Alþýðublaðið - 13.05.1964, Blaðsíða 6

)
| HöfuSborg Tamúrlans, borg gim-
| stelna ©g silkídúka, er km'fm, Biin
| ferna úlfaldalestagafa hefur veriS mai-
f foí'kuö ©g eftir henni foruna vörubílar
I filatínir nf^ursuHuvöraim ©g dráttar-
f véfavarahiufum.
r^iiiiimiimiiiiiimiiiiiimiiiti iiiiium-.1111111 n iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiin ii iimniii 1111111111111111111111111111 immiumiii ii ii
Hættunni, sem voíði yfir
Samarkand, hefur verið bægt
frá og ekki þarf lengur að ótt-
ast, að þessi sögufræga borg
hverfi undir vatn, eins og útlit
var fyrir um tíma eftir að
skriðuhlaup hafði stíflað Ze-
rafshamfljót.
En önnur flóðbylgja hefur
fyrir löngu síðan gerbreytt
Samarkand. Hin gullna borg
Samarkand er nú hvergi til
nema í þjóðsögum. Vissulega
má enn sjá voldug minnis-
merki fornrar frægðar borgar-
innar, sem eitt sinn var höf-
uðborg ríkis Tamúrlans. Gröf
Tamúrlans, sem er höggvin í
einn jaðestein, þann stærsta
sinnar tegundar í heiminum,
og skreytt turkissteinum, hefur
verið endurbyggð af miklu
listfengi. Önnur merkisbygg-
ing í Samarkand er moskan,
sem er frá fjórtándu öld.
Rústir Bibi Khanym, stærstu
mosku í Mið-Asíu, má enn sjá,
en þær' eru mjög illa farnar
og ekkert gert til þess að halda
þeim við, milljónum er veitt/
til þess að halda við og end-
urbyggja fornminjar, en samt
er ekkert gert til þess að
byggja upp þessar rústir. Á-
stæðan er sú, að þær eru of
illa farnar til þess að fært sé
talið að gera eitthvað fyrir
þær.
EFNAHAGSMIÐSTÖÐ.
Samarkand nútímans er iðn-
aðarborg með 200 þús. íbúurn
af úzbekisku, tadzhikisku og
rússnesku þjóðerni. Þrátt fyrir
að ekki beri á verksmiðju-
reykháfum eða ryki því, sem
safnast alls staðar í flestum
iðnaðarborgum, þá er Samark-
and mjög mikilvæg miðstöð
lýðveldisins Úzbekistan. Helztu
framleiðsluvörur hennar eru
vín, skófatnaður, dráttarvéla-
varahlutir, kvikmyndavélar,
niðursoðnir ávexiir, silkivefn-
aður og efnaiðnaður.
Hin fornfræga silkibraut
frá Indlandi og Kina er nú
malbikuð eins og flestir aðr-
ir vegir, og farartækin eru
flutningabílar í stað kamel-
dýra fyrri tíma. Nú er silkið
ræktað á samyrkjubúum.
Samarkand getur hrósað sér
af stærsta háskólanum í Úz-
bekistan, hann er stofnaður
árið 1927 og starfar í fimm
deildum. Nemendur eru um 10
þúsund, þegar með eru tald-
ir þeir, sem stunda nám í
bréfaskólaformi. í borginni eru
einnig fjórar aðrar æðri
menntastofnanir, til dæmis ar-
kitektaskóli og læknaskóli, og
17 íækniskólar.
Á síðustu árum hefur þróun-
in verið geysihröð í Samark-
and og það fyrsta, sem ferða-
mönnum er sýnt þar í borg
eru fjölmargar fjögurra hæða
byggingar, sem verið er að
reisa við liina nýju Gagarín-
götu. Annars taka flestir Úz-
bekistar hinar þjóðlegu einnar
hæðar byggingar með garði í
miðju fram yfir. í þessum garði
rækta þeir ávaxtatré og hvíla
sig í mestu sumarhitunum, en
þeir geta orðið geysilegir
þarna.
FASTHELDNI.
Úzbekislar eru fornir í hátt-
um og fastheldnir á þjóðlega
siði. Þannig ganga flestar kon-
ur þar í ökklasíðum klæðum
gerðum úr zigzagmynztruðum
og litríkum efnum og gamlir
karlar ganga með túrbana og í
litsterkum austrænum klæð-
um. Ungu mennirnir, jafnvel
þeir, sem klæða sig á vestræna
vísu, bera tubetyeka, sem eru
litlar kollhúfur.
Þrátt fyrir fastheldnina halda
Úzbekistar marga rússneska
„fulltrúa” og framgjarnir Úz-
bekistar hafa tilhneigingar til
að „rússneska” nöfn sín. Áhrif
Rússa í Samarkand hófust fyr-
ir alvöru árið 1808 með inn-
rás rússneskra „heimsveldis-
sinna,” sem hernámu borgina
og byrjuðu að byggja hana upp
að nýju. Þessu hafa Rússar
haldið áfram og áhrif þeirra
eru því greinileg.
Vöxtur borgarinnar jókst
mjög á stríðsárunum, en þá
streymdu til hennar bæði her-
ir á undanhaldi og særðir her-
menn. Margir þessara manna
settust að í borginni.

umu
MMIMIfMII IIIIII1111111111 lll IIII ■l•l■lll■■IIIIIM■l•llll•l II lll •M••l••llllll«•lll
í Texas er nú háð ein lítil og skemmtileg styrj-
öld. Það eru þrír bæir, sem bítast um hver
þeirra skuli teljast heimabær Johnsons for-
seta. — Þetta er ekki lítilvægt atriði vegna
bess, að sá bærinn, sem fer með sigur úr být-
um, mun fá til sín mjög aukinn fjölda ferða-
manna. Þessa stundina vegnar Johnson City
einna bezt. Hún er í um það bil 20 kílómetra
fjarlægð frá bústað forsetans og er nefnd eftir afa hans og þar að
auki greiðir hann atkvæði þar. — En þetta vilja íbúar Stonewall ekki
heyra ncfnt. — Hcr býr Johnson, segja þeir, og það ætti að gera út
um málið. — Nei, segja þá íbúar Frederiksburg, hér kemur hann í
kirkju, og það er það mikilvægasta fyrir hvern góðan Ameríkana.
Eins og sakír standa hafa allir þrír bæirnir uppi skilti við akveginn
á bæjarmörkunum, sem á stendur: Home of L.B.J.
Stuttu eftir að Churchill hafði yfirgefið íhalds-
flokkinn og gengið yfir til frjálslyndra á sín-
um tíma, og látið sér vaxa spjátrungslegt yfir-
skegg, Tiitti hann unga konu í samkvæmi. Það
eru itvem hlutir við yður, sem mér líkar ekki
Iierra Churchill. — Látið mig heyra. — Nýi
flokkurinn yðar og nýja skeggið yðar. — Kæra
ungfrú, mælti Churchill, þér skuluð ekki vera
að láta það á yður fá. Þér fáið naumast nokkru sinni tilefni til þess
að komast í snertingu við þessi fyrirbæri.
LEIKUR
Á SVIÐI
Hér eru þau hjónin Riehard
Burton og Elizabeth Taylor.
Myndin cr tekin á hóteli í
Bandaríkjunum, þar sem þau
ræddu stundarkorn við blaða-
menn. Meðal annars sögðu þau
frá því, að í júní nk. ætti Lísa
að koma fram á leiksviði í
fyrsta sinn á ævinni. —■ Hún
kveðst þegar vera orðin tauga
óstyrk, enda hlýtur það að vera
gerólík tilfinning að leika
fyrir fullt hús af fólki eða að-
eins kvikmyndavél og leik-
stjóra þar, sem alltaf er hægt
að taka upp, ef eitthvað tekst
ekki eins og bezt verður á kos-
ið. Richard leikur um þessar
mundir Hamlet þar vestra og
það álit gagnrýnenda, að sjald-
an eða aldrei hafi hann sézt
betur leikinn.
g 13. maí 1964 — ALÞÝÐUBLA0IÐ
MmiiiiMimiiimiiiiiiiiiiiiiniiiimiiiiiiiiiiimmitiiiiiuiiiiMiiiimiiiiiimiMmimmiimiiiiiiniiiiiiMiiiiiiii