Fréttir frá Íslandi - 01.01.1876, Síða 4

4
LANDSTJÚRN.
ná beinlínis til landssjóðsins, svo að það kom eigi að fullum
tilætluðum notum að fresturinn var lengdur. í annan stað mun
sumum þeim, er peninga höfðu undir höndum, eigi liafa verið
fullkunnugt um peningabreytinguna, einkum að því er frestinn
snerti, sem eðlilega leiðir af hinum mjög ófullkomna birtingar-
hætti laga á íslandi. En þar við bœttist, að sumir, sem þó
vissu af breytingunni og frestinum, og fengu auðveidlega skipt
peningum, voru hirðulitlir um að koma þeim frá sjer nógu
snemma, eða áttu bágt með að skilja þá við sig. Að líkindum
hafa því eigi allir hinir eldri peningar komið fram í tœka tíð.
Peningabreytingu þessa alla saman má efalaust telja talsverða
rjettarbót, með því að hún bæði gjörir hœgri flutning á pening-
um, sökum gullsins, og í annan stað gjörir hún allan peninga-
reikning auðveldari, sökum tugakerfisins í hinum nýja peninga-
reikningi. þ>ar á mót hefur peningabreytingin haft nokkur áhrif
á verzlunina, sem landsmönnum hafa verið miður hagfelld.
Kaupmenn hafa nefnilega allvíða notað tœkifœrið, og um leið og
þeir hafa breytt skildingum í aura, hafa þeir í viðskiptareikn-
ingum og verzlunarbókum sínum hækkað verðlag á ýmsum
vörum upp í heilan tug eða hálfan, þar sem eigi stóð svo á,
að jafnt varð því, er áður var. Er það þeim bæði hagnaður og
hœgðarauki, en skiptavinum þeirra skaði. Kaunar hefur eigi
komið til þessa nema á smávörum, þeim er kosta minna en
krónu, eða þar sem verðlag eigi stendur rjett á krónu; munar
það og lítið hvern einstakan, en landið allt eigi svo lítið. Á
breytingn þá í póstgjöldum og burðareyri undir brjef, semleitt hef-
ur af peningabreytingunni, var minnzt í fyrra árs frjettum. Enn
má og geta þess, að peningabreytingin hefur sums staðar leitt til
nokkurs misskilnings á skattgjöldum, er miðuð voru við hina
eldri peningamynt.
Fjárhagsmál eru jafnan taiin með helztu málum sjer-
hverrar þjóðar, en optast nær eru þau harðla margbrotin, svo að
örðugt er að gjöra af þeim frjettir, ef vera skal í fám orðum,
og enda mjög ervitt að komast niður í þeim til nokkurrar lilít-
ar, nema með ítarlegum og kostnaðarmiklum rannsóknum, par
að auk verður ekki, eins og hjer á stendur, skýrt frá fjárhag
landsins fyrir hvert ár jafnóðum, þar sem reikningstímabilið nær