Morgunblaðið - 01.04.1999, Blaðsíða 8

8 D FIMMTUDAGUR 1. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
EFTIRLAUNAFÓLKIÐ þarf ad velta hverri rúblu á milli handanna. Eftirlaunin eru 400-450 rúblur á mánuði (1.280-
1.440 kr.). Kílóið af svínahnakka kostaði í þessari búð kostaði tæpar 70 rúblur, 1 kg af eplum 20 rúblur, hvít-
kál 7 rúblur kílóið. Margir keyptu svínafitu á 32 rúblur kg.
ÞAÐ VAR hráslagalegt
vetrarkvöld í Moskvu og
napurt að stíga út á hála
gangstéttina úr glæsi-
legu anddyri Svissneska demants-
hótelsins þar sem dyravörður
klæddur að kósakkasið bukkaði
sig og beygði fyrir gestum. Fyrir
utan blasti við upplýstur kastali
sem teygði sig óralangt upp í
snjómugguna - rússneska utan-
ríkisráðuneytið. Ein af sjö stór-
byggingum í stíl sem kenndur hef-
ur verið við brúðartertur og
byggðar voru á stalínstímanum.
Snjómokararnir höfðu verið iðn-
ir við kolann og það glansaði á
hála gangstéttina. Við þurftum að
bíða eftir grænu ljósi á horni
framan við kastalann til að komast
yfir breiðgötuna. Það voru fáir á
gangi. Lödur og Volgur branuðu
framhjá í bland við vestur-evr-
ópska bíla. Lítil mannvera skaust
á milli kyrrstæðra bíla á beygju-
reininni gegnt okkur og stoppaði
stutt við hvem. Græna ljósið kom
og við flýttum okkur yfir. Litla
manneskjan reyndist vera tötrum
klætt bam, á að giska 6-7 ára, sem
guðaði á bílglugga og betlaði.
Tveimur tímum seinna áttum við
aftur leið þama um. Nú höfðu orðið
vaktaskipti á horninu. Bamið horf-
ið en gömul kona, lotin í baki og
dúðuð í trefla og sjöl, var tekin við.
Hún skeytti því engu þótt bílamir
þeyttust framhjá á báða bóga þar
Kúvending Rússa frá miðstýrðum áætlun-
arbúskap til markaðshagkerfís olli því að
margir lentu utan garðs, ekki síst börn og
gamalmenni. Fólk reynir að fóta sig við
gjörbreyttar aðstæður, sumir ná áttum en
margir eru ráðvilltir og vonlitlir. Guðni
Einarsson blaðamaður og Þorkell Þorkels-
son ljósmyndari voru í Rússlandi og ræddu
við fólk um ástandið og framtíðina.
sem hún hökti með stafinn sinn á
milli akreinanna og kíkti í polla
hvort þar leyndist eitthvað verð-
mætt. Við flýttum okkur úr nepj-
unni inn í hlýjuna á hótelinu þar
sem leikið var á hörpu við morgun-
verðinn og hægt að gæðg ,séf*’a’
kampavíni og kíiyíar 'U bland
kornflexið. ^sar,
í minningunþi lœ fjfcu % iinn h^tf
táknrænar fyrir §stai
landi eins og J>að kom uiuln'ntU'
um fyrir sjóim- í!%okjgirrav'daga
heimsókn. Orblfgð tfg allsnægtir í
nánu sambýli.
Dollarar undir koddanum
I byrjun þess árs var verðbólgan
í Rússlandi 8,5% á mánuði, sem
svarar til 188% verðbólgu á árs-
grundvelli. Efnahagur alls þorra
fólks hefur hríðversnað frá því
gengi rúblunnar féll í ágúst í fyrra,
og var ekki -beysinn fyrir. Enn féll
,geWgi! rúbtanhar gagnvart dollar
^'^fÍðuStu viku.
:r sem hafe tök á að afla sér
— gulli. Dollaramir rýma_______
díki og rúblumar hafa gert svo
stórlega. Einn viðmælandi okkar í
Rússlandi fullyrti að þar í landi
væri til meira af dollaraseðlum en í
sjálfum Bandaríkjunum, hann
sagði að nýlega hefði verið áætlað
að Rússar lúrðu á 60 milljörðum
dala í reiðufé.
„Það treystir enginn
bönkunum lengur,“
sagði Rússi sem vinnur
hjá vestrænu fyrir-
tæki. „Menn geyma
heldur peningana und-
ir koddanum. Bank-
amir hafa svo margir
brugðist og fólk tapað
öllu sínu sparifé. Þá er
betra að eiga dollara."
Aukavinnan bjargar
Við hittum unga
inenntakonu, háskóla-
kennara, sem vinnur í
aukavinnu fyrir vest-
ræn fyrirtæki. Laun
háskólakennara með
doktorsgráðu voru 746
rúblur (um 2.400 kr.) í
byrjun ársins. Þeir sem hafa minni
menntun eru með allt niður undir
300 (960 kr.) rúblur á mánuði.
Aukavinnan er því í raun hennar
aðal lifibrauð. Það var fróðlegt að
heyra lýsingar hennar á ástandinu.
„Allir bílar eru leigubílar. Sá sem á
bfl getur alltaf skapað sér vinnu og
það eru nær allir til í að aka gegn
gjaldi.“
Hún sagði að ástandið í Moskvu
og St. Pétursborg væri miklu betra
en annars staðar í landinu. „Hér
era erlendu fyrirtækin og erlenda
fjárfestingin. Ferðamennimir
koma líka til þessara tveggja borga
og skapa mikla atvinnu."
unga kona
sagði það draum
ungra Rússa, sem hún
þekkti, að komast í
vinnu hjá vestrænum
fyrirtækjum - innan
Rússlands eða utan.
Ungt og vel menntað
fólk, sem kann erlend
mál og að fara með
tölvur, nýtur þeirra
forréttinda að fá störf
hjá erlendum fyrir-
tækjum. Þá er ekki
greitt eftir rússnesk-
um töxtum heldur
samið um kaup og
kjör hverju sinni.
Asóknin í þessi störf
er vel skiljanleg ef
launamunurinn er jafn
mikill og hjá ungum hjónum sem
við heyrðum um. Konan vinnur hjá
vestrænu fyrirtæki og hefur um
1.500 bandaríkjadali (105 þúsund
kr.) í laun á mánuði. Launin eru
greidd út í dollaraseðlum. Maður
hennar, sem er í góðri stöðu hjá
rússneskum vinnuveitanda og
ágætlega launaður á þeirra mæli-
kvarða, hefur einn tíunda af því í
mánaðartekjur.
Atvinnurekstur
„Rússar eru yfirleitt vel mennt-
aðir og vinnusamir," sagði vest-
rænn maður sem stundar viðskipti
í Rússlandi. Hann sagði að í ►
Þessi
A HORNINU framan
við utanríkisráðu-
neytið gekk barn á
milli bílanna og bað
um aura.