Alþýðublaðið - 13.02.1965, Blaðsíða 7

Alþýðublaðið - 13.02.1965, Blaðsíða 7
Eins og margir aðrir kommún- istar og skæruliðaforingjar í Asíu var Giap þjóðernissinni áður en hann varð kommúnisti, og enn er hann kannski meiri þjóðernissinni en kommúnisti. Jafnframt víðtækum stjórn- málaafskiptum starfaði hann sem sögukennari við háskólann og lagði stund á lögfræði. Jói frœndv1 Styrjöldin í Víetnam breiðist út. LÁGVAXINN, 52 ára gamall maður, brosmildur en ákveðinn og miskunnarlaus, gegnir mik- ilvægu hlutverki í hipni hættu legu deilu í Víetnam. Þessi maður er yfirhershöfðingi Norð ur-Víetnam, Vo Nguyen Giap, æðsti yfirmaður 350 þúsund manna hers Norður-Vietnam og rúmlega 30 þúsund skæru- liða Vietcong í Suður-Víetnam. Hinir eiginlegu andstæðing- ar, Bandaríkin, Sovétríkin og Kína, virðast ekki með öllu ráða gangi þessa hættulega leiks. Litli maðurinn virðist að minnsta kosti færa taflmenn- ina á skákborðinu. Hann stóð á bak við árásina á bandarísku herstöðina Pleiku og kom því af stað hinum óvæntu og ófyr- irsjáanlegu atburðum síðustu daga, að því er segir í frásögn um hann eftir liinn kunna danska blaðamann Eigil Stein- metz, serh stuðzt.er við hér á eftir. Gildran Árásin á Plciku var gildra, scm Rússar og Bandaríkjamenn féllu óhjákvæmilega 'í. Það var engin tilviljun, að hún var gerð í þann mund er Kosygin var í heimsókn í Hanoi. Ætlunin var að binda hendur hans og neyða hann til að heita aukinni aðstoð og skipa sér, svo að ekki yrði um viilzt, við hlið Norður-Víetnam. Hvort tveggja hefur gerzt, þótt Rússar séu hikandi og tali óljóst um það, hvaða aðstoð verði veitt og hve langt verði gengið. Jafnframt var ögrunin próf- steinn á vilja Bandaríkja- manna, sem höfðu um þá tvo kosti að velja, að gera gagn- árás eða halda "að sér höndum. Fyrri kosturinn yrði til þess, að Rússar og Kínverjar kæmu til liðs við Norður-Víetnam, en hinn síðari yrði til þess, að þeir yrðu álitnir „pappírstigrisdýr”. Hvort tveggja hefði í för með sér nýjar og ákafar umræður í Bandaríkjunum um markmið og leiðir í Vietnam og þar með óvissu um samningsfrið þann, sem bæði Rússar og Banda- ríkjamenn hafa stefnt að, en Norður-Víetnam vill aðeins með skiiýrðum sínum eða ef til vill Kínverja. Nú er svo komið, að Norður- Víetnammenn hafa bundið hendur ráðamanna í Moskvu jafnt s.em Washington. Kennarasonur Margt er á huldu um þátt Vo Nguyen Giaps í þessum leik. Hann ■ hefur séð um hernaðar- hlið baráttunnar og óvíst er hvort hann tekur aðeins hern- aðarleg sjónarmið til greina eða hvort hann leggur einnig pólitísk sjónarmið til grund- vallar. Þetta á ekki hvað sízt við um atburði síðustu daga. Ekki er víst hvort hann er sam- mála Ho Chi Minh forseta, sem. hann vill bersýnilega leysa ai hólmi, um markmið og leiðir. . Giap hershöfðingi er sonur fátæks skólakennara í Quang Binh-héraði. Fimmtán ára að aldri gekk hann í ,,Nýja Aanam byltingarflokkinn”, sem barðist gegn nýlendustjórn Frakka í Indó-Kína. Þegar hann var 18 ára að áldri vörpuðu Frakkar honum í fangelsi, og þegar hon- um var sleppt úr haldi 1933 gekk hann í kommúnistaflokk Indó-Kína. Þremur árum síðar var hann leiðtogi „Lýðræðisfylkingar- innar”, stjórnmálaflokks, sem hinn bannaðrkömmúnistaflokk- ur hafði töglin og hagldirnar í. Árið 1938 skaut hann upp kollinum í Suður-Kína, þar sem hann hitti „Jóa frænda” i fyrsta sinn, en svo er Ho Chi Minh forseti stundum kailaður. Giap tók þátt í stofnun Viet Minn- hreyfingarinnar og var þvi næst. falið að skipuleggja skæru hernaðinn í Norður-Vietnam. Á sama hátt og margir aðrir asískir skæruliðaforingjar bjó hann sig undir væntanleg reikn ingsskil við vestræna nýiendu- herra í þjóðarbaráttunni gegn hernámssveitum Japana. Árið 1942 varð Giap fvrir mikilli sorg, sem hafði urslita- áhrif á afstöðu hans til Vestur- veldanna og þá serstaklega Frakka. Árið 1938 hafði hann kvænzt prófessorsdóttur, en Frakkar handtóku hana fyrir ólöglega starfsemi í þágu kommúnista og hún iézt af völd um misþyrminga og lélegrar hjúkrunar í frönskum fanga- búðum í Vinh. Giap herti þessu næst á bar- áttunni gegn Frökkum og kom á fót her skæruliða í frumskóg- inum, er hann að lokum sigraði Frakka í úrslitaorrustunni við Dien Phien Phu. Frakkar kom- ust fljótt að raun um, að þeir áttu ekki í höggi við neinn venjulegan andstæðing, þótt Giap bæri ekki alltaf sigur úr býtum. Þannig beið hann fjór- um sinnum ósigur 1951 þar eð hann atti hersveitum sínum beint í orrustu við franska her- inn. Kennslubók Giap liefur lýst baráttuaðferð" um sínum í bók, sem er ómiss- andi fyrir alla hermenn Viet- cong og skæruliða í Asíu auk hinnar frægu kennslubókar VO NGUYEN-GIAP stóð á bak við árásina Mao Tse-tungs i skæruhernaði. Fyrir um það bil einu ári sagði Giap, að „tíminn væri banda- maður Norður-Víetnam — þar hefðu menn nægan tíma”. Styrjöldin í Víetnam hafði þá í rauninni síaðið 20 ár, en „byltingarstríðið í Kína stóð i 22 ár”, sagði Giap. Miklar getgátur eru uppi um, hvað Giap hyggst nú fyrir. Spurt er, hvort hann óttist vopnahlé og frið að loknum samningaumræðum, sem hafa mundi hlutleysi Víetnam í för með sér. Eða vill hann flýta fyrir ákvörðun, sem hafa mundi hið sama í för með sér og ugg- laust endanlegan sigur kommún ista í Suðaustur-Asíu. Og hvers konar kommúnisti er hann? Er hann títóisti. eða Kínakommi eða fylgir hann Rússum að mál- V aldaba rátta í svipinn virðist allt bcnda til þess, að Giap hallist að Rúss- um og að Ho Chi Minh mundi einnig fylgja Rússum að málum ef hann þyrfti ekki að taka til- lit til Kínverja. Á sama hátt og víða annars staðar í heiminum er barizt um stöðu eftirmanns Ho Chi Minhs, sem er 74 ára að aldri. í þessari valdabaráttu ber mest á Giap og helzta „fræðimanni” kommúnista i Norður-Víetnarn, mandarínssyninum „Truong Chinh”, sem merkir „Gangan langa” og ber vott um eindreg- in stuðning hans við ráðaménn í Peking. Hann nýfur stuðnings annars helzta herforingja Norður-Víet- nam, Nguyen Chi Tranh. En aðalritari flokksins, Le Duan, virðist vera á báðum áttum i afstöðu sinni til ráðamanna i Moskvu og Peking. Pham Van Dong, sem er forsætisráðherra að nafninu til, hallast að ráða- mönnum í Moskvu, en hann er sagður ístöðulaus og virðist enga möguleika hafa í barátt- unni um foringjastöðuna. Þannig getur virzt, að árás- irnar á Pleiku og aðrar banda- riskar herstöðvar í Víetnam, er leitt hafa til gagnárása Bandaríkjamanna, hafi verið gerðar að skipan Giaps í því skyni að neyða Rússa til að skipa sér heilshugar við hlið Norður-Víetnam. Giap vill, að styrjöldinni verði haldið áfram og að hert verði á henni til að tryggja sem allra bezta samningaaðstöðu. En margt bendir til þcss, að hann vilji ekki að friðurinn, sem á kæmist, yrði í-samræmi við hugmyndir Kínverja. ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 13. febrúar 1965 y

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.