Morgunblaðið - 01.02.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 2000 1 3
FRÉTTIR
Fjármálaeftirlitið gerir athugasemdir vegna brota sex fjármálafyrirtækja á verklagsreglum
Kannað hvort þörf sé
á frekari aðgerðum
Verklagsreglurnar gera fyrirtæki
betur í stakk búin til að sýna fram á
að hagsmunir viðskiptamanna séu
hafðir í fyrirrúmi
FJÁRMÁLAEFTIRLITIÐ sendi í
gær frá sér eftirfarandi samantekt
og greinargerð vegna athugunar á
verklagsreglum lánastofnana og
fyrirtækja í verðbréfaþjónustu:
„Fjármálaeftirlitið hefur í dag
beint athugasemdum til stjórna
sex fjármálafyrirtækja vegna
framkvæmdar á verklagsreglum
um viðskipti starfsmanna og
stjórnenda þeirra. Athugasemdirn-
ar varða brot á reglum um bann
við viðskiptum með óskráð verð-
bréf og eftir atvikum öðrum
ákvæðum viðkomandi verklags-
reglna. Fjármálaeftirlitið hefur fal-
ið stjórnum þessara fyrirtækja að
taka málið til frekari athugunar,
tryggja úrbætur og leggja mat á
aðgerðir að öðru leyti. Hefur Fjár-
málaeftirlitið óskað eftir sjónar-
miðum og skýringum stjórnanna
vegna málsins. Á grundvelli þeirra
verður tekin ákvörðun um hvort
þörf sé frekari aðgerða.
Fjármálaeftirlitið athugaði sér-
staklega framkvæmd verklags-
reglna hjá tólf lánastofnunum og
fyrirtækjum í verðbréfaþjónustu.
Áthugasemdir voru gerðar hjá sex
fyrirtækjum eins og áður sagði, en
engar eða litlar athugasemdir voru
gerðar við framkvæmd verklags-
reglna hjá fjórum fyrirtækjum.
Tveir sparisjóðir voru athugaðir,
en þeir höfðu ekki sett sér verk-
lagsreglur.
Fjármálaeftirlitið leggur áherslu
á að verklagsreglur þessar eru á
ábyrgð stjórna og framkvæmda-
stjórna hlutaðeigandi fjármála-
stofnunar. Með reglunum eru fjár-
málafyrirtæki betur í stakk búin til
þess að sýna fram á að hagsmunir
viðskiptamanna séu hafðir í fyrir-
rúmi.
Fjármálaeftirlitið mun leitast við
að flýta mótun nýrra verklags-
reglna og í kjölfar þess knýja á um
að fyrirtæki endurskoði gildandi
reglur.
Fjármálaeftirlitið hefur að und-
anförnu haft til athugunar hvernig
lánastofnanir og fyrirtæki í verð-
bréfaþjónustu hafa framfylgt verk-
lagsreglum sem gilda eiga um við-
skipti stjórnenda og starfsmanna
þessara fyrirtækja. Ástæður þess-
arar athugunar eru vísbendingar
sem fram hafa komið í eftirliti
Fjármálaeftirlitsins og fjölmiðlum
um að þessum verklagsreglum hafi
ekki verið fylgt í öllum fyrirtækj-
um.
Lagagrundvöllur og markmið
verklagsreglnanna
Kveðið er á um títtnefndar verk-
lagsreglur í 21. gr. og 24. gr. laga
nr. 13/1996 um verðbréfaviðskipti.
I 21. gr. segir að fyrirtæki í verð-
bréfaþjónustu skuli setja sér verk-
lagsreglur vegna eigin viðskipta
með verðbréf sem því eru falin til
sölu og vegna viðskipta eigenda
þess, stjórnenda, starfsmanna og
maka þeirra. Meginviðfangsefni
reglnanna er að tryggja að ýtrustu
hagsmuna ótengdra viðskiptavina
sé gætt, að fullur trúnaður ríki
gagnvart ótengdum viðskiptavin-
um, að viðskiptin séu sérstaklega
skráð og að stjórn fyrirtækisins fái
kerfisbundnar upplýsingar um við-
skiptin og staðfesti þau. Sam-
kvæmt 2. mgr. 24. gr. skal stjórn
fyrirtækis setja sér reglur um
heimildir starfsmanna til setu í
stjórn atvinnufyrirtækja eða taka
þátt í atvinnurekstri að öðru leyti.
I 1. mgr. sömu greinar er kveðið á
um heimildir framkvæmdastjóra
fyrirtækis í verðbréfaþjónustu í
þessu efni.
Fyrrgreindar verklagsreglur
skulu staðfestar af Fjármálaeftir-
litinu og hefur almennt verið farin
sú leið að setja einar verklagsregl-
ur sem taka til beggja ákvæðanna.
Fyrrgreind ákvæði laga um verð-
bréfaviðskipti taka einnig til við-
skiptabanka, sparisjóða og annarra
lánastofnana og því hefur verið tal-
ið að þeim beri einnig að setja sér
reglur af þessu tagi, séu verð-
bréfaviðskipti einn af meginþáttum
í starfsemi þeirra.
í gildandi verklagsreglum er
markmiðum þeirra almennt lýst
svo að þeim sé ætlað að koma í veg
fyrir hagsmunaárekstra í starfsemi
fyrirtækisins og jafnframt að
draga úr hættu á að fyrirfram
megi draga í efa óhlutdrægni
þeirra sem reglurnar taka til við
meðferð og afgreiðslu einstakra
mála. I því skyni er meðal annars
kveðið á um bann við viðskiptum
með óskráð verðbréf.
Þar sem hverju og einu fyrir-
tæki er ætlað að setja sér sínar
eigin verklagsreglur er ekki tryggt
að fullt samræmi sé milli verklags-
reglna einstakra fyrirtækja. Með
staðfestingu Fjármálaeftirlitsins
fæst þó almennt ákveðin samræm-
ing á meginatriðum. Hingað til
hefur einnig verið farin sú leið að
samtök þessara fyrirtækja ræða
sameiginlega afstöðu til meginefnis
og útfærslu reglnanna og leita við-
horfa Fjármálaeftirlitsins, áður en
einstök fyrirtæki móta nánar sínar
eigin reglur.
Fjármálaeftirlitið leggur áherslu
á að verklagsreglur þessar eru á
ábyrgð stjórna og framkvæmda-
stjórna hlutaðeigandi fjármála-
stofnunar. Með reglunum eru fjár-
málafyrirtæki betur í stakk búin til
þess að sýna fram á að hagsmunir
viðskiptamanna séu hafðir í fyrir-
rúmi, stangist þeir á við hagsmuni
fyrirtækisins sjálfs eða starfs-
manna þess.
Niðurstöður athugunar
Fj ármálaeftirlitsins
Fjármálaeftirlitið hefur að und-
anförnu átt fundi með tólf lána-
stofnunum og fyrirtækjum í verð-
bréfaþjónustu í því skyni að afla
upplýsinga um framkvæmd regln-
anna. Athugunin tók til þriggja
viðskiptabanka, tveggja sparisjóða,
tveggja annarra lánastofnana og
fimm verðbréfafyrirtækja. í dag
eru starfandi fjórir viðskiptabank-
ar, tuttugu og fimm sparisjóðir,
tólf aðrar lánastofnanir, sjö verð-
bréfafyrirtæki og fjórar verðbréfa-
miðlanir. Af tólf öðrum lánastofn-
unum eru þrjú eignarleigu-
fyrirtæki, tvö greiðslukortafyrir-
tæki og fjórir lánasjóðir í eigu
ríkisins. Hafa verður í huga að
flestir sparisjóðir og aðrar lána-
stofnanir stunda ekki virka verð-
bréfaþjónustu og því hingað til
ekki ríkir hagsmunir af því að um-
ræddar verklagsreglur gildi um
starfsemi þeirra, eins og gildissvið
verklagsreglna hefur verið afmark-
að til þessa. Athugunin tók því til
flestra þeirra sem stunda verð-
bréfaviðskipti að einhverju marki.
Athugunin beindist fyrst og
fremst að því að kanna hvort
ákvæðum um takmarkanir á við-
skiptum starfsmanna hafi verið
fylgt, þ.á m. banni við viðskiptum
með óskráð verðbréf og ákvæðum
um að viðskipti skuli fara fram
með milligöngu viðkomandi fyrir-
tækis.
Einnig var tekið til skoðunar
hvernig afgreiðslu viðskipta og eft-
irliti með framkvæmd reglnanna
væri háttað innan fyrirtækisins,
þ.á m. hvernig tekið væri á frávik-
um frá reglunum. Rétt er að taka
fram að um yfirlitskönnun var að
ræða og því ekki hægt að fullyrða
að Fjármálaeftirlitið hafi orðið ás-
kynja um öll frávik í framkvæmd
verklagsreglna hjá þessum fyrir-
tækjum.
Meginniðurstöður athugunarinn-
ar eru að engar eða litlar athuga-
semdir voru gerðar við fram-
kvæmd reglnanna hjá fjórum
fyrirtækjum. Þá hafa sparisjóðir
almennt ekki sett sér verklagsregl-
ur í samræmi við fyrrgreinda laga-
skyldu. Síðasta haust óskaði Fjár-
málaeftirlitið eftir því við
sparisjóði að þeir settu sér hið
fyrsta slíkar verklagsreglur, ef við-
komandi sparisjóðir nýttu sér á
annað borð heimildir til verðbréfa-
viðskipta, auk venjulegrar spari-
sjóðastarfsemi. Þetta á meðal ann-
ars við um þá tvo sparisjóði sem
athugunin tók til.
Veigameiri athugasemdir voru
gerðar við framkvæmd reglnanna
hjá sex fyrirtækjum. Frávikin eru
mismunandi gagnvart hverju og
einu fyrirtæki, en lúta einkum að
banni við viðskiptum með óskráð
verðbréf, afgreiðslu viðskipta og
eftirliti með framkvæmd regln-
anna. Fjármálaeftirlitið hefur í
framhaldi af athuguninni ritað
stjórnum þessara fyrirtækja, en
þær bera lögum samkvæmt ábyrgð
á eftirliti með rekstri fyrirtækj-
anna og setja umræddar verklags-
reglur.
Fjármálaeftirlitið hefur með
þessum hætti gert athugasemdir
vegna framkvæmdar á verklags-
reglunum og krafist úrbóta þannig
að tryggt verði að gildandi verk-
lagsreglum verði fylgt í hvívetna.
Jafnframt er óskað eftir að stjórn-
irnar leggi mat sitt á frávik frá
verklagsreglunum og til hvaða að-
gerða skuli gripið vegna þeirra. Þá
er farið fram á að stjórnirnar geri
Fjármálaeftirlitinu grein fyrir
sjónarmiðum sínum. Fjármálaeft-
irlitið mun í kjölfar þess leggja
mat á hvort tilefni sé til frekari at-
hugasemda eða úrbóta í viðkom-
andi tilviki.
Að því er varðar frávik frá
reglunum leggur Fjármálaeftirlitið
áherslu á að viðkomandi fyrirtæki
sé ekki heimilt að veita undan-
þágur frá reglum sínum, nema
skýrar heimildir sé að finna til
þess í reglunum. Brot á verklags-
reglunum eru því litin alvarlegum
augum.
Þá er rétt að taka fram að í einu
tilviki kom í ljós að Fjármálaeftir-
litið hafði staðfest verklagsreglur
þar sem stjórn viðkomandi fyrir-
tækis var heimilað að gefa tak-
markaðar undanþágur frá banni
við viðskiptum með óskráð verð-
bréf.
Hafði Fjármálaeftirlitinu sést
yfir þessa heimild við staðfestingu
viðkomandi verklagsreglna. Hefur
staðfesting Fjármálaeftirlitsins á
þessu undanþáguákvæði verið aft-
urkölluð og allar undantekningar
því bannaðar.
Meginsjónarmið við endur-
skoðun verklagsreglnanna
Eins og fram er komið í fjölmiðl-
um hafa Samtök verðbréfafyrir-
tækja unnið að endurskoðun verk-
lagsreglnanna að undanförnu.
Þannig hafa samtökin rætt sameig-
inlega afstöðu til meginefnis og út-
færslu reglnanna. I framhaldinu
mun Fjármálaeftirlitið færa fram
sín sjónarmið til tillagna samtak-
anna. í þeirri vinnu leggur Fjár-
málaeftirlitið áherslu á að byggt
verði á þeirri reynslu sem fengin
er.
Meginviðfangsefni við mótun
nýrra verklagsreglna eru að mati
Fjármálaeftirlitsins einkum þessi:
- Að verklagsreglurnar beri það
með sér að í skipulagi viðkomandi
fyrirtækis sé skilið á milli mismun-
andi hagsmuna í starfseminni. Oft
er rætt um Kínaveggi eða Kína-
múra í þessu sambandi. Þannig sé
leitast við að gera grein fyrir
skipulagningu og stjórnun deilda
og sviða eða aðskilnaði milli fyrir-
tækja í samstæðu, sem tryggja
eiga að hagsmunir viðskiptamanna
og heildarhagsmunir markaðarins
séu í forgrunni, stangist þeir á við
hagsmuni fyrirtækisins sjálfs eða
starfsmanna þess.
- Að skýrar og einfaldar reglur
gildi um viðskipti starfsmanna og
stjómenda með verðbréf. í þessu
efni verður m.a. að huga að
þrennu: í fyrsta lagi hvort rök séu
til þess að heimila að einhverju
leyti viðskipti stjórnenda og starfs-
manna með óskráð verðbréf og þá
hvernig slíkar reglur skuli vera úr
garði gerðar. I öðru lagi hvemig
útfæra skuli reglur um að starfs-
maður eða stjórnandi skuli eiga
verðbréf í tiltekinn lágmarkstíma.
I þriðja lagi hvernig útfæra skuli
reglur um hvenær þeir sem að-
gang hafa að trúnaðarupplýsingum
megi eiga viðskipti með verðbréf. í
því sambandi verður einnig að
huga að gildissviði reglnanna, þ.e.
til hvaða starfsmanna þær taka og
hvort ástæða sé til að setja mis-
munandi strangar reglur um mis-
munandi hópa starfsmanna.
- Að skýrar og einfaldar reglur
gildi um eftirlit með reglunum og
viðurlög ef út af er bragðið. Fjár-
málaeftirlitið telur mikilvægt að
ákveðinn starfsmaður hvers fyrir-
tækis hafi þá stöðu að hann geti
haft raunveralegt eftirlit með að
reglunum sé fylgt og starfsemin
fylgi að öðru leyti meginanda
reglnanna. Þá verður að mati Fjár-
málaeftirlitsins að fjalla um hvern-
ig skuli bregðast við óheimilum
verðbréfaviðskiptum og hvernig
skuli fara með hugsanlegan hagn-
að eða tap af þeim viðskiptum.
Fjármálaeftirlitið mun leitast við
að flýta mótun fyrrgreindra verk-
lagsreglna. í kjölfarið mun stofn-
unin óska eftir því að hvert og eitt
fyrirtæki setji sér innan ákveðins
tíma nýjar verklagsreglur sem lag-
aðar era að aðstæðum í viðkom-
andi fyrirtæki. Leggur Fjármála-
eftirlitið áherslu á að þær reglur
verði aðgengilegar viðskiptamönn-
um hlutaðeigandi fyrirtækis.
Þróun fjármagnsmarkaðar hefur
leitt til þess að fjármálafyrirtæki
eiga sífellt ríkari hagsmuna að
gæta vegna eigin viðskipta. Jafn-
framt eiga starfsmenn fjármálafyr-
irtækja í auknum mæli viðskipti
íyrir eigin reikning eða vanda-
manna. Augljóst er að þessir hags-
munir geta með jmsum hætti haft
traflandi áhrif. I þessu efni hefur
Fjármálaeftirlitið lagt áherslu á að
fjármálafyrirtækin sjálf þurfi að
sýna fram á að eðlilegum sjónar-
miðum sé fylgt í starfseminni. Það
verður þó ekki nema að hluta gert
með mótun formlegra reglna. I því
efni skiptir hugarfar stjórnenda og
starfsmanna miklu máli.“
Fiat Marea Weekend VW Passat Station Daewoo Nubira Station Toyota Avensis Station
Loftpúðar 4 4 2 4
ABS hemlar Já Já Já Já
Vél / hestöfl 1.6 16v /103 hö 1.6 8v /100 hö 1.6 16v /106 hö 1.6 16v/110 hö
5 x 3punkta belti Já Já Nei Já
Stærð LxBxH 4.49x1.74x1.51 4.67x1.74x 1.49 4.55x1.72x 1.43 4.57 x 1.71 x 1.50
Faranqursrvmi. 500/1550 495/1600 410/1450 530/1480
Geislaspilari Já Nei Já Nei
Tvískiptur afturhleri Já Nei Nei Nei
Verð 1.495.000 1.790.000 1.490.000 1.739.000
1899 |j§§ 1999
Áíslandi frá 1925
MAREA WEEKEND
Fallegur ítalskur eðalskutbíll á elnstaklega góðu verði.
Öryggisbúnaður fyrir fjölskylduna er eins og best gerist.
Komdu (reynsluakstur og upplifðu alvöru akstursánœgju.
8ára ábyrgð á
gegnumtæringu.
Galvanhúðaður
TVlSKIPTUR AFTURHLERI
SMIÐSBÚÐ 2 - GARÐABÆ- SlMI 5400 800
Opiö á laugardögum frá kl. 13 -17