Breiðablik - 01.11.1911, Síða 16

g6
BREIÐABLIK
Atkvæðisréttur.
Auðsætt er að stjórnin á Eng'landi verst þess
á allan hátt, að atkvæðisréttur kvenna nái fram
að ganga. Nú hefir hún fyrir skemstu auglýst,
að fram muni koma frumvarp til laga um atkvæð-
isrétt atlra karlmanna, er náð hafi lögaldri. En
um atkvæðisrétt kvenna er þar ekkert sagt, en
búist er við að hún leyfi, að tillaga um atkvæðis-
rétt kvenna komi fram og verði borin upp sem
auka-tillaga við þetta frumvarp hennar. Sagt
er að LloydGeorgesé mikið áhugamál að
koma fram lögum um atkvæðisrétt, ernái til allra
karlmanna á lögaldri,og láta ganga á undanfull-
komnum kvenréttindum. En hepnist það ekki,
ætli hann sér að styðja frumvarp, sem gefi kon-
um atkvæðisrétt að einhverju leyti, Fremurþyk-
ir fylgiliði kvenréttindanna þessi nýja hreyfing
af stjórnarinnar hálfu líkleg til að tetja fyrir fram-
gangi málsins. Líkur eru til að alt verði gert,
sem unt er, til að styðja hvorttveggja og afla
fylgis með þjóðinni næstu mánuði.
Alheimsf riðu r inn.
Aldrei eins mikið um hann talað og þetta ár.
Og samt sem áður virðist hann lengra undan
landi nú í árslok en verið hefir lengi. Síðustu
fregnir sýna, að eigi hefir munað um hænufet,að
lysti í bardaga síðastliðið sumar með stór-
veldunum í Norðurálfu. Stríðið milli Italíu og
Tyrklands heldur áfram og sýnist ætla að veiða
langvinnara miklu en búist var við og eigi búið
að bíta úr nálinni enn með hvar staðar nemur. I
ríkisdeginum á Þýzkalandi hafa nýlega orðið
miklar umræður um hið alræmda Móroccó-mál.
Hafa þær vakið mesta eftirtekt vegna þess, að
krónprinzinn þýzki sýndi svo ákveðinn bardaga-
hug við það tækifæri og óánægju út af,að stjórn-
in skyldi hafa látið undan brezkum afskiftum af
því máli. Svo mikill er friðarhugurinn með stór-
þjóðiinum orðinn, að vonandi verður leitast við
að komast hjá stórvandræðum í lengstu lög. En
síðustu viðburðir hafa einmilt sýnt öllum áþreif-
anlega, að hið ægilega Damoklesar-sverð ófrið-
arins hangir í örmjórri taug vfir allri þeirri marg-
lotuðu menningu nútímans. Og er aumt til þess
að vita — og auðmýking um leið.
Prófessor Workman.
misti fyrir einum þrem árum stöðu sína við
Westleyan College í Montreal sökum þess hann
þótti víkja frá í einhverjum kenriingar-atriðum.
Helzt var það eitt, sem honum var til foráttu
fundið,að hann færði sönnur fyrir því allrækilegar
í bók, er hann reit um það efni,og eg las um leið
og út kom, að hinn líðandi þjónn hjá Jesaja gæti
i gi verið Kristur, heldur að líkindum Gyðinga-
þeóðin sjálf. Bókin var ritin með allri þeirri lotn-
ingu og trúarhita, sem fram kemur hjá hinum
trúuðustu mönnum, er þeir rita um slíka hluti.
Samt sem áður varð þetta til þess, að gömlum,
manni og guðhræddum og margreyndum að öllu
góðu var vikið frá kennarastörfum og má nærri
geta,til hve mikils tjóns og álitsrýringar það hef-
ir orðið kirkjunni, eins og ávalt þegar önnureins
fásinna er höfð í frammi. Hann sá sig neyddan
til að hötða mál gegn forstöðumönnum skólans,
því þeir einir voru að þessu valdir, að kirkjunni
forspurðri. Hann kratðist 5 þúsund doll. skaða-
bóta, fyrir rangláta frávikning, Dómur er ný-
lega fallinn í málinu og voru honum dæmdar 3500
dollara skaðabætur og skyldi allur málskostn-
aður falla á forstöðumenn skólans. Málslokanna
hefir verið beðið með mikllli eftirvæntingu af
hálfu kirkjulega hugsandi mauna hér í Kanada.
Michael Servetus.
Svo hefir einn af píslarvottum mannkynsögunn
ar heitið. Hann var Spánverji að þjóðerni og
uppi á árunum 1511—1553,læknir og rithöfundur.
Einkum reit hann um trúmál, sem þá var aðal-
umhugsunarefni aldarinnar,en lenti einnig í mála-
ferlum út af fyrirlestrum um læknisfræði, er hann
flutti við háskólann í París, at því að hann var
sakaður um að hafa blandað stjörnuspeki þar
saman við. Einkum virðist bók hans um þrenn-
ingarlærdóminn (De Trinitatis errori-
b u s)að hafa vakið heilmíkla eftirtekt. Maðurinu
var stórgáfaður og fullur brennandi sannleiksást.
Rit þetta birtist 1531 og 1532 í nýrri mynd, þá í
samtalsformi. Calvin, svissneski siðbótarmaður-
inn mikli.rakst á hann í París og ætlaði með oddi
og eggju að leiðrétta guðfræðiskoðanir hans.—
Hann þótti afburðamaður að þekkingu á flestum
svæðum, einkum í læknisfræði og hámentaður
maður. En nú var hann svo óheppinn að fara
að skrifast á við Calvin um guðfræð*ileg efni og
senda honum rit sín; gerði hann jafnframt ráð
fyrir að koma til Genf. En Calvin reiddist hon-
um svo mjög, að hann hét því, að sögn, að kæmi
hann til Genf,skyldi hann eigi lífs þaðan komast.
Servetus kom; var sakaður um trúvillu að tilhlut-
an Calvins og endaði það mál meðaftöku. Hann
var brendur á báli. — Síðan hafa honum verið
reistir veglegir minnisvarðar,einn í Madrid 1876,.
annar í Champel 1903, þriðji í París 1907 og sá
fjórði í Vienne á Frakklandi, þar sem hann átti
heima síðustu æfi-ár sín; hann var afhjúpaður
með miklum hátíðahöldum 15. okt. síðastliðinn,
að viðstöddum miklum tjölda lærðra manna frá
stórþjóðum heimsins. Hve lengi skyidi hún end-
urtaka sig sagan sú, að lífláta spámennina
annars vegar, en skreyta grafir þeirra og dýrka
minningu þeirra hins vegar.
Prentsmiðja Ólafs S. Thorgfeirssonar
678 Sherbrooke St., Winnipeg.