Frækorn - 15.08.1902, Blaðsíða 7
FRÆKORN.
05
nægju-efni. Því — hvort sem það nú
stafar af sjúkleik mínum eða lífsreynsl-
unni, þá verður sú reyndin á, að rneiri
hlutinn verður að tilfærast undir missi.
Hitt kemur í skuldadálkinn.
Allt lítur öðruvísi út eftirá. Þáð sem
mér áður virtist vera vinningur, reynist
að vera hégómi. Og það sem eg áleit
vera traust mitt og athvarf, lætur nú
undan síga — og svíkur.
Það eru gjörningar, sem ginna mig og
gera gys að mér. En það, sem eg
veitti minna athygli og fleygði frá rnérog
sagði: það er fánýtur og einkis-verður
hégómi; — það virðist nú fremur til
nytsemdar.
Hef eg vald til að dæma? Má eg
sitja hér og dæma sjálfanmig? Ströngu
dómarar, gleymið ekki orsökum hins
framkomna!
Það er erfitt að komast áfrarn í heim-
inurn. Þeir traðka og trampa niður og
knýja sig áfram yfir lík hinna föllnu;
og steinhjarta og stálkjúkur verður sá
að hafa, er hyggst að ná höfn í slíku
hafróti. Sjálfur hef eg reynt þetta. Og
enn hef eg blóðmarða bietti á sálunni,
eftir þann bardaga.
Eg var harður. Eg hafði gengið i
gegnum skóla niðurlægingarinnar og herzt
þar. Eg hafði verið hjá töframönnunum,
— þeim sem útreikna heiminn, fá járn-
ið til að fijóta og sigla fyrir sjálfgjörð-
um byr og talsst við þversum yfirhafið;
vísindi þeirra nam eg, og varð harður.
En það var dýrkeypt; því sæluna varð
egað láta fyrir vísindin þeirra. Og þeg-
ar eg hafði numið lögmál Iífsins: sá
sterki ræður, — þá vék guð í burtu frá
mér. Og það slokknaði í mér og eg
kólnaði; og heimurinn varð Iíkur tómu
húsi, þar sem enginn býr. Eneg hló og
fann að eg var frjáls; og svo traðkaði
eg niður það sem í kringum mig var —
eins og eg sá að hinir gerðu.
Eg var hjá galdranornunum, þeirn er
fara með sjónhverfingar og dáleiðingar
og töfra menn og sjúga úr þcim sálirn-
ar. Því hugur minn leið helvítis kvalir
af óró og brennandi löngun; og veröld-
in var tóm og eg varð að kanna lífið til
bótns og út í yztu æsar. Galdur þeirra
hafn eg allan. En það var mér dýrt,
því fyrir það varð eg að offra blóma-
skeiði lífs nu'ns. Og þegar eg gekk frá
þeim, sá eg að þær voru holar — tóm-
ar og hjartalausar. Og eftir það virt-
ist mér allt vera holt, tómt og innihalds-
laust; þar var enginn kærleikur — eng-
in trú. Og þá varð eg einnig forhertur
og hjartalaus. I lana, sem eg hafði elsk-
að, hina tryggu og einlægu er beðíð
hafði eftir mér, hana lét eg nú frá
mér fara, en gifti mig gulii og láriaði
það út móti vöxtum, sem — en eg þekki
þó þann, er tók enn hærri okur-vexti,
og á nú sa ti á löggjafarþínginu.
En hún, sem hafði fylgt mér eftir,
unni mér; og eftir því sem árin liðu
dofnaði töframátturinn. Þá hafði hún
numið íþróttir mínar. Og hún varð einn-
ig að galdranorn og flaug í burtu frá
mér. En sá, sem hún flaug í burtu með,
var sízti vinur minn, hinn trúlausi
sem eg hata til dauðans.
En þá kom það upp, að eg hafði
mýkst. Eg var hvorki úr steini né stáli.
Eg var veikur og ör og svefninn hatði
flúið mig, gömul sár ýfðust upp og nú
var mér mælt í sarna iriæli sem eg hafði
mælt öðrum; og óðar en varði lá eg í
valnum, óvígur og fartama og hafði ekk-
ert eftir fyrir allt mitt strit og erfiði.
Þá sá eg að hið eftirsóknarverða líf hafði
einmitt verið fólgið í þvi, sem eg hafði
óvirt og fleygt í burtu frá mér.
En það sem maður einusinni fleygir
frá sér, finnur maðui aldrei aftur.
Og lítil ánægja varð mér að bókfærzlu
minni.
XVII.
Rróðir minn er ekki fyrtínn. Þegar
minnst varir kemur hann hingað inn og
er sem aldrei hafi ne'tt á milli borið
með okkur.
Þetta á að heita kristilegt framferði.
En eg hugsa með mér: hann hegðaði
sér víst öðruvísi gagnvart mér, ef hann
þekkti mig til hlítar.
Hvergi eru menn á einu máli um hann.
Hér í húsinu er maðurinn á móti en
konan með honum. »Hann er skinhelg-
ur, eins og allir heilagir«, segir bóndinn.
Konan anzar því engu, en við mig seg-