að mynda gekk húsfaðirinn undir
nafninu Jói eða Jóhannes í Steinhús-
inu. Hann var Sigurðsson. Verkmað-
ur góður og fékk því fyrir náð ráða-
manna í Viðey að flytjast þangað
með nokkra ómegð; - ein dóttir og
fimm synir. Félagslyndur og
íþróttalega sinnaður, því hann er
meðal stofnenda Glímufélagsins Ár-
manns.
Um þetta leyti sem þessir fjöl-
skylduflutningar gerast er kauptúri
orðið til í eynni með hátimbruðum
hafskipabryggjum þaðan sem braut-
arteinar eru lagðir inn í rúmgóð
fiskvinnsluhús, vatnsveita og skóla-
hús. Það eina sem enn varðveitist
þessara mannvirkja. Útgerðarbær
seiðir til sín ungt fólk. I sveitunum
hið næsta hafa glímufélög og ung-
mennafélög verið stofnuð, svo sem
Glímufélag Kjalnesinga (‘07) UMF
Afturelding (‘09) og UMF Drengur
(15). Út í Viðey sóttu til vinnu virkir
íþróttamenn. Þeirra á meðal Þorgeir
í Varmadal og Gísli í Fitjakoti. Þeir
stóðu fyrir iðkunum íþrótta og að
efnt var til keppni í þeim. Ein
keppnin var að hlaupið var úr kaup-
túninu, hring um Viðeyjarstofu og
tilbaka (3 km) Um fermingu var Jó-
hann hvattur til þess að keppa, því
að hann hafði sýnt léttleika og þol í
sendiferðum. Síma naut ekki við og
varð því að boðsenda skilaboð. Þau
börn sem vora létt á sér, nutu þessa
starfa. Hafði Jóhann unnið sér álit á
þessu sviði.
Fyrsta hlaupið sem hann þreytti
vann hann. Varð þetta honum
hvatning til frekari íþróttaiðkana,
sem urðu hjá honum viðvarandi til
1936, að hann keppti sem öldungur í
800 m hlaupi og sigraði. Vart mun
faðir hans hafa dregið úr áhuga son-
arins á íþróttum. Meðal eyjar-
skeggja var borið við að iðka ýmsar
íþróttir og keppa í þeim. Þeir eldri
og ekki síst aðkomumenn sögðu
þeim yngri til. Sextán ára snýi- Jó-
hann aftur til Reykjavíkur. Hann
gat oft átta ára eyjardvalarinnar
sem verið hefði hún ævintýri.
Fermdur var hann í hinni virðu-
legu Viðeyjarkikju. Vinna óharðn-
aðra unglinga á fiskiveitum, við að-
stoð fiskiþvottar og uppskipun neð-
an úr lestum upp á bryggju og svo
útskipun þar sem fylgdi stöflun í
lestir, tengdist allt ærnum þræl-
dómi. Skilaboð milli vinnustaða og
stjórnanda var, hvað hratt bærust,
háð fráleik barna og unglinga. Jó-
hann bjó yfir slíkum eiginleika og
var því oft til hans leitað með sendi-
ferðir, svo að hann fékk snemma að
greikka sporin og lengja þau.
Kominn til Reykjavíkur tók Jó-
hann til við vinnu, sem ekki var
þénug íþróttaiðkunum. Hann vann
um árabil hjá Reykjavíkurhöfn og
þá um skeið í sænska frystihúsinu.
Til Mjólkursamsölu Reykjavíkur
réðst Jóhann 1938 og vann því fyrir-
tæki í 36 ár við afurðadreifingu. Eft-
ir að Jóhann vegna aldurs hætti
störfum við dreifingu mjólkuraf-
urða, helgaði hann _sig starfrækslu
íþróttamiðstöðvar Armanns. Þetta
starf hans, sem var mjög krefjandi,
var meir þegnskaparvinna en at-
vinna. Við þetta starf hlaut Jóhann
sjúkdóm í andlit og missti framan af
tveimur fingrum á hægri hendi. Auk
þess að vinna nefnd húsvarðarstörf
annaðist hann söluumboð félagsins
hjá íslenskum getraunum. Hafði
hann afskipti af 32 sölustöðum.
Færði þetta framtak félaginu þarfar
tekjur.
Fljótlega eftir endurkomuna til
Reykjavíkur gerðist Jóhann iðkandi
knattspyrnu hjá Knattspyrnufélag-
inu Val. í leik hjá félaginu sá for-
maður Armanns hinn skreflanga og
fótlétta Viðeying. Hann vantaði til-
finnanlega keppendur í 5 km Ár-
mannshlaup. Jóhann var tilleiðan-
legur að hlaupa. Hann sigraði. Þetta
varð til þess að hann gerðist Ár-
menningur. Úr þessu tók Jóhann að
æfa hlaup og þjálfa sig til þess álags.
Veturinn 1929-30 naut hann þjálf-
unar sænsks þjálfara, Evert Nielson
(Vestervik-Nilson) sem bjó íþrótta-
menn undir keppni í Alþingishátíð-
armóti. Á því móti vann Jóhann 800
m hlaup, 1500 m og 110 m grinda-
hlaup. Hann var í sveit Ármanns,
sem vann 1500 m boðhlaupið. Jó-
hann var hlaupari á millivegalengd-
um og grindahlaups-, en lagði samt
til við langhlaupara í Álafosshlaupi
og Hafnarfjarðarhlaupi. Náði í ann-
að og þriðja sæti. Meistaramót Is-
lands 1931 var háð í Vestmannaeyj-
um. Jóhann lagði í Helgafellshlaup.
Leiðin var úr Herjólfsdal austur í
kringum Helgafell og til baka í dal-
inn. Meðal keppenda voru allir fær-
ustu langhlauparar þjóðarinnar. Jó-
hann varð í þriðja sæti. Á þessu móti
var Jóhann sönn hetja okkar
Reykvíkinga. Að lokinni keppni í
Eyjum höfðu bæði byggðarlögin
jafnan fjölda meistara. I gi’inda-
hlaupi var ekki keppt í Eyjum en
keppni í þeirri grein færð til
Reykjavíkur. Jóhann varð meistari
og þar með bárum við sigur af Vest-
mannaeyingum. Okkur karlmönnun-
um var það lítt til geðs, að Jóhann
teymdi inn á Melavöll konur til að
æfa frjálsar íþróttir en gleðiauki
hefur það verið hve ein kvenna Ár-
manns í frjálsum íþróttum, Guðrún
Arnardóttir, og það í hans íþrótta-
grein, grindahlaupi, hefur náð hátt á
heimsmælikvarða.
I stjórn Ármanns var Jóhann kos-
inn 1929. Hann tók þegar að sér að
sjá um frjálsíþróttir. Eftir 15 ára
setu í stjórninni tók Jóhann að sér
formennsku í frjálsíþróttadeild fé-
lagsins, sm hann annaðist til 1979.
Hann hélt þó áfram að fylgjast náið
með, fyrir frjálsíþróttamenn í heild,
sat Jóhann í stjórn Iþróttaráðs
Reykjavíkur, sem var undanfari
IBR og um árabil var hann í stjórn
FRI, svo sjá má að annir hefur Jó-
hann haft fyrir áhugamál sitt, íþrótt-
irnar.
Að þvi hefði hann eigi getað unn-
ið, sem raun var á nema að njóta
stuðnings konu sinnar Þórnýjar
Guðrúnar Þórðardóttur. Hún var
um árabil stói'yirk innan leikfimi-
flokks kvenna í Armanni og var i úr-
valsflokkum sem fóru tvívegis utan
og fjórum sinnum í langar sýningar-
ferðir innanlands.
Börn þeirra þrjú og makar hafa
einnig verið virk í störfum Armanns.
Við Ármenningar eigum Jóhanni
margt að þakka og þá einnig konu
hans, börnum þeirra og mökum.
Megi ástvinir Jóhanns finna á út-
fararstund hans hvílíkan öndvegis
íþróttamann við áttum í honum.
Þorsteinn Einarsson.
í dag er kvaddur hinstu kveðju,
tæplega 93 ára gamall og einn af fá-
um heiðursmönnum í Glímufélaginu
Armanni, Jóhann N. Jóhannesson.
Jóhann eða Jói Long eins og hann
var ætíð nefndur, var geypilega
virkur á sínum yngri árum, bæði
sem félagi og stjórnarmaður í frjáls-
íþróttadeild Armanns og spannar
hans viðstöðulausa starf í Ármanni
yfir þrjá fjórðu af allri öldinni, sem
er án efa Islandsmet og þá eitt af
mörgum sem hann setti um ævina.
Ég hlýt því sem formaður Ámanns,
samstarfsmaður og félagi, að setja á
blað nokkur fátækleg þakkarorð
fyrh- gömul kynni.
Upp í huga minn koma margs
konar minningar frá tíma unglings-
áranna, en fyrstu kynni okkar Jóa
Long voru stuttu eftir að starfsemi
Getrauna byrjaði, en viðvíkjandi
Getraunasölumennskuna var ekki
hægt annað en dást að ósérhlífni Jóa
Long. Á fyrstu árum Getrauna fór
sölustarfsemi fram á allt annan hátt
en gerist í dag. Sala á getraunaseðl-
um fór þá fram í stykkjatölu og
dreifðist sölustarfið á þá félaga í
íþróttafélögum sem höfðu nennu til
og það var svo sannarlega ekki öll-
um gefið að standa í þeirri sölu-
mennsku. En Jói Long var hvergi
banginn í þessum efnum, hnn vissi
að sölustaríið krafðist reglusemi við
vikulegar endurtekningar og snún-
inga samfara því, og að standa skil í
vikulok á allri sölu til skrifstofu Get-
rauna. Sölumenn í hinum ýmsu
íþróttafélögum eða íþróttadeildum
skiluðu mjög mismunandi söluár-
angri á þessum árum, en ég þori að
fullyrða að enginn hafi staðið Jóa
Long á sporði í þessum efnum. Að
baki árangri hans var víðtækt sölu-
net eða sölustaðir sem hann hafði
þróað. Með mikilli reglusemi og elju
heimsótti Jói Long þessa sölustaði
tvisvar í viku, viku eftir viku, mánuð
eftir mánuð og ár eftir ár til þess að
skapa Frjálsíþróttadeild Ármanns
þær tekjur sem til þurfti. Mörgum
mundi þykja þetta nú ærinn starfi í
sjálfboðavinnu fyrir íþróttafélag, en
Jói Long lét ekki þar við sitja. Þetta
var aðeins agnarþáttur og lítil
dæmisaga um hans ötula starf fyrir
Armann, því þrátt fyrir að hann
væri önnum kafinn við þjálfunar- og
stjórnarstörf fyrir Frjálsíþrótta-