Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1900, Page 4

4
myndaðist; en á seinni öldum hefir það verið, þvi áður mun fljótið hafa
verið búið að ryðja jarðveginum af svæðinu fyrir ofan, og það þó orðið
smátt og smátt. Nú skilur Affallið Austur- og Vestur-Landeyjar, eins og
kunnugt er. Vatnsmegn þess er mjög mismunandi Stundum er það að
eins lítil kvísi, stundum liggur mikið af fljótinu í þvi og er það þá allilt
yfirferðar. Aurar þess ná lengra út eftir en á móts við Ossabæ hinn
forna. Þar hefir það brotið burt nesið, sem áður er talað um. Þaðan
út eftir liggur farvegur þess gegn um hinn forna jarðveg og er hann all-
breiður, enda brýtur það árlega bakka sína meira eða minna.
Að lyktum skal eg taka upp aftur það, sem eg byggi getgátu mína
á: Þar eð Bleiksá hefir runnið fyrir norðan og vestan Ossabæ, bæði þar,
sem nú eru aurar og svo þar, sem farvegurinn tekur við, og par eð bæði
vatnsveitingalækurinn og Ossabæjarlækur hafa, eftir landshalla, runnið til
vestlægrar áttar, þá hlutu þeir, meðan Affallið var ekki til, að renna í
Bleiksá, og þá mynda nes — sem vanalega er kallað. — Þetta virðist mér
varla getgáta. En um nafn nessins og um þingstað þar byggi eg að eins
á tnöguleikum, sem mér þykja ekki óliklegir.
2. Höskuldsgerði
heitir forn girðing skamt frá Voðmúlastöðum. Er sagt að það sé akur
Höskulds Hvítanesgoða og þar hafi hann fallið. Girðing þessi er þó
æðistór til þess að vera akur; mun eigi skorta á dagsláttu; svo er hún
og nokkuð langt frá Ossabæ. Mér þætti því sennilegra, að hið rétta
Höskuldsgerði hafi verið nær bænum, og sé nú komið í sand, en nafnið
siðan verið fært yfir á slægjugerði frá Voðmúlastöðum. Um þetta verður
samt ekkert sagt með vissu.
j. Línakrar.
Efst og austast í Bergþórshvolslandi, skamtfrá Fíflholts-landamerkjum
og skamt frá Affallinu, sér til fornra girðinga allmikilla og heita þær Lín-
akrar. Hefir það nafn án efa haldist frá fornöld. Er það, ásamt fleiru,
vottur þess, að hér á landi hefir verið stunduð hörrækt í fyrri daga.
Girðingarnar eru 6, allar samfastar og auk þess eru 2 hringmynduð smá-
gerði sitt í hvoru garðshorni. Læt eg fylga uppdrátt af girðingunum og
merki þær með bókstöfum, en smágerðin með tölum. Er girðingin a hér
um bil 17 fðm. löng og 11 fðm. breið; girðingin b erívið lengri og um
15 fðm. breið; girðingin c er nál. 11 fðm. breið, d 7 fðm. breið, en e
12 fðm. breið, en lengd þessara þriggja er jöfn: nál. 22 fðm. Girðingin
/ er nál. 1 $ fðm. löng og 8 faðma breið. Hringurinn 1 er um 6 fðm.
í þvermál, en hnngurinn 2 um 7 fðm. Mælingin er eigi nákvæm, því
garðarnir eru að nokkuru leyti mældir með; takmörk þeirra eru viða all-
óglögg. Þeir eru svo niðursoknir og fornlegir. Þó eru þeir miklir fyr-