Vísir - 17.03.1966, Blaðsíða 15

V1S IR . Fimmtudagur 17. marz 1966.
15
HARVEI FERGUSSON:
Xr
[)on Pedro
Saga úr Rio-Grande-dalnum —
Margir góðir menn hafa minnst
Mendes-verzlunarinnar í bréfum og
endurminningum, og einn þeirra
var McTavish ofursti sem var yfir-
maður herliðsins í Seldenvirki, sem
var um tíu mílur vegar frá Don
Pedro. Ofurstinn reið dag nokkurn
til Don Pedro í viðskiptaerindum.
Fram að þessu hafði hann sent
undirmenn sína til kaupa í verzlun
Leo Mendes, en sjálfur hafði hann
aldrei í hana komið né heldur hitt
eigandann. Mendes afgreiddi hann
kurteislega og rólega, gat látiö
hann fá allt, sem hann spuröi um
og hafði þörf fyrir og er þeir höfðu
gengið frá þessum viöskiptum,
spurði Mendes hann hvort hann
vildi sýna sér þann heiður að neyta
með sér kvöldverðar.
Gömul mexikönsk kona bar á
borð og nefndist hún Avendera og
lýsti ofurstinn matargerð hennar
einkar lofsamlega Aðalrétturinn
var kornhænusteik, sem borin var
fram með hrísgrjónastöppu og
bragðgóðri sósu, en einnig var sal-
ad á borðum, og mexikanskur
býtingur, aukaréttur. Með matn-
um var drukkið hvítvín, sem fiutt
hafði verið langt að. — Ofurstinn
hafði hafði ætlað sér að ríöa til
virkisins þegar að kvöldveröi lokn
um, en þess i stað þáði hann sæti
í þægilegum stól, og var setan úr
órakaðri húð. Fór vel um hann, er
hann sat þama með mexikanskt
glas 1 hendi, og skálaði við hann
( ágætu heimatilbúnu brennivfni.
Brennivfnsflaskan var alltaf á borö
inu og þarna sátu þeir f ró og mak
indum þar til klukkan var orðin
tfu. Lýsti hann húsráðanda sem
einkar viðfeldnum og ræðnum
manni, sem ræddi um sitthvað,
stundum dálítið kaldhæðnislega, en
virtist fylgjast vel með öllu, og
hafa aflað sér þekkingar um margt
frá öðrum og úr blöðum og tíma-
ritum, ekki aðeins frá Bandaríkj-
unum, heldur og frá Evrópulöndum
— að vísu þriggja mánaöa eða
misseris gömlum en ofurstanum
var það mikið gleðiefni að fá sumt
af þessum tímaritum að láni því að
það var enginn hægðarleikur að
hafa upp á prentuðu máli á þess-
um slóðum.
Og er hann reið aftur til Selden
virkis var hann hinn ánægðasti og
sannfærður um það enn betur en
áður, að er hann sendi undirmenn
25.
sína til Leo Mendes, myndu þeir
fá hina ágætustu afgreiðslu, til
dæmis keypt hjá honum kom og
nautakjöt er hann áður hafði látiö
kaupa í E1 Paso. Og alveg vafalaust
hafði gestgjafa hans, Leo Mendes,
einnig dottið í hug aö þeir gætu
stofnað til slíkra viöskipta sín í
milli.
Mendes kann að hafa haft við-
skipti í huga undir niðri, þegar
hann ræddi við ofurstann, svo sem
fyrr var getið, en svo var ekki aö
því er varðaði annan viðskiptavin
hans, sem lengi minntist hans,
málmleitarmann, sem kallaður var
Sparks kapteinn, en raunar vissi
enginn til þess að hann heföi veriö
kapteinn, hvorki á sjó, né í land
her. Hann var maður um fimmtugt
eða vel það og haföi nokkurrar
menntunar notið, og varið meira
en áratug til þess að leita að týndri
námu, sem fræg var forðum sakir
mikillar auðlegðar ,en hún var sögð
vera einhvers staðar í Mogollon-
fjöllum. Allt liðlangt sumarið og
haustið var hann á ferli um fjöllin
með múlasna sinn, eöa þar til í
fyrstu snjóum. Á veturna fékk
hann sér starf á einhverju stór-
býlinu, en á vorin heimsótti hann
Leo Mendes, sem ávallt tók honum
sem gesti og lét hann fá allt sem
hann þurfti til fjallferðanna. Hann
var vanur að greiða með gulli, sem
hann hafði skolaö úr sandi og möl
straumvatna. Þannig greiddi hann
eitthvað upp í úttektina og þegar
hann fyndi námuna frægu átti Leo
Mender að fá sinn hlut — hann
talaði jafnvel um helmingaskipti,
en báðir gerðu sér ljóst, að það
byggðist á óskhyggju að hann fyndi
nokkum tíma námuna, en hið dular
fulla við frásögnina um hana hafði
heillað hann, gagntekið hann, og
kannski hafði hann lengi leitað
hennar aöeins leitarinnar vegna, og
Leo var sannfærður um, að hann
mundi aldrei finna neitt, og
kannski vom hugsanir kapteinsins
sjálfs komnar á þá braut.
En Sparks kapteinn var ekki
hinn eini, sem kom til Leo Mendes
og fékk allt, sem hann þurfti, og
reið burt án þess að skilja eftir
nema loforð. Frægð verzlunarinn-
ar og vinsældir byggðust e.t.v. að
verulegu leyti á þvf, að það var á
allra vitorði, að til eigandans fór
enginn bónleiður til búðar, ekki
einu sinni bófar eða smyglarar úr
héruðunum sunnan landamær-
anna. Suma þessara manna sá hann
aldrei aftur og vissi ekki hvort
þeir vora lífs eða liðnir, en sú
stefna hans að lána öllum hlýtur
þó að hafa haft nokkuð til slns
ágætis, og kom það í Ijós er fram
I sótti og viðskiptin jukust, því
víst er að ekki gekk af honum.
Öðru nær.
Sparks og aðrir hafa lýst húsa-
kosti Leo Mendes, einlyfta húsinu
sem verzlunin var í, og íverahús-
inu með húsagarði á milli þar sem
njóta mátti forsælu. Þar fyrir aft
an var rétt, umgirt moldar og
leirveggjum. Ekið var þama inn
eða riðið um stórt hlið og þama
gátu viðskiptavinir fóðrað hesta
sína og haft á stalli. Mendes hafði
tvo pilta og stúlku sér til aðstoðar
við afgreiðslustðrfin, þetta var imgt
fólk, mexikanskt, og öll frá heimil
um f dalnum nærlendis. Mendes
hafði ekki getað fengið neitt af-
greiðslufólk, sem var læst og skrif-
andi, og var sagt að hann hefði
sjálfur kennt þessu unga fólki að
lesa, skrifa og reikna. Allir gestir
hans og viðskiptavinir, sem minnt-
ust hans, drápu á vagnstjóra hans,
Aurelio Beltrán, sem var tíðum í
flutningum fyrir hann. Þetta voru
aðallega ferðir milli Don Pedro og
Santa Fe, og voru vagnarnir hlaön
ir húðum, Ioðskinnavamingi, og
ýmissi framleiðslu úr dalrium, til
sölu á marka'ðnum f dalnum norðan
verðum eða f skiptum fyrir vörur
þaðan. Beltrán var harður í hom að
taka og dugandi vagnstjóri, knúði
múlasnana áfram af hörku, lét
aldrei hlut sinn fyrir neinum, og
þjófar og uppvöðslumenn höfðu
beyg af honum. Hann gat sér frægð
sem bardagamaður, er hann einn
síns liðs rak af höndum sér fámenn
an hóp Apache-bófa, en hann hafði
að vopni Winchesterriffil af ár-
gerð 1873, sem þá var alveg ný,
og var slík skotfimi hans, að Rauð-
skinnar héldu, að heill flokkur ridd
araliðs væri til vamar lestinni og
lögðu á flótta.
Mendes sjálfum var lýst sem
manni, er var sfstarfandi, myrkr-
anna milli, og var þess getið, að
hann harðneitaði jafnan að verzla
við nokkum mann eftir að dimmt
var orðið. Kvöldum sfnum varði
hann til lesturs eða til þess að
sinna gestum.
n.
Ákvörðun f ofannefndu efni hafði
ann tekið sér til vamar og öryggis
á þeim tfma, er hann var einn, eða
löngu áður en þeir kynntust hon-
mn Sparks og McTavish. 1 fyrstu
hafði allt verið með kyrðarblæ í
verzluninni. Það komu ekki nema
tíu til tuttugu manns á dag til þess
að verzla og það var nægur tími
til langra viðræðna, — með öðrum
orðum sami háttur á og þegar hann
var farandsali og hann lét dæluna
ganga, sagði fréttir og kom mönn
um í gott skap, og var það sem
fyrr var getið eins konar forleikur
að viðskiptum. Hann saknaði
margs frá dögum farandsalalífsins,
er hann var einn á þjóðveginum,
saknaöi margbreytileik þess lífs, en
að öðra leyti virtist hann lftiö
breyttur.
En svo fóru viðskiptin að aukast
með miklum hraða og næstum með
óskýranlegum hætti. Viðskiptavin-
unum f jölgað og þeir komu úr öll-
um áttum, margt af þessu fólki ger
ólíkt því, sem fram að þessu hafði
verið einu viðskiptavinimir, og
þetta fólk þurfti margs með, sem
hann áður hafði ekki haft á boöstól
um, og að sjálfsögðu brá hann við
til þess að geta sinnt kröfum hinna
nýju viðskiptavina. Brýn nauðsyn
krafði, að hann keypti fyrsta vagn-
inn, svo annan og þriðja, og hann
varð að fara árlega til Santa Fe
sjálfur. Hann varð að taka við stór
um hópum nauta og hrossa og selja
og ráða menn til gæzlu þeirra. í
As JUWGLE PRUWiS BEA.T A ÍAEL07IC TEMTO-
A LITHEjWiSTISiG FISUKE EWTERTAIWS
THE ENTHUSIASTIC CAPE FANS...
Ég sendi flutningavagninn til baka eft-
ir líkum varðanna minna til þess aö hægt
sé að grafa þá í þorpum þeirra. Svo selflytj
um við skinnin og tennurnar ásamt veiði-
þjófunum til Luanda þar sem þeir mæta
fyrir rétti.
Einu vandkvæðin eru þau Tarzan, að ef
við stingum þessum aumingjum í fangelsi
þá geta dýrin gengið um í friði í nokkurn
tíma, en þessi leikur er of freistandi fyrir
aðra til langframa.
Hvers vegna hefur enginn komizt fyrir
rætur þessa máls Peter? Vegna þess að það
eru fleiri en eitt epli í tunnunni.
skrifstofu hans var stöðugur
straumur manna, lánveitenda,
skuldara, kaupenda og manna, sem
þurftu að fá vörur með gjaldfresti.
Hann var 1 rauninni brátt orðinn
bankastjóri, eigi síður en kaupmað
ur, og haföi hann þó ekld óskað
sér slíks hlutskiptis. Hann lánaði
ungum mönnum fé til þess að
kaupa sér bústofn, — bolakálfa.
kvígur, geitur, og kom undlr þá
fótunum, svo að þeir gátu byrjað
búrekstur 1 smáum stfl. Stundum
var leitað til hans um lán til þess
að standa straum af kostnaðimim
YÍSIR
Auglýsinga-
móttaka
TÚNGÖTU7
og
Laugavegi 178
Sími 1-16-63
VÍSIR
VISIR
er
eina
síðdegisblaðið
kemur
út
alla
virka
daga
allan
ársins
hring
Áskriftarsími
1-16-61