Breiðablik - 01.11.1911, Blaðsíða 3

BREIÐABLIK
83
innar endar svona: ,,Sólin var
að setjast. Hátt uppi á vetr-
arloftinu voru eldrauð ský, eins
og einhverjar himneskar æfin-
týra-eyjar í blágrænu lofthafinu.
En niðri við sjóndeildarhringinn
var loftið orðið að gulli. Og sjór-
inn var orðinn að gulli. Og húsa-
þökin voru orðin að gulli. Og
jafnvel reykjarmekkirnir upp úr
strompunum voru orðnir að skíru
gulli.
— En sá friður! sagði síra Þor-
valdu r.
. . . En það gull! Við fáum
það þarna, þó að við fengjum það
ekki upp úr jörðunni.
Og þau fundu bæði, að í sól sál-
arfriðarins verður alt að gulli —
líka reykjarsvæla mannlífsins . . .
Og alt annað gull er mannsálinni
fánýtt til frambúðar (256—7)”.
Benda mætti á einstakar setn-
ingar, þar sem líkingin felst í ör-
fáum orðum. ,,Og hugurinn var
eins og fælinn hestur af angist og
samvizkubiti og fögnuði (61).” —
,,Og inni í sálum manna, þar sem
aldrei hafði undir tekið fremur en
niðri í ullarpoka, þar var nú stöð-
ugt syngjandi bergmálið: Gullið!
Gullið! (80) — ,,Reykjavíkuiblað-
anna biðu menn með taumlausri
óþreyju og rifu þau í sig, eins og
gaddhestar, sem komast í ilmandi
töðu (80)”.
Vonunum um auð ogallsnægt-
irerlýstsvo: ,,Gulldraumurinn
var eins og hálfrosalegur vormorg-
un, en yndislegur samt, fullur af
fossandi, grugguðum fagnaðar-
vonum. Mennirnir heyrðu fóta-
tak hennar, sem fyrir einhverja
undarlega viðburðanna rás hafði
alt af brugðist þeim og farið fram
hjá þeim, þangað til nú — gtef-
unnar, sem nú átti ekki annað eft-
ir en að lúka upp hurðinni hjá
þeim og stíga inn fyrir þröskuld-
inn. Og öllum var órótt meðan
þeir biðu eftir þessum tigna gesti
(80)”.
Eg fæ ekki betur skilið en að
þetta sé nokkurn veginn eins vel
ritað og nokkuð, sem vér lesum
nú um þessar mundir í bókment-
um heimsins.
Mikils er um stílinn vert og lík-
ingarnar og meðferð sögunnar,—
óumræðilega mikilsvert. Það er
bæði víst og satt. Þar kemur list-
in til greina. En búningurinn er
ekki alt. Listin stendur ávalt í
þjónustu einhverrar hugsjónar, —
einhverrar lífsskoðunar. Það verð-
ur ávalt lífskoðunin, sem verður
hinn eiginlegi kjarni eða sál lista-
verksins.
Þessi síðasta skáldsaga Finars
Hjörleifssonar ber þess Ijósan vott
í mínum augum, að lífsskoðun
hans hefir verið að þroskast. Þess
vegna stendur hún öðru framar,
sem hann hefir áður ritað- Þess
vegna leggur lesarinn þessa síð-
ustu bók hans frá sér með meira
fögnuði en nokkura aðra.
Hann hefir eins og að undan-
förnu verið að velta fyrir sér dýpstu
hugðarmálum mannsandans. Ó-