Frækorn - 15.08.1902, Blaðsíða 2

Frækorn - 15.08.1902, Blaðsíða 2
go F R Æ K 0 R N. hófið í þeirri grein: láta börnin aldrei vera iðjulaus og hins vegar herða ekki að þeim um of. Ef börn mega leika sér og vera iðju- laus eftir geðþckki, þá láta þau allar góðar áminningar sem vind um eyrun þjóta. Þau gera ekkert af fúsum vilja, heldur með ólund, allskonar illar til- hneigingar vakna hjá þeim og þau hafa hugann á öllu og engu, og eigi að gera þau ráðvönd og góðviljuð, þá verður því nær allt af að byrja frá rótum. Þó er það mögulegt, ef foreldrar og kennarar leggjast á eitt. Ef börn aftur á móti fá ekki næga hvíld og upplyftingu, þá verða þau ör- magna, seinleg og leið á öllu og missa jafnvel heilsuna. Þau vinna ekki skyldu- verk sín með glöðu geði og hreifum huga, það kemur einhver sneinlætisbrag- ur og leiðindadrungi yfir þau. Sumir foreldrar heimta af kennara, að hann láti börnin sitja 6, 7 til 8 tíma í einu hvildarlaust. Það getur ekki hjá því farið, að veslings smælingjunum leið- ist þessi langa seta og fái óbeit á henni og þoli hana ekki heilsunnar vegna«. VI. Jean Jacques Rosseau. (1712—78). Frakkneskur að ætt og uppruna. Hann hcfur ritað þá bók um uppeldi barna, sem Emil heitir. Hún byrjar á þessum orðum, þessari hugsun, sem allt uppeldi hans byggist á: »Allt er gott, eins og það kemur frá hendi náttúrunnar. Allt sérkynjast, öllu fer aftur, sem mennirnir fjalla um. Vér byggjum á þeim óraskanlega grundvelli, að fyrstu tilhneigingar barnsins séu allt- af réttar og góðar, að maðurinn sé góð- ur af náttúrunrri, elski réttlæti og reglu og ekkert rangt búi í hjarta hans að upphafi.« Þessi frumsetning er röng og þess- vegna eru flestar kenningar hans rangar og allar varhugaverðar. Rétt og rangt vefst svo saman í ritum hans, að erf- itt er að greina það sundur.' Ernil hans á að sýna, hvernig uppeldið eigi að vei;a. Þetta, sem eftir fer, er í aðalmálinu satt, þótt sumar setningar séu rangar: >Þér þekkið ekki börnin, vitið ekki hvað þér megið bjóða þeim, vitið ekki hvaða hæfileika þau hafa til að læra og íhuga. Gerið yður meira far um að þekkja þau. Börnin fæðast veik, allslaus og óþrosk- uð að hæfileikum til. Því þurfa þau upp- eldis við. Kennið börnunum að beita hæfileikum sínum andlegum og líkamleg- um. Látið sjón verða jafnan sögu ríkari þá er þér fræðið börn. 011 fræðsla ætti að vera hlutfræðsla. Foreldrarnir ættu sjálf að ala upp börnin. Móðirín ætti að hafa þau á brjósti sjálf og næra þau, en faðirinn að annast uppeldi og uppfræðslu þeirra. Barnið á að biðja en ekki bjóða. En gæti rnenn sín ekki, þá knýr það þá fljótt til að þjóna sér. Það er svo áriðandi fyrir heimilislífið að barnið sé undir hendi móður sinnar. Unaður heimilislífsins er besta ráðið til að koma í veg fyrir, að börnin gangi á glapstigu siðleysisins. Ef þessu náttúr- lega sambandi móður og barns er slitið, þá er velferð barnsins í veði. Munið eftir því, að barnið hefur bæði réttindi og skyldur. Sviftið þau ekki rétti sínum (sbr. Comenius). Nú er það gert á heimilum og í skólum. Börnin eiga líka rétt á sér. Alið upp sál og líkama jöfnum hönd- um. Hagið uppeldinu eftir eðlisfari barn- anna. Það er fyrsta og fremsta upp- eldisreglan. Látið þið hvert barn starfa svo mik- ið sjálft, sem það framast getur. Látið þið barnið ekki læra neitt, sem það skilur ekki jafnframt. Það má ekki hafa neitt eftir hugsunarlaust. Það á að byggja trú sína á eigin sjón og rann- sókn, en ekki orðum kennarans. Farið með börnin eins og börn á upp- vaxtarárunum. Það er samkvæmt lögum náttúrunnar, að börnin sé börn fyrst, áður en þau verða menn. Ef þessu er snúið við og álitið að börn hafi fullþroskaða skynsemi, þá fáum vér fullsprottna ávexti fyrir

x

Frækorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frækorn
https://timarit.is/publication/181

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.