Vísir - 10.11.1965, Blaðsíða 7

VIS IR . Miðvikudagur 10. nóvember 1965,
7
:

Ógnarnóttina fiýðu íbúar á Hjallavegi og Hlíðarvegi hús sín eða fluttu sig upp á efri hæðir

■
■

staðnæmdist rétt ofan við
niður alla hlíðina og runnið síðasta spölinn eftir túninu. Lautin,
sem það myndaði á að sjást greinilega fremst á myndinni.
Það munaði mjóu
er björgin stöövuöust nokkra metra frá húsunum
Það hafði varla komið dropi
úr lofti á ísafirði í sjö mánuði.
Jarðvegurinn var orðinn þurr
og IauS í sér og í október þegar
stórrigningamar komu og fennti
í fjöll þoldi jarðvegurinn ekki
þunga vatnsins, hreyfing komst
á hann og — afleiðingtn er öll-
um kunn: skriðuföllin, þau
mestu i manna minnum.
Úrfellið sólarhringinn fræga í
síðustu viku var svo mikið, að
ísfirðingar segjast ekki hafa séð
anpfð ^eins. Sögðu þeir að í
heilan sólarhring hefði rignt
eins og þegar snögga stórskúr
gerir á Suðurlandi.
Þótt skriðumar £ síðustu viku
hafi verið ógnvekjandi, þá höfðu
ísfirðingar nú fengið smá for-
smekk að skriðunum. Fyrir rúm-
um hálfum mánuði lét Eyrarhlíð
til sín heyra, og það heldur ó-
þyrmilega. Frá því snemma um
kvöld og þar til langt fram á
nótt voru drunur og dynkir í
fjallinu, svo miklir að Isfirðingar
niðri á eyrinni áttu erfitt með
að festa svefn. íbúar ofar í bæn-
um, uppi í hlíðum, sváfu heldiír
ekki mikið þessa nótt. Um
kvöldið hafði fállið skriða rétt
hræðslu við að skriður eða björg kynnu að lenda á húsunum. Kvöldið áður hafði þetta stóra bjarg
komið niður hlíðina og staðnæmzt nokkru ofan við íbúðarhúsin.
við áhajdahús Vegagerðarinnar
fyrir ofan Hjallaveg og með
skriðunni kom stærðar bjarg,
sem stöðvaðist ekki fyrr en rétt
fyrir ofan sambýlishús við
Hlíðarveg. Greip því mikil skelf-
ing íbúa þessa húss og nálægra
húsa og fluttu þeir ýmist úr hús-
unum eða upp á efri hæðir, ef
önnur sending skyldi koma ofan
rfrá Gleiðflrhjalla.i ■ í:í
Sögðu íbúar á Isáfirði bláða-
manni Vísis að skriðuföllín 'í
fjallinu þessa nótt og hávaðinn
af þeim hefði verið að því leyti
miklu óhugnanlegri en í síðustu
viku að myrkur var og ómögu-
legt að gera sér grein fyrir hvað
eiginlega var að gerast uppi í
hlíðum og á hverju mátti eiga
von.
Þegar bjart var orðið morg-
uninn eftir kom í Ijós að skriðu
' föil höfðú oröið minni en hávað-
inn gaf tii' kynna. Auk stóru
skfíðuhnár við áhaldahúsið
höfðu aðeins fallið smávægi-
legri skriður, en flestar náðu
ekki nema niður undir byggð.
Hjallavegur liggur ofan við
Hlíðarveg, nær áhaldahúsinu, og
er þar eitt nýtt hús og annað í
byggingu. Nú, þegar komið hef-
ur í ljós hvílíkt hættusvæði
þarna er vegna skriðuhættu,
hefur verið um það rætt á ísa-
firði að hætta lóðaúthlutun
þarna í brekkunni og láta hætta
Framt’ bis. 4
KRISTJÁNSSON: Á MIÐVIKUDAGSKVOLDI
TVTerkjasölur voru fáa sunnu-
daga, þegar ég var strák-
ur. Þá voru félögin ekki mörg,
sem leituðu til almennings um
fjárframlög. Allir keyptu merki
Slvsavarnarfélagsins og Rauða
krossins. Bæjarbragurinn í
Reykjavík var líka öðru vísi en
nú. Enn eimdi eftir af einkenn-
um þorpsins og segja mátti, að
allur bærinn hafi verið á götun-
um á sunnudögum, þegar góð-
viðri var. 1 miðbænum keyptu
menn merki góðgerðafélaganna
festu þau í barminn og röltu
um til að sýna sig og sjá aðra.
■ Síðan fjölgaði ákaft í flokki
þeirra félaga, sem annast mann-
úðar- og góðgerðastarfsemi.
Næstum hver sunnudagur árið
um kring var setinn af merkja-
sölum. Bjölluhringingin á sunnu
dagsmorgnum varð jafn fastur
liður og hringing vekjaraklukk
unnar virka morgna, og hefur
raunar oft verið kvartað yfir
því f lesendadálkum dagblað-
anna.
Þessi fjölgun varð til þess, að
fólk hætti að kaupa öll merki.
Sumir morgunsvæfir fúlsuðu
algerlega við öllum merkjum,
aðrir héldu tryggð við gömul
mannúðarfélögin og enn aðrir
keyptu merki eftir fjárhags-
ástæðum, og skapgæzku á
hverjum tima. Samkeppnin milli
góðgerðastofnananna fór að
harðna.
j^okkur mannúðarfélög, eink-
um hin nýju, fundu leið út
úr þessari samkeppni. I stað
þess að byggja fjáröflun sína á
góðvild almennings virkjuðu
þau fjárhættuspilahneigð hans.
Þau virkjuðu vonina í stórum
vinningi, — efndu til happ-
drætta. Þessi leið var yfirleitt
miklu stórvirkari en hin fyrri.
Agóðir.n af einu bappdrætti var
oftast margfaldur á við ágóðann
af einni merkjasölu. Sum þess-
ara happdrætta urðu síðan að
ingana. sem þeir létu af hendi.
Bezt sett voru þau félög, sem
komust „á tappagjöld" og fengu
vissa prósentu af sölu á ýmissi
munaðarvöru svo sem gos-
drykkjum, tóbaki og eldspýtum.
En alltaf bættust við aðilar,
sem þurftu á að halda fé frá
almenningi. Hins vegar voru
vasar almennings ekki alltaf jafn
fullir af peningum. Þegar menn
voru búnir að raða á sig fimm—
sölumennska er nú I fullum
gangi.
Hjartaverndarsamtökunum hef
ur tekizt að fá miklar fúlgur frá
fyrirtækjum og Háskóli íslands
er farinn að mælast til þess, að
auðfélög lappi upp á tóma sjóði
hans. Nú er ekki verið að selja
manni eitt merki eða einn miða,
heldur er hann beðinn um að
gefa eins og hann framast geti,
og enn frekar eru starfshópar,
félög og fyrirtæki fengjn til að
gefa enn stærri upphæðir.
Hámarki hefur þessi harða
sölumennska náð í „Herferð
gegn hungri“. Þar voru ráðnir til
starfa launaðir menn til að
Stórrekstur á mannúð
föstum mánaðarlegum lið, sem
átti að standa undir byggingu
og rekstri á myndarlegum hæl-
um og heimilum.
Þannig hefur bæði mannúð
og gróðavon verið virkjuð í
þágu þessara málefna. Sameig-
inlegt var með báðum aðferðun-
um, að fjárútvegunin var rekin
af áhugamönnum, hugsjóna-
mönnum um þau málefni, sem
áttu I hlut. Samfelldu happ-
drættin voru undantekning, en
þar voru verkefnin svo umfangs
mikil, að þau kröfðust sérstaks
starfsliðs.
1 svipuðum dúr voru bazarar
og skemmtanir, sem mörg félög
héldu I fjáraflaskyni. Þar var
ekki verið að biðja um eitthvað
fyrir ekkert, heldur’fengu menn
muni eða skemmtun fyrir pen-
sex happdrættismiðum ýmissa
félaga og farnir að kaupa 25
merki á hverju ári, voru þeir
ekki reiðubúnir að taka á sig
meiri fjárútlát. Hér þurfti harð-
ari sölumennska að koma til
skjalanna.
y^llt í einu vár Þjóðkirkjan
komin með umfangsmiklar
áætlanir og var fjár vant. Upp-
bygging Skálholtsstaðar var
mikið verkefni, sem margir
studdu af heilum hug. En það
var líka dýrt verkefni, dýrara
en svo, að hinar venjulegu að-
ferðir dygðu. Skálholtssöfnunin
varð að fyrirtæki með launuðu
skrifstofuliði og launuðum sölu-
mönnum, sem ganga í hús og
biðja menn um að styrkja þetta
málefni endurgjaldslaust. Þessi
skipuleggja herferðina. Hún var
vandlega undirbúin og var
ráekilega auglýst í blöðum og
útvarpi. Stórar hryllingsmynd
ir og miklir prentsvertufletir
tryggðu áhrifin Enda lét árang
urinn ekki bíða eftir sér, nærri
þrjár millj. kr. söfnuðust á ein
um degi.
Hér er ekki verið að gagn-
rýna þær stofnanir, sem orðið
hafa að leita til almennings um
hjálp við þörf verkefni, heldur
er verið að rifja upp þróunina
í aðferðum við að útvega þessa
peninga.
Þegar tvær milli. hafa verið
gefnar til Herferðar gegn
hungri nokkur hundruð þús
und í Skálholtssöfnun, flest
stærstu fyrirtækin hafa gefið
stórar fúlgur til Hjartaverndar
menn hafa gefið stórt f Davíðs-
söfnun og kallað er eftir fé til
Háskólans o.s.frv., má ætla, að
• minna verðj eftir handa öðrum
góðgerðarfélögum. Þeir eru
ekiki endalausir peningamir,
sem almenningur hefur undir
höndum. Slysavarnarfélagið og
allir hinir tugirnir af félögum
sjá fram á minnkandi skerf af
örlæti almennings.
JJvað eiga félögin með gömlu
aðferðirnar að taka til
bragðs? Það liggur næst fyrir
hjá þeim að herða sölumennsk
una til þess að missa ekki al-
veg af lestinni. Þau munu ráða
sér fjáröflunafstjóra á háum
launum til þess að finna upp
nýjar og snjallari fjáröflunar
leiðir. Þetta verður þeim nauð
syn, ekki aðeins til að halda
í horfinu, heldur til þess að
þau leggi ekki upp Iaupana
vegna fátæktar
Þróunin Iiggur í átt, sem er
vel kunn erlendis. StofnuB
verða fyrirtæki, sem sérhæfi
sig í að reka góðgerðarfjársöfn
un. Þessi fyrirtæki sjá um all
an áróður og allan kostnað við
innheimtu fjársins og taka pró-
sentur fyrir. Þau hafa skara
af æfðum rukkurum, sem
kunna aðferðir til þess að
pressa peninga út úr mannúðar
fólki við húsdvr þess. Mannúð
in verður rekin með stórborgar
sniði og sálfræðiþekkingu.
Líknarfélög munu sjá sér hag
í að skipta við slík fyrirtæki.
Og þegar árangurinn af einum
slíkum viðskiptum spyrst út,
munu hin félögin koma á eftir.
Samkeppni líknarfélaganna um
aura almennings leiðir til sí-
harðnandi aðferða við að knýja
þessa aura út.