Alþýðublaðið - 13.05.1961, Blaðsíða 4

í
FÁ MÁL hafa vakið jafn-
mikla athygli í Bretlandi og
víðar upp á síðkast;ð en hið
svokallaða Blake-mál, mál
Oeorge Blake, sem nýlega var
dæmdur til lengstu fangelsis-
vistar, sem brezk lög leyfa. íyr-
ir njósnir í þágu Rússa. Mjög
eru skiptar skoðanir í brezkum
blöðum um þetta má', aðal’.ega
vegna þess, að uppiýsingar um
málið eru af mjög skornum
skammti. Réttarhöldin í mál-
inu fóru sem sagt fram fyrir
luktum dyram, og blöðin hafa
litlar sem engar uppiýsingar
-fengið um gögn málsins.
Stjórnmáiafréttaritan The
Observer bendir t. d. i það um
, eíðustu helgi, að starfsferill
Blakes í utanríkisþjónustunni
hafi verið allóvenjulegur og ó-
venjuleg göt sé að finna í
skýrslum þeim, sem birtar hafa
verið. Fyrstu ár Blakes virðast
ósköp venjuleg. Hann hafi ver
ið í flotanum í stríðinu en síðan
hafið störf í utanríkisþjónust-
■unni í september 1943 og tveim
mánuðum seinna verið skipað-
ur vara-ræðismaður i Kóreu.
Frá júlí 1950 til apríl 1953 liafi
liann svo verið fangi kín-
verskra og norður-kóreanskra
kommúnista.
En frá þeim tíma, þ. e a. s.
frá því að hann kom heim aft-
ur, verði hinar opinbevu skýrsl
•ur óvenjulega óljósav. Nafn
hans sé ekki á skrá starfs-
manna utanríkisþjónustunnar
og því borið við af opinberri
-hálfu, að það sé vegna þess, að
hann hafi gegnt ýmsum störf-
vm, sem ekki er látið uppi
hver voru, um stundarsakir. —
Frá því hafi verið skýrc, að
hann hafi verið skipaður í eina
<leild utanríkisráðuneytisins í
september 1953, en ekkert lát-
ið uppi um, hvaða deild það
•var, eða hver laun hans eða
staða hafi verið, Hins vegar seg
ir fréttaritarinn, að hann hefði
átt að vera oröinn annar rit-
ari með um 1200 punda grunn-
laun, ef hann hefði klifið mann
virðingastigann í ráðuneytinu
ineð eðlilegu móti.
Og fréttaritarinn heldur á-
fram að rekja það, sem vitað
•er, um feril Blakes: Frá því í
apríl 1955 starfaði Blake í
fjögur ár hjá brezku berstjórn-
inni í Berlín, en síðan snúið
aftur til London og tekið til
etarfa í einni deild utanríkis-
ráðuneytisins. Enn ber sva við,
að ekki er látið uppi, hvert
atarf hans var í Berlín, aö öðru
leyti en því, að liann hafi ver-
ið í 9tarfsí|iöi yfirroanns
brezka hershöfðingjans í Ber-
iín, ekkert sagt um bað, hvert
starf hans var eða staða og
laun í utanrikisþjónustunni á
eftir. í september s. 1. hafi hann
farið til Miðstöðvar arabiskra
fræða í Shemlan í Libanon til
að læra arabisku og þangað
hafi hann svo verið sóttur —
stefnt fyrir rétt og sakfelidur.
Stjórnmálafréttaritarinn iýk
ur svo upptalningu sinni á því,
sem opinberlega er vitað um
feril Blakes, með því að benda
á, að er hér var komið sögu
hefði hann átt að vera orðinn
fyrsti ritari með 1500 til 2000
pund í grunnlaun, auk auka-
greiðslna vegna veizluhalda og
annars.
George Blake.
Þvi hefur af sumum verið
haldið fram, að Blake kunni
að hafa verið „heilaþveginn11
af kommúnistum á meðan hann
var fangí þeirra í Kóren á ár-
unum 1950 til 1953. A. m. k.
einn maður dregur mjög í efa,
að allt sé sannleikur, sam sagt
hefur veriö um þetta mál op-
inberlega. Sá heitir Philip De-
ane og var fréttaritari The Ob-
server í Kóreu og sat 1 fang-
elsi kommúnista með B1 ,rke. -
Munum við rrú rekja nokkuð af
því, sem hann hefur um málið
að segja í l’he Observer s. r.
sunnudag.
Ilann skýrir fyrst frá þvi,
Rússinn Kuzma Kuzmiteh, sem
átti f.ð „leiða fangana í allan
sannleika eöa indoktrinera“
þá, hafi ekki staðið þeim blaöa-
mönnum og diplómötum á
sporði, sem hann h'.’.I aí , m-
doktrinera“, hel.tur hafi hs-.nn
þvert á móti sjált’ur stuncið af
vestur fyrir járnt.iaid skönima
síðar Hann ieggur áherzJu á,
að það sé rétt, sem Macuúian,
forsætisráðherra skýrði frá
nokkrum döguvn áður, — að
Blake hafi aldrei verxo „heiia-
þveginn“. Við heilaþvott sé
reynt að komast að þeirri hugs-
un, sem fanginn ótíist mesi af
öllu og síðan hamrað á henni,
þar til fanginn sé orðinn vilja-
laus. Þetta hafi ahirei verið
gert við B'ake. Hins vegar
hafi þetta verlð gert við aðra
fanga, m. a. við hann sjáifan,
þó að það hafi ekki bortð neinn
árangur í þvi tilfeiii. Þá segir
hann, að það sjáist á nianni,
ef „heilaþvottur ‘ hari ækizt
og meðfangar B'akes hefðu þvi
örugglega greint nr.in á honum
ef slíkur þvottur hefði tekizt.
Deane spyr síðan hvort nokk
uð annað hefði getað snúið
Blake til kommúnisma en
„heilaþvottur11 sá sem áreiðan
lega hafi ekki tekizt. ,Sann-
færði nokkuð hann um, að kom
múnismi gæ.i að öðru jöfnu
komið á réttlátara Pjóðfélagi
— eins og sagt er sð B:ake
hafi borið í játalngu si.nniV“
spyr Deane.
Hann tekur síðan orð sak-
sóknarans, sem sagoi, að skab'-
anir Blakes hefðu breytzt fyrir
rúrnum 10 árurn og segir að
samkvæmt þe' n hefðu stjóri -
mála- og heimspekiskcðanir
Blakes átt að brey ta.--t á fyi stu
níu mánuðunum, sem hann
var í haldi í Kóre i og i »'ð-
asta lagi í marz 1951. Síðan
segir hann:
„En á þeim tíma þeklilum
við ekki annað ai hendi Kóreu-
manna en ólýsanJega harð-
neskju, niðurlægingu og óstarf
hæfni. Að því er við fengum
bezt séð var farið ósköp svipað
með íbúa NorðurTKórcu, eins
og okkur. Við Biake höfðum
verið barðir, samfangar okkar
•dóu oms og flugur i kringum |
okkur, 400 stikur frá Yalu-
fljóti, en á bökkum þess lá kín
verski vegurinn. fullur af k-'n-
verskum birgðavögnum. Ör-
lítill lyfjakassi úr einhverjum
þessara bíla hefði getað bjarg-
að lífi saklauss fóiks, sem var
að deyja allt í kringum okkur
. . . Blake hafði verið veikur
og ég hafði hjúkrað honum. —
Holt, höfuðsmaður, og Nor-
man Owen, sem einnig voru
fr ásendiráðinu í Seoul, höfðu
næstum dáið, og ég hafði hjúkr
að þeim líka. Okkur var ískalt,
ennþá í sumarfötum í um 20
gráða frosti, í 9x9 feta her-
bergi er lyktaði af sjúkdómum
okkar og moraði í lúsum okk
ar.
Hið eina, sem kommúnistar
fengu okkur, voru rússnesk
tímarit, sem sýndu sigurför
ungfrú Monicu Felton og
djáknans af Kantaraborg um
Norður-Kóreu. Við vorum ofsa
reiðir og Blake var þá hvað
reiðastur og mest ögrandi.
Það var á þessum tima som
hann og ég vorum látnir krjúpa
Framhai'* •> ,‘> síðu a.
13. maí 1661 — Alþýðublaðið

STÚLKAN, sem hafði
ibleika slæðu á 'höfðinu í
'strætó í fyrrasumar 'hefur
fengiið sér nýja feápu, og
bleika slæðaa hefur ekki
verið tékin fram í vor.
Kamnski finnst stú'ikunni
slaéðaú efcki nógu ný lengur,
en ég s&kna hennar samt.
Það er einkennijegt, hvað
unnt er að verða kunnugur
fólkinu í strætó, enda þótt
aldrei sé skipzt á orðum. Við
vitum fiest. hvar hvert ætl
ar úr, erum búin að finna
út, !hvar Ihver vinnur cg
Ihvert leiðin liggur.
Hviítur islcippurinn, sem
gægist undan kápufaldinum,
kemur upp um stúlkuna, í
ibláu kápunni, sem fer ahltaf
úr hjlá Kennarias'kólanjuim.
Hún vdnnur á Landsspiítalan
um, — annað hvort er hún
thjúfcrunarkona eða ganga-
stújka.
Döbkhærði maðurinn, sem
alltaf er með blað í hend-
inni, vi'nnur áreiðanlega á
iskrifstofu, þar sem houum
hláifieiðist. Hann er alltaf
glaðlegri á leiðinni heám en
á leiðinni í bæinn. — Enn
gæti ég sagt frá konunni í
grænu kápunni, sem er allt-
af svo dæmalaust snyr.tileg,
— en hvað þýðir fyrir mig
að vera að segja ykkur frá
fólki, sem þið ekki þelkkið?
— Við þeikkjumst bara, —
við — þarna í strætisvagn-
inum, — og ef einhver nýr
kemur í vagninn á daginn
— á okkar tíma, hlýtur
hann að finna, að hann er
iók.uirmugur meðaj kunnugs
f'óiks.
Strætisvagnabílstjórinn er
h.Vn eiginleigi samnefnari
allra og sjálfkjörinn „for-
ingi“ eða miðpunktur bíls-
ins. Hann lumar á þeirri
þe'kkingu um oikfcur öll söm
ul sem vera kann, að við
höfum ekki hent reiður á.
Hann veit a'ilt um okkur
hvert og eitt. Hann veit
vel, hvenær við eigum að
mæta á okkar stað á dag-
inn, hann veit, að við eigum
að vera þarrua að bíða feftir
strætó hvernig sem viðrar.
Fif við komum ekki á rétt
um tíma, gáir hann að cikk
ur upp á veg. — Hann veit,
hvenær við komum heim á
krvöldiin.
BíFinn rennir sér niður
brekkunia. Kannski höfum
við lent á , druslu,,, og þá
hóstar hún dáMtið 'á leiðinni
upn Öákjúhlíðina. — Þeisisar
d’-uslur11 okkar spúa aftan
ur sér Ijótum reyk. Aftur á
móti er einn vagninn sér-
sl'j'kleg-a fínn með rauðum
nlncspúðum. Það er spari-
hi:*’1iirn,n okkar. — Oig þégar
h = n n kemur, enu allir í há-
^•'ðpirtkatpi — Það sést ekki
koma minnsti gufustrókur
'fra honum, — þótt hann
þurfi upp brekkuna.
Auðvitað fylgjumst við
með því, þegar vorið bemur
í Fosísvcginum, þegar fólkið
verður brúnt í gróðurreitun
um, — og það fer síður eis
svo fram hj:á okkur, er trén
fara að laufgast í görðun-
um við Laufáisveginn eða
einum hnokka fleira hoppar
í parí3 á ganigstéttunum en
fyrra árið.
Þegar einhver hinna
yngri fer að fara út sí og
œ á grunsaMÚegum stcppi-
stöðum vitum við öl/l, hivað
klukkan slær ....
Þannig fylgjust váð hvert
með öðru með vökulúm um
hyggjuaugum.
í fyrradag gerðist dálítið,
ise raskaði ró okkar rétt sem
enöggvaisit. Tvær stúlfcur á
fermingaraldrii höfðu setzt í
næ'staflasta sætið, en sífellt
kom Eeira og fleira fólk inn
í bíMn.n, Nú var svo komið,
að haiarófan af standandi
fólkinu hafði verið rekin
alveg aftur í enda, — en
ein af þeim sem stóðu, var
feitlagin kona með marga
pafcka og mæðusvip á and-
litinu. Stúlkurnar tvær í
mæstaftasta sætinu voru vel
uppajdar stúlkur, sem stóðu
upp fynir konunni. — Ef nú
hara konan befði setzt strax,
hefði ekbert gerzt, við hefð
um ö’-l verið ánægð og hinn
vepjulegi friður og- góða ró
hefði í vagninum. —•
En . . ,
í stuttu mfáli sagt: — Ó-
kunnugur strákur skauzt í
annað sætið, ,sem losniaði,
þ.egar báða- stúlkurnar stóðu
upp. — Hann kallaði á fé-
■lava sinn og bað hann að
setjast hjá sér. Konni var á
leiðinni — og við sem fylgd
u'st með leiknum fenigum' ó-
n.iotati|!finu;in'giu fyrir brjósit-
ið. Frúin kom þá á vettvang
í tæfca tíð. en þar með er
saean ekfci öl] sögð, því nú
hófst þref milli amnarrar
stúlkunnar, sem staðið hafði
ulpp fyrir konunni þótt-
ist nú eiga jiafnan rétt, ef
lekki mai-i os stúáks að hvdla
hsrna lúin bein. — Strákur
jét sig evki oe sat sem fast
aisit, en eikki leáð honum vel,
pumin,ffianu'm Augu allra
■dbVar hinms hvíldu á honumi
með þanbóknun.
En atvik sem þessi heyra
til und'antekniinganna. Venjti
liega fer þ°itta allt fram í
IHHóðu. örufrgiu samþvkki, —
og við skiljum á Lækjargöt-
unni. — án þesic að kveðj-
ast, en samt kveoiumst við
á eiinhfnenn óskiljanlegajn
Framliald á 12. síðu.
I
u