Morgunblaðið - 07.05.1999, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. MAÍ 1999 47 1
Morgunblaðið/Sverrir
-búðunum er frá Grikklandi og þar var nóg við að sýsla í gær. Hér er einn
ana að skoða í eyru eins barnsins við Iitla hrifningu þess.
ð upp í Brazda-búðunum og hér sést
júkratjaldið.
Reyndar gekk allt eins og í sögu þar
til þau komu hingað að landamærun-
um á stórri rútu, en þá sögðu
landamæraverðir hingað og ekki
lengra! „Við gerðum ekkert veður út
af því heldur fórum bara að leika okk-
ur í kringum bílinn. Köstuðum fris-
bee-diskum til og frá og fórum í bolta-
leiki. Við tókum neituninni sem sagt
bara vel en eftir drykklanga stund
voru verðimir orðnir svo leiðir á okk-
ur að þeir hleyptu okkur í gegn.“
Get ekki setið hjá
Konunni er mikið niðri fyrir þegar
hún talar um ástandið í Kosovo og ör-
lög Albananna þar. „Það hefur mikið
verið talað um Helförina síðustu ára;
tugi, en í raun hefur ekkert breyst. í
stað þess að tala verða menn að gera
eitthvað. Þess vegna urðum við að
drífa í þessu. Þú hefur örugglega
heyrt um mörg Helfarar-söfn, Helfar-
ar-þetta og Helfarar-hitt. Eins og ég
sagði áðan má sú skclfing auðvitað
ekki gleymist en það sem skiptir
mestu máli er að hjálpa þeim sem
eiga um sárt að binda í dag. Sem barn
fólks sem lifði af vist í útrýmingar-
búðum nasista gat ég ekki setið hjá.
Fólk verður að fá tækifæri til að lifa.
Það er sá lærdómur sem mikilvægast
er að draga af Helförinni. Foreldrar
mínir áttu 18 mánaða gamlan son sem
nasistar hentu í ofn; ég hugsaði með
mér, þegar ég sá fyrstu myndimar af
þessu í sjónvarpinu, að það væru ekki
nema 50 ár síðan pabbi og mamma
voru í fangabúðum nasista í Evrópu
og nú væri þetta að gerast á sömu
slóðum. Þetta gæti bara ekki verið -
hvers vegna hefði fólk ekkert lært.
Þegar ég hugsa um átökin sem verið
hafa hér á Balkanskaganum síðustu
ár fínnst mér eins og Hitler teygi sig
upp úr gröfinni og segi: Ég sigra
þrátt fyrir allt!“
fyrir börnunum í flóttamannabúðunum
Morgunblaðið/Sverrir
■m ísraelska ungliðahreyfingin stend-
im býr sig undir að taka ljósmynd af
i sem búa í búðunum.
syngja, dansa, vera í íþróttum og
búa til listaverk svo eitthvað sé
nefnt. Allt sem mögulegt er til að
þeim líði eins vel og kostur er. Að
þau hafí nóg við að vera og geti
brosað. Gyðingar vita hve þetta
-F
er mikilvægt og skilaboð okkar til
þeirra eru: Ekki gefa upp von-
ina.“
Zuroff gagnrýnir heimsbyggð-
ina fyrir að engum öðrum skyldi
hafa dottið í hug að hugsa með
þessum hætti um börnin í búðun-
um. „Þessi fsraelska ungliða-
hreyfíng sem að verkefninu
stendur fór af stað án þess að
eiga í raun neina peninga til þess.
Það náðist að safna einhverju til
að byrja, en enginn veit hve Iengi
verður hægt að halda starfsem-
inni gangandi. Heimsbyggðin ætti
að skammast sín; hér eru ein 25
alþjóðleg samtök að störfum en
engum þeirra hefur hugkvæmst
að huga með þessum hætti að
börnunum. Mér fínnst að sem
flest lönd ættu að senda fulltrúa
sína hingað í þessum tilgangi.
Foreldrar okkar voru í útrýming-
arbúðum gyðinga og þess vegna
lítum við ekki á það sem við erum
að gera hér sem vinnu heldur
köllun. Enginn veit hvað bíður
þeirra barna sem eru hér en það
minnsta sem við getum gert er að
reyna að Iáta þeim líða vel meðan
þau eru hér.“
Sigríður Guðmundsdóttir, skrifstofustjóri alþjóðadeildar
Rauða kross íslands, skoðaði flóttamannabúðirnar í gær
ÞAÐ var kuldalegt um að litast í Brazda-búðunum í gær.
Heimilislegt í mörg-
um tjaldanna
Skopje. Morgunblaöid.
, Morgunblaðið/Sverrir
SIGRIÐUR Guðmundsdóttir ræðir við konu með vikugamalt barn sitt, í
búðum þýska Rauða krossins, sem eru í Brazda-flóttamannabúðunum.
„ÞAÐ hefur komið mér þægilega á
óvart hvað hlutimir eru vel skipulagð-
ir í búðunum. Við höfðum fengið frétt-
ir af því heim frá alþjóða Rauða kross-
inum að langan tíma taki að dreifa
mat, að allt gangi mjög hægt fyrir sig
- enda hefur fólki í búðunum fjölgað
mikið upp á síðkastið og því erfítt að
eiga við ástandið. En nú virðist allt
komið í gott lag hvað þetta varðar,“
sagði Sigríður Guðmundsdóttir, skrif-
stofustjóri alþjóðadeOdar Rauða kross
Islands, við Morgunblaðið í Skopje í
gær, eftir að hún heimsótti Brazda-
flóttamannabúðimar.
Sigríður hefur sjálf starfað í flótta-
mannabúðum - í Sómalíu, Taílandi,
Eþíópíu og Súdan - „og ég vissi því
nokkum veginn að hverju ég gekk.
En ef ég ber saman þessar búðir og
þær í Afríku sem ég hef verið í þá er
munurinn mikill. Hér er fólk ekki að
deyja úr hungri og er ekki mjög veikt.
Þetta fólk virðist ekki hafa liðið
skort“. En hún segir það hafa komið
sér nokkuð á óvart hér hversu illa fólk
sé upplýst í búðunum, margir hafi
komið til sín og spurst fyrir um hvar
hina og þessa þjónustu væri að fá, „og
svo var talsvert um að fólk kom til
mín í dag og spurði mig hvernig það
ætti að fara að til að komast til þriðja
lands. Mér virðist því greinilega mik-
ill vilji hjá fólki til þess að komast í
burtu“.
En hún segist hafa áhyggjur af
framtíð fólksins sem er hér í búðun-
um: „Hvað ef deilan um Kosovo leysist
ekki á næstunni, fyrir haustið? Þá þarf
að finna nýjar lausnir því hér getur
orðið mjög kalt á veturna og fólkið býr
þá ekki í þessum tjöldum. Þetta em
ekki búðir sem fólk getur búið í árum
saman.“ Hún segir mjög ánægjulegt
að engar farsóttir hafi komið upp í
búðunum. Sögusagnir fóm reyndar á
kreik í gærmorgun að lifrarbólga A
hefði skotið upp kollinum í Brazda-
búðunum, en Morgunblaðið fékk stað-
fest hjá starfsfólki alþjóða Rauða
krossins að það er ekki rétt. „Læknir
hjá þýska Rauða krossinum sagði mér
að hér væri reyndar að finna ýmsa
sjúkdóma, en ekkert óvenjulegt. Þetta
er bara eins í hverju öðru samfélagi
þai- sem búa 30 þúsund manns,“ sagði
Sigríður. „Hér em nýfædd börn til-
tölulega stór og vel alin. Þau eru því í
þokkalegu næringarlegu ástandi.
Konurnar mjólka og allt virðist því
eðlilegu ásigkomulagi.“
Borað eftir vatni?
Allt vatn sem notað er í búðunum
kemur úr læk innan girðingarinnar.
„Tvenns konar efni er sett í vatnið til
að hreinsa það; ég di-akk vatnið og það
er bragðgott. Enda em þeir með
rannsóknarstofu inni í búðunum til að
fylgjast með að allt sé með felldu. Það
þarf hins vegar að finna varanlegri
lausnir; lækurinn þornar nefnilega
upp á sumrin og nú stendur til að bora
eftir vatni á svæðinu. Það er því að
mörgu að hyggja.“
Sigríður skoðaði búðimar rækilega
í gær. Hún segir fólk búa þröngt, eins
og blaðamaður hafði reyndar séð sjálf-
ur. „Það búa oft 15-20 manns í hverju
tjaldi. En fólkið hefur komið sér nokk-
uð vel fyrir og það er nokkuð heimilis-
legt í mörgum tjaldanna.“ Henni
fannst líka ánægjulegt að sjá að fólki
er séð fyrir einhverjum tómstundum,
en sett hafa verið körfuboltaspjöld þar
sem karlmenn voru margir hverjir að
leika sér í þeirri vinsælu íþrótt og
fjöldi sat að tafli þar skammt frá. „I
þessum harmleik era því margir ljósfr
punktai- og það er sjálfsagt að draga
þá fram.“
Landamæranum frá Kosovo var
lokað í fyrrakvöld og hópur fólks sem
kominn var að hliðinu og beið þess að
fá að komast þaðan yfir til Makedóníu
var rekinn til baka. „Það var hálf öm-
urlegt að koma að landamærunum í
morgun. Fólkið bíður í lest einhvers
staðar rétt hjá, þar sem þó sést ekki
til þess frá landamærastöðinni, og fólk
var að koma í talsverðum mæli okkar
megin frá til að spyrja frétta af ætt-
ingjum sínum sem voru með lestinni.
Þetta var mjög sorglegt. Stjómvöld
halda því reyndar fram að landamær-
unum hafi alls ekki verið lokað - en
það fer ekkert á milli mála þegar kom-
ið er á staðinn að sú yfirlýsing er ekki
rétt.“
Hólmfríður Gísladóttir, deildar-
stjóri félagsmála hjá Rauða krossi ís-
lands, kom til Skopje í gærkvöld og
fundar fyrir hádegi í dag með fólki frá
Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóð-
anna vegna flóttafólksins sem flytja á
til Islands á morgun. Væntanlega
verður ákveðið fljótlega eftfr hádegi í
dag hverjir það verða.