Morgunblaðið - 06.10.1999, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÓBER 1999 39 V

Mathiesen-fjölskyldan
og Fjarðargata 19
NÝBYGGING að
Fjarðargötu 19 í
Hafnarfirði hefur ver-
ið nokkuð til umfjöll-
unar í fjölmiðlum að
undanförnu, aðallega
vegna þess að mörg-
um fínnst sem sleppa
hefði átt að byggja á
lóðinni. Nú liggur fyr-
ir að gert var ráð fyrir
í skipulagi að byggt
yrði á þessum stað, og
sá reitur merktm- með
brúnu í skipulagi, og í
lýsingu gert ráð fyrir
tveggja hæða húsi.
Það hafa svo sem verið
uppi hugmyndir um að bærinn
keypti þennan reit og breytti skipu-
lagi í þá veru að svæðið yrði nýtt
sem garður með möguleikum á sýn-
ingu útilistaverka í tengslum við
Hafnarborg. Líklegast er þó að
fiestir hafi verið farnir að reikna
með að ekkert yrði byggt á lóðinni,
þar sem hún hefði verið svo lengi
óbyggð.
Fj ölskylduhagsmunir
Mathiesenanna
Rétt er að skoða aðeins hverjum
lóðin tilheyrir, og hvernig bygg-
ingaáform hafa breyst. Þegar Ai-
þýðuflokkurinn komst til valda í
Hafnarfirði árið 1986 hóf hann að
vinna að nýju skipulagi og upp-
byggingu miðbæjarins, en honum
hafði verið sýndur lítill sómi undir
stjórn sjálfstæðismanna. Til að
hægt væri að hefjast handa og
skipuleggja lóðir, varð að ná sam-
komulagi við marga
aðila sem töldust eiga
ýmsa lóðaskika, og í
sumum tilfellum í sjó
fram. Þetta var gert,
og í þeim samningum
kom lóðin Fjarðargata
19 í hlut fjölskyldu
Þorgils Óttars Mat-
hiesen núverandi bæj-
arfulltrúa. Lóðin var
með afmörkuðum
byggingareit og ák-
veðnu bygginga-
magni, þar sem gert
var ráð fyrir tveggja
hæða húsi. Nú er þetta
svo sem gott og bless-
að, ef málin hefðu ekki þróast á
hinn furðulegasta hátt. Þorgils Ótt-
ar var nú kominn í meirihluta í bæj-
arstjórn og því hæg heimatökin til
að auka verðgildi lóðarinnar með
því að auka byggingamagnið til
muna. Til að auðvelda alla fram-
vindu mála var nú flokksbróðirinn
Sigurður Einarsson formaður
skipulagsnefndar fenginn til að
teikna mun stærra hús en gert var
ráð fyrir og keyra síðan skipulags-
breytinguna í gegn á mettíma.
Aðkoma íslandsbanka
Til að liðka nú fyrir því að bygg-
ingarframkvæmdir gengju fljótt
fyrir sig þurfti nú að tryggja góða
sölu, og bregður þá svo einkenni-
lega við að bærinn fer allt í einu að
kaupa Strandgötu 1 af Islands-
banka, sem þurfti þá auðvitað á
nýju húsnæði að halda. En til allrar
lukku fyi-ir íslandsbanka gat einn
Skipulagsmál
Allt þetta mál hefur
vakið umræður, segír
Árni Hjörleifsson,
og orðið hlátursefni
manna í milli.
starfsmaður þeirra, Þorgils Óttar
Mathiesen, bjargað málum og selt
þeim húsnæði á besta stað í bæn-
um. Sennilega hefur ýmsum í Mat-
hiesen-fjölskyldunni fundist nokk-
ur fnykur af málinu, og til þess að
reyna að fela allan gjöminginn var
sjálfstæðismaðurinn í byggingar-
nefnd, Ingvar Geirsson, fenginn til
að kaupa byggingaréttinn. Bæjar-
fúlltrúinn Þorgils Óttar Mathiesen
skyldi fá afhenta jarðhæð hússins, í
staðinn fyrir peningagreiðslu, enda
búinn að tryggja sölu hæðarinnar
til Islandsbanka. Auðvitað hefur
allt þetta mál vakið upp umræður
og orðið hlátursefni manna í milli
þar sem Þorgils Óttar spilaði stórt
hlutverk og fór hamföram í bæjar-
stjórn, þegar hann fjallaði um
skipulagsbreytingar og verslunar-
miðstöðina í miðbænum. Nú þegar
málið snýr að honum sjálfum, virð-
ist það vera í lagi að breyta skipu-
laginu.
Yfirklór formanns
skipulagsnefndar
Formaður skipulagsnefndar,
Sigurður Einarsson, reyndi að
Árni Hjörleifsson
klóra yfir aðkomu sína að málinu í
grein fyrir nokkru. I fyrrnefndri
grein skrifar hann í vandlætingar-
tón og bendir bæjarfulltrúanum
Lúðvík Geirssyni á að bæjarfull-
trúar eigi að vita að reitur sem
merktur sé með brúnu á skipulagi
sé byggingareitur, en grænn sé lit-
ur er sýni útivistarsvæði, Það
hvarflar nú samt að manni að for-
maður skipulagsnefndar sé nú eitt-
hvað litblindur. Ekld veit ég betur
en sú bygging sem hann teiknaði að
Fjarðargötu 19, sem er hér til um-
fjöllunar, sé að mestu leyti teiknuð
utan byggingareits á svæði merktu
með grænu. Jafnframt er grunn-
flötur hússins stækkaður um 180
fm og að auki er heilli hæð bætt of-
an á húsið. Því næst er breytingin á
skipulaginu keyrð í gegn í sam-
ræmi við þessa teikningu. Þessi
vinnubrögð eru ekki í samræmi við
það sem Sigurður Einarsson hefur
talað fyrir í skipulagsnefnd á und-
anförnum árum.
Einarsreiturinn
Allt þetta mál er eðlilega mikið
til umræðu fólks í milli í Hafnar-
firði, og þá ekki síst sá þáttur að
Mathiesen-fjölskyldan með vald-
astöðu sinni í bæjarstjóm Hafnar-
fjarðar, hefur aukið verðgildið til
muna á þeim byggingareit sem hún
fékk afmarkaðan í skipulagi. Við
þessa umfjöllun rifjast svo sem
upp, að fyrir nokkram árum var
skipulögð íbúðarbyggð á svokölluð-
um Einarsreit, en þar voru fyrir
nokkrir herbraggar sem í hafði ver-
ið fiskvinnsla fyrir á árum. Braggar
þessir voru í eigu fjölskyldu Þorg-
ilsar Óttars Mathiesen, og þurfti
því að ná samkomulagi við fjöl-
skylduna um uppkaup. Það er
skemmst frá því að segja að ekki
náðist samkomulag, því kröfur fjöl-
skyldunnar fyrir braggana voru
himinháar eða yfir 100 milljónir.
Málinu var því vísað til matsnefnd-
|
■
Náttúruvernd er
mannvernd
■
MANNFOLKIÐ
vill marka sín spor,
setja svip á umhverfið
og reisa mikil virki
sem standa um
ókomna tíð. I amstri
hversdagsins reynir
mannskepnan að
gleyma því hversu
stutt viðdvöl hennar
er á þessum hnetti,
bægja frá sér spurn-
ingum sem hún finnur
engin svör við, en
ganga ábúðarfuU til
þeirra fjölmörgu
verka sem hún skilur KristínHelga
og getur leyst af Gunnarsdóttir
hendi. Jarðvist einnar
manneskju er þó aðeins sekúndu-
brot af stórbrotinni sögu alheims-
ins sem enginn þekkir upphaf eða
endi á. Eina ábyrgðin sem hvílir á
manneskjunni það andartak sem
hún staldrar við á jörðinni er að
ganga vel um, hreyfa sig hægt í
postulínsbúðinni þar sem allir mun-
ir eru ófáanlegir og ómetanlegir.
Þessi mikla ábyrgð er í þágu jarð-
arbúa sjálfra, svo viðhalda megi lífi
á plánetunni. Þannig eru meiri lík-
ur á að komandi kynslóðir hafi
landrými og landgæði til að lifa af
ókomna og óþekkta framtíð. Það er
auðvelt að gleyma þessu veiga-
mikla hlutverki, finnast maðurinn
mikill og máttugur, gleyma sér í
litlu sekúndubroti mannlegrar til-
veru - vaða áfram, reisa virki og
brjóta postulín. Vera svo minntur á
ábyrgðina, hreykja sér þá uppi á
virki sínu og hrópa yfír lýðinn að
ábyrgðin sé fyrirbæri sem kallist
tilfinningasemi, hún sé af hinu
vonda, komi í veg fyrir framfarir,
hugsa verði fyrst og fremst um
byggðastefnu og mannvernd, slíkt
sé ofar náttúruvemd. Tilfinning er
nú skammarorð, notað til þess að
hæðast að ábyrgð manneskjunnar.
Þó voru það tilfinning-
ar sem ráku Sigríði,
bóndadóttur í Bratt-
holti, áfram þegar hún
ferðaðist fótgangandi
til Reykjavíkur til
þess að minna ráða-
menn á ábyrgðina.
Hennar ábyrgðartil-
finning og framtíðar-
sýn bjargaði Gullfossi
frá verkmönnunum
miklu. Einn landskiki,
svo sem Eyjabakkar,
langt inni á öræfum,
skiptir litlu máli fyrir
framkvæmdafólkið.
Sumum finnst hann
ljótur og jafnvel hrein
fegrunaraðgerð að sökkva slíku
svæði í lón. Ráðamenn hafa lagt í
opinbera leiðangra, staðið á Eyja-
bökkum, lygnt augum aftur og ekki
þótt mikið til um það sem við blasir.
Þannig heldur mannskepnan áfram
að vaða um þar til postulínið er allt
brotið.
Ljóst er að mikill meirihluti ís-
lensku þjóðarinnar vill fara hægt í
sakirnar hvað varðar Eyjabakka-
svæðið. Það liggur fyrir vilji lands-
manna um að fram fari umhverfis-
mat á svæðinu og þar með að
náttúran fái að njóta vafans. Ffla-
hjörðin vill ekki að staðið sé í vegi
fyrir framfórum. Verkmaðurinn
mikli lýsir því yfir að atvinnutæki-
færin séu í stóriðju, til stóriðju
þurfi virkjanir, land verði að víkja,
náttúran að hörfa svo manneskjan
megi lifa og blómstra. Einhvers
staðar á leiðinni gleymist að nátt-
úruvernd er mannvemd. Hnöttur-
inn er þéttsetinn og áfram fjölgar á
þessum agnarsmáa nálapúða í al-
heimi. Mannskepnan ber ábyrgð á
því að draga fram lífið í sátt við
náttúru, finna sér verkefni sem eru
byggðinni þóknanleg og umhverf-
inu líka. Að ná því markmiði er erf-
Stóriðja
Haldi svo fram sem
horfír í stóriðju og virkj-
anaframkvæmdum hér
norður í hafi, segir
Kristín Helga Gunn-
arsdóttir, bitnar það á
komandi kynslóðum.
itt og mörg mikilmenni hafa villst af
leið og upplifað sitt sekúndubrot
sem eilífð í alheimi, gleymt ábyrgð
og hlutverki manneskjunnar. Víða í
Evrópuálfunni hafa ráðamenn þó
áttað sig á því að stóriðju vilja þeir í
það minnsta ekki hafa í sínum bak-
garði og freista því smáþjóða með
peningavon og gylliboðum um
blómlega framtíð á afskekktum
töngum þar sem annars blasi dauði
og djöfull við. Framtíð lands í norð-
urhöfum er því böðuð stóriðju-
ljóma, allir fá verkefni. Önnur stór
tækifæri virðast ekki bíða þessarar
þjóðar. Heildarstefnumótun, þar
sem horft er með ábyrgð fram í al-
diraar, er ekki á borðum ráða-
manna. Slíkt aflar aðeins atkvæða
meðal komandi kynslóða, ekki
þeirra sem upplifa nú sitt litla sek-
úndubrot. Þeir sem eiga sér draum
um alfriðað öræfaland og verndaða
náttúru þar sem erlendir gestir frá
mannmörgum borgríkjum geta
sótt sér orku og hugarró verða lík-
lega að láta af draumórum sínum.
Því miður er það svo að græn og
umhverfisvæn ferðaþjónusta sem
býður hreina og ósnortna náttúru
þrífst illa í skugga stóriðju og raf-
línuvirkja. Þróun grænnar ferða-
þjónustu inn í framtíðina tæki lík-
lega of langan tíma, að mati mikilla
verkmanna. Sennilega tæki það
einhver sekúndubrot í tilverunni að
fá slíka starfsemi til þess að skila
miklum gróða. Því er farsælast að
pissa í skóinn sinn, það er hlýtt og
notalegt um stund, er á meðan er.
Fulltrúar eru skipaðir til þess að
standa vörð um mannlega velferð.
Aðeins á síðustu árum hefur heims-
byggðinni oi'ðið ljóst að umhverfið
verður að eiga sinn fulltrúa í stjórn-
skipulagi mannlegs samfélags.
Embætti þess fulltrúa hér á landi
virðist illa mótað og óskipulagt, lík-
lega vegna þess að enn neitar
mannfólkið að kannast við ábyrgð-
ina sem fylgir því að staldra við á
þessari jörð.
Haldi svo fram sem horfir í stór-
iðju- og virkjanaframkvæmdum
hér norður í hafi bitnar það á nýjum
leigjendum, komandi kynslóðum,
og áfram bergmála gömul vísuorð í
eyrum; hefnist þeim er svíkur sína
huldumey.
Höfundur fæst við ritstörfog leið-
sögumennsku.
LANDMÆLING
Námskeið f landmælingu, tækniteikningu og tilboðsgerð
Fjölþætt og hagnýtt n.íni, sem stendur yfir í rúma 3 mánuði. Að loknu námi eiga
þátttakcndur að vera færir um að vinna sjáJfstætt við mæiingar og tilboðsgerð.
Hentugt nám íyrir þá sem vinna við mælingar og tæknistörf hjá verktökum,
sveitarfélögum og byggingameisturum eða vilja kynna sér þessa tækni.
Vel menntaðir kennarar með mikla rcynslu af mælingum og kennslu.
Örfá sæti laus.
Skráning og nánari upplýsingar i simutn 551 5593 og 698 4621.
Stærðfra'ði- og tölvuþjónustan, Brautarholti 4.
ar, sem mat eignina á um 16 mil-
ljónir, en í endurmati hækkaði talan
í rúmar 30 milljónir. Það vakna svo
sem upp þær spurningar í kjölfar <
alls þessa máls hvort bæjaryfirvöld
hefðu greitt þessar 100 milljónir ef
Sjálfstæðisflokkurinn hefði verið
við völd á þeim tíma.
Hagsmunagæsla tii framtíðar?
I samræmi við framvindu þessa
alla og valdastöðu Sjálfstæðis-
flokksins í Hafnarfirði nú, bíða
menn í ofvæni eftir því hvort bær-
inn á sínu fasteignakaupafylleríi
kaupi ekki nú, á uppsprengdu verði,
skúradraslið sem Mathiesen-fjöl-
skyldan á á baklóðunum við Strand-
götu, nánar tiltekið við Lækinn. Nú
væri auðvitað hægt að fjalla mun ít-
arlegar um þetta allt og þá hvernig
Mathiesen-fjölskyldan hefur bland-
ast í hin ýmsu mál, bæði með kröf-
um og kærum. Að lokum er þó rétt
að nefna, að það gengur meðal gár-
unganna í Hafnarfirði að eina fram-
kvæmdin sem Mathiesen-fjölskyld-
an hefur ekki kært sé Fjarðargata
19, það hús sem þeir sjálfir eru að
byggja.
Höfundur er fyrrv. bæjarfulltrúi og
form. skipulagsnefndar
Hafnarljarðar.
herbalilais
íþína þágu
HELLUSTEYPA JVJ
Vagnhöfða 17
112 Reykjavlk
Sími: 587 2222
Fax: 587 2223
Gerið verðsamanburð
Tölvupústur: sala@hellusteypa.is