Morgunblaðið - 16.01.1999, Blaðsíða 1

12. TBL. 87. ÁRG. LAUGARDAGUR16. JANÚAR 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Gengi gjaldmiðils Brasilíu leyft að fljóta
Afram spáð
ólgutíð á
mörkuðum
Sao Paulo, New York, Frankfurt. Reuters.
Reuters
Beðið fyrir afnámi
viðskiptabanns
GENGI hlutabréfa tók kipp á al-
þjóðlegum fjármálamörkuðum í
gær eftir að seðlabankinn í Brasilíu
gaf upp á bátinn tilraunir sínar til
að verja brasilíska gjaldmiðilinn,
realinn, og lét gengið fljóta. Sagði
Fernando Henrique Cardoso, for-
seti Brasilíu, að fjármálamarkaðir
hefðu endurheimt tiltrú á efnahag
lands síns eftir ákvörðun seðlabank-
ans en hann hét þvi jafnframt að
reyna áfram að halda uppi vörnum
fyrir realinn.
Dow Jones-vísitalan bandaríska
hækkaði um 2,41%, breska FTSE-
vísitalan hækkaði um 1,9% og DAX-
vísitalan þýska styrktist einnig um
1,4%. Loks hækkaði gengi hluta-
bréfa á mörkuðum í Sao Paulo um
33,4%, sem er næstmesta hækkun í
sögunni, eftir að hafa hríðfallið síð-
ustu daga. Skýrist það m.a. af geng-
ishruni realsins í gær, en gengi
hans féll um sjö prósent í gær og er
nú fimmtán prósentum lægra en
það var síðastliðinn þriðjudag, sem
gerði brasilísk hlutabréf að afar
vænlegum kosti fyrir erlenda fjár-
festa.
Fulltrúar Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
Of fáir karlar
í heiminum
Jóhannesarborg. Reuters.
KVENKYNS guðfræðiprófessor í
Suður-Afríku hefur lagt til að
fjölkvæni verði lögleitt meðal
hvítra manna í landinu sökum
mikils fjölda hjónaskilnaða í S-
Afríku.
Christina Landman, sem er
Búi, hefur skýr skilaboð til kyn-
systra sinna og segir þær verða
að sætta sig við að deila hveijum
karli með öðrum konum í fram-
tíðinni. „Og það á sama tíma og
vísindin hafa sent. körlum Vi-
agra,“ sagði Landman, sem
gegnir prófessorsstöðu við há-
skólann í Pretoríu. Er Landman
ekki aðeins guðfræðiprófessor
heldur einnig meðfimur hinnar
íhaldssömu hoflensku umbóta-
kirkju.
Tvö af hveijum þremur hjóna-
böndum í S-Afríku enda með
skilnaði og heldur Landman því
fram að fjölkvæni myndi gefa
eiginmönnum tækifæri til að
taka sér hjákonur án þess að eig-
inkonum þeirra fyndist þær hafa
verið sviknar og eiga þann kost
einan að sækja um skilnað.
„Það eru einfaldlega of fáir
karlmenn til í heiminum," segir
Landman. „Þeir hafa gert út af
við hver annan í styijöldum. Nú
er sá tími runninn upp að við
þurfum að velja okkur álitlegan
giftan karl og semja síðan um
það við eiginkonu hans að fá að
verða hluti af fjölskyldunni."
ins (IMF) voru meðal þeirra sem
fögnuðu ákvörðun brasilíska seðla-
bankans í gær enda var talin hætta
á að Brasilíumenn yrðu að fórna öll-
um gjaldeyrisforða sínum ætluðu
þeir að verja realinn. Er vonast til
að ákvörðunin geti orðið til að
bjarga hagkerfi Brasilíu, sem er hið
áttunda stærsta í heiminum, frá
hruni sem óttast var að myndi hafa
áhrif á efnahag annarra S-Ameríku-
ríkja og jafnvel Bandaríkjanna.
Efasemdaraddir heyrðust hins veg-
ar einnig og er áfram spáð ólgutíð á
fjármálamörkuðum. Ottast menn að
hrindi Brasilía ekki efnahagsumbót-
um í framkvæmd gæti al-
heimskreppa fylgt í kjölfarið.
Reyna að afla sér stuðniugs
erlendra lánardrottna
Pedro Malan, fjármálaráðherra
Brasilíu, og Franciseo Lopes, for-
stjóri seðlabankans, voru í gær
sagðir á leið til Washington til að
reyna að afla sér stuðnings hjá
bandarískum stjórnvöldum og for-
svarsmönnum IMF.
Sögðu talsmenn Alþjóðabankans í
gær að til greina kæmi að flýta lán-
veitingum til Brasilíumanna til að
aðstoða þá við að standa af sér
þennan storm. Lýsti bankinn því
jafnframt yfir að hann hefði fulla
trú á að Femando Henrique Car-
doso, forseti Brasilíu, myndi halda
áfram nauðsynlegum efnahagsum-
bótum í landinu.
AÐ MINNSTA kosti fimmtán liðs-
menn Frelsishers Kosovo (KLA)
féllu í gær í átökum við hersveitir
Júgóslavíu í suðurhluta Kosovo að
sögn fréttastofu sem Serbar reka í
Pristina, höfuðborg Kosovo. Jafn-
framt urðu tveir eftirlitsmenn
Öryggis- og samvinnustofnunar
Evrópu (ÖSE) fyrir byssuskotum
nærri Decani, um hundrað kíló-
metra vestur af Pristina. Voru þeir
fluttir á sjúkrahús í Pristina en eru
ekki í lífshættu. Mun annar eftirlits-
mannanna breskur en hinn heima-
maður, að sögn talsmanns ÖSE, en
þetta er í fyrsta skipti sem eftirlits-
menn ÖSE í Kosovo særast í átök-
um. Sagði talsmaðurinn að svo virt-
ist sem eftirlitsmennimir hefðu vís-
vitandi verið gerðir að skotmörkum.
Erlendir fréttamenn, sem urðu
RAMADAN, heilagur mánuður
múhameðstrúarmanna, rennur
sitt skeið á enda um helgina en
meðan á honum stendur neita
múslimar, sem iðka trú sína,
sér m.a. um allan mat og drykk
frá sólarupprás til sólarlags.
vitni að atburðunum við Stimlje í
gær, sögðu hersveitir Júgóslavíu
einnig hafa tekist á við liðsmenn
KLA í nágrannaþorpum Stimlje,
Racak og Petrovo. Er hér um að
ræða ein mannskæðustu átök í
Kosovo síðan vopnahlé var undirrit-
að í október og draga átökin mjög
úr þeim vonum sem vöknuðu á mið-
vikudag, þegár KLA sleppti átta
júgóslavneskum hermönnum úr
gíslingu, um að vopnahléið muni
halda.
Varaði Wesley Clark, yflrmaður
hersveita NATO, í gær við því að
með vorinu væri hætta á auknum
átökum fyndist engin pólitísk lausn
á deilu Serba og Kosovo-Albana um
framtíðarskipan mála í héraðinu.
„Báðir málsaðilar búa sig nú af
kappi undir átök skyldu samninga-
Bænagjörðir eru einnig mikil-
vægur hluti ramadans og fóru
þessir frakar, sem í gær báðust
fyrir í mosku í Bagdad, m.a.
fram á það í bænum sínum að
viðskiptabanni gegn írak yrði
aflétt.
viðræður fara út um þúfur,“ sagði
Clai'k.
Lýsti Pandeli Majko, forsætisráð-
herra Albaníu, einnig áhyggjum sín-
um í gær er hann sagðist óttast að
átök í Kosovo gætu breiðst út um all-
an Balkanskaga, í það minnsta til Al-
baníu, Svartfjallalands og Makedón-
íu. Hvatti Majko til þess að NATO
beitti herliði sínu til að koma í veg
fyrir að „blóðugt stríð“ skylli á í vor.
Voru stjórnvöld í Júgóslavíu,
sambandsríki Serbíu og Svartfjalla-
lands, hins vegar afar harðorð í
garð albanskra stjórnvalda og sök-
uðu þau um að ýta undir „hryðju-
verkastarfsemi" í Kosovo. Sögðu
þau jafnframt að staðhæfíngar alb-
anskra dagblaða í gær, þess efnis að
Serbar hefðu hótað árásum á Alb-
aníu, væru alrangar.
Clinton
komi fyrir
þingið
Washington. Reuters.
REPÚBLIKANAR úr fulltrúadeild
Bandaríkjaþings, sem sækja málið
gegn Bill Clinton Bandaríkjaforseta
í öldungadeild þingsins, lögðu á öðr-
um degi réttarhalda í gær áherslu á
þá ósk sína að vitni yrðu kölluð fyrir
þingið, m.a. forsetinn sjálfur.
Reyndu fulltrúadeildarþingmenn-
irnir þrettán að færa rök fyrir þeim
fullyrðingum sínum að sönnunar-
gögn í málinu sýndu, svo ekki verð-
ur um villst, að Clinton hefði gerst
sekur um meinsæri og að hann
hefði reynt að hindra framgang
réttvísinnar í viðleitni til að halda
sambandi sínu við Monicu Lewin-
sky leyndu.
Héldu þeir uppi þrýstingi á þing-
menn kalla fyrir helstu vitni í mál-
inu. „Hlustum á vitnisburð Monicu
Lewinsky, Vemons Jordans, Betty
Currie og annarra lykilvitna," sagði
Bill McCollum, en hann flutti sam-
antekt á rökum þrettán saksóknara
úr fulltrúadeildinni í gær. „Bjóðum
forsetanum að koma og segja sína
hlið, síðan getið þið sjálfir lagt mat
á trúverðugleika vitnanna.“
Mótmælti demókratinn Tom
Harkin því að repúblikanar úr full-
trúadeildinni ræddu um öldunga-
deildarþingmenn sem kviðdómendur
í máli Clintons því þeir væru annað
og meira; réttur í þessu máli. Sam-
þykkti William Rehnquist, sem situr
í forsæti í Clinton-málinu, þessar
mótbárur Harkins.
■ Bandaríkjaforseti sakaður/26
Fimmtán skæruliðar KLA falla í átökum í Kosovo
Deiluaðilar sagðir
vígbúast af kappi
Pristina, Tírana, Belgrad. Reuters.