Morgunblaðið - 16.01.1999, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 1999 53
V
+ Guðmundur Ás-
grímsson fædd-
ist í Hlíð í Hjaltadal
17. maí 1913. Hann
lést á Sjúkrahúsinu
á Sauðárkróki 11.
janúar síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Sigurlaug
Guðmundsdóttir, f.
10.9. 1878, d. 26.8.
1968, og Ásgrímur
Gíslason, f. 26.1.
1872, d. 2.3. 1920.
Bróðir Guðmundar
var Friðrik Ás-
grímsson, f. 27.3.
1909, d. 22.9. 1930.
Guðmundur hóf búskap í Hlíð
1930, með móður sinni og bróð-
ur.
Hinn 21.9. 1941 kvæntist
hann Friðfríði (Fríðu) Jóhanns-
dóttur frá Brekkukoti í Hjalta-
dal, f. 20.3. 1923, d. 15.7. 1992.
Þau bjuggu í Hlíð til 1980 er
þau fluttu til Sauðárkróks. Síð-
ustu árin var Guðmundur á elli-
deild Sjúkrahússins á Sauðár-
króki. Börn Guðmundar og
Fríðu eru: 1) Jóhann Birgir, f.
1.2. 1942, maki Erla Davíðsdótt-
ir, f. 26.6. 1947. Þau eiga þrjú
börn: Katrínu Sigfríði, f. 9.9.
1968, Davíð Smára, f. 7.1. 1976,
og Karen Sóleyju, f. 9.2. 1977.
Maki Katrínar er Jón Ríkharðs-
son, f. 28.8. 1965, og eiga þau
Ungur gríða öflugur
yndi pabba og mömmu,
freyrir skíða ferðugur
fógru Hlíðar Guðmundur.
Þannig orti Guðmundur Krist-
jánsson um nafna sinn ungan að ár-
um.
í dag, 16. janúar, verður tengda-
faðir minn, Guðmundur Ásgn'ms-
son frá Hlíð, borinn til gi-afar.
Hann fæddist í Hlíð í Hjaltadal og
var þar bóndi um hálfrar aldar
skeið. Guðmundur ólst í fyrstu upp
hjá foreldrum sínum en þegar hann
var aðeins sjö ára gamall dó faðir
hans og skömmu seinna missti
móðir hans heilsuna og varð að
dveljast um hríð á sjúkrahúsi og
heilsuhæli. Var þá Guðmundur
sendur til vandalausra aðeins 11
ára gamall og þurfti náttúrlega að
vinna fyrir sér eins og hann gat,
sem títt var þá. Hann mun þó oftast
hafa verið heppinn með vist, en
söknuður hans eftir móður sinni
hefur náttúrlega verið mikill. Árið
1930 náði fjölskyldan saman aftur
og hóf Sigurlaug búskap með son-
um sínum í Hlíð. Þá um sumarið
veikist Friðrik, bróðir hans, og
deyr um haustið. Þau mæðginin
bjuggu áfram á hluta af jörðinni og
fór Guðmundur í bændaskólann á
Hólum. Ái-ið 1938 flytjast í Hlíð
hjónin Jóhann Guðmundsson (bróð-
ir Sigurlaugar) og Bh-gitta Guð-
mundsdóttir frá Brekkukoti ásamt
yngstu dóttur sinni, Fríðu, sem
seinna varð lífsförunautur Guð-
mundar. Jóhann deyr 1940 og eftir
það býr Guðmundur á allri jörðinni.
Sigurlaug, móðir hans, átti heima í
Hlíð þar til hún lést þar, níræð að
aldri.
Þeim Guðmundi og Fríðu búnað-
ist vel í Hlíð þótt jörðin væri land-
lítil. Guðmundur var sérstakt
snyrtimenni við búskapinn og leiðst
engum að vaða á skítugum skónum
upp í fjárhúsgarðana hjá honum en
hann gat þá brugðist hinn versti við
ef menn ætluðu sér slíkt enda var
hann skapmikill og nokkuð bráður
á yngiá árum en lærði að hemja
skap sitt algjörlega og sá ég hann
aldrei skipta skapi. Guðmundur var
ólatur með orfið fram á sín síðustu
búskaparár og þótti börnum hans
nóg um þegar hann tók síðsumars
að slá þýfi og meðfram skurðum
með orfi á tímum vélvæðingar, en
honum fannst það snyrtilegra. Guð-
mundur fylgdist ávallt vel með öll-
einn son, Jóhann
Blæ, f. 17.4. 1997,
en Jón á einnig
tvær dætur. 2) Ás-
grímur Sigurvin, f.
4.4. 1945, niaki Þór-
hildur Sæmunds-
dóttir, f. 6.6. 1947.
Þau eiga tvö börn:
Birgittu Guðrúnu, f.
25.6. 1970, og Sæv-
ar Friðrik, f. 21.6.
1974. Maki Birgittu
er Alexander
Schepsky, f. 28.9.
1970, og eiga þau
einn son, Sæmund
Sven, f. 16.9. 1998. 3) Guðrún
Hólmfríður, f. 29.12. 1955, maki
Jón Stefánsson, f. 7.11. 1951.
Þau eiga einn son, Ólaf Daða, f.
9.9. 1991. Jón á einnig þijú upp-
komin börn og tvö barnabörn.
4) Margrét Friðrika, f. 7.6.
1959, maki Kári Sveinsson, f.
26.4. 1955. Þau eiga tvo syni:
Guðmund Kára, f. 23.5.1984, og
Friðrik Laxdal, f. 7.7. 1989.
Dóttir Kára er Inga Rún, f. 30.9.
1976, og á hún eina dóttur. 5)
Guðmundur Gísli, f. 14.4. 1966,
maki Ágústa Gísladóttir, f. 12.5.
1968. Sonur þeirra er Gísli Már,
f. 6.7. 1998.
Utför Guðmundar verður
gerð frá Sauðárkrókskirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
11.
um nýjungum og tók þeim sem
sjálfsögðum hlut og eðlilegri fram-
þróun enda víðsýnn að eðlisfari.
Hann tileinkaði sér strax að nota
vélar í sveitinni og var sérlega lag-
inn að beita hestum fyrir þær og
hafði yndi af því. í sinni sveit voru
honum falin ýmis trúnaðarstörf
sem hann gegndi af kostgæfni og
þótti lunkinn samningamaður.
Ég kynntist Guðmundi frá Hlíð
fyrst er hann var kominn á efri ár
og höfðu þau hjónin þá brugðið búi
og flutt til Sauðárkróks, þar sem
búskapurinn í sveitinni var orðinn
full erfiður fyrir þau, enda bömin
öll farin að heiman nema Gísli, sem
þá var nýfermdur. Mér var strax
tekið opnum örmum á Fornósnum
af þeim hjónum en þá höfðum við
Margrét ruglað saman reytum og
bjuggum í Reykjavík. Guðmundur
var alltaf skemmtilegur og ræðinn,
enda fylgdist hann vel með þjóð-
málum og las mikið, var t.d. ekki á
færi hvers sem var að reka hann á
gat í Islendingasögum en í þeim var
hann vel heima. Einnig kunni hann
ógrynni af kvæðum og lausavísum
sem duttu upp úr honum er minnst
varði. Þá var og sérlega gaman að
ferðast um landið með þeim hjón-
um og var Guðmundur áhugasamur
og ræðinn um það sem fyrir augu
bar og kunni skil á sögustöðum.
Reglumaður var hann mikill allt
sitt líf og notaði hann t.d. áfengi
mjög í hófi, átti þó til að bjóða góð-
um gestum lögg. Aðeins einu sinni
sá ég hann finna ofurlítið á sér og
fór hann þá strax að hugsa til heim-
ferðar og var heldur glaðbeittur.
Tengdafaðir minn var í eðli sínu
félagslyndur og naut þess að vera
innan um fólk og var þá oft á tíðum
spaugsamur og skemmtilegur og
sauð þá kátínan niðri í honum. Það
átti því vel við hann að vinna á fjöl-
mennum vinnustað svo sem í Tré-
smiðjunni Borg en þar hóf hann
störf fljótlega eftir að þau hjónin
fluttu til Sauðárki-óks og starfaði
þar í sex ár. Kaflaskil m-ðu í lífi
Guðmundar þegar kona hans missti
heilsuna og þurfti hann þá að hugsa
um heimilið ásamt því að líta til
með konu sinni. Leysti hann það
verkefni af stakri prýði og æðru-
leysi.
Eftii- fráfall Fríðu, konu sinnar,
má segja að lokakafli í lífi Guð-
mundar hafi hafist og var á vissan
hátt eins og hann teldi að hlutverki
sínu í lífinu væri lokið enda fór
heilsu hans að hraka mjög eftir það.
Hann sótti um vistun á ellideild
Sjúki-ahúss Skagfirðinga á Sauðár-
króki og dvaldi þar í skjóli þess
góða starfsfólks, sem þar starfar, í
fimm ár og kvaddi þar þennan heim
saddur lífdaga.
Eins og fyrr segir sýndi Guð-
mundur mér ávallt mikla vinsemd
og hlýhug og tel ég mig mjög
lánsaman að hafa fengið að kynnast
honum, svo hreinlyndum og gi-and-
vörum manni sem hann var. Eftir
að Guðmundur fór til dvalar á
Sjúkrahús Skagfirðinga kom hann
yfirleitt í heimsókn um helgar og
voru ferðir okkar um stiga sjúkra-
hússins, þar sem við leiddumst,
orðnar margar.
Kveð ég hér með söknuði góðan
dreng.
Kári Sveinsson.
Gamall sveitungi, nágranni og
heimilisvinur er kvaddur og hugur-
inn reikar til baka um hálfrar aldar
tímabil. Margt kemur í hug og
smám saman verður ljóst, að fjöl-
margar minningar æsku- og upp-
vaxtarára eru á einhvern hátt
tengdar honum og fjölskyldunni í
Hlíð. Hver einasta þein-a er björt -
allt frá fyrstu minningu fjögurra
eða fimm ára stúfs, sem kunni ekki
að lesa, en var búinn að læra að
þekkja myndirnar í dýrafræðinni
og þuldi kotroskinn fyrir gestinn
Guðmund nafn á hverri skepnu,
sem hann benti á í bókinni - til
svipmyndar af gömlum hæglátum
manni, með gráhvítt hár, sem hóg-
látur og æðrulaus bíður á ellideild
sjúkrahússins á Sauðárkróki.
Guðmundur var maður glaðvær
og hreinskiptinn, ákaflega grand-
var til orðs og æðis og mátti ekki
vamm sitt vita. Hann var áhuga-
samur verkmaður, gegndi ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir sveit sína og
þurfti enginn að efast um heilindi
hans þar.
Uppvaxtarár Guðmundar Ás-
grímssonar voru erfið. Sex ára
gamall missti hann föður sinn, en
móðirin hélt áfram búskap með
sonum sínum til ársins 1924. Hún
fékk krepping í handlegg og voru
taldir berklar. Hún var einn vetur á
Vífilsstöðum, síðar ár á Sauðár-
króki undir læknishendi. Guðmund-
ur fór í Ósland, var síðar á Kálfs-
stöðum, svo tvö ár á Reykjum eftir
feminguna og átti þar oft erfitt.
Vorið 1930 hóf Sigurlaug aftur bú-
skap í Hlíð með sonum sínum. Það
sumar taldi Guðmundur hið ei-fið-
asta í lífi sínu. Friðrik, eldri bróðir
hans, var greindur piltur, og hafði
verið aðalstoð móður þeirra, en vet-
urinn áður datt hann og fékk mikið
höfuðhögg. Um sumarið bilaðist
Friðrik og var fluttur suður á
Klepp, þar sem hann lést um haust-
ið. Kom í ljós, að höfuðæxli hafði
myndast og orðið honum að ald-
urtila. Guðmundur sló einn um
sumarið allt túnið og barðist áfram
við heyskapinn eins og orkan leyfði,
16 ára gamall. Heyið hraktist og
hitnaði svo, að það var næstum
kviknað í því um haustið, en tókst
að bjarga með því að grafa það upp.
En næstu árin var búskapur þeirra
mæðgina smár í sniðum og veturna
1930-31 og 1931-32 var Guðmund-
ur á Hólaskóla og tók búfræðipróf
18 ára gamall.
Vorið 1938 tók Guðmundur við
fóðurleifð sinni og hóf búskap, en
þrem árum síðar giftist hann
frændkonu sinni, Friðfríði Jó-
hannsdóttur frá Brekkukoti í
Hjaltadal og bjuggu þau síðan í
Hlíð næstum í fjóra áratugi. Dugn-
aður og samheldni þeirra hjóna var
öllum ljós, sem til þekktu. Jörðin
var lítil og gæðarýr, svo að aldrei
var hægt að búa stórt, en nýtni og
hagsýni gerði þeim kleift að komast
af með sóma og koma börnunum
vel til manns. Þau áttu barnaláni að
fagna og samheldni var góð í fjöl-
skyldunni. Síðustu búskaparárin
voru hjónin orðin ein, og þegar ald-
ur og þreyta fóru að segja til sín,
var ekki um annað að gera en
hætta. Þau seldu jörðina 1980,
fluttust til Sauðárkróks og keyptu
sér hús á Fornósnum.
Guðmundur fékk um sex ára
skeið starf við handlang og snún-
inga á trésmiðjunni Borg, en Fríða
vann við ræstingar á sjúkrahúsinu.
Hún lést 1992 og hafði þá um nokk-
urra ára skeið átt við heilsuleysi að
stríða eftir aðkenningu af slagi.
Guðmundur sýndi þá hvað í honum
bjó og sinnti konu sinni eindæma
vel. En eftir lát Fríðu tók honum að
hraka. Frá árinu 1993 varð hann
vistmaður á sjúkrahúsinu á Sauðár-
króki.
Fyrir hugskotssjónum stendur
bemskuminning úr litlu stofunni í
Hlíð, alklæddri dökku munstruðu
veggfóðri, sem ég gat lengi horft á.
Hátt uppi á vegg minnist ég sér-
staklega tveggja mynda í gylltum
sporöskjulöguðum ramma, hin
þriðja aflöng og ferköntuð og sýndi
langa röð gamalla bíla fyrir utan
stórt hús. Þetta voru móðurbræð-
urnir, Þorleifur og Jón Guðmunds-
synir frá Hrafnhóli, en sá síðar-
nefndi stofnaði Bifreiðastöð
Reykjavíkur með Agli Vilhjálms-
syni, og bflaflotinn allur. í norð-
vesturhorni stofunnar var undra-
verður hlutur, sem fyllti mann
andakt. Það var gi-ammófónninn,
handtrekktur og mátti setja fram
lúður. Síðast en ekki síst var kistill-
inn rósamálaði með stöfunum Anno
1782 og ég uppgötvaði löngu síðar,
að hlyrti að vera eftir Jón Hall-
grímsson málara, þann sem málaði
innan Hóladómkirkju, þegar hún
var vigð 1763.
Löngu síðar er ég kominn í hlað í
Hlíð. Guðmundur kemur ofan frá
fjósinu, hár og grannvaxinn og auð-
kenndur á velli í bláum samfestingi
með tvíþumlaða ullarvettlinga á
höndum, hvatlegt og sérkennilegt
göngulag, sem maður þekkir frá
öllum öðrum, því hann kastar dálít-
ið höndum aftur fyrir bak til skiptis
og útstæðir þumlarnir sveiflast til.
Hann er berhöfðaður, andlitið smá-
frítt og dálítið drengjalegt, en úti-
tekið, markað veðri og vindum, hár-
ið mikið og þykkt, en lítillega farið
að grána. Hann fagnar gestinum,
heilsar glaðlega, dálítið hátalaður,
höndin er vinnulúin, þykk og hlý og
handtakið þétt. Tíðinda er spurt og
strax boðið í bæinn. Innan stundar
hefur Fríða hlaðið eldhúsborðið af
veitingum og friðsæld og hlýja um-
lykur heimilið.
Þannig man ég Guðmund í Hlíð,
og mér þykir vænt um þessar
minningar. Vinátta ríkti jafnan
milli fjölskyldnanna á Hofi og í Hlíð
og samband mitt hefur sérstaklega
haldist við eldri strákana tvo, sem
voru mér leikbræður í æsku.
Ég vil senda systkinunum frá
Hlíð og öllu venslafólki samúðar-
kveðjur, þakkir fyrir liðin ár og
minningar um vammlausan mann
og góðan dreng.
Hjalti Pálsson frá Hofi.
í dag kveð ég afa minn, Guð-
mund Ásgn'msson, í hinsta sinn og
langar mig til að minnast hans með
nokkrum orðum. Þrátt fyrir að
hann afi minn hafi verið orðinn
saddur lífdaga, áttatíu og fimm ára
gamall, og vitað var að hverju
stefndi, gerði óþægileg tómleikatil-
finning vart við sig þegar mér barst
fregnin um andlát afa. Það er hægt
að hugga sig við það að hann sé nú
laus við allar þjáningar og að hon-
um líði nú vel en söknuðurinn gerir
alltaf vart við sig þegar þeir sem
manni þykir vænt um kveðja. Allt
sem eftir situr eru minningarnar og
þær verða svo dýrmætar þegar
kvatt er í hinsta sinn.
Það var alltaf gaman að koma
heim að hlýlega bænum Hlíð í
gamla daga á meðan amma og afi
bjuggu í Hjaltadalnum. Afi var vin-
gjarnlegur og hlýr maður og byrj-
aði alltaf á að bjóða fólkið hjartan-
lega velkomið. Hann var gaman-
samur og kíminn og það var alltaf
von á glettnum skotum og góðlát-
legri stríðni frá honum. Líka þegar
við barnabörnin reyndum að nota
kýrnar hans fyrir reiðskjóta þegar
við héldum að enginn sæi til. I stað
þess að setja ofan í við okkur fyrir
að láta svona við vesalings kýrnar,
hló afi að óvitaskapnum í okkur og
átti eftir að skemmta sér yfir at-
burðinum í mörg ár á eftir.
Afi var jafnframt jafnlyndur og
traustur persónuleiki sem sýndi sig
vel eftir að amma veiktist. Afi tók
þá að sér heimilisstörfin og
hjúkraði ömmu á meðan hægt var.
Hjónaband afa og ömmu einkennd-
ist líka af því að þau voru sérstak-
lega samrýnd og sýndu hvort öðru
virðingu. Það datt aldrei úr sá dag-
ur að afi þakkaði ekki ömmu fyrir
matinn með kossi og aldrei heyrði
ég þau ósammála. Það var mikill
missir fyrir afa þegar amma dó fyr-
ir sjö ái-um og má segja að eftir
þann dag fór að draga smám saman
úr heilsu hans.
Elsku afi, ég er viss um að þi<V.
Fríða amma hafið fundið aftur sam-
leið og leiðist nú létt í spori um aðra
heima. Ég þakka fyrir samfylgdina
en ylur minninganna mun fylgja
okkur sem eftir sitjum.
Birgitta Guðrún.
í dag kveðjum við afa okkar,
Guðmund Ásgrímsson, hinstu
kveðju. Á svona stundu fyllist hug-
urinn af góðum og dýrmætum
minningum en það er svo erfitt að^,
finna réttu orðin fyrir allt það sem í
huganum býr.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Afi fæddist árið 1913 og hafði
upplifað svo margt, hann hafði séð
svo margar breytingar verða í þjóð-
félaginu og miklar framfarir og
hann hafði frá svo mörgu áhuga-
verðu að segja. Einhvern veginn
hélt maður að afi yrði alltaf til stað-
ar og gæti sagt frá uppvaxtarárum
sínum, lífinu í sveitinni, frá áhuga-
verðum stöðum og mönnum, en nú
vitum við að tíminn er liðinn að
sinni.
Kveðjustundir eru alltaf sárar en
við vitum að afi er hvíldinni feginn
og ánægður að hitta aftur ömmu
okkar, Friðfríði Jóhannsdóttur,
konu sína. Við vitum líka að algóður
Guð hefur veitt ömmu og afa skjól
hjá sér og þaðan geta þau saman
fylgst með afkomendum sínum.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi, • ^
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Þín barnabörn:
Katrín S. Jóhannsdóttir,
Davíð S. Jóhannsson,
Karen S. Jóhannsdóttir.
Skilafrestur
minningargreina
EIGI minningargrein að birtast á útfarardegi (eða í sunnudagsblaði
ef útför er á mánudegi), er skilafrestur sem hér segir: I sunnudags-
og þriðjudagsblað þarf grein að berast fyrir hádegi á föstudag. I mið-
vikudags-, fimmtudags-, föstudags- og laugardagsblað þarf greinin
að berast fyrir hádegi tveimur virkum dögum fyrir birtingardag.
Berist grein eftir að skilafrestur er útrunninn eða eftir að útför hefur
farið fram, er ekki unnt að lofa ákveðnum biitingardegi. Þar sem
pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina, enda þótt
þær berist innan hins tiltekna skilafrests.
GUÐMUNDUR
ÁSGRÍMSSON